Ke Au Okoa, Volume II, Number 31, 19 Nowemapa 1866 — Ka mea i loaa ai ka Pae Aina o Hawaii nei. [ARTICLE]

Ka mea i loaa ai ka Pae Aina o Hawaii nei.

Ua maa no ia kakou nei, ka lohe ana mai mai ko kakou mau kupana mai, o Kapena Kuke (Lono) ka mea mua i loaa ai ko kakou nei mau Pae Moku, a he mea no paha ia na kakou e hilinai nui ai, oia maoli io ka mea i loaa mua ai ko kakou nei mau pukoa. Ua olelo no o Kapena Kuke a me ke. koena aku paha o lakou, oia ka mea i loaa ai o Hawaii nei, oia ka mea nana i a-na a i kakau i ka moolelo o kona loaa ana.

Aka, ua ike iho makou maloko o ka nupepa Aupuni, ke Gazette i kekahi palapala Paniolo i unuhi ia ma ka olelo Beritania, e hahai -ana i ka mea i loaa ai ko kakou nei mau Pae Moku.

Ua olelo ia ma ua palapala la, ma na palapala a pau i huli ia, ua ike ia i ka M. H. 1555 ka loaa ana o Hawaii nei, a he 223 makahiki mamua ae o ka loaa ana ia Kapena Kuke; a o ka inoa o ka mea i loaa ai o Juan Gaetano a o Gaytan, a nana i kapa aku ka inoa o kekahi mau aina nunui o ua mau kai nei. He oiaio nae aole i hooiaio maoli mai o Gaytan i keia mea, aka, eia nae ma kekahi mau palapala i ike ia ai oa kumu no ka manaoin ana aku he.oiaio. - O ka papa nui nae, he papa kii kahiko i kakau iaoa ole ia, a ua kope ia; aia malaila kahi i kau ia iho ai ka inoa o Hawaii nei, ma ia inoa; aia pu no hoi malaila kahi i kau ia ai ka inoa o ka mea i loaa ai ia lakou o " Isias de Mesa," (Aina Papakaukau.)

Aia no hoi kekahi Pae līoku okoa e ae, ma ia latita no, he 10° ka mamao aku ma ka hikina, a ua kapa ia ko lakou mau inoa, o "La Mesa," " La Desgraciado," " Olla," ame " Los Monges." O keia papa kii, me he mea la, oia ke kope oka mea i kapa ia ka Papakii o ka Galeon o Sepania, be va loihi loa aku mamua o ko Eapena Kuke 'manawa huii aina, a ua kuhikohi raau ia oo hoi ma ua Papakii la, ina e pohihihi na poe kakau moolelo, a aia malaila ke akaka i moakaaka ai Ma ka papa kii aiaa mua o ka Hoikehonua Batavia Buke alua a William Blaen, ua hai ia o " Amerika Nova Fabula," kekahi aina e pili ana o " La Desgraciado,'.' a me n& Pae Moku o " Los Moūges," ua ike ia ma ka degere 21 oka latitu akau, a 120 3 ma ke komohana o ka Merediana, e komo pono ona ma ka mokupuai o Teneriffe.—" Ka Papa Kii Honua o D. Auvilla i pai ia i ka M. H. 1786 e Barbie du Bocag-e." Ma ka papa kii' aina alua a ma ka Poepoe o ka Mappa Mundi, ua ike ia ka olelo ia aoa oDa mokupooi Dergraciado " " Mesa " " Olloa " a me Los Monges " ma ka degere 20 o ka latitu ahe 17 s ka mamao aku ma ka hikina akq o Hawaii nei.. Ua nui wale kekahi mau huke e olelo ana no keia pae aina, a ma ka Ellis (Eleliki)'kaapuni ana ia Hawaiij ua manao ikaika oia, o ka mea io i loaa ai o Hawaii nei, o kekahi no ia o na mea imi aīna o Sepama o' ke kenetnria 16, no ka mea, na loaa aku mawaena o kekahi mau mea ia Kapena Kuke he hakina o kekahi pahikaua palaiaha, ana e hiki ole ai ke olelo ae i kona wahi i loaa mai ai.