Ke Au Okoa, Volume II, Number 17, 13 ʻAukake 1866 — Ka ahaaina Hoihoi Ea ma Laie Koolauloa Oahu. [ARTICLE]

Ka ahaaina Hoihoi Ea ma Laie Koolauloa Oahu.

E Ke An Okoa f. ; Moha. oe : Ua komo mai iloko o'u ka hauli a ka olioli e hoouna aku ina mea i hana ia no ka olioli ana na ka la i ioihoi ia mai ai ka Ea oka aina, ke oluolu nae ke Kapena e hooili aku i keia wahi ukana mai ka puka ana a ka la i Kumukahi a ka welo'na a ka la i lehua la hoi mai. No ka mea, he iwakaluakumamalua makahiki, aole hookahi la i olioli ia ma Koolau nei, ama keia makahiki 1866 ike au 0 ka Moi Ihikapu Kapuaiwa Lani Kamehameakahi wale no a hauoli ia, ma ke kuaaina nei. A penei ka hoomaka ana, ma ke kakahiakanui o ka la e olelo ia nei, ua hoomakaukauia he papaaina 110 ka ahaaiaa ana, a makaukau ia, a mamua o ka hora 11, kukulu ia ka huakai ma ka hooponopono ana a ka luna nui oia oJ. W. Kou, a me ka Peresidena o ka la oia 0 J. H. Kaleohano, a makaukau ka huakai, alaila, papalua na lio i ka laina me na hoa maluna, kai aku la ka huakai i ka hikina a hiki ma ka puka lio ma Kalapaikahaloa huli i ka akau, alaila huli i ke komohana hema, a komo i ka luakini Moremona. Aiaila ku mai ka Peresidena o ka la, a olelo mai i ka aina, no ka mea, ua nui na mea a pau i akoakoa malaila, ua ehiku haneri a keu aku, oleio mai la penei, ia Mr. S. W. Kenoa ka haiolelo mua, no na mea e piIi ajia i ka noho ana o ka wa kahiko, 0 ka lua o ka haiolelo a J. Kamakahiki. A pau ka laua haiolelo ana, haiolelo pokole mai o Kou, pau ia, himeni mai ka poe himeni, a peneī no ialAuhea wale ana oe, E ka Moi lolani, Pookela Pakipika, E ola o Kalanikapu, I ka la Hoihoi Ea. Kapu ihi keia la, Mamuli 0 ko leo, I Pae mai i Kumukahi, Lolii ai Haehae, I ka la Hoihoi Ea. E ola 0 Kalanikapu, E ola i ke Akua, Me oe ka makou pule, Keia la hauoli, I ka la Hoihoi Ea. Eia no makou, " Ma na pali Kolau, Hapanui a hauoli, I ka hanu o ke Aupuni, I ka la Hoihoi Ea. Punia inai nei loko, I ka noe a Kawaikini, Kini lehua 'ke aloha, Nou hoi e Kapuaiwa, " I ka la Hoihoi Ea. A he Lanikapu no oe, Na kou mau kupa Hawaii, . Aohe maou nani e heu, E ola e Kalaniknpu, I ka la Hoihoi Ea.

A pau ka himeni ana, hele na hoa-ai e ai ma ka papaaina, nui no ka ai me ka ia no hoi, aole i ike ia kekahi io holoholona ma ka papaaina, o na Ia o ke kai wale no, me na Ia kupalu o na loko, oia wale no na mea i ike ia, he raiki no nae me ka ipuala, ua ai, a ua inu a koe, i keanaina ku mai ka mea kaulana J. L. Keaunui a haiolelo mai, penei kana haiolelo ana: R na makaainana o Kapuaiwa Lani Kamehameha V ka Moi o ka poe ma keia huji Kool.au, ua olioli au i keia la no ko kakou hui ana e olioli no ka la i hoihoi ia mai ai ka lianu o ko kakou Aupuni, no ka mea, o ka iwakaluakumamalua keia o na la o kakou i kuokoa ai, a i ka iwakaluakumamalua o 'ka la, akhhi no kakou a ao kanaka ae, a hoomanao ae e kukulu i ahaaina olioli no kai la hoihoi ea, aole anei e hiki ia kakou ke olelo ae, o ke Aupuni Hawali nei ke Aapuni kuokoa ma ka moana Pakipika nei, a mo na Aupuni palm o ka honua, aole anei keia he mea no kakou e haaheo ai, me ka olelo iho, ua loa ia'u na pono kuokoa mamuli o keia la a kakou e hauoli noi, a e hooia mai no auanei oukou, mo ka i mai, pela io no. Aole no kou Kuokoa ana e Hawaii i loaa' ai ia oe he mau Kuleana aina he mau aina kuai, he mau halo maikui, a me' kou maluhia ; mai ka Moi alohai hala aku nei i ka Onelauana a Kane, Komeliameha III; ka Moi nana i hnawi mai ia oe i ua mau pono Kuokoa In, ka Moi hoi nana i 010 i na pilikia a Haku Lo Gcogi Paureke i kn makaliiki 1843 ; a i ka

malaina o lulai oia M. H. no i ka )a <>1 i hoihoi ia mai ai ka ea oke Aupuni Hawaii; E ka makamaka aloha o na Lii ame keia lahui kanaka apau oia Akimalala Toma; Aole anej ma ka lokomaikai o ka mea Mana Loa, a me ka pule a ka poe haipule i hoihoi ia mai ai ke ea o ka aina, Aloha ka Moi.nana i haawi mai ina pono ia oe ; aloha ka Moi e ola nei, a.e' ola hoi i ke Akua. E huli kakou a nana aku i ka loleomaikai o Beritania nui, ao ka mea, akahi wale no aupuni a Beritania i hookuu mai ai mai kona mana mai; Ona aina a pau i laire ia e kona ikaika, aole loa i hoihoi ia mai, akahi wale no i ke aupuni o Hawaiinei; no ke aha ? eia : " O ka pule ikaika a ke kanaka pono e lanakila ia." No ka mea, aole pu, aole paki, aole no hoi i kahe ia ke ko ko no ka la i hoi. hoi ia mai ai ka ea oka aina. ]Nolāila, ua haaheo ae o Hawaii, ua olioli hoi; no ka mea ua Kuokoa oe. Aole aoei no kou Kuokoa ana i loaa ai na Kanawai, me ke Kumukanawai i lura e pololei ai-oe, a e maluhia ai kou wai; wai aole e haowale ia j Ke hai aku nei au pela no : Owai ua haowale ia kona waiwai me ke Kanawai ole ? Owai ua lilo aku kona mau pono Kuokoa ?'• Ka mea akakou e olelo nei ua haheo oe e Hawaii ? Ua ololi au i k'o Laie nei mau kupa aloha aiaa, a aloha alii 110 hoi, no ko oukou hapai ana a kukulu i ahaaina e olioli ai i keia lā, me ka hoomanao ana ae o ko kakoa la keia i Kuokoa ai. He mea hou loa keia, no ka mea he iwakalua kumamalua makahiki i hala aku nei, aole hookahi la i olioli a i hauoli ia hoi; Aole loa no hoi he wahi ahaaina i kukulu ia ma keia ahaaina o Koolauloa nei, no ka hoomanao ana i ka la i Kuokoa ai, akahi wāle no ma Laiewai nei. He mea kaulana loa keia a oukou i hana ai, nolaila, mai hooemi oukou i ka olioli ana no ka M. H. 1867 e hiki maj ana e hoonui aku a mahuahua, no ka mea he hoomaka ana keia, nolaila, ua ola o Koolauloa nei ia oukou, "Ua mau ke ea oka Aina ika pono," " E ola ka Moi ike Akua." . A ua hookuuia ka huakai, e'liko me ka nuj o na lio, pela no na kanaka. J. L. Makaikai. Hauula, Augate 2, 1866.