Ke Au Okoa, Volume II, Number 15, 30 Iulai 1866 — O J. Koii, kau i Kapua. [ARTICLE]

O J. Koii, kau i Kapua.

Kaulanaula Waimakaakamanū, 1 Honolulu, lulai 9, 1866. ) E Ke Au Okoa e ; —Alohe oe : 4. Heaha ko Koii mea i haalelele ai i ke alo alii, a hoi i ke kuaaina ? Eia, he piikoi i na haku, he hookiekie, he hoolikelike, he hoohalike pu me na 'lii, oia ke aao o kana mau Laaa ; a aia ke noho la me ka hoopili wale me ka ohana o ka makuakane, aole ona wahi kuleana aina, ie wahi oihana makilo, he makai i ka oihana a ka poe lopa. Aole hoi i ka oihana a ka ohana alii ona," hu ka aka a haalele wale. Hauie i kulakula, i ka alaala puloa. 5. Pehea la e hiki ai he bai mai, i ka helo mahaoi aku i ko hai kauhale, me na mele a me oa kuanhau alii pu ako ? "Me ka hookolokolo pu aku, me ka mahaoi pu aku. Ke olelo mai nei o J. Koii, " Aole i lohe ko Wailuku, a lie wahahee." Aole au e olelo ana he mea oiaio ole, ua ae no o J. Eoii, i ka'u, mau haina a pau, mai ka raua a ka hope, mai na mea nni a na mea liilii, mai na'lii a ka poe haahaa, mai kona mau wahi kupuna a kona haneka, ua ike kakou a pau, ua ae mai oia me kona olelo mai, " O ua kanaka la o Lolipua a me Lolikoko, o ko'u mau kupuna kualua ia." Pehea la e kanalua ai kakou no ka lakou ole10, he kaiknahine o Kalohelani, ua oiaio no ka lakou olelo. Ina ma ka papa alii wale no, ina e h'ookaulana o J. Koii e like me kona lilo ana i hoahanau no Kalakaua. Aka, no ka manao nui e loaa ka oihana, ke hoohaahaa nei me he kauwn la, he nalowale ka ! e uhi wale no aole-e nalo, ua kolekole ka piikoi ana. E nonoi wale no aole e loaa ka oihana 0 ke aupuni, a he akamai ka e loaa ai ka oihana o ke aupuni. E aho loa no ka noho paaua mahope o na haole, e like me he kauwa kuapaa la, o ka hana no ia e loaa ai i ka hupo. O ka noho kauwa makawela, haule i ka alaala palu wekaweka. - 6. " He makee alii." Ke ola nei lakou a pau, o ka mea nana kela hua. " o ke kaikunano o Kamamalu ke holo la raao, ke holo nei no oio," oia no kekahi i lohe pono, & he nui wale no ke noho pu iho la no me J. Koii, a ke paina pu iho la me oe ua poe la au e hoole mai nei, he nui ka poenana o liooinio mai i ka olelo a ko waha, n he keu no oe o ka hilahila ole a hiki i keia la. Eia ka ninau kupono, a e hiki ai ia oe ke hoole. Aole anei oe 1 no pu me ko wahi wahine noho kapae, nana ko koikamahine kamehai e noho pu la me oe. Aole olua me ia i ao i ke kuanhau me A. Unauna ? Ina aolo, alaila, ua makehewa ka olelo a kela wahino i kauhale; akn, ina ua ao

o A. Unauna i kela wahine i ke kuauhau alii a olua. Pehea iho la oe ?He lalau ka hope. 7. Ke kanikani pihe nei au ia oe me ke kanikau me ke kapa eleele, a me ke huukuu ana i ka luakupapau i kau kuauhau lapuwale. Mailoko mai no la hoi o ke aha kau ao kuauhau ana, he pua au na Kanealai; ahu no hoi kupanaha ua ao laukua me ka apo waie. Pehea, ua ike hoku au, he ike i ka hokupaa me ka hoku o ka lewa, ua loaa ia oe i kuhi kee, he ike la hoi. 8. Maanei hou kakou e ike ai i piikoi, he kaikuahine ka Hiwahiwa Kama Alii Kamamalu, ma Ke Au Okoa, Buke II Helu 9. " He poe kanaka i waeia no ka po, Ua hoopono ia a pono kuamoo, Aole i napa i hia ka Lani, E luhi ai i ka lala i kekee, U a kakoo ia a like wale no, Hoakahi ka pana o na'lii nui." Ke ike nei kakou maloko o keia mau olelo a J. Koii, ke pii nei oia iluna lilo loa, ua like pu me ka Moi, a o ka Moi kona hoa like pu. Penei : " He poe kanaka i wae ia no ka po mai." Ke hoike nei oJ. Koii he kuauhau kona mai ka Lalani mai o na'lii mai ka po mai, ahe kanaka ia no Haloa mai. "Ua hooponoia a pono kuamoo." Ke hoike akea mai nei oJ. Koii ia ia iho; ua like pu kona pili ana i ke kuamoo alii me ko ka Moi. " Aole i napa i lua iwaho ka Lani." Aole wahi i oi aku na'lii nui, ua iike pu no me J. Koii ma ka lalani alii nui. " E luhi ai ika lala i kekee." Ke hai mai nei oJ. Koii, aole ona wahi kekee iki, ua like pu me ka lalani o ka Moi ka pololei, pela no hoi o J. Koii, ua like pu oia, aole e loaa kona wahi kekee iki ke iini aku ma ke kuauhau alii. " Hookahi ka pana o na'lii nui." Ke hoohanohano oei oJ. Koii ia ia iho, aole puu, aole kekee, ua like pu loa kona kulana me ko na'lii nui, me ka aoho Moi—aole ona wahi napa e pili ole ai. Ua kiekie kona kulana, a nona maoli ka noho alii ; pela maoli ke ano 0 kana mau olelo i hoolaha mai nei i ke akea, 1 ike aku ai kakou i kona kulana alii. 9. Eia ka mea maopopo loa, a he oiaio maoli no. Ina aole ma ka noho Moi na'Lii e noho Aupuni nei, ina ua hoike akea ae o J. Koii, he haku oia no na'lii, no ka mea, ke hai akea mai nei o J. Koii, he hoahanau o Kalakaua nona. A ke kaena hele nei kela i kauhale, a ke ikemaka aei kakou ia ia i kona piikoi hilahila ole, i kana mau olelo maluna. Ke hoole nei ka waha, ku mai ana ka puu mahope. He moolelo nui loa.keia a J. Koii, ikapuu o ka hokio ; aka, aole i pau i ka unuhiia ke ano, ua ike no oukou i kona ano a me kona hawawa, a me kona lapuwale, a me ka haule ino i kula, i ka alaala palu. Ke hoi ae nei au e wehewehe i ka poopoo muku kuauhau, a ua lepo maka wela nei i kaena mai ai i kona akamai i kona mau kupu— na. Ua hala aku la ka haule akahi ika hilahila ole a me ka ohi pua—hahai ae na olelo aJ. Koii ia ia iho, o Kaohie me Ahukui. He mea akaaka ia. (Aole i pau.)