Ke Au Okoa, Volume II, Number 8, 11 Iune 1866 — NO KA AHAOLELO. [ARTICLE]

NO KA AHAOLELO.

i \ ■ . ■V,- ' Poaono, Mei 26, 1866. r • ..■ * Tt Halawai ka Hale i ka hora mau. H. H. , Keknanaoa a me Kapena Loke ma ka . npho. ■ Mahope iho o ka pule ana, ua helu- . heluia ka moolelo a aponoia. < Heluhelu mai o Keawehunahala i kekahi ■ mikie ā'ke' Komite Kanawai, nokapalapala . hpopii e noi,ana, e.hookaawale ia 0 Lanai a , ae Molpkai i mau apana koho okoa, e olelo «|iae hoihoihi'ou iākahilaikeKomite, me ! Ir nof eTioike mai i1i>ila e : piili'ana i ke noi a . k&'paIa'pata''hoopn, a aponoia' ka hoike. . | mai 0 Hon'. : Dominis; ua oluolu i ka i* āna i e ke' Kana'wai 'e'ae ana' e L >; aāā i*k$"i'aūku'II68 .• flanawai Kivila; a me ke Kanawai e hoololi ; &i& J i'kā Pānku 846 or ke ' Kahawai Kmla, e [' |fili*&ii&'no ka uku 0 ke' Kokūā' Alua 0 ka , Lnnakanawai Kiekie; a rne ke Kanawai & . oaawi anā i 'pono i na keiki 1 K ; āhieha:t \'~'Ā"apohoia ka Hoik'e. " . £" Heluhelu mai o Kupau i ka hoike a ke , piomite no 'ka pālapala h'oopii mai Ka'a 'mai, . e noi'ana £ hiiokuu ia 0 KāaluaW i awa' ko- . 510';'e ae ia'i'$4Ō0 no ke kukuiu'ana i :hale- . |>aabao a me ! ohā 'hale liōokolokolo' ma ia ; e hooemi ia kā'auhaū o "ha lioi hapa■tuā'; a'e'hookun'iā nā kanākā e : kii-wale i na ! ;• Ahki, "wahie','laau'hale, ā pela 'ākii, ihāluna o' . na aina Aupuni i hoolimalima ole hai āna'e aHe'ueia h'āpamā'a, a'e hooihoeia ka ka bilā.' : - : - II Noi. mai o Kakani, e hoomoeia ka hila ma' ! ,.V - . Noi māi 0 ..Wānā, e āponoia ka h'oike. ; X "&a fiaule ke nōi e'hoomoeiā ma ka papa, : nā hoōnoloia ke apono' ana'i ka hoike. . $■: Heluhelu mai 0 Wana 1 ka'hoike : 'ā ke Ko- ' % pHianā i ka palapala hoopii e uoi aoa ae ia na'kānāka wale no, t na palapāla ae e e ae ia na kanāia'e inu awā me ka •Walapala ae ole mai a ke kauka, a me kā ana.i ka poe aie—e hai ana e 'hoo-. |noe īa'ka i)iīa mā ka papa, koe nae ka' mea pili ana no ka awa, oiai, e hookomo maT 1 bilā no'ia ihea.' A apoinoia ka hoike. & Mā ke noi, uā'kapae ia nārūla, āheluhelu §Qaī o Heuek i kaioike a ke Komite, e pili iina no ke noi a Ewa a me Waian&e,'a.me _'ia._jia^āIahni L na uapp, ka han&' ānā 1 mau kāo, ā pelā aku, a me ke noi e hookuu iā 1* māu wahi kumoku mā Lānaf, 'a uāTiŌ6h'oIofā; noi "a'kē Kuhina Waiwāi, e kauoha ia ke Kakauolelo e kikoo .i ke koena " dala uku ana o na.Lunā Māk'aain'ā, māi ka Waihona Waiwai mai, e lii6 ineke Kumukanawāi.' " " ' ' '*' ' . ' * HooIaKā mai o'Keawehnnāhāla i kpna ma- ; nao e~ hookomo mai 'ana iā i bilā e hoololi ai i ka Pauku T80 0 ke Kanawai Kivila." Hoōlāhā'māi'o 'Heleluhi e'hPōkomo' mai ana ia i bila e hoololi ai i ka Pauku 49 ō 'ke Kanawai ō'na ōhua. ' " Heluhelu akahi mai 0'Kepoikai i ka bila~e hoololi ai i ka Pauku l 0 na 'Kanawai hoōnoho lanakānawai. ' Noi māi'ke Kuhiha 0 ko na aina e, e kapaeloa ia, a ua liaule. Noi māi 0 Heleluhi'e hooholoia, a ua hooholōia. Heluhelu akahi mai K& Mea Kiekie W. C. Lunalīlo i ka hila, e hele mau na kauka e nana i na mai. ' Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, a ua hooholoia ka bila ma kona heluhelu akahi ana. Heluhelu mai 0 Keawehunahala i kekahi 'olelo'hōoholo, aohe he mea pono'i "na Knhina ke olelo hoohenehene i na Hoa, oiai, he' mea ku ia i kā hoowahawaha i ka hanohano 0 ka Hale; a ina lakou e'hana hou pela, he mea pono i ka Hale ke hookaawale i nā Kuhina mai'ka Hāle aku. Nōi mai o Kamalo e aponoia. • Noi maike Kuhina o'na a'nā e; e hoomoe ia ma ka papa, ā ua hoōholoia." ' : Heluhelu mai ō Kamalo i kekahi i bila e hoololi ai i ka Moknna 9 ame ka' Paoku 9 0 keKana-wai Kivila: " "•' Heluhelu aloa ia ma kona poo, a waiho ia nokaheluhelu akolu ana. ■'•; Noi mai o-Kāmalo e heluhelu 'akoln iā ka bila e pili ana i ka a me kā hookamak&ma; Heluhelu akahiia.ma kona poo a waihoia no ka helaheln akolu janal; . mai .P Boydj e hoopanee loaāa ka bila. I e hoopaapaa ana, noi mai 0 Ukeke o lioopaneeia ka Hale. -h-Hoopanee ia ka Hale a ka Poakahi, hoea illno ke awakea. .• „j;. t> *•./!.. ,. Poakahi,.Mci88. m Halawai ka Hale maika hora mau. H. H. M. Kekuanaoa ma ka nolio. Mahopu iho 0 ka pulo ana; heluhelu ia ka moolelo 0 ka H&le, .a ua aponoia. ' Helnhelu mai ō Kaunamanō i kekāhi'palapala hō'opii mai'Hamākua mal, e noi ana e haawiia i $700 no ke awa' ma iā 'apana. Hāāwi iā i ke Kōmite. 1 Noi mai o Ukeke i 'ōlelo hooholō, aole i h&na na Komite 0 na bukc helu i ka lakou

mau hana no na.mea e pili ana i ke noi a kekahi mau kanaka elua no ka uku i ke ; poho ana 0 na dala i hooliloia.no ke ana i na aina aupuni. Noi mai ke Kuhina Kalaiaina e hoomoeia ma ka papa ka olelo hooholo. Noi mai 0 Mahelona, e haawiia i $500 no ke kukulu ana i hale hookolokolo ma Ewa. Hoomoeia ma ka papa. Noi mai o Kamalo, e kauohaia ke Kuhina Kalaiaina e hoolilo i ka Hale Aupuni ma Kona, i Hale hookolokolo a i Hale paahao. Mahope iho o ka wehewehe ana akn a ke Kuhina Kalaiaina, ua hoihoi hou 0 Kamalo i kana olelo hooholo. Noi mai 0 Kepoikai, e kauohaia ke Kuhina Waiwai e hookaawale i puu dala no na -like. o na makai> papa.. Hapai ia na hana 0 ka Ia, no ka noonoo ana i ka bila moekolohe a me ka hookamakama ma kona heluhelu akoln ana. Ku mai ke Kuhiaa Waiwal a hoakaka i kona manao, me ka; i mai e pono ke hooholo i ka bila. Kokna 0 Kahulu i ka hoopanee loa ana i ka bila, oiai, aohe i ku like me ke Kumukanawai. A ku hou .mai ke Kuhina Waiwai e wehewehe hou, oiai, ua oleloia o-ka hooholo ana i ka bila he mea ia e hoomahuahua ai i ka hoohiki wahahee. . Kokna. o Kamalo i ka hooholo ana i ka bila, no ka mea, ua pinepine wale ka lawe ana a na haole i Jia wahine a na kauaka, ;a no ko lakou waiwai, aohe hiki. i na kanaka maoli ke koi aku :i ko lakou mau pono io maoli. ■- Aole i.knlike ,ko Kaunamano me ko ke Knhina Kalaiaina, a hooikaika mai oia e kapae loa i; ka bila. ; . Kokua o Hon. Ii i kp. a hoapono oia i ka manao o ke Kuhina Kalaiaina, a manao ia aohe i oolea loa ua kanawai.. nei. . Kue 0 Kupau i ka.bila, oiai ua kupono iho la no na kanawai e,kau nei no ia mea, a na ke Akua no e hoopai i keia hewa, me ke-kea-kea ole.ae o na kanawai 0 kanaka. Kue o Keohokaua.a me KaainoaJ ka bila, me ka olelo mai, o keia kanawai, he' hoomahnahua wale ana no ia i ka mana o na Luna-. kanawai. , e , Mamua ae, kue 0 Kahaulelio i ka bila, aka >c ia. wa, uakokua ia^ |' - Hanao o Keliipio, ie ..mea. hookanmahaka poe.ilihune. ! Ku mai o Kapena Loke a olelo mai, .aohe po.no .0 ka.,manao ana o kekahi poe hoolike i nahoopai ana me ko na wahine, oiai, hepoe palupalu lakon. .0 ka hooholo ana i keia hi- | )a, he hoomakā ana ia e hiele pono. I Olelp mai 0 na aina e, ua hoopaapaaia ,mai, ,0. ke kanawai kahiko ua moakaka ia, a o ke kanawai hou aole i. maopopo iki.. Maialo Bahiko, he mea ole wai'e no, aka,,malalo o ke kanawai hou, ua hiki no/keioounaia'e hele i ka hana. Olelo mai o Kalakaua, ua kue ia i ka bila, a ina e hoopaneeia ka bila, alaila, e lawe houia mai no paha kekahi bila, e hoomahuhua ana mai kā $100 aiiiki aka i ka $1,000 ka hoopai.... Olelo mai ke Kiaaina 0 Maui, he mea hiki ole no i keiā bila ke hoopau i keia karaima, aka, be mea.nae ia e hoemi iho ai ia mau hawa, a nolaila, ua apono ia i ka hooholo ana. Ku mai ke Kuhina Waiwai ā olelo mai 00 na pomaikai o ka bila, a wehewehe loihi mai oia me ka i mai, he mea lapuwale ka olelo ana, " Ma» hooholo i>'ke kanawai e hoopau ai i ke ; karaima t no ka .mea, aohe e auhee aku ana ke karaima, 0 ka milenio wale no.ka hiki ke hoopau. ' Ma keia no, hoopanee kn hale a ka la apopo,'> hora 11;> ' ' < •• °- - , Poalūa,. Mei 29. , Halawai ka Hale ma ka hora mau. O Kapena Loke ma ka noho. I ka pau ana o ka pule, ua heluhelu ia-ka 'moolelo a aponoia. Olelo mai ke Kuhina 0 ko na Aina e, -aia i konā hoa 'ke Kuhina Kalaiaina he palapala mai ka Moi mai i ka Ahaolelo. Komo mai ke Kuhina Kalaiaina, a olelo mai, "'E ka Lnna Hoomalū, oa kauoha 'ia maiau e ka Moi e-haawi aku i keia palapaIa imua 0 ka Hale, a ke haawi aku nei au ia me ka manao kaumaha." Haawi aku ke Kuhina Kalaiaina i'ka palapala i ke Kakauolelo, a heluhelu mai la ia penei: ' E 7ia aln a'me' na 'Lunamakaainana o kuu /aAui:—Ua'oluolu i ke Akua iloko o kona malainā-luaole 'e hoopoino hōu mai ia'u ko'u ohtaria,'a : me ko'ti ; tahui; • nw'ke kahea ana aka i ona kō'u -kaikoahine aloha, Ka Mea Kiekie Victoria Kamamalu nū, ka ! meō i (n»ke'flia Icona wahi, ma ka bo10 o'keia kākahiākW.' 'Oiaii ke kuloli haahaa ana afeu i ka makemake o kā'MWMana Loai ko oukoii-alo-ha a me ka mnnae hoonnnone aloha no'u, a me ko'u makuakane, >ko ' onkoo Peresidena, a'oia no'hoi kā makou e manaolana nei i!o> ko o keia hora 0 ko mnkou pilihua, oia wale iho la no'ka maha nui o keia honua e loaa ai ia makou. Kamekameha R. ■ Hai.e Alii IoiANi, Mei 29, 1866.

Olelo mai ka Hope Peresidena, ua loh"» ka Hale i ka lono kaumaba,-a aia i ka Hale, ka mana e olelo ai no ia mea. Noi mai o Smith e koho ia i mau Komita elima, i poe na lakou e hoomakaukan.-i olelo paoe aku i ka palapala Alii—hooholoia.: Ua kohoia e ka Luna Hoomalu keia poe malalo nei: Ee Kiaaina o Maui, Smith,' Kaapa, Kahulu, Huluili, Boyd a īne Hoapili. Ua koho ia i ehiku ma ke noi & ke XtihinaWaiwai. ' - Ua puka aku na Komite e hoomakaukaui ka olelo pane, a makaukau komo mai lakou, heluhela ia imua o ka Hale a apono ia. Ma ke noi a Smith ua hoopau ia ka Hale a hora M o ka Poaha. Poaha, Mei 31. ... Halawai ka Hale ma ka hora II-7O ka Hope Peresidena ma ka noho. Mahope iho 0 ka pule ana, ua heluhelo ia ka moolelo ar aponoia. - Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina. E ka Hope Peresidena—Na Alii a me na Lnnamakaainana—T7a kaooha ia mai au 'e e bai aku, ua kuia'oia i nā manao'' lihaliha, noka olelo hooholo a oukou i hoouna ako af ma o ka Luna Hoomalu o ke Kōmite." - ~ Penei ka olelo hooholo: - • ' Hoohoīoia : Ua hiki mar ka lono i keia' Hale, me ke kaumaha nūi, no ka makeana 0 0 Ka Mea Kiēkie,- Victoria Kamamalu Kaa-' humanu, a ke haawi ako nei makou i ko makou aloha nui i ka Moi, Kona Kaikunanea me Ka Mea'Kiekie, Kona Makuakane, ka Peresidenao keia Hale,' aole ma ko inakoa' ano maoli iho, aka, - ma ka ka lahui 'nana makou r hoouna mai, ake'waiho aka neimakou i ke Akua no ka maba, i ka Ohana AIii' iloko o keia pili kaumaha. - : - Oiai, ua kaia pinepine ia mai ka lahui e-'ka ehaeha, nokamake ana o kekahi poe o ka Ohana Alii, a o ka makoo noi, e hooloihi ia mai keola ana o ko kakoo Moi, a e hoomaa ia noka hanauna a Kamehameha. - Hoolaha mai o^H.-H.'Lunalilo i kona manao; e hookomo maianaia i hila e kauoha ai 1 ke Kuhina Kalaaiaina, kuai ia ka'-rāma i na' kanaka Hawaii,- mailoko mai o r na hale kuāi kukaa~ - -• : : Noi mai 0 Kaapa e kauohaia ka ka Hale, e hoolako mai i kela hoa keia tiba, i mau wa-bi leta kanikain. .'i . :Pakui:hoa*nai.o South i kekahi olelo boa, e kauia ke kanikau:ma:ha lima hema. ae kahikoia Ea~Ha]frme - >:■ --^ r i .Noi mai o.Kupaue kauohaia • ke Kohina I Waiwai, e hookaawaIeĒ$3,000.i mer-e koai | ai i mau lole. kanikatL.no na hoa, i.$IOO pakahi, a $12,000 c»ka h'oo-lewa.aua..•-n : * . ••'•*• kokua mai o Keawehunahala. : • ■ • • . , Jtfoi;mai o : Hon.Kalafcaua, e hoomoeia ma ka papa, hooholoia, he 29 ae, 9 hoole. - . Komite ka Hale no ;ka heluhelu akola ana no ka bila kanawai no ka moekolohe a-meika hookamakama. i <v. Mohope iho.okaw£hew9hedoibi.j&na ,m«i a ke.Kuhina;W[aiwai, ua ninau.ia .ka ninau mua, no.ke kapae i ; ka.bila, a oa haale. Noi mai o Smith e hooholo i ka bila:>.ma kona helnhelu. akoln ana; .a ua.hooholoia .ka bila penei: ma. kona heluhela: akoln ana. Penei ka baIota ana: Ae.—Messrs. Kanaina, Ii, Kamakau, KahanupNahaoIelua, Kanoa, Harris, de ,Yarigny, H.utch)'son, Kainalo, ,Rhodes, Heuek, Smith, Ukeke, Kaapa, Kaulia, Hoapili, Kakani, Huluili—20. . . ■-•Jīoole—Me8srs: Kapaakea, Lunalilo, Boyd, Wood, Nabaku,:HeIe5ubi, Keawehanahala, Keliipio, Keohokaua. Mahelonā, -Kahaulelio, Kahulu, Hart, Kaunaimano. AhoIo, Kaainoa, Kepoikai. -■ Komite ka Hale no ka'hila e hoopau ai i ka Pauku 4 o ke Kanawāl holo pili 'aina nei. Noi mal o Keawehunahala e hooholo i ka ' . ; ... .. •: ..• . VI* . •> - bila. •. 'Noi mai ke Kuhina o na' āinā lieliiheln panku iā ka bila.' 'HoohoIoIa.''' " "''Mahopeihō o ka hoopāapāa anā, noi mai ke Kuhina 0 na aina e e hoololi, ma kā holoi ana i kah'uahela : l866, ā'e tio'okomo f i 1872. Hoololiia ka pauku, e hooholoia ma' konā helnhelu'ālua ana; a kāuohaia e kakan poepoeia. 'r.0'.i. ;.• :■ .v.r. • Hapāiia kanoonoo anano'ka bilā e 'hoololi ana i ka Panku .92 0 Kiyria, i mea eloaa ai na palapala ae no ke kuai ana ina io ~bipi ma "Wailuku. Hanalei, Hilo, a pela aku, elike me Iiahainā a me Honol'nlu nei. .. Olelo maā ke Kuhina Kalaiaināj. 'na homahema ka bila ke.ole e hoololi, puia .ka, Pa»ku 94. / Iko 0 Keawchgnahalai;ka mea-i koe, a ololo ,mai oia e hookomo. mai an%. oia i hoololi. , . . ... Komite ka Hale no ka,bila,e .hoololi ai i ka Paaku,9.9oke asa no na palapala eaeehula., V. Noi mai ke Kahina Waiwai, a holoi loai»» iaPauku99. __ , , Hooh&loia ka:bilijne ka hoololi. . < Hoopaneoikal Haloai ka Ja »popo,hor»Ji. .1. J c>!

Poalima, Iune 1. Halawai ka Hale e like me ka mea man. 0 Kapena Loke ma ka noho. Mahope iho o ka pnle ana, ua helnhelu ia ka moolelo, a ua aponoia. Olelo mai o Kapena Loke, ua hoouna mai o Heuek i kona manao, aohe oia e hiki mai, no kona ano nawaliwalL Noi mai o Kepoikai, e kauohaia ka Makai e lawe mai ina buke kanawai o ka M. H. 1862. Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina,' aohe mau kanawai ika Makai, aia no ia ia na buke kanawai, a e hoolako mai no ia e like me ka hiki .iaia. : Noi mai o Kaapa, e kauohaia ke Kiaaina Wahine o Hawaii, e hoi mai i Honolulu nei e noho ai me kona makuakane; a e hookaawaleia i pnu dala $2,000 no kona mau lilo. Kokua o Kamalo i ka olelo hooholo, a noi mai ia e Komite ka Hale. Kne ke Kiaaina o Maui i ka olelo liooholo, a hoihoi houia ka olelo hooholo. Noi mai o Kaunamanao, e kauohaia ke Knhina Waiwai e haawi i pun dala no kahi e pae aku ai ma Houomalino. Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina, ina e kamailio pn kela hoa keia hoa e manao ana e hookomo mai i ka olelo hooholo o ia ano, ua oluolu no ia, a aohe e hoomaunauna wale i ka manawa. Ua hoomoeia ke noi ma ka papa. Noi mai o Keawehunahala, e hookomoia i $1,000 no ke kumu e ao aiikahooholomoku. Kne o John Ii i ke noi; a olelo mai hoi ke Kuhina o na Aina e, e pono ke waiho ia na noi o kela ano, a hiki mai i ka hoonohonoho ana o ka bila Haawina. Kokua mai o Ukeke i ke noi, a olelo mai ia e pono e hoomahuahua ia i $2, 400. Mahope iho o ka papa leo no keia mea, noi mai o Smith e hapai ia na hana o ka la— hooholoia v Noi mai o Boyd, e noonoo mna ia ka bila e hoololi ana i ka Pauku 332 o ke Kanawai Kiwila, e pili ana i ka Oihana Kinaiahi. . , Olelo mai ke Kuhina Waiwai e hele ka Hale elike me ka mea man, oia hoi ka Bila Haawina; aka, olelo mai o Boyd, a ia Poakahi ae e koho hou ia na Luna Nui o ua oihana la, a e makemake ana lakou e koho ia malalo o ke Kanawai hou. • Komite ka Hale no ka bila a Boyd. O Keawehunahala ma ka noho. Ua olelo ia ma ka bila, no ke koho ana i ka Luna Nui, a me na Kokua elua, " no na makahiki elua," aole hoi i " kela makahiki keia makahiki," e na hoa hana o ka Oihana Kinaiahi, aole hoi e na hoa i loaa wale no ka palapala hookohu. Hooholoia ka bila ma koaa heluhelu ana. . Komite ka Hale no ka bfla Haawina. O Smith ma ka noho. Na lilo no ka Aha Kiekie. i okomo pu ia mai me ka lilo no na hoike o na hihia Karain«r, hooholoia. " . Na lilo no na Aha Kaipuni '• o ka Apana alua i komo pu mai me na lilo o na Lunakanawai ai me ka Loio Knhina $1, 200. Noi mai o Keawehunahaia e hoemi ia i $600, a e hoololi ia na huaolelo a pau loa mahope iho o ka Aha " Kaapuni," a ua hooholo ia ka hoololi. Na lilo o ka Aha Kaapuni, Apana 3, $1, 000—-hooholoia. Na lilo o ka Aha Kaapuni o ka Apana 4, $400—hoohoioia. Na lako palapala o Aha Kiekie a me na Aha Kaapuni $500—hooholoia. No ke kuni ana i mau Buke Kanawai, $500. Olelo mai o Mahelona aole ona maopopo iki i ke ano o keia mea. A wehewehe mai' ke Kuhika Kalaiaina a me ke Kuhioa o ko na Aina e ia mea. Kokua o Kupau elike me ka mea i heluhelu ia, a hooholoia. Manao o Mahelona e hookomo i $6,000 no ka pai ana i na Olelo Hooholo a ka Aha Kiekie ma ka olelo Hawaii, a noi mai oia no ia mea. . Noi mai ke Kuhina Kalaiaiaa e hoopanee ia mea, a hiki i ka manawa e. hapai ia ai ka Papa Pai Aupuni. Noi maio Keawehunahala • oinau ia kana noi. . Ua haule ; ka hoololi. - . Noi mii.o Bojd e hookomo i $2,000. Ua kaumaha'ka manao o ke .Kuhina o ko hi Aina e i ka haule nna o ka hoololi. O kahi kupooo o ka hookomo ana ia mea, 'aole ma ke Keena Kanawai, aka, ma ka keena o ki Papa Pai Aupuni malaio o ke Kuhina Kalaiaina., ,Hoihoi hou.o Keawehunahala i kana olelo hoohoio. . . Ua ninau ilua ii ka hoololi i ke Kuhina Kalaiiina, a ua hooholo ia. bku o |; ka Luoakinawai Apana o Puna, Hawaii -,$500. - Noi'mai o Xeliipio e hooemi'i $400. Noi mai o Aholo e hoopii ae i' $600. ' Noi mai o Keāwehunaha1a,.e hooholoia e like me ka me'a i heluheluia, a kokua ia mai e Kahaulelio. , '' Olelo mai o Kam'alo,' ua makemake' mau ke Aupani e liooemi i ka uku o na kanaka Hawaii. Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina, me he mealo'ika manao'o nahoao ka Hale, e like me ka nni o na hora e hana ai, pela e 'nku ia aku ail'O'ka hana lima ame kā hana o kalolo, eponoe'ukuiāmanānku aiio'dkoa', a' ; b ka lunakanawai no hoi;nona ka ukule hoopaaia o" / nā iunakanawal maikai loa o ka aina nei. "• '■'■ r '' " Ua hoelolim kā Luna o Molokai, hooholoia e'like ine ka bila.

Uku o ka Lunakanawai Apana o Kona Akau, $500. Noi mai o Keawehunahala, e hoihoi ia ma | ka uku o na lawehala. Haule, a ua hoomau ia e like me ka bila. Uku o ka Lunakanawai Apana o Kona Hema, $500. Noi īhai o Nahaku e hoopii aei $600. Ua haule, a ua mau e like me ka bila. Uku o ka Lunakanawai Apana o Kohala Hema, $500—hooholoia. Uku o ka Lunakanawai Apana o Kohala Akau, $500. Noi mai o Nahaku e hoopii ae i $600. Ua haule, a ua hooholoia e like me ka bila. Uku o ka Lunakanawai Apana o Hamakua, $500 —hooholoia. Uku o ka Lunakanawai Apana o Wailuku, $500. Noi mai o Keliipio e hoopii ae i $600; a o Aholo hoi i $700. Olelo mai ke Knhina Waiwai, he mea kupaianaha i na hoa i ka hoopii ana i ka nku o keia Lnnakanawai, oiai, na manaoia e hoonoho ia ana malaila i Lnnakanawai Hoomalu ma keia hope aku. Olelo mai o Kepoikai ina e hooholo ia i $700, alaila, na kupono ia nku no ia Lunakanawai. Noi mai ia e hoopanee i ka noonoo ana no ia haawina. Kue o Kamalo i ka hoomahuahua ana, a makemake ia e lohe i ka manao o ke Kiaaina 0 Mani no ia mea. Olelo mai ke Kiaaina o Maui, ua kokua ia 1 ka hoololi a Aholo i $700, a hooholo ia ka hoololi a Aholo. Hoolaha mai o Kupau i kona manao e noi mai e noonoo hou ia. Ka uku o ka Lunakanawai Apana o Hamakua, Hawaii, $500. Noi mai o Keawehunahala e hoopii ae i $600. Noi mai o Kaapa e hoomau ia no elike me ka bila. Haule ka hoololi a Keawehunahala, a hooman ia elike me ka bila. Uku o ka Lunakanawai Apana, o Hana $500. Hooholoia. Uku o ka Lunnkanawai Apana o Kanai $300. Noi mai o Kahaulelio e hoopii ae i $400, a ka Mahelona hoi i $500. Kue ke Kuhina Kalaiaina i ka hoop'ii ana ae; a haule na hoololi a Kahaulelio a me Mahelona, a mau no ka hila. Ka uku o ka Lunakanawai Apana o Molokai$500. Noi mai o Aholo e hoomahuahua ae i $600. Haule, a hoomauia e like me ka bila. Uku o ka Lunakanawai o Ewa a me Waianae, $500. Noi mai o Pinehasa e hoopii ae i $600, a kokuaia mai e Mahelona a me Keawehunahala, ka Aholo hoi e hoopii i ka uku o na Lunalmnnwai a pau Ioa. Hooholoia ka hoololi a Pinehaia, ahooholo ia ia haawina ma ka-hoololi. Hoolaha mai ke Kiaaina o Oaho i kona manao e noonoo houia. Hoopau ia ke Komite, a hoopanee ka Hale a ka Ia apopo, hora 11. Poaono, Iune 2. Halawai ka Hale ma ka hora mau. O KapenāLokemaka noho. Mahope iho o ka pule ana, heluheluia ka moolelo a aponoia. Noi mai o Kapuniai, e holoiia mai ka moolelo o ka Hale no ke noi e pili ana no kā haawi ana i $80 pakahi i na hoa no na lole kanikau—hooholoia. Heluhelu mai o Aholo i kekahi bila e hoololi ana i ka Pauku 872 o ke Kanawai Kivila, i mea e haule iho ai na lilo kaapuni o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie maluna iho no o lakou iho. Noi mai ke Kuhina Kalaiaina e kapae loa ia ka bila, hooholoia, a ua haule ka bila. Noi aiai o Kepoikai e kauohaia ka Makai e hoolako hou mai i mau pooleta hou—-a ua hooholoia. Ma ke noi a ke Kuhina Kalaiaina, ua heluhelu mai ke Kakauoleloi k& papa inoa o na buke kahawai. Heluhelu mai o Kahaulelio i kekahi bila e hoololi si i ka Pauku 780 o ke Kanawai Kivilā, i mea e komo hou mai i elua Lunamakaainana hou no na mokupuni o Lanaiame Molpk.M... Ma ke noi a ke Kuhina Kalaiaina, ua kapaeia ka.hila. : . . > :.Noi mai o Pinehaaa. e kohoia i. mau Komite e kakau ai i olelo hooholo e hai aka ai I i ko.Iakou aloha i ka ohana alii e noho u nei. Olelo mai ke Kuhioa Waiwai, ua hoouna ia no, a ua hoihoi o Pinehasa i kana olelo hooholo. : : i .■•' , , v . ; Noi mai o Pioehasa t; e, kauohaia na hoa. e | hele i ka halepule o Kawaiahao e hoolohe.ai, i ka haiolelo kanikau ma, ka la ae... v Olelo mai ke Kuhina. Kalaiaina e hiki no i kela a ,i keia, ke hele i na ha|epule a lakou .e mnkemake ai. Hoihoio.Pinehaaai kinanoi. . Noi mai o Kamalo e hoo>Iilo ia i $70 no -ke kau ana i ke kanikan i ua 'halepq|e , la. (Kawaiahao.)',: .. • ' . Hoakaka mai ke Kuhina : Waiwai. e. hiki no i na Kahu o ua halepule la kekau,;i na,jkanikau, a,e oluolu no ke Aupuni.ke uku.aku i kekahi.hapa. Hoihoi o Kamalo.i. kana olelo hooholo. .. ... .. ! o;.--. 1,1 ,| -:fii , Ma ke noi a.Nahaku, ua hapai ia na, ,b&na o ka la, a.Koroite ka Hale no ka Haawina— oSmith,maka:noho. ,i, , . ..„ .. Ka uku o. ka Lunakanawai Apana o ,WaiKooUuloa, $500. . Manao o Ukeke e pono e hoonoho ia i elua Lunakamwai ma ia Apana. Noi mai ia e

hoololi ma ka holoi ana i na huaolelo " a me Koolauloa." | Olelo mai o Keawehunahala, ua poao no | ia manao i elua Lunakanawai, aka, aohe ma- . na e hooikaika loa ai i ka hookohu ana. I Noi mai oia e hoopii ia kona ukn i $600. Mahope iho o ka papa leo ana, ua haule ka hoololi a Ukeke. O ke noi a Keawehunahala e hoomahuahua ae i $600, na hooholoia. Mahope iho o ka hoopaapaa hou aoa, uaj haule'ke noi a Keawehunahala, he !6ma kaf ae, a he 18 ma ka hoole. { Olelo mai ke Kuhina Kalaiaina e noi maii ana ia e noonoo hou ia, na lilo Kaapuai o ka! Apana elua. \ Hoolaha mai ke Kiauina o Oahu e noi ana ia, e noonoo hou ia ka uku o ka Luna-' kanawai Apana o Ewa a me Waianae.' . ' j Hoopauia ke KomUe, a hoopaneeia ka Ha-4 le a Poakahi, hora 11. } Poakahi, Iune4. j w ij Halawai ka Hale ma ka hora inau. Ka Ho-i pe Paresidena Kapena Loke ma ka Mahope iho o ka pule ana, ua heluhelu ia kā moolelo o ka Hale a apouoia. • I Heluhelu mai o Pinehaaa Wood i kekahl. palapala hoopil mai .< lihi, e piJi ana no ko lakou malamaia ana kaPapaOla. '| Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, e haawiia' ka palapala hoopii i na Komite o ka Papa; Ola. j Noi mai hoi o Mahelona, e haawiia i na; Komite Wae, a ua haawiia ia Mahelona, Ka-j apa, Smith, Keliipio a me Kapuniai. . , Heluhelu mai o Huluili he palapala hoopii mai Nawiliwili mai, e noi ana e hookaa-' waleia i puu dala $1,000 no ka uapo. Haa- 1 wiia i na Komite o na hana hou. ! Heluhelu mai o Ukeke he palapala hoopii e) hai ana ua.nku papalua kekahi mau kanakai ko laua mau auhau, a e ake ana e hoihoi hon ia mai. Mahope iho o ka wehewehe ana mai a ke Kuhina Waiwai, na hoihoi houia ka palapala' hoopii. Heluheln mai o Ukeke he palapala hoopii mai Koolaupoko mai, e noi ana aohe e aei£ e hana na kanaka Hawaii i kekahi olelo aelike ma ke ano paahana, i oi aku mamua o na mahina he nmikumamalua, aohe e emi ih&malalo o hapalua dala no ka la hookahi, aole hoi e hana i oi akn mamua o na hor& eiwa o ka la hookahi. Hoomoeia ka hoopii ma ka papa. •;* Heluhelu mai o Ukeke i kekahi palapala hoopii e kukulu ia i halekula Beritania ma Kaneohe. Olelo mai ke Kuhina Waiwai e haawi ia ka hoopii i kekahi man Komite Wae i nana' pono ia ai na inoa o ka poe i kakau inoa, a aponoia. Kohoia ka poe malalo nei e ka noho, ris, JCamaIō, Wana, ame Kaulia. Hoike mai ke Kiaaina o Oahu, ua oluolu i ka Moi ke kakau inoa i ka Bila Kanawai o ka Hookamakama a me ka Moekolohe, a me ka hoololi o ka Pauku 9 Mokuna 9 o ke Kanawai Hoopai Karaima. Heluhelu mai o Nahaku i kekahi olelo ho'oholo, aole e ae ia kekahi hoa o ka Hale e kamailio foi mamua o umikumamalima minute. Olelo mai o Kamalo. ua kupono no na minute he umi. Manao o Keawehunahala, ua kue kela olelo i na rula o ka Hale. Noi mai ke Kuhina o na Aina e, e hoomoe ia kā olelo hooholo ma ka papa. Hoihoi hou ia ka olelo hooholo. Hoolaha mai o Nahaku i kona manao e noi i hoololi o na rula i kekahi la ae. Hoolaha mai ke Kuhioa Kalaiaina i kona manao, ehoololi ika Eula31 ma ka hookomo ana i ka huaolelo "hookahi" no ka •' alua." Heluhelu akahi mai o Keawehunah&la i ka Bila e hoopau ai i ka Pauku 1 o ka Mokuna 42 o ke Kanawai Hoopai Karaima, e hookapu ana i ke kuai ana i na waiona. i ka> naka maoli. Komite ka Hale no ka Bila Haawina. O ke Kiaaina o Oahu ma ka noho. Noi mai ke Kuhina KaUiaina e noonoo hou ia, na lilo kaapuni o ka Apana Alua, e like me na mea iloko o ka hila, $1,100. Noi mai o Keawehunahala, e holoiia na huaolelo, " e komo pu na lilo o ka hele ana o na Lunakanawai a me ka Loio Kuhina." Ua loihi na hoopaapaa ana no keia mea, no ka pono o ka holoi ana a me ka ole; a mahope, ua haule ka hoololi a Keawehunahala, he 13 roa ka ae, a he l8 m» ka .hoole. Ua mau no ka mea i heluheluia ma ka bila, he $1,200. . A hoopanee ia ka Hale a ka la apopo, hora 11. ,. . , Hemo ka BirtHAt. —Make ku ana mai ake kialua Onwarā i ke ' kakahiaka Poalima. iho nei, ua hele a piha i ka bipi. A i ka wa i hoolei ia mai ai ua poe hipi nei i ka uapo, ia manawa, e lele aku ana kekahi mau hipi iloko o ke kai, a au, a i ke kii ana aku o kekahi poe kanaka maluna o ka waapa. e hou mai ana ua mau bipi nei a hahai i kahi waapa e . loaamai i ua mau bipi' la, ina la ua kahuli ka waapa. ■ . i>' Hala aku la.—Ma ke kakahiaka o ka la lo lune ( laweia akulaoZ Tj Kukuno Kalihi, e na lima menemene ole o ka make, a ha> la aku Ip i ka aoao mau o ka honua, a he kanaka no hoi i aloha nui ia e kona mau, hoa aloha oia wahi. A ua haalele iho nia i keia ,ola ana. 'he mau keiki, be wahine e noho me ke kaumaha.