Ke Au Okoa, Volume II, Number 5, 21 May 1866 — No ko ka Bihopa mau hana ma Amerika. [ARTICLE]

No ko ka Bihopa mau hana ma Amerika.

E Ke dloha t oe : rkelā pule i hala ae nei, ua pane ia au, na olelo hoopu'nipuni. i olelo ia no ka Bihopa, a me kaolfJoiana no ka -oi o' ka hewa o ka lahui'Hawaii'i keīawn. i ko;ka y,B.;kuhiko. Ua oiaio ole kela mau olelo i manāo la na ka BihopH .i.hoopūka^.a ka,.~iia. maopopo aole ka pelu, kana olelo. Ua olelo'oia, ua nui ka Uooikaika ana o na' kumu misibnnri, e kaua ikaika e hoopio ā,ku v i na' liewa, a ua olelo no hoi oia, o ke kumu i pio ole ui na hewa oia no, nana haole ili keokeo i hoopakui hou mai i mau hewa hou no ka lahui k'Mnaka o Hawaii n'ei.' ' ' Ua 'maopopo .uu huhu loa ke Kuokoa a me ka poē kakau manao iloko o na la i hala ae

nei, 110 ka bo«puka nna ka o kn £ih<-pa no kn nui ona bewa o na wahine o Hawaii nei. 2fo ke aha la i olelo ai ka Bihopa i keia mau mea ? Eia no, Ua olelo ka poe Kalawina ma Amenka, aole be kuleona, aole no hoi he kumu o kona holonna mai i Hawwii nei. No ka mea, ua maikai loa ka lahui, ua maemne ana like me na anela. Ano ka hana a na kumu Misi»nari i ka lahui Hawaii a maikui a maemae loa mai ka hewa onai, nolnila, aole ana hana oka holo ana mai ia nei. Ma ia mau olelo ana, ana Misi<>nari aole anei he mea kup»no ia ia ke pane no keia mau olelo nona. Aia hoi ua lawe mai oia ika palapala hoike a ua mau Misionari nei no i pai ia i ka M. H. 1863. A ua pane aku oia i ko Amenkn poe e like me na mea a na kumi: Misionari i ho-laha ponoi iho ai. Peeei ka Koana o Hilo. "Ua ikaika napoe pope ika hooiaio ana ae no ko lukou lunkiai hou. Ke mahuahua nei ko lakou nui. aole nae he hai aku kekahi oka kakou poe inaikai. O ka nui on« hewa i koe, oia n<» ka palaaalelo, ka moekolohe k» mai a me ka nnaupo. Ka S. E. Bih<>pa o Hana. "O ka hapa nuio na kanaka, he naaupo loa. He oui ka naaupo o na ho=<hanau i na kumu oiaio, a. me na kum» ao nui o ka B«ibala. , He uakaikahi ko lakou kuai ina Buke. oka manao o ke akea no,.ka maewaewa ole o na olelo he hoinoino. Oka hoopiopio ame ka anaana iloko o keia mau makahiki eha.ua mahuahua loa." , • . ' Ka B*lavina o aa haahaa loa ka neho «nR o ke ano « ka Hoomaaa. Ka • Revl B. W. Pan-ka o Kaneohe " Aole no i n'oho mai ka Uhane Hemolele ine na hoahanau oka EkalesiH. A«le i huli mai ka poe i hewa. Ua nui kek«hi p»e i manao e houlualu e hahai i ka poe Morcni»na. 0 keia kekani o na p»pu paa o ke kauaka o ka hewa (o ka Pi>pe.) Nui loa ka "uhai ia o na 'Kanawai o k'a la Sabiiti. Nui ka pili waiwai. Oi akii ka moekolohe mamua ona makahiki i hala ae nei. ■KaA. O Polepe o Molokai. " Mai June a hiki i Januari o kela makahiki i hala, me he mea la ua hana mai o Satana i kana hana. Ua of-ae a ua pii ae ka ona a me ka hoohaunaele i-kooa wa mamua. Oka poe nana e alakai i keia mau hana, oia no ka poe i ano hoahanau 01e.,„-He. poe Molemona a he poe Pope. He mau kum.u no e manao io ai. ke Hoomana malo ia nei, kekahi o na kii o ka wa kahiko. INui na kahuna annana. Ua huliamahi na kapaka malalo o ko .lakou ma□a, a m»ke ao b«>i kekahi poe no ka makau ia mau hananaaap». . 0 keia maa m»-a ka ka Bihopa i hoike aku 1 Amenka, a e hoomaopopo ana no hoi, oiai no me ka nji o na p»no i loaa m»i ma na hana a me ke ao ana a na kumu Misionari, aka, he nui no naiana i koe, ahe nui ka hewae. noho malu iloko o ka lahui me.ka ike ole i», i kopono ke hoopau ia. ' - 'Ma keia< aoo i hooiaio ai ka Bihopa i ka noho pono ole ana o ka hapanui o na wahine 0 ka lahui maniuli o kona manao, a me kona makemake e akena me ka haanni, aka', mainuli o na hoike a na kumu iVlisionari Amenka. a he mea hiki ia kakou a pau-ke hooinio. ' A mamuli no hoi o keia noho pono ole o na waiiine o Hawaii nei i b:<pa mai ai na hanau mamua o ka poe e in«ke ; ana. N-laila, ina ua kaniailio na kumu Misionari i keia mea, mamuli o na mea a lakou 1 pai ai, ua hewa anei ka Bihopa o Honolulu i ka iawe ana mai i keia mau olelo, a hoopili ae no ke kouua ana i ka pono ma kona aoao, no ka olelo an» a na kumu Kalawina, aole ona koleana o konq holo ana mai i : Hawaii nei. He maukumu kupono loa meka po. lolei kona iawe ana mai v i keia mau olelo i hoike no na olelo i ol«*lo ia ai, aole he harin hou :>ku i k»e aka Bihopa : e hana ai. No ka mea, nanaaua» ka l«hui,ua maemae ko lakou noho ana, a he Aupuni, a he lahui.pono holookoa keia. Aia hoi ke hooia mai nei na hoike a na kumn Kalāwina, he lahui k«*iae noho ana ka hapanui iloko ■> ka pouli a me ka hewa. Ua olelo o Rev. Dr, Anes<ma ma kanaßuke i pai ai no kana mau inea i ike ai ma Hawaii nei, he lahui like loa. ka lahui Ha.waii me ko Korineto poe. Aoao 160. aoao 281. 200 ame 261. Ua maikai lakou ma ka manaoio, aka, ua inoino ma ka noho ana, no ku mea, he mea mau ia lakou ka hana i ka hewa, moekolohe, ona, a me na hewa e ae' He oiaio, he ekolu wale no makahiki i noho Kristiano ai ko Korineto poe. i lo'aa ai ia Paulo Hemolele ka hahu ia aku n» ko lakou hana ana ina hewa, aka, he kanaha makahU jki oko Hnwaii nei huii aoa i ka pono. Noke'aha ka mua e huhu ole ia ai o ke Kuokoa : a nie na hoahanau i ka olelo ana a Anesona i keia mauniea, ka poe Karistian<» oHawaii nei ? Nolaila, heaha laka mea e huhu ia nei oka Bihopa, oini, ua olelo oia ina mea like loa me ko Aneaona, a me k'ona kumu Kalawina o Am<*rika. Oia hoi, ke noho nei ka lahui iloko o kekahi hewa nui, aole o ka <poe hoahanau wale no a ua komo iloko o ka • Ekaleaia, aka, me ka poe e ae no 'kekahi s mawaho. ' 1 leo'n mnnao ua nui ka pono a ka 'Binopa i huna ia ai e ka lahui oo ka mea, ua hooulu ia mai na mea a pau. e wailio palaka ana, ua hooulu ia ae ka haawi ani i kula hanai no na kaikamahine a me ku hookaawalo nna i ka ■ iauna pu ana o na keikikai e me na kaikamahine iloko o-ke kula, a me na mea,e ae e lioomaikai ae ai i ka noho pono ana o na ohana a ; phU loa. . .. . Oio ae 1h no no mea i olelo ia oi e ka Bihopa o Honolulu ma Amerika, no ka noho pono ona kanaka nei. , <9ole i pau.