Ke Au Okoa, Volume I, Number 40, 22 Ianuali 1866 — HE MOOLELO NO PIKOIAKAALALA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO PIKOIAKAALALA.

make kahawai o Umalamahee, ike Hio lā lakou i ka paapu o '««Ki. e paimpana īo.e ana. Hauoli toa iho la o PHtōiaftaa)ala; i hona ike ana i kona wai auau he pana iole. Ia Pikoiakaalala i ike ai i ka haoa a ua poe pann ioīela, akaaka iho la ia i kooa ibe ana aku i na kane, na wahine a me na koiki, e mama hke ana i ke kukui, a wai&o i|aVafao oka hia;a pte Vta poopoo pohaku. a puha lanu uni', i mea e ai mai ai ka i^eA ike iho la o Pikoiakaalala i ka iakou hana e laka māi ai ka iole, nana aku la mai o ka tofl e : ai i'ke kukul i m'imama ia. lo wa, la)aa ae la kela mea keia mea i ka lakou tnau pana, a nana keia !\e aao o N |ajkou pana. kplahi poe he iwi nioa, a o ka kekff!f!' ! |i%l ; fet>l. fce AWeOwbo, he pua maoli ka kekahi poe, he ifprfkaaiiele ka kekahi poe. I aku Ja o Pil«tefeWala!a, ** O ka hana paani keia a ko makou kamalii mea lewalewa iluna ke alo." " Nawai hoi ka loaa a ke keiki iluna kealo ?" Wafcs a K*umoelii, kolaila kupa Alii. I hou aku o " He miea nui wale ia i kāmaHi o ko itiSkou aina, oia ka'u e aloha ae .U, «i*< ua maa maKou ia hana i ka wa kamalii." A no keia mau olelo a Pikolhkaalala, ninau mai la'o K&uft»ofclli l "O h3a ko oukou aina ?" "O Kauai," wahi a Pikoiakaalala, ae, he aina iole ole o Kaoai, aole e like me ko'u aina aēl*SB¥ilte la. l ako hoi o Pikoiakalaia, i ta oielo e pili aTia i ka hoortaafcitiki, " He ai- : na iole ko'u, iluna no ke alo o kamalii e »o"e j ai, a, ike &b : no i ka hol'oholo o ka iole iluna ] o ka hale, i ka.iftle i ka lohelau. He mea mau ia i ko makou kamaalii, £ hiki i | ka wa e pana ai t ka iole o naholo ana lloko ] tt& hate, aiaila'iiana mua ae I kfe w»cfe 6 fa iole, a pau ke mele ana, alaila pana ae, i ku' ka iole i kaupaku o ka hale', aohe e holo, o ke okipaa Hio la ia o ka iole i ke kau ipalie." f O ka iole hoi a Pikoiakaalala \ olelo ae, la i ka Bioe malle ke kn i ka pua, oia ke kuaiole, he lasu okoa ia mawaho iho o kaupaīiu. He mau olelo hoopapa wale no keia a Pikoiakaaia i olelo a! ia Takou. ] Pane hoti aku la Pikoiakaalala, ma ka olf>{6 iitqfMMik l iukt 1 peoei: "E ! ina X®W®* IK o Kauai t ina ua henehene ia oufio'u. rt A no keia & Pikoiakaalala, uluaoa ae la na b<tk«k« mai o a o. "* APĀA iffA O PlKOli KIALALA WE ■* * ' KAT73fteAtll.

* A iooiof» foa itio la ko Kaumoalu naau, no ka hoeha nnm e oa olelo Hioeliaeha a Pikoia--1 ofelo aku ai. Nolaila, oJcfo aku !a o Kaumoalii, "No # tfaua/a\j me ko'u makualine, aohe nae au j kaniāKi ifuna ke alo e pana iole aea, e me kau ote!o. ,y Olelo aku !a hoi o Pikoiakaalala, "Ae, hiki i¥lA"i £auāi, ua pau ka iole 1 ka pana*fcolol)e ia eua kamalii la." Olelo bou al-.u no o Pi-' koiakaalifa, "He aina iole keia, aka, aole j nae'keia o ka io!e e pau ai ka leaTea, ā <6 Koha ai hoi ka ffcanf aalu aānā a"ka no, a, he uoī, ub hele na niho a wlli Inawaho o nPulu, a mumuku hoi ka īiuelo, ina e k-a niai i na "wawae, pii ka e'a oka lepo iluna, oia ka ! fi>!e 9 £au ai ka le^»." Ma keia wahi, ke hoopili nei o Pikoiakaala- , la Ikana kamailio no ka ioJe a lakou i ike mua al ioka o Eeahua, e like me ka kakou i kaaspei. ' , keia poau olelo a Pikpiakaalala t pleloj aku o Kaumoalii, "E ! kupanahs !! pau fcku lmko' ?ji m*u kupuna i ka mjtke # a, be oiake ! h« koe ia'u, aoie au L ike i ka iole i wtli na | ollio rofewaho o kaj>gky, ka huelo, a,j pa )Ni e'a o ka lepo i luna, a ina la he iole io j pakeīe of, a, ia &< aole fe oe i kalua ia ika umu." j C®sib aiu la o " Ae, ua 'po- j no onkoa, e like nā'umu a ka-, V'°V, ar ' ho< % W*k-t'#i ha TUiiU, hookahi wa e ho-a a! u«| U s h J Wake ole ka iole e liW'UWka'u i ofelo ai, kalua oukou ia'u i ka ; t)<n olkv %a iole a*u . ifcti nei ia oukoa, alaila, na'u oukou e, trtft£a 1 umu.** „ j iKllelk"'tnau 6le.f<Ta ! ua Ji-. lo wt>ea e koMoīelo P^WĀ?i?ku. kt usi « ia , ®S!M kaLnf e'e h'i . OWo aku Eoi/o Pikoiakaalala iu la-, e ppno ai. no ka aiea.ua | ttai au, a<Āe a'u waiwai, hookahh m iw *-" . t ™ ,*»v wl * fa« o KaMHioalii, koi. " " A« *» «W knua uie'ke, aele kaS?S 4( <Sīt kē piake ia k#kou, u 5a ia #^ af#na, lioike uo kakou tHt %ilt* o auaaei wabi kauu», ' f ai kakou is !« ? , " Aohe a'u «u ro !*e puna ana, , Inlou e kams-i Wfpfr «ial fa o *' Aohe . tßaVou, 0 oe wafe r ( • ka | I ■ •

KA PA.NA ANA O PIKOIAKAAI.ALA I KA lOLE, Uouhi ae la o Pikoiakaalala i ka pua ana mailoko ae o ka'ohe, a~kau pono aleula i lfa maka o kaua pua i.kahi o ka iole ana i kuhikuhi ai ia lakou. Ano ka loihi loa o kahi a Pikoiakaalala i kukikuhi ai i ka iole, akaaka iho la o Kaumoalii, ko Hamakua Iwa Alii, me ka olelo aku I kona mau k'adatca : a pau loa, " E ho-a koke ka umu, aohe iole ! he waiwhee t! £ make ana ia nei ! ! !" No ka loihi loa o ka Pfkoiakaalala wahi i kuhikahi ai i ka iole, oia ko iakou mea i piloke loa ai, a hauoli hoi no ka e-o ana o Pikoiakaalala a giake_i{t lakou. A 'no ia mea, kena ae la g Kaumoalii | ba. kanaka e hopu ia Pikoiakaalala, ua anp wahahee io maoli, wahi kg |ajpij A ike iho la o Pikoiakaaiila, i fca mea hiki ole ia ia ke hooko i kana mea i manao ai, no ka mea, ua kauoha o Kaumoalii i na kana.ka e hopu ia Pikoiakaalala a paa, a hopu ia iho !a o Pikoiakaalala e like me ka ke Alii kauoha, a kaili ia ae Ia kana eihe pua, a ike iho.la o Pikoiaki/alala, ua kokoke ka maire i kona fwi aoflb. • Olelo ae la o Pikoiakaalala ia Kaumoaīii, " E !"e ki aifa4ra aha kanaka, ke hoopai"Ē'6%Finai oe ia'u i ka ma-&>!e«kc*a-fee flboMh» kaha wale no keia, pe!a no ka hana mau a Hbirtft!ii o ko'u niua, e ūkali kīlkou ma ke ano lealea, eia ka! olka hooiKio nh keia oka mahe " I ka wa i kupono ai ka la, ua hookokoke ia mai na ouli o ka make i ona !a, aku la 0 Pikoiakaalala ia Kaumoalil, '' E ! ua aeaku au i kun make ia oe, e ae inai nae ne ! pana ati I tr& lole 'līa, fbfd a'u e : ol«-lo nei, alaila, e makenu i p6ni no ko oukou makemAke. £ae mai ti6 hol oe i eh'a kanaka e īiolo a tiiki i kela ahua la, i kahi e wili 4roa ka e'a <{ ka lep<?» ku iJiq a, oia kuu wā e pana ai, a ī hoi mai hoi oa f>t>e kaoaka aole iole, alaila» kalua oukou ia'u 1 ktt tttnu, a ina hoi he iot©, e ola hoi a u, aole hoi au e kaluaia oukoH i k.a MJB«, o kuu ola wale ng ka pono. l«a hoi lie iole io, e ola $% alaila, aole «ukou i e-o ia'o,"ina hoi aole iole, ua oMikepooo keia mau iwi." A keia mau oielo a Hk,oiakaa|ala 4 ua ao koke aku o Kaumoalii, 6 hookuu i<t ae la 0 PikOiakailala, M hoihōi ia n»at l«; k'MM p«-a pua. Hoomaneo koke iho la o Pikoiakaalaln ika ma,ke o kooa tna\) hoa paio ia ia. Olelo mai ta o Pikoiakaalala imua o' Kaumiialii, *' A, e ku auaoei ka lealeie/ke Alii, e aemai oe 4 e OMO nei la oe." "A ē mai no," wahi a Kaumoalii, malia f»e olelo maikai kau o pooo ai kaua, a ile oldo paha e make ai oe. o Pikoiakaalala, '« E1 ūa hāla ka j make bo'u«. aka hoi, e oleio aku &u ia ofc, a e ! iik«l(Be ! tltt'it i oleio aku nfci la oe, ēia ka'u e ol«lo &kQ ai imua ou, o ka imu e a mai nei, o ko kakou utriu bo ia 6 lifelua 61, !ha he iole io 1 e lHee mo ka 'u i olelo ai mamua, na'u oukou ekalo* aku, a ina hoi aole iols, na oukou au A a« keia oleio a Pikoiakaalala, ae mai la o Kaumoalii, i hyu aku h 9 ?ikoiiikaal&K '! kuhikuhi mai oe i na kaoaka elia ia'u," a no ia oleioi kuhikuhi aku la o £auiooaitiJLaa.kar

aaka e holo iii ma i aku o eia k* f>wxy, "1 plua ma kou aoao, a i elua no hoi kanaka ma ko u iLOao, a g lakou ke. holo $ HU ®a k&hi a'u i | kuhikuhi aku nei." | A * k« lohe «hb* o Kaumoaiii i keia mau ioleioa. | > ik<)iaka9lal& l ae koke mai la nooj | Ka«moaiii. Hele aka la na kanaka a hik; iiia j j kahi i ia aku ai, aka, no ka tobi loa t | o ka Pikoiakaaiaia hoomakaukau aua uo ka | j»aa aku i ua ioie la, p>lailjfe. Jlo.<'ta $f> ia p* j kaaeka a pau, " E ! ke hoka wale nei no ua i kaaaka wahahee pei, e make ena. qe i Jsp% | la, ua eaaeaa km u«u no kou mau iwi." A i | ko Pikoiakaalala Johe ana i ke>4 leq kupipai | | o na iiaoaka, ukiuki loa iho la o Pikpiakaala'ia L*«m mau olelo hoonaikoia. . .. I A no ka pema koke ole o Pikoiakanlala, a ! heomaka iho la na kanaka e hopu hoū ia Fa, [ i ako la « Pīftoīakaata!a, " Aohe hoi e waiKo I akaka mai ka nele, he tvohi aku Jioi auat oei koe o ka fhake, aole hoi oukou i iUe i ka'ii make, matia no oukou iho no keia umu 'e a mai neī, lawēlaWikāika e cu\ou ia'u mamua, , ua nakaukaa au no ka pir.a £<u i ka iole ā'u ! «otelo'nei ia oukou."' » > I ! KA PASA A*f\,'i Vttc6i.\Ki.\i:h'L T KA 10LE. | • , - : _■ ■ ' ' i .. 1 ■ Mstnua ae o ko ia aei hooan'Laukau aua e , j paiia, hapai ae !a keia j Va& pule o loa,, I e like me kana niea i jaua 'ii i na la o ■ j niake Ia TTakuliihewa, iuū.. £;wa.j)eaeī: j " Aia la, aia la o Pikoiakaalula, j O Alsla no k? luukuakaoe, ! O Ko'uko'u no ka makuahiue, O ke kama au a Alala, ī hanau ift A?dfa, 0 ke kfiVi au a Ito*uko"u, 1 hookauhna ia e Ko*uko*u, 0 Kunial*n?i kfi uka 4 O Kapun,-! Ke a i k#i, 0 ka punn loa i ka lua, O ka pua «, 0 kikoo o ka po, 0 o ke ao, E kiko» aiiu ana in oo e'Hhlilu&ii, E ks oalu niae, , ™ E ka ulu.heiliei, 1 1 mana « ka k»!e, J lp* ka I Jic- kimiu o Va eo, j Ika lao o ka Aweoweo» : lini. Ivwi. »>ls i Ka īa. # i t /a aku I» i k$ molina a Kaoe, ī Hyna tho ta Soh» i k$ «mL '

X Hoike k« lōie i lsa iki, O ha iki ha hoi o ke ahn ? Ok& iki la o umiumi, O'u mau kaikuahioe iole, "ike iaia Pikoiakaalala, He kanaka i hanau pu ia, A hamau ! a hamau !! A aia ! a aia Ifa hoi ua io!e, ' A—ku'! a a lsii I fia iole T! A-—ku he iole, lta fole'," ku 'a nialke lta fote)' * A !ele, a lele a ku i T?uū puh', "* ' Ci 'A feu Ith no a'm'ake,- '* * AVe Vr', a ke wTfa ka nilio o Va' iole, X l — k'u. kii aSn Fa ke lapu6 la'** rSa pau*ana o fceia mele a malie aoo {>tfle, 'pana'aliu fa pua, a °!efe aku la tta pna'a ffa malia umlviffif. s I fea pua i fele'aku at, huTi ae Ta o Pikoiakaalala a olelo aku la ia Kālimōalii, "TTa"kn aku fa kftii pūa niia'Ka uVnfumī s o Itaiole." Kahaha loa iho īa o'Kauinoalil ī ka 'Pikoiakaalala.olel» am.:fs«4a l i &ku la'i&* " Kupanaha kou ike Ike KH~SbA o„kaa pM& ,|na ka umiumi o ka iole, ina e hoi mai na k6joeia me faa iole, a ina aole ikuma ka U(pimi t p jpake ana no oe, no ka mea, he. (pau hapa hpppuuipooi wale no keia au." . . „ Oleio aku la o Pikoiakaalala ja„K*umoaft "E kali oe a hiki mai na kapaka meklio*, no ka mea. ua kokoke ka make ma aohe mea nana e koi» i "koa fh«tfr6~~a mau kanaka, e pahele ai onkou i .K* ijiak'e." A hiki ihat )a na knnaka me ka iole, Vffee fho la o Kaumoalii, ua ku io no ka iole ka umiumi, e like me ka Pikoiakaala i olelo ai ia lakou mamua. A īke iho la o Eaumoaiii, ua kokoke mai ka make ia ia a me kona mali aku la ia, - " E ! ola au, noii o Hamakug a pau, a kanaka nui, a kanaka iki, a 'waa ikT, puaa nui, a puaa ik», ilio nui.'a ilio iki, kapa loā, a kapa poko, a e ola hoi tnalTou a pau.'" Hoole afeu Ta o Pikoiakaaia!a,"me ka olelo aku, *' Aole au e ae, no ka mea,%ahele aiai au me ka waiwaf ole, ina e loaa o!§ ka lole, aole oakou e ae maf ana e ola au m« ka waiwai, ina ua make kāhiko au ia e aho no ko make, i manalo keia umu e a mainei." A no keia olelo a Pikoiakaaialu epiliana Tka make iao lakoū, 'kena ae la o Kaumēalli ina kanaka, " £ paa ia Pikoiakaa!aia, a e 'holo ola." ~A $o kela olelo a ua hooko koke iho la 'na kanaka e lik« me la. A ike iho fa na kaoaka e.paa aaa iala, ua loihi loa kahi a Kaumoalii i holo£Ī a «w-lw&»ki poekanaka e ae. Hootit&)(& ilw ia iakou «'holo, olelo s3vu 1« o Pikoi«kaala)a i °ka poe e. holo aaa, " Holo ka boi ouH«u t ao]e i ahu ka ai o ka s>uhou umu i hs-a iho nei, aolejjo h«i« waiho ka holo a kaiua ka umu, alaila Wlo." KO PIKOIAKAALAI.A PANA I UA POS LA. " Unuhi ae laoPikoiakaalala i ka]iuva gaa mßJka*a sana akt> )a kdi» 1 m kSfba|a e halu lalaoi ana [nai nma a hope, ia 0 Pikoiakaala i kana pua, hookahi io pau loa e « kanaka i ka make, • make la me lakou o pela i pau ai muke kona mau faoa paio o ia, mau ia. f|uli ae la a nana aku Ia ina kanaka nan^ia 1 paa, e ku nna iluua o liekahi puu, paua %jiu

la keia a pau lakpui ka unake. , Ma keiawuiu, e kaipaiiio kakou go ua haa; hele o PikoiaLaalaU mai Hilo mai, i ka \wi e kamailio ia «na ka make no pili pu iho ia lakou do ka makau o mak| ,io ! lakou i ko Hamakua poe, aka, ma ka wa mao- ; popo, ua huli hoa no lakou ri>afiope o Piloiakaalala, a hoopau ue la lakou i kolalioa | manao pili pa ilo ka makau i ka make. K0 FIKOIAKAALi. HIKI A.NA MA WAino' A hiki aku la o PikoiaJcaalala a tn«j kpna mau hoahele ma Aouaoukulua, he> puu iaiuka o Keahake», nana aku la ia i kti liuh auj 9 ka aiaa, ma ka napoo aaa'a' ka la. I aku Ja ,0 Pikoia¥aa!'afa i"koaa mau hoa, ,f t! nana oukou iliai. aīke ou'6ou i Ttelapuu'e liu he puu kela na ka honu i hopai, aoloMe 1 p'au lia pīī ana a' ka honu, inaTte e. 0 fcaoi e 0)0! Ta ma ka I?ik'ioā a k'a fa, 0 ke poo ia 0 u'a, houu Ta. 0 ta' phu'ana i iliē Ktiu afr -o tW|UuTa. 1 aole naeTakou i luli :yty iWaipio. " " A hiki aku la lakou nei i knj!re}ajv li o Kaluahine, ina la aoao (4ikioa 0 oh'lo akn 1a o Pikoiakaalala i kona mau Sm»' hele, "E ! e nana oukou ia ' kiai Heinu kela, ua inu nae i ka awa a om, i| lia ona ana ua hina a ku-ia ke go<£ i &a umeke poi t a hanin? ka ai a jp«umae!e oho oke poo iks poi. Ai ihe īa ka ai a pau ipu 'me ka lauoho ke poo 0 la. b ahuwale iho la ka pimia 0 ke gog.#\qJ A!n !a. ? Ke Tian» aku nei k ;kcu, o ns l»a a £iau e nohola a [>uni un Alii la, fe ina enn 0 hele Uou mai auanw ka hou i ke poo o ua A!ii 10, nolHila, ua ho^ki. sk<> IHa' Me, a!ai!n t e pepelHi'ku^ Wla ff kAVo(J c!le iiku U8^ S . X paV» Vna a l*ftoiaka'i^j|t|^ j>n i»*u Mo« ka 4W)iU k'a y~afl ki iuka', rfi;ui*a pl>na'W o Nafv>opoo, !alikou ne!"hi% l Toi}!Sn!k«, f ?ho pi'no ilalo o A ti7īt? ftku faVod a fiQb« ibo *! M*nuhi, & : 89* P«H« i« o !s \ka ifi.f> kf kaj 4 la lakoy t»»!?i!ft no ja d& lookahi. ibo H o Majuih} n» i«a k«?e«i liele. 1 aku q M«nnh«» *' He ! haakni lioi k&u," Tan? !a 0 t«, " He hoakai makaikai w..!e aku no,** A

I ka pualena ana o ke kakahiaka, »!a 6fe la 0 Pikoiakaalala mai k.ona hiamoeana, a huli aku la kona ato rli£' aoao, aftfl ī& i kik tele ko!ili mai ōieik Wai,'. a hu ae ta fona i leonn aina ia KaUai. Jfle he |^k\tllli; la ka wai o Namalokafna, i ka paiA T e e J W r ta»Baftf, i' ka 1 itfiraka i ka WaiteĪ6 o pali, ma ke kuau o ka hoeA ĀĀnWki' I ke f k»nd,^WiWan'a." I Ka"ho4& ahti (A6l 6 fcukUtiVtyeta o ka lā,e kiei hoaikUnnai aWlīliil' 'hi tißiīifti'k<je'ma'k a p&4 0 k& ia b akaalala paina ana hffe~ftAf»a' J *ktf Ik 1k a hikii kki o ka WaT;>«l« « 'ini KoldaWo. "«I'k»*lH*dr*ka««!a *t!ki ilaiH», olelo ihs ta la 1 , * " ETni(M hoi kA"hrttuhlrtti o ia J>ahu niu iluna o ka l&lau, pa iho li ka fa' iliina pōrtb o tffe ftf,"aote o kknamal o ua tnea * o ka hirnlKffS, i ! ke kupenu mau ia p4ha i ka ftiTi o ke kukui, hefe Walfe kete S pafi!e." "*A > -16ftt'tfWferiteti&pk'6 kiikuahine o Kdao, i keia mau olfefo ! i Pikofakaaīala, i la ia, 66 i ka 14uo!io ole o o"k e**Al i i"k iit' ! aU ?*' Ōlelo aku !a o Pik6iakaala!a, " Aole keia he olelo henehene, e olelo ae ann no au 1 lfō'u ike nla kd"u aina iik Kauai, pela niau ihola no ke ano o na heiau kapu & fta Alil nui v he hāni rttau i4 fna mea e'mama aha a pan, i hinubhru ai ka pahu kapu il6ko o ka heiau, pela ko'u ikemaka ma Kauai." ' ■ * ~~-$e ofe!o a i olelTfnai ai, na ike no o' PīltoiakaaTn!a he oTilile io no M a pela nd kani mea lolelo aii konn mau hoa--1 Kele, ia t&koti i Wfti mua mal ai i. ka pali o Kaluahine. A ma keia kamailio aaa a Pikoiakaalala, uā ku lb rio i Ka lik« irie tta ike a N^aeue. Kena ae la o Neneue i kekahi o kona mau ktfna4t%, e he!ē h hai aku'ikl£&ao, " He kanaka malihini, a i nmuamu mai nei la dfet"ka lfi» fke A i ka lohe ana o i*keiS'tthii"oiel6 mtfi Sa waha mai o"ka iahaft»lftt6', Iho'la kona naau. A keaa ae'ia *e !AIH -rtfel&Wa "hfe"lau ia Kukunaka, e "Mi tiWe Waft 6fc kanak6 nialihi la imua o'u, ' ; ■•■ , ' : riff o liekāhi kela 0 -mēU hahaka i ka wa e noho ana -lwSr4fßMk* B«t«, i lotfditf 6 hoomaka e ku iluna, uu naka e olalo kahi a Kōna mau wa"Wjle ®e"lHx"aaa', 8-fea paa'Ka klualu oke kknatei i llWK", iole fe"hēmo iki ana, he "dfei rte ka' ki ifiea e af, pela ka mea i oleloia nona. ' Kil o Ku*ankka ra Pikoiakaalaīa, e like me ke kauoha a konalīAPu Ta fa. A hiki 1 la ia fn"i~k& Pikffiākaatala wahi e n'oho *tlila%rskik fii lat*fkoiakaj alala a paa ma ka lima ?iookatii, a lawe aku "h* irrt\« &ItOn(i halfb } <4 !tk'e n» kana olelo, K0 PiKOIA^AALALA HIKI ANA MA KQ WABI. '• '- akt !a ma alo, ninau mai la ke Atu me ka olēlo liuhu, o h& iinēi %% nfga 'nkna l lnamnamu'mi^nei fW» U ? 1 " " I la'olPlkolākaalala, aohe a'u olelo j lie' blfelo Hiahalo ka*u i'ka hlnuj b'ktf pitlu ilōTfo o Ita"heiau* al\a t ī ko f Waa" Walē'ana'i ka*Watflrna heiau, fte f?Clfl,*te la me lia ! ka pono aku i ke ano oitP mea. ! o Pikoiakaalala. me ka olelo maa- | Vtfa malama. 6istau. i ko'u ihrla «tn ī ka la ula iloko o k& pheiau, !io6paa ia'WB?tff l(i a pau na la kapu f t»aSwi mai la na'u e malama oa heiau. % I* 1 O ka inoa o keia mea ia oukou, he heiau, H> ka iooa hoi o keia mea i ko makou aina o I Kaoai. he Ninipohaku, he PapapoHaku, he f Ohipaepae, he Unatau, be Hakaaiakekua, a i o ka'u olelo wsJe iho ia.#o. ia i'kaeiailio ai. t N>Btu ae ia ke AKU* Neaeue, pela io no ; auei ka ia nei i olelo aku nei i kjai ? aku la o Neueue, 11 Aole peia, ha kuamuamu maoli uo ka ia nei olelo. A p« wau i oielo aJ> T eoejue, uhi pa<*pu ia ko : « kj» I k« aju ;a Pikqi r au olelo i kpe nou e auaa oe uaajia lu»ft o ko'i? »?u , t A lahe ih? 1» .o Pikoiakaaiala i ka u» ke Alii f t«»a v>ielonoua, o ka w&h&„mao# a©: & uo ij» o ko ke Alu. Oielo u fi; e he,.wahi olelo uuk.u jia'u 1 koe e pane au olelp i koe uawaiho'aku au ia oe Jiin| y ko'u njau Uamuku. Aole hoi i hooj>uka inai ke Alii i ka olcJo no ko' ia nel he olelo J»a, kp Alii i koila t!i»«oku, "e liwe ] R Dc j a waīlio ma ke kihi komotianh u !īs heiau,** Mayao mae'a ° ke kokoke »ua uiaī ia u ka make nu lloiia ! A no ka ke AHi ao ole ana aim i uiau ipaikai, nolaila, ulu ae t» k& aianao lua| a fku 1* Va o > la »ac o r»kuiaHaa|a.U he mea uiakau ua Kaao ka iole, yo ka aL ia aua «> lau.'lw me ka jffii i hauiui |>u ai i ko loohia'i i **V i «a i«j i!io o ko hjki &u% aia. IW*- . " . A uo ia' hoi, foip«i ae la. o rikoiak4&U- !{< hp >♦ «tījī uidf i luea hel e h,l ka iole a lehuUhu watv, ell ia t maVa.u u,a All! j» i Ulo 'uj Uiea Uulk»m ue \e n a !caa Vo nei kuuiw e lt,]o a,, a i kfla Keua ?c k Uk« Alii ! kotisv e U kekah) aoso o ks heiaj \ ua watii mele Oft. !

" Aia !a, aia la o Ke kupua iole o keia pali t O Muliwai ka pali, O Nene ka lapa loa, Kulia ia kikoo o ka po, Hoola ia mai o kikoo o. ke ao, E aia lulu,kaik«ji . E <ti e ka nuj q ka iole, E ala e ka ikl .o ka iole, ■ E a^.e E ala e . . j . E io!?, E ala, owau nei o Pikoiakaalala, 0 ke kama au a Alala, 1 hanau ia e Alala, E iele e ka iole mai ka uka a ke kai, E lele, lele no & paani, Lele no ai i ka HfSia o ka heinu." I ka pau ana o keia (ffau mele a aiala, ua kokoke loa ia e komo iloko o ka heiau, hooho ae la na kanaka me kaleo nui, •'E ! nakekehoi ka pali I he iole paha Ma ia manawa koke no, Tfea wa aote ! komo o Pikoiak*atalVftoko ō'ka heiau, ua piha o luna o ka"TO!B(rt Yva keia mea, ua hiki Atff helau * & ! tsf mau^ tldifialfs A p&u Wa*kahi h<k>k¥ht, t Wffno{ f fta nīAklaii. 'ailhee' afiiila na k'anaka, j"a t«ft4'ou ilia holo. * - i i ! jb. ■ f ' | K0 KAAO L OA IKA lOLB. iho ua,.hiki ia a cje kial 'i ka j.is}le, co c ka lauji9 i ~ Wo §, ka gie& Joa ( wahi >,e i*/k 1 uah, &»lej)ah.a i \ojf t ua, \H_eia wa, kakou e ike ua aiip ka o ka. Inuoh# o ka .ana, " i\a ka io]e i na)iqaji kqu LJ699j " - o ko Pikoiakaaiala. he)je aku la a k&u Uuna o 3.Mp PM aku,i.a.«e.iopa a pae )„u»a Neuf, i KohaJa» a hele ak» la keia ra§u hpj»h§tg oafljf a, o kekahi poe |sV* i»a,_waa. A aku la waa | I R?. inamua o k9 Pikolakaalala | bikijtfl#.&Jiu i« w&hj. s . Hes oleio maanei, ua olelo ia o ka heiUu a kakou i kaqaaili,Q jh<> t\ei. Ua i#, ua hiki ae o mahope īho o j ko PtkQiakaalaia haalele | .-, .