Ke Au Okoa, Volume I, Number 33, 4 December 1865 — BEDERA BASIMA & GIOHARA. He Kaao no Arabia. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

BEDERA BASIMA & GIOHARA. He Kaao no Arabia.

HELŪ 6. Alaila, haawi akula keia i koia nei aloha i ke kahuna, hoi aku la keia a halawai me ke aiii wahine Lahe, e kākali mar āna ia iā nei o*ka hoi aku. ī kona w'a ilke mai ai i ko ia nei hoi akn, ku māi la oia iluna, a hopu mai la ia ia nei me ka pihoihoi nui, a kena ae la, e lawe mai iāi a i mea inu ho ia nei. Ai iho la laua nei a pau, holoi na lima, ia mai !a na kii|ha waina. Inu iho la lana nei me ka hoohialaai nui, a hiki wale ike aumo?. Uhi mai Ia na poluluhi lohe ole mai a ka ona maluna oi| nei. A"i kona ike ana mai ia ia ma ia ano, oīelo niai la oia ia ia, "Ma o Alahe la, ama kou ano ke noi aku nei au ia oe, e hai mat oe i ka haina o kekahi ninau a'u e pane aka ai ia oe ?" No ia rūea, ae' aka la keia, Olelo mai lā o Lahe, " E kuu haku, a me ka malamala'lna o kau maka, iā oe i ala āe ai, aale au ma kou aoao, aole anei oe i hele e imi hele ia'u iioko oka mahinaai, a ike oe ia'n me ka maftu eleele ? Ano, e hai aku au ia oe i na mea e pili ana i kela manu eleele. Oia no kekahi o ka'u mau kauwā, a ua aloha au ia ia, aole hiki iki ia'u ke ae i kona aloha, nol'aila, i aa wa a pau loa a'u e makemnke ai ia 'ia, hoolilo iho la au ia'u iho i mami, alaila, hele aku la au e launa pu me ia. Ke kumu nui o ko'u hoolilo ana ia ia i manu, i kekahi la, ike aku la &u ia ia e hoo- ] ipoipo ana me kekahi o ka'u v mau haia wahine, a nolaila au i hoolilo ai ia ia i'mahu, a o ; ke kauwa wahine ua pepehiia oia e a'u. " Aole anei oe i huhu ia'u no keia mea ? Aole anei oe i ala ae a aohe au, a liele ae oe e huli ia'u iloko o ka mahināāi ? Ina oe i ike ma ke ahi ma Gehena, a ma na mea ola, a ma na mea kolo ā pāu loā o keia honua. ka hohonu a me ke kukonukouu o ko'u nni a me ko'ii alohaia oe, alaila, aole e huhu kou manao no'u, a ina no paha oe i ike ua hoolilo maoli au ia oe i hoa kaana pu me a'u ī na mea a me na poino a pau loa o keia ao, alaila paha na kon lili ia'u no ko'u haalele ana i ko wahi moe i kakāhiaka nei." Pane aku la o yo kona eiiā^ loa paha i ka >i4aa, " He oiaio, kau mea e Olelo mai nei, aqhe mea« a'u i huhu ai oia wale no." Lelo aiu la o Labe a hookaanipo aku la ia ia, me he mea la he aioha ig paha kona ia ia, a moe iho la' ma kona aumoe ana iho, ala ae la o Labe mai koTSW wahi moe, e ala āna no o Basima, aka, hoo* hiahiamoe iho la keia, me ko ia nei nana po--110 aku i kana mea e hana ai. Ike aku la keia i ka lalau ana i kekahi tnea ulaula, a kanu iho ia iwaenakonu o ka halealii, aohe i liuliu, lilo ae la i muliw&i nui e kahe āna ka wai. Lawe ae la oia i kekahi mau hua kulina a kaou iho la i ka iepo, lulu iho la i ka wai o ua kahawai nei, aohe no hoi i linliu, hua mai la ke kulina. Ānaanai iho la keia i na hua kulina a aeae, a hoi aku la hiamoe laua nei. I ka hiki ana mai o ke knkahiaka, ala ae la keia, a noi aku la e hookuu mai ia īk nei e hele keia i kahi oke kahuna. Ae inai la 0 Lahe, hele aku la keia i kahi o ua kāhuna uei, a hahai aku la keia i na mea a pau a ia nei i ike ai. Ika lohe ana oua kahuiia* nei 1 na mea a pau a ia nei i hai aku ai, okaaka niai Ia eia a olelo mai !a, "Mā o Alahe la I e oianao aua keia wahine ino e ino ia oe, aka, mai makan oe ia ia, a me kana mau hana ino, uo ka nieā, āohe i oi ae kona mana mamna o'u." Haawi mai ia ua kahuna nei ia ia nei hookahi paona kulina, me ka olelo mai, " E lawe oe i keia mea, a i kona wa e ike mai ai ia, e niuau mai auanei oia ia oe i ke kumu o kou malama ana is mea, alaila, olelo aku oe, he mea pono no ka malaiua ana i na mea maikai a pau Loā, i ka ai, ina ia e makemake mai, kaawi āKi kahi nana eai mai. Ina hoi ia e hāaVt mai i kaua ku!ina i hana ai i ka po nei, akHa, lalau aku uo oe, a o keia no kau e ai, no ka mea, ina oe e ai ia mea, alaila, o kou lilo ana no ia i na mea a pau 6 ialae olelo mai ai, 'E. haalele i keia ano kanaka.' Aka, ina aole oe e ai ia, aohe e māna kana haua ino ia oe, e olelo mai auanei ia he aloha nui loa ia oe, e hookaanipo mai no kela, me ka olelo mai i hana paaiii wale mai no ia oe. Pau hoi kana, alaila, olelo aku hoi oe, e ai mai hoi i ka'u, he ono, a hookaanipo aku hoi oe, e like me kana hana ana mal ia oe. Ina ia e ai i kau wahi kuiu oia, aiaila, e kiola aku oe i ka wai i kona maka, »e kou kauoh , ae e hoolilo ia oia tna ke ano holoholoiia ā )->au au e makemake ai e hooti!o iaia. Haalele koke aku oe ia ia, a hele koke mai oe i o'u nei, ā na'u e hahai aku i na mea a pau au e hana ako ai. w Aloha altn la o Basima i ua kahima uoi, a hoi »ku la keia a hiki i ka halealii, imua o ke alii wahine, olelo mai la ia ia nei, " E kuu haku kane, uluhua wale ho! ati ia oe i kot\ noho loihi loa me ko makuaknne " Pane

i al<u la keia, "I kuu uoho hoi me kahi mkale uiakaakane o kaua, a haawi mai iie. ia'n i ke kuliua e i la." Pane mai no hoi ke alii wahine, " He kulina no hoi ka kaua e } . Ja J lina hoi ha kaua." Papee mai Ta la i ke i hoopiha ia i kana kulina, a waiho iho ī£ keia i ka ia uei kulina iloko o kekahi pa okoa. Hoai iho la keia i kana kulina, i mea e manao mai ai kela e ai io ana keia i kana, Aole i liuliu, pi mai la oia i ka wai ia .ia nei, no ka mauao paha, ua ai io keia i ke kuliua ana i haua ai, me ka olelo "E haalele oe i keia ano kanaka ou, a e lilo koke oe i miula makapaa ino loa e na keiki opiopio." Aka, ua hoohoka ia iho ia ma korta ole ana ia wa e like hoi kana makemake ai. No kona ike ana mai $ole keia i ano e ae, nolaila, lelo mai la i» ahopu ia iā nei, me kai hooLonēhone mai, a olelo mai la, " E kpu mea aloha, i hoomeainea wal§ akt no au ia oe, noiaila" mai anO e hō koa manao 'a'u." Pane aku Ia keia, 0 Alahe la ! agle i 1110 iki ko'u manao ia akā, ua ike lēa maoli au, ua alolia io loa oS iā'u j e ai mai hoi ha oe i ka'u kulina." :£alau mai la kela i ka ia nei kulina, a ai iho la, aohe i liuliu ke komo ana aku iloko o ka hO'omakā mai lā ka hikaka ana, ko ia nei pi aku la no ia' i ka maka me ka wāi, a kauo&ā akn la keia, " E haalele,i kanaka 00, a e lilo koke oe ikeia wa Inuula maMp'aa," '' " \ Aohe i emo, nana iho la ua alii wahine uei ia ia iho, aia hoi, nalowale aku la kona ano mau, a !ilo iho la ia i miula. Ia wa, kūlp. māi 1a kona mau waimaka, hele mai la ia a anāl mai !a i kona māu papalityi i ko ia nei inau kapuai. Hoomaka ilio la teia e hookomo i ke kaulawaha ia ia, aka, aohe ona ae niai e hookomo ia ke kaulawaha, Haafe£ sWf> lā kefa ia ia, hele aku la keia i kak?sp k£ kafctfna," a haha-i aku la keiainamea 'a pāa loa a ia nei'i hana aku ai i ua wahipe nei, e Hke me kana hāna aloha'ole. f I ka !ohe ana o ke kahuna i ka ia nei mau mea I haī āku āi, akaaka mai la' kela a ia, haawi mai la i k6 kkulawaha ia ia nej, ka olelo-mai, "Ē lawe oe i keia a hookomo i kona waha." Lawe ae la k§i,a | i aa kanlawaha nei, a hoi aku 'la i ka hale Um: ike o ua mMp. iln e halawai me rfteka haawi mai i kona waha e hoo'ketB9>ia> «ku i ke kaulawāh'a. Hookoino ae !a W»'lk)i leeia a pāa, kau ae fW ka noho, a ee'āe la keia malana ona, a holo akula i ka■hi o- ke Abada!a. I ka ike ana mai st> ke lPahnna i ua ālii wahlne hei i hoolilo ia'i 1 Kyrtla, ko mai ia ia iluna, me ka olelo mai, " E ka Wāhine ino, ua hoopai mai ke Akua ia oe, no kao man h&na ino." Huli ae la ia a olelo aku la ia Bedera Basima, " E kuu keiki,«ohe wahi e noho ai iloko o keia kulanakaohale, nolaila, e kau ae maliina ona, a e holo akn ma nā wahi a pau au e makemake »i, » e malamā loā oe i ka huawi ana akn i ke kaalawaha ia hai." Aloha aku la keia i oa kahuna tiei, ā holo aku la ma kana wahi i makemake ai. Holo aka la keia ma kana J huakai hele, a halana la ekolu, hoea ana keia imua o kekahi kulanakauhale, a halawai m'ai la keia me kekahi kahnaa, ua hele kona ōho a keokeo i ka hina. Ninau mai Ia ke!a ia ia nei, " Mai hea mai nei oe ? " Pane aku la keia, " Mai ke kulanakauhale mai nei au o keia wahiue kilokilo ino." 01e!o hou mai ila no ua kahunu nei, "E hoi hoi ha kāna i ka hale, i malihini oe na'u i keia po." ' Ae aku la 110 hoi keia, no ka tnea, ua hele oia nei ā pololi, aohe ia i ai iki ia niau la ekolu, a i ke kol ana mai a keia kanaka, oliolī iho la ko ia nei naaīi, oiii hoi, he wahi moe ma wale mai. A ia laua nei e hoi ana i kahi o ke kaliuua halawai mai la me laua uef luahiue. 1 ka ike ana aku o ua miula uei [i kalii hine, kulu iho la ua waiuiaka o No ia eaea, hele uiai la ua walii a ma ku aouo o ua miula nei, olelo mai ia nei, " Aohe mea mana okoa e ke Akua wale no ! He oiaio, ua like keia wahi miula me ka miula o kuu i make aku nei, a ua pilikia ko'u naau aoua. Ke noi iku uei au ia oe ma o Alahe la I e kuai mai oe ia'u i kā miula," Paue aku la oia, " Sa o Alalie 1a l aole aa e kuai ia Aka, olelo hou mai la ka luahiuo t uoi aku nei au ia oe, e hooko mai oe i ka'u noi, no kā mea, ina aole au e kuai i keia miula» make loa hoi kuu keiki," a hoomau uiai la uo hoi ia i ke noi aua e kuai aku uie ia. No ke noi ikaika loa aiai, olelo aku la oia, " Aole e lilo aua ia ia a haawi my oe i hookah; laueaui 'apana gula." 01010 iho la no hoi o Basiuia īloko īho oua, " Pehea la auanei e loaa ai i keia luahiue ke gula a'u i noi aku uei, no he ililiuue oia," No ka ia nei noi āku, wehe ae la ua wahi luahine nei »āi konā kakai mai, hookahi tausaui apaua gula. No ka iali haawi aua uiai i ke guta, olelo aku la l_ia, " E kuu uiakuahine, aole e hiki ia'u ke kuai aku ia ia, i hoomeamēa wale aku ne! uo au ia oe." I ka lohe ana ō ke kahuua i keia mau olelo, olelo mai

oia, " E kuu keiki, aohe mea hiki ke olelo Hoko 0 keia o [ Ūj|a ra«a e oleīo he make kona hope." o W&i mai »ku Igx te* twgfaiJ!tS*pa BfBsss i^^^waha, w»i, uae ka pi i ka iniuk aku la, " E kuu |gjftarriVrri P.J. Jseu 1 noho eoa ma a e,hc«JbLftīW»ai oe i kgn aoo j»au." hoi hou ®#i ia ua Labe nei i ko- » ; p.uikiiho la laua kahī i kahi i» mea, mipao iho !a o Basima o ka jg&ktitifaine kettie liabe ke alii wahine, a ua kekfthi iites hoopnnipulii i kupiu WBi> ®ei e pomo af, nolaila, manao īho la *īia e holo i pakele ai. Aka, haawi ae la wHuahine nei i kekahi hokio nui launa ole, 4* ku nmi la imua o ia nei kekalii Akua nui ipftehe mauna la ke kiekie, ku malie iho la roe ka nane ole. Kaa ae la ua luahine Mei ia Labe a me Basima maluua o ua Akua la lakou nei, aole i emo, hiki ; liaa lakou nei i ka halealii o Labe, a noho |#io la lakou nei, i mai la 0 Labe, " E ke keiki ua hoi hou mai nei au i ko'u honua paa, M e hoike aku no au i ua mea a pau a'u e aku ai ia oe, a me kela kahuna ino. iāMe i ko ma ou wale la no kau mea i make»ke ai, aka, na kela kahuna ino i kokua £ iialan ae 'la i kekahi wai, a pi mai la ia ia £j |>, me ka olelo mai, " E haalele koke i keia || » 0«, a e lik» koke i manu eleele ino loa." 4i iohe hoi i emo, haalele iho la keia i ke ano #1 au, a lilo hou. ae la keia i kino e, he manu ino loa, a kiola ia aku la keia iloko 0 lj lekahi hale manu hao paa loa, aohē ai, aohe W- Aka, nana mai ia kekahi kaikamahiae a aloha iho la ia ia nei, haawi mai , i ai me ona wai me ka ike ole rnni q ke #|i wahine. I kekahi la, hele aku la ua alii , nei e halawai me ke kane aloha ana ke ano manu, hele aku la keia i kahi o : kahuna, a hahai aku la oia ia ia i na mea , £ pau loa e pili sma ia Basima, me ka olelo aku ao hoi, " Aia ko keiki la aneane e ua hoolilo ia nae manu." ' k Wkkeia mea, haawi mSila*ke kahuna i koana ia ia, me ka olelo mai, "E kema lima, a e hoonoho aku ia oe ma kona ] wahi, ke ike nei au he hana pono ole ka kana ia'u, eia ka e manao mai ana ia e lawe aku i ko'u ola. Ina pela io kona manao, kuu hana aku koe ia ia." HooKani ae la ia i kekahi hokio nui, aohe no hoi i emo ku ana kekahi -Akaa, me na eheu eha, a olelo aku la keia, lawe oe i keia kaikamahine, a hiki i ke l£dft&akauhale 0 Guluned o ke kai, a i ke kuhoi o Basiraa, no ka mea, 6 laua ltwelua na mea akamai loa ma ka oihana kiWkikilo a me ka anaana, e ola nei maluna o ka papolina holookoa o ka honua nei." Huli ae la ia a olelo aku la i ke kaikamahine, " I fcjoa wa e hiki aku ai i ka ohana o Basirha, e olelo aku oe ia lakou, aia o Basima kē nolio p|o nei iloko o ka lima o Lahe." Lele akn la ua Akna nel, me na kaikama"liine, elua la, hiki aku la laua nei mal'una 0 fea hale alii 0 Oulunea. Iho mai la ua kaikaihahme nei, mai kaupaku mai o ka hale alii, 4 knknli aku (a imua o Gnlunea, me ka ha-lia-i akn i na tnea a pan loa, mai ka mua a i ka hnolilo ia aua o Basiitia i manu. Ikaloke ana o Gulunea i keia mau niea, hoomaikai toai !a ofa ia īa nei, a haiwi tnai 'la no lioi i ka hanohano ftop#>no ho na atii wahine. Hooia fte la na pahn a me na inea kaui a {Mio loa o kela ano keia ano, a hooōuna ia Iku la na elele ma o a maanei o ke Aupuui 0 Pweeia, e hai āku ana no ka loaa ana o ko kkoa alli aloha nui ia. I ka loho ana o ke ke kuhinakauhole holookoa i keia mea, ua ( hoelioli ia ko lakou mau naau a pauioa. *°"Mahope iho o keia, kahea aela o Gu!uuea, k* maknaMne Farasa, a me ke kaikunaae, 0 mē,i na puali Akua a "pau loa o loko o ke kal no ka mei," ua hoolohe mal la'na Alii o IMi'puali Akna a pau o ke kai ia lakou nei, teahope iho o ka lawe pioi'a ana 0 ko Alii 1 Saiianadala, Kau ae la.o Gulunea ma ma- 1 hma 0 na eheu o na poe Akua neī, a lelo aku ' f la lakou nel, a ksn malona 0 ka hale alii 0 1 Iho mai la lakou nei a pepehi iho la ' 1 i \t p<x> a pau loa 0 loko o ka hale alii, a aio,' I 0 ke kulanakauliale. I ka pau aua 0 e a pau o ke kuīanakauhale a me ka ' ] hal| ah'i 1 ka niake, ninau maMa. o HuUuiea, j" kuu keiki ?" Kii aku U ke kaika- ■ | miunne. i ka hale hao t hoopaa ia ai 0 Basi- [ ms, r » !swo maila e hoike aku la ia Gu!uuea 1 | ma,' mo ka ole!"» aku, M Eia ko keiki." | | mai la 0 Oulunea i ka owiu wa?ka, | hale uiauu. mai 4 a pi aku la i wal i k» ( | uiaka, uie jr.i olelo aku, e hoi hou uiai i ko#a t I aoho i emo, ku aua oEaaim* ( , U-ma poo oh&ua, K.u m.aL 1« I» ( imua 0114, uk ! ka uwe uui, & j»utUj j id 1 mau uiuauuia, we ka, I uui, 110 ko kaawalo «oia, & uo ka. j nui loa 0 ua poiuo &aa i alo ai a i huomaua- j w»Bui aij me ke kiuo palupalu. Hoouua aku

o fcii ike kahuna Abatl«k, a i kggffiajfcai aku Ia oia ia ia, 110 n*tmiia nwikai a pauloa aua i hana * «&*»* lakou milimUi. Gl4jwea i, ft myp me k<j> a mare ia iho la. no hoi laua me o kahale alii. Lilo iho lf o īia kuna nei ke alii o_£e, a p )se kaikamahine ke alii wahine. Kauoha ae la o i?iiUuiea i ka*poe KahooieUa a {taa loai kaa iho ainimrv.fcg, ■ kauhale, e mk.ka palapala hemol«le ke K oiMia,, ?raftlama a pau loa i na mea &pau e ia l»/ kou e ie ka'nuna e aka U> lakou, " E malpma nn maknw fta, tyw>\^h a pono» Aloha aku la hoi aku la lakou i Irpjnil sia. Iko lakou nd komp : ke kij]anakaahale, j-%. aei j me na kanaka o ke knlanpfcsßhaJcv 6 paka mai ana lakou me v&_ o kela ano keia ano, e dieJUi» HQJkaioi hou ana mai o ko lako.u. ajji. ~ &e Ja na kanaka i ke kulanakauhs4e holookoa »o, w* j la ekolu, a ahaaina iho ua hoii» inau la. : Mahope iho o o; .Eaaieo» ' i kona makuahine t«u ma- ; kuahine, ua hoi hou ap, i ko oukou ■ mau poli, a o ka mea i poflQ,fi msre ia au,i lehukhu ai ko h*kw keia ao." : la Va, ku mai la na pilik«jia a pau o Guiunea me ka olelo mai, e hele lakou e imi kele ma kela aupuni keia anpmū i ke ne maikai loa a lakou e ike ai, alai'U lawe , n«i lakou i wahiue na Baeima. , ike ana aku o Basimq. i ka nui iaa o ka h<*■"». ■a lakou e hana ai no ke iii i na ia nei, olelo aku la keia^." J2 pono.onkou e hoopau koke i keia o\e& a oukou e ai t oilii, ua kupōno no ke alii wahine, Gloha-, ra ia'u, ina ia e loaa, alaila, ua.pau,ae la jiq ko'u make wahine." mai laJwjna ma-> kuahine, "Ua ike no kou makemake^". Alaila, hoouna,aku la o Gulunea,elawe ia mai imua ooa ke ajji Satuanadala» aole no hoi i emo hiki rag.v aua q Hy i* »k« i«fc u& S»Biauadala, a hele mai la oia e ike hi ai ka ike aua mai o Samapadala ia ia nei, mai la oia iluna, tho la i ka lep'o imuaWia ; nēf HaTaKla o Basimai kōn» ! pau loa ia .ia, a paoe ma\ Ia oia, ,f Nau ia, e lilo ia i haia wahine nau," a hoouna aku Ia oia i kekahi poe kanaka ona. Aole no hoi i u, hiki mai ana o (3iobara, a olelo aku la o Samanada}a ia ia, " E kun kaikamahine, e ike oe, na-haawi aku au e mare ia oe me keia keiki alii Bedera Basima, ke keiki a Gulunea, ka mea oi loa okaui o kona mau la." Pane mai la ke kaikamahine, " 0 na mea a pau loa au e hooholo ai, a e m,anao ai oe he pomaikai no kau kalkamahiue nei, alaila, aohe a'u olelo aku no ia mea, e hooko ia ao kou makemake e pono ai." No ia mea, hoonna ia aku la ka lunakanawai a me aa hoike, e hoapono ai ī ka mareia ana. Hoonaal ae la na kanaka \ke hkaohale me n* pua o kela ano keia auo» a | aku )a na elele ma o a aaanei e aua i ka wa e huiia &i laua e ke kauila hemolele 9ka hoohui ia. Hoaahu ia iho la ka poe ilihune i na aahu m&ikai, a haawi ia ae la he laau ahaaiua nui» e ai a e inu aua kela a me keia mai ke k&kahiaka a ka po, a (hiki wale ika pau ana o na 1» he.kauahaMahope ibo t> keia, hoaahu aku la o Baaima i koua makuahonowai kaue 1 ka aaho o ka hanohano, a hoihoi aku la īa la; koua aupuui e noho alii ai. . , . ona la olioli loa o keia noho ana, ka Bedera Basiuia i uoha.ai ma keia kae o ka lua, a hiki i k« wa i hoopauia mai ai ko l&ua noho oluola ana e ka mea nana i hana ua a pau. Ka hopena keia oke K&ao. E hoomaikai ia ka.inoa 9 AJ,aha l «.