Ke Au Okoa, Volume I, Number 32, 27 November 1865 — Page 1

Page PDF (1.19 MB)

KE AU OKOA.

BUKE I--HELU 32.}  HONOLULU, MONEDE, NOVEMABA 27, 1865.  {$2.00 NO KA MAK.

 

"KE AU OKOA,"

E HOOPUKA MAU IA'NA I

KELA POAKAHI KEIA POAKAHI,

MA KA

HO RA EWALU O KAKAHIAKA.

ELUA DALA NO KA MAKAHIKI hookahi, he kanalimakumamalua nupepa ia. E uku e ia ke DALA HOOKAHI no ka hapalua makahiki mua, iloko o na mahina mua eono; a pela ho ka lua o ke dala, e uku e ia iloko o ka hapa hope o ka makahiki.

 

"KE AU OKOA."

KA UKU O NA

OLELO HOOLAHA.

NA OLELO HOOLAHA—No na lalani he 10, oia hoi 1 iniha, no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua hoopaka ana, $1.50; ekolu, $1.75; hookahi mahina, $2.00.

Aia no ke keena o "KE AU OKOA" ma ka Hale Paipalapala Aupuni, maluna ae o ka Hale Pai.

 

He mau Mele.

 

He aloha hope.

E aloha anei, e ke aloha; e kaawale kaua.—

Aohe no ka wa pokole, aka no ka wa pau ole;

Aole kaua e launa hou—a ina e halawai,

E like no ia me ka halawai ana a na malihini.

E aloha auanei oe!

E aloha anei o ke aloha; ua kupilikii au,

No ka nui o ka ehaeha, o ka naau;

Aohe mau mea e ae i halawai a kaawale,

Me ka poina a me ka puuwai naha.

E aloha auanei oe!

E aloha anei, e ke aloha; ina oe e ike ana,

I ke kumu o kuu hoomake ana,

E minamina oe ina huaolelo au i pane ai—

E minamina oe i ke kumu i naha ai keia puuwai.

E aloha auanei oe!

E aloha anei, e ke aloha; ano a mau loa aku!

E huki obscured puuwai elua ke hookaawale?

E hiki anei ia oe—e loaa hou no anei ia oe

He puuwai, i oi aku ka pumehana e like me ko'u?

E aloha auanei oe!

E aloha anei, e ke aloha; a me ke au,

E malama no au i kuu aloha i pau nou;

A hiki i kou wa e lohe ai i kuu make ana,

E ike oe ua aloha au ia oe a hiki i ka hopena.

E aloha auanei oe!

KANEIAKAMA.

 

O ka hoopanee ana i ka hana kupono i hana ia, he mea ia e pilikia ai.

E ou mau makamaka e noho ana iloko o ka ua ulalena, e huli like mai kakou a kilohi iho i kela mau hua e lapee ae la maluna, a i hoomaopopo iho ai ko kakou mau maka, a komo loa iloko o na keena poliuliu a ke aloha, niniau kela hone ana i ka puuwai, wali e ka pua o ka mauu holu e ka makani, me na makamaka hoi ke aloha, a me na keiki opiopio hoonoho hua na iwalani hoi o ka nupepa Aupuni. Ua ike ae la no paha oukou obscured kumu o ka hana oia hoi o ka hoo obscured hana kupono i ka hana ia, he obscured ai, ke ninau mai nei paha na obscured . Heaha la ka mea e pili obscured aku ka pepeiao i na wehe obscured obscured iloko o ko lakou wa obscured me ka paa no nae o ua obscured hi mau malama, kuupau obscured kona ikaika nui a lele li obscured ahu wale a hakahaka o obscured ia pilikia, olelo aku ka obscured e ako koke mai oe i ka obscured no ka mea, ke koko obscured kulu wai e hanini iho obscured eia ka olelo a kahi ka obscured e aku, no ka mea, e na obscured kaka i ka ohelopuhi, a obscured la mau ka hoopanee ana obscured lua ana ale a ka ua, a pa obscured nei o ke kulu no ia o obscured nei, a lana ka wai iloko obscured ki, a pilikia maoli no obscured i ka ua mea he anu a obscured mai e na makamaka, a obscured nalua ea, e huli like obscured na aku i ka mokuahi obscured na e kue keiue nei obscured ilolo, ina e hoopanee obscured ke kapuahi a me ka obscured a i ka mahu, alaila, obscured kou i ka lele liilii o obscured a poha koke ae ka obscured la i lohe mai e na obscured ke ana o na hao i hamo ia me na kulu obscured

Pela hoi na moku obscured i ka moana, e hoomanawanui ana hoi i ke anu, aka, i ka manawa i k obscured mai ai ka obscured hao kuehu mai la ka obscured pehea ka hana a ke Kapena, a me na obscured o ka noho wale anei, ina pela e obscured auanei kakou i ke poholopu o lakou obscured ka lipolipo uliuli o ka moana, o ka pili obscured ka hoopanee ana i ka hana obscured ia, aole nae au e olelo ana obscured ke hoopanee i na obscured he kumu kupono kona hoopanee ana i ua hana ino la.

Pela hoi i ke kanaka obscured ina e hoopanee oia i ka mahiai ana obscured me ka pilikia ole nae o ua kanaka la, obscured e kupu mai no ka nahelehele obscured e uhi paa obscured mai maluna o kona aina, a o obscured kana mea e kii aku ai e kalua i ka imu obscured o ke kumu obscured nae paha ea, ola wale ka obscured o kau wahine, a me kau mau keiki, no obscured hoopanee obscured ka hana kupono i hana ia, a hopu iho i kekahi aoao o ka laau a obscured mai ka manao obscured lalau lima nui o ka oi obscured hoolono obscured e na makamaka a pau mai obscured Hawaii a Kauai.

Me ka mahalo no,

Na M. INIKIWA obscured

Puunui, Nov 14, 1865.

 

BEDERA BASIMA & GIOHARA.

He Kaao no Arabia.

HELU 4.

Alaila, lawe aku la keia i ua manu nei a hiki i kahi o ke alii, e noho mai ana no hoi ke alii, a i ka wa i ike mai ai ke alii i ka nani lua ole o ua manu nei, nolaila, hoouna mai la oia i kekahi o kana mau kauwa, e kii mai e koi ia ia nei e kuai i ka manu. I mai la ke kauwa ia ia nei, "E kuai mai auanei oe i keia manu?" Olelo aku la keia, "Aole o'u makemake e kuai, he makana keia na'u i ka Moi."

Lawe ia aku la keia a hiki imua o ka Moi, a hai aku la no hoi keia, aole keia e kuai aku ana i ka manu i ka mea e ae, aka, e makana aku ana ia i ka manu na ke alii. I ka lohe ana o ke alii i keia mea, lawe iho la ia i ka manu a haawi aku la i ka mea hopu manu he umi apana gula. Lawe ae la ke kauwa a hookomo i ka manu iloko o kekahi hale manu nani loa, a haawi aku la i kekahi mea ai me ona wai. I ka wa i makemake hou ai ke alii e makaikai hou i ka manu, ninau aku la oia i ke kauwa, "Auhea ka manu? E lawe mai ia ia imua nei o'u." I ka lawe ia ana mai o ka manu, ike iho la ke alii aole i ai iki ka manu i ka mea ai i waiho ia nana, a noonoo iho la ke alii, heaha la auanei ka mea ai kupono na ka manu, a kauoha ae la ia e lawe ia mai kana mea ai.

Halii ia iho la ka papaaina imua, a panee ia mai la na mea ai o kela ano keia ano i kupono no ka opu kanaka. Nana ae la ua manu nei a ike i kekahi io holoholona, lele ino aku la keia, a ai iho la i na mea ai a pau loa i paneeia mai ai. I ka ike ana mai o obscured hana a ka manu, ua kahaha kona manao a me ko ka poe a pau e noho pu ana me ia. No keia mea huli ae la oia a olelo ae la i kona mau Kuhina a me kona poe poo aupuni, a olelo aku la, "Ua ola obscured nei no hoi au i keia mau makahiki he obscured aka, aole nae au i ike i ka mea i like loa obscured keia."

Alaila, kauoha ae la ke alii e hele mai kana wahine e nana i ka manu ano e. Kii aku la kekahi kauwa a olelo aku la iaia, "E kuu haku wahine, ua makemake ke alii e hele oe e makaikai i ka manu obscured ana i kuai ai, aohe no hoi he manu kupanaha i ike ia e like me ia, no ka mea, i kona hookuuia ana mai mai ka halemanu mai, ua lele mai ia a ai ae la a pau i ka ai a pau loa i waiho ia aku imua o ke alo o ke alii. E kuu haku wahine, e ku mai oe, a e hele ae e nana i keia manu nani launa ole, aohe no hoi o'u kanalua, e hiaai auanei kou manao ke ike oe i kona nani lua ole."

Nolaila, i kona lohe ana i na olelo a ke kauwa, hele wikiwiki mai la oia, a i kona ike ana mai i ua manu nei, uhi koke ae la ia i kona maka i ka uhimaka, a hoi hou aku la i kona keena ana i haalele aku ai. No ia mea, ku mai la ke alii me ka uhai mai ia ia, "Heaha la ke kumu ou i uhi ae ai oe i kou maka i ka uhimaka, oiai, eia no hoi oe imua o ka kaua mau kauwa a me kau kane?" A pane mai la oia, "E ke alii, he oiaio, aole keia he manu, aka, he kanaka e like me kou ano." Aka, i kona wa i lohe ai i na olelo a kana wahine, pane mai la ia, "Heaha la kau mea e olelo hoopunipuni nei, i ehia la wa au e hoopunipuni mai ai ia'u? Pehea la keia mea e lilo ai i manu?"

No ka hoopaapaa nui loa, pane mai la kana wahine, "Aole wau i hoopunipuni, aka, he oiaio ka'u mea e hai aku nei ia oe. O keia manu a kakou e ike nei, aole ia he mea e ae, aka, o Bedera Basima keia, ke keiki alii o ke aupuni o Peresia, a keiki hanau kama hoi a Gulunea o ke kai." "A pehea ia i lilo ai ma keia ano?" wahi a ke alii. Pane mai la ke alii wahine, "Na ke alii wahine Giohara, ke kaikamahine a Samanadala, nana i hoolilo ia ia i keia ano," a hahai aku la i na mea a pau i loaa ai ia ia ka poino mai ka mua a hiki i ka hope, ke koi ana aku a Sale e mare ia o Basima me Giohara, ka hoole ana mai o Samanadala, ka hakaka ana, a me ka hoopaahaoia ana o Samanadala, a oia hoi ka hala nui i manawa ino ai o Giohara ia Basima a hooliloia ai i manu.

I ka lohe ana o ke alii i keia mau olelo a kona puali, ua kahaha nui loa kona manao. O kana wahine, oia kekahi o na wahine akamai loa o kona mau la ma ka oihana kilokilo. No ia mea, olelo koke aku la ke alii i kana wahine, "E oluolu oe e hoihoi mai ia ia i kona ano mau. Nani ka manaonao o ke aloha ole o keia wahine Giohara i ke alii opio Basima. Nani no hoi ke ino launa ole o kona aoao hoomana." Pane mai la ka wahine, "E olelo aku oe ia ia, e Bedera Basima, e komo mai iloko o keia keena malu." No ia mea hoi, olelo aku la oia ia Basima e komo mai ma kahi malu, a komo mai la no hoi kela. Hoouhi hou iho la ke alii wahine i kona maka, komo aku la ia iloko o ua rumi nei, me ke kiaha wai ma kona lima, namunamu iho la oia i kekahi mau huaolelo iloko o

ka wai, i ike ole ia ke ano o ia mau huaolelo e kela mea keia mea, a lulu aku maluna ona, me ka olelo aku, "Ma ka pono o keia mau inoa nui, na pauku maikai o ka buke Korana, a ma ka mana o ke Akua ka mea nana i hana ka lani a me ka honua, ka mea nana e hoola ka poe make, a ka mea hoi nana e haawi mai ka mea e ola ai keia noho ana, e hoopau oe i kou noho ana ma keia ano, a e hoi hou ae oe i ke ano a ke Akua i hana mai ai ia oe!"

Aohe i pau pono loa kana olelo ana, lulu ae la oia ia ia iho, aohe no hoi i liuliu, hoi hou mai la ia i kona ano mau, a ike iho la ke alii he kanaka opiopio maikai, aohe i ike ia kona lua ma ka papalina o ka honua.

I ka ike ana o Bedera Basima i kona hoi hou ana mai ma ke ano kanaka, i ae la oia, "Aohe mea mana e ae, aka, o ke Akua wale no, a o Mahomeda kona Lunaolelo." Alaila, honi aku la ia i ka lima o ke alii, me ka olelo aku e hooloihi ia ke ola o ke alii; honi iho la no hoi ke alii i kona poo, a olelo aku la ia ia, "E Bedera Basima, e hahai mai oe ia'u i kou moolelo mai ka mua a i ka hope." Hahai aku la no hoi keia mai ka mua a hiki i ka hope. Kahaha iho la ka manao o ke alii i keia mea. Lawe ia aku la keia iloko o ka rumi hookipa nui o ke alii, hanai hou ia iho la, a hoaahu ia iho la keia me na lole maikai loa a pau, olelo aku la ke alii ia ia, "Oiai ua kokoke no oe i kou aupuni i Peresia, a ua ike no hoi oe i ke ala au i hele mai la, a i keia mau la ae e hoihoi aku no kekahi moku o makou a i kekahi kulanakauhale e kokoke aku ana i ko aupuni, alaila, waiho aku ia oe."

A hala kekahi mau pule mahope iho, hoihoi ia aku la keia maluna o kekahi moku, a ua aneane aku no hoi lakou nei e ku, ala mai la kekahi makani ino, a lawe pukaka ia lakou obscured aku la i kekahi obscured obscured obscured obscured obscured obscured I ko ia nei pae ana aku, obscured ia nei la na holoholona o kela obscured me he mea la e keakea mai obscured kona komo aku iloko o ke kulanakauhale, Ko ia nei komo aku la no ia, a ike iho la keia he kulanakauhale maikai, ua hoomaikai ia na alanui.

Hele aku la keia ma o a maanei, aohe loaa iki o kau wahi kanaka, he holoholona wale no. Hoomau aku la no keia i ka hele ana, a hiki wale keia mamua o ka hale o kekahi kahuna, ka mea nana i hookipa oluolu aku ia ia nei. Ua kahaha nui loa ua kahuna nei i kona hiki ola ana aku ilaila—me ka ninau pu mai i kona kumu i hiki mai ai iloko o ua kulanakauhale nei, a ina paha ua halawai mai oia me kekahi poe ma ke alanui. Hai aku la o Basima i ke poho ana o ka moku i ka moana, a me kona pae ana mai i kula, aohe ia i halawai iki me kekahi kanaka, aka, he pu-a holoholona kai halawai mai me ia.

No ia mea, olelo mai la ke kahuna, "Aohe ou poe hoa'loha e ae, aka, oia poe wale no. I pale aku la lakou ia oe i loaa ole ai oe i ka pilikia. O keia kulanakauhale, ua kapaia ke kulanakauhale kilokilo; o Labe he alii wahine ke alii, oia kekahi o na wahine ino loa o ka honua nei. O kela poe holoholona a pau loa au i ike mai la, he poe kanaka opiopio wale no lakou e like me oe, i hoolilo ia eia i mau holoholona. Aia he mau kauwa kana e hele ana ma o a maanei e imi ai i ke komo mai a me ka poe puka mai ke kulanakauhale aku nei. Ina e loaa, ua lawe ia imua o ua wahine la, a hoaahu ia i ka lole maikai loa, a hala na la he kanaha, ua hoolilo ia i holoholona." I ka lohe ana o Basima i keia, mihi iho la keia iloko ona; oiai o ka pau ana mai la no hoi ia o kela popilikia, komo hou no i keia wahi ona e poino hou ai. No keia mea, hahai aku la oia i kona ano, a me na mea a pau loa.

Ike mai la ke kahuna, ua uluhia ia keia e ka makau nui, olelo mai la, "E kuu keiki, e noho oe ma ka ipuka nei o ko kaua hale, a e nana aku oe i ka manuunuu launa ole o ka poe i hoolilo ia i mau holoholona," a nana ae la no hoi keia i ka moe mai a keia kaoo; a i ko lakou wa i ike mai ai ia ia nei, hele mai la kekahi poe a hawanawana malu i ke kahuna, ina he wahi keiki pae hewa mai o Basima. I aku la keia, "Aole, o ke keiki keia a ko'u kaikaina, no ko'u lohe ana ua make oia, nolaila, kauoha aku nei au ia ia e hoi mai e noho pu me a'u." Olelo mai la lakou ia ia, "E malama pono loa oe ia ia, o lohe auanei ke alii wahine kii mai." Olelo aku la ke kahuna ia lakou, "I ko'u manao, aole paha e hana ino mai ke alii wahine ia ia, no ka mea, he punahele au nana, a ina paha ia e lohe he keiki ia na ko'u kaikaina, alaila, e aloha no paha oia ia ia ma o'u la." Noho iho la o Basima me ua kahuna nei no kekahi mau mahina, a nui loa iho la kona makemake ia ia.

Mahope iho o keia, ia Bedera Basima e noho ana ma ka ipuka o ka hale hana o ke kahuna, aia hoi, hele mai la he hookahi tau s ani kauwa, me ka lakou mau pahikaua e hulali ana i ka la, a aloha mai la ia ia, a hele aku la ma ko lakou ala. Aohe i liuliu iho, aia hoi, hoea mai la he hookahi tausani kaikamahine opiopio e holo ana maluna o na lio maikai loa, ua hoaahu ia lakou me na lole nani loa, a e paa ana no hoi ma ko lakou mau lima he mau ihe loloa, a iwaena o keia poe kekahi kaikamahine nani loa, maluna o ka lio Arabia. Hele mai la lakou a ike mai ia Bedera Basima, aloha like mai la lakou a pau loa ia ia, a hele aku la no hoi lakou ma ko lakou mau ala iho.

I ka hala ana aku no hoi o keia poe, ku mai ana ka e-a o kekahi huakai hou. Iwaenakonu o keia huakai, ike ia aku la ka Moiwahine Labe e holo mai ana maluna o kekahi lio nani. O ka huakai holookoa ua hoaahu ia lakou me na kapa dala a me na gula i kinohinohi ia me na momi o kela ano keia ano. Aole lakou i kaohi iki i ko lakou mau lio, a hiki wale lakou imua o ka ipuka o ka hale o ke kahuna; ia wa i ike aku ai o Labe i ka nani lua ole o na helehelena o Bedera Basima, a ia wa koke no hoi, ua hoopuni ia iho la ke alii wahine e ke aloha kuhohonu ia ia. I ka hiki ana mai i ka ipuka o ka hale o ke kahuna, lele koke mai la oia mailuna mai o ka lio, me ke kokua ole ia mai e kona poe kauwa, no ka mea, ua makemake loa iho la oia e noho koke ma ka aoao o Bedera Basima, aohe no hoi i wehe ae kona kapa hololio, no ka nui makemake loa no.

Ia ia i noho iho ai ma ka aoao o Bedera Basima, ninau mai la oia i ke kahuna, "No hea mai i loaa mai ia oe keia kanaka opiopio maikai?" Pane mai la ke kahuna, "O ke keiki keia a ko'u kaikaina, ua hiki mai oia i o'u nei i keia mau mahina iho nei." Olelo hou mai la ke alii wahine Labe, "E oluolu oe e hookuu mai ia ia me a'u i keia po, i kamailio oluolu ai au me ia i keia po." "Ae," wahi a ke kahuna, "ina oe e hoohiki obscured ma ka inoa o Alahe aole oe e hana ino ia ia." Hoohiki mai la no hoi ke alii wahine Labe, me ka ae paa mai, aole ia e hana ino iki ia Basima, e lawe wale no oia ia ia, i hoa haihai olelo nona. Kauoha ae la oia i kana poe kauwa e hoa i kekahi lio nani loa ona, me ke kaulawaha a me ka noho gula, a haawi aku la no hoi ia hookahi tausani apana gula i ke kahuna.

Ia ia nei e holo pu ana me ke alii wahine, lohe aku la no keia i ka ninaninau mai a ka huakai e hoolilo ia auanei oia nei i holoholona ino, aka, aole keia i manao aku i ka lakou olelo mai, no ka mea, ua waiho ae keia i ko ia nei ola i ka poho o ka lima a kona mea nana i hana. I ko lakou nei hiki ana aku i ka halealii, ua kauoha mua ia aku na Lunakanawai a me na Luna aupuni e haalele lakou i ka halealii. I ko ia nei komo ana iloko, nana ae la ia ma o a maanei, aohe kekahi hale ana i ike ai mamua e like me ia. O na paia, na puka aniani he gula wale no, a o ka moena, he moena i ulana ia i ka lopi dala a me ka lopi gula. Lawe ia mai la na mea ai maluna o na pa gula, na mea ai hua laau maluna o na pa dala. Ai iho la a inu iho la, me ke kani mai o na mea kani i ka po a i ka la, a hala na la he kanaha no ka olioli nui, a me ka mau no hoi o ko ke alii wahine aloha. No keia mau mea, ua hoopau loa ae ia i kona  manao aole he ino e uluhia mai maluna ona.

Mahope iho o keia, ninau mai la o Labe ia ia nei, "E Bedera Basima, o kahi hea la ka oi loa aku o ka oluolu i kou manao, o keia wahi anei, a o kahi anei o kou makua?" Pane mai la o Basima, "O keia wahi kahi oluolu, no ka mea, he ilihune loa ia." Ia po, moe iho la laua nei, a kakahiaka nui, i ala ae ka hana, aohe kana alii wahine ma kona aoao. Ala ae la oia, a komo iho la i kona lole, huli hele aku la keia ia ia ma o a maanei, a olelo iho la keia ia ia iho, "Aia la ia i hea kahi i nalowale iho nei? E i aku nei paha iloko o ka mahinaai." Hele aku la keia a loaa kekahi muliwai, aia ma ke kae o ua muliwai nei kekahi kumu laau nui, ua luluu kona mau lala i na manu o kela ano keia ano. Nana aku la keia i na manu, aole nae na mau i ike mai ia ia nei. Ia ia nei e makaikai ana i na manu, ike aku la keia i kekah manu eleele e lele iho ana mai kekahi lala iho, a hanai iho i kekahi manu hulu keokeo nani loa me kona nuku ponoi, a aole i liuliu, lilo iho la ua manu hulu keokeo nei i wahine, a oia no hoi ke alii wahine Labe.

Alaila, manao loa iho la keia, o ka manu eleele, he kanaka no ia i hoolilo ia i manu, a ua aloha la ke alii wahine ia ia, a oia kona kumu i hoolilo iho ai ia ia iho i manu, i mea e launa ai laua. No keia mea, ua ho-aia mai la ko ia nei naau e ka lili launa ole, a ua enaena loa iho la no hoi ko ia nei huhu no ka paani a ke alii wahine me ka manu hulu eleele. Hoi mai la keia a moe iho la iluna o kahi moe, aohe i liuliu hoi mai la ke alii wahine i ona la, a hoohonihoni mai la ia ia nei, a hoopaani hoi, aka, ua huhu oloko oia nei ia manawa, a aole no hoi keia i pane aku i ua alii wahine nei. No keia pane ole aku o Bedera Basima, manao iho la o Labe, ua ike

o Basima ia ia i kona wa i hoolilo ai ia ia iho i manu, aole nae ia i hoike mai, aka, ua huna iho la ia iloko ona i kona manao.

Noho iho la laua nei me ka pono ole o ko ia nei manao, a kekahi la ae, olelo aku la keia ia Labe, "E ke alii wahine, ke ake nei ko'u manao e hele au e ike i ko'u wahi makuakane, no ka mea, ua noho ae nei kaua a hala na la he kanaha, aole au i ike iki ia ia, pehe aku nei la kona noho ana, a nolaila, e oluolu oe e hookuu mai ia'u, a hoi mai no hoi au." Pane mai la o Labe, "E hookuu aku no au ia oe, ina oe e hoohiki mai ma ka inoa o Alahe, aole oe e haalele loa mai ana ia'u, aka, e hele no oe, a aohe e liuliu hoi koke mai." Hoohiki aku la no hoi keia ma ka inoa o Alahe, me ka olelo aku, aole ia e liuliu hoi mai. Kau ae la keia maluna o kekahi lio nani a holo aku la i kahi o kona makuakane. Ia ia e holo ana ma ke ala, noonoo iho la keia i kana mau mea e hai aku ai i kona makuakane hoomakua i ke ano o kona noho aaa me ke alii wahine, a manao iho la no keia e hai aku ma ka pololei.

I ko ia nei hiki ana aku i ka hale o ke kahuna, lele iho la keia mailuna mai o ka lio, a aloha aku la i kona makuakane hoomakua. Kii ia mai la ko ia nei lio, a lawe ia aku la ko ia nei lio e ke kauwa. Ninau mai la kona makuakane ia ia nei, "Pehea kou noho ana me kela wahine ino auwana?" No kana ninau, pane aku la keia, "Ua oluolu a maikai ko'u noho ana me ia, mai kona la i lawe aku ai ia'u a hiki i ka la inehinei. Ua malama, ua hanai, a ua haawi mai oia ia'u i na mea a pau loa a ko'u naau e makemake ai. Inehinei ia'u i ala ae ai mai ko maua wahi moe, aia hoi, aole oia ma ko'u aoao. No ko'u haohao i kona nalowale ana, imi aku la au ia ia, a iloko o ko'u kahaha nui, ike aku la au ia ia ma ke  ano manu, e hanai ia ana e kekahi manu ino hulu eleele, aole i liuliu lilo ae la ia ma kona ano kanaka."

I ka wa i lohe mai ai ke kahuna i kana mau mea i hai aku ai, olelo mai la oia, "E malama oe ia ia a me kana mau hana, oiai o kela manu a pau loa au e ike la iluna o ke kumu laau, he poe kanaka opiopio wale no lakou a pau obscured ana i hoomalimali ai, me ka waiho aku i ka manao maluna o ko lakou mau naau, he aloha io kona ia lakou, a i ka hala ana ae o na la he kanaha, ua hoololi oia ia lakou i mau manu, a me na ano holoholona e ae; o kela manu eleele au i ike aku la, oia no kekahi o kana mau kauwa eleele, a ua nui loa kona aloha ia ia. I kekahi la, ike iho la ua alii wahine nei i ka honi ana me kekahi o kana mau haia wahine, hoonaukiuki iho la oia, a hoolilo iho la ia ia i manu, a oia manu eleele la au e ike la. Pela hoi oe, ina e komo iloko o iala ka manao, ua ike oe i kana mau hana ino, alaila, e manao ino auanei kela ia oe, aole kela e aloha mai ana ia oe, e hana auanei kela i ka iala hana ino, aka, mai makau oe, no ka mea, he Mahomeda au, a o ko'u inoa o Abadala. O ka'u hana ia i ike, o ka hoolilo ana i kela mea keia mea ma na ano a pau a'u e makemake ai, a aohe no hoi mea oi ae mamua o'u nei kou makuakane, a hookahi wale no mea oi aku mamua o'u.

"Aohe o'u hana i keia mea a'u i hana ai a ike, koe nae i kahi wa o'u e hoonaukiukiia mai ai, alaila au hana. Ua hoopaoa pinepine au i ka hana a kela wahine ino, aohe o'u makau ia ia, no ka mea, aole hiki ia ia ke hana ino mai ia'u, he makau loa oia ia'u. Pela no hoi na mea a pau o ke kulanakauhale nei, ua pau loa lakou i ka makau ia'u, o ka poe a pau e uhai ana mahope ona, he hoomana lakou i ke ahi, a aole hoi i ke Akua nui ma ka lani. O keia ko lakou wahi naaupo nui loa, a oia no hoi ka mea e uhai mau ai ka poino ia lakou, no ka mea, aole o lakou haliu ae i ke Akua a'u e hoomana a e kukuli hoomaikai mau nei i na wa a pau loa.

"E hoi oe i keia po a e hooluolu aku ia ia, no ka mea, e imi ana oia i keia po i kekahi mau kumu e hana ino mai ai ia oe, a e hoolilo ai hoi ia oe i hoa lu pua no kela kumu laau me kela poe manu au i ike aku la, a ka la apopo e hele mai oe i o'u nei, a hahai mai oe ia'u i na mea a pau loa ana e hana mai ai ia oe. Ina he manao hana ino kona, aole e ko, no ka mea, ua hoohiki mai oia ma ka inoa o Alahe, aohe e hana ino ia oe! O hoi."

(Aole i pau.)

 

I kela pule iho nei, ua hai ia mai makou he umikumamalua poe i make ma Waikiki iloko o keia mau mahina elua.

 

Ia Gen. Grant e hele ana i ka makaikai ma ka mokuaina o Maine, ua haawi ia mai ia ia kekahi kika paka puhi, hookahi kapuai ka loa e kekahi elemakule.

 

O ke kaikamahine waiwai loa paha ma Amerika, o Miss Hester Robinson, aole i mare kane, ka nui o kana mau dala he eono miliona.

 

I kekahi la, ninau aku kau wahi kanaka i kekahi, "Ahea ka hoi oukou paina? Pane mai kekahi, "Aia a hoi oe." Ke.' koke ae la no ia o ua kanaka nei a hele aku la ma kana wahi i hele ai.

 

Haina o na ninau obscured obscured paa obscured

O ka ninau helu i hoo obscured 41 o ke Kuokoa o ka obscured nei ia ninau. "E obscured ma ke kula o Kaa obscured ko, he 15 kapuai ka obscured aka, ke makemake obscured e olo i papa-huinahalike obscured he 12 kapuai ka laula obscured lilo ai i papa huina-ha obscured

Haina oia ninau: Aohe olo obscured no keaha?" oia mai kau; no ka obscured kapuai ili huinahalike o ua papa obscured paai o ke kula o Kaapoko 135 obscured papa au i makemake ai e obscured puai ili huinahalike no ia obscured ke olo i na 9 kapuai ili obscured pa au i makemake ai obscured au i kauoha ai e olo obscured olo ana me ka ike iho obscured pa la? Ina i i mai obscured ka manoanoa e obscured Auhea ka manoanoa obscured kau ninau, o ka obscured ke, a ma kona obscured auhea ka ma obscured olo? E loaa a obscured makemake ai 12 obscured la, elike ana obscured ke olo oe, me ka obscured 126? Ke loaa ia oe obscured akamai i ka oihana @@@@@ naaupo ia paha kou obscured hookiekie i kono ia obscured ao iho.

O kekahi ninau obscured ma ka helu 37 o ke Sept, 1865. I ha obscured Napahukapu ma obscured kapuai ka loaa, a obscured wale ai i ka loaa obscured ma ka helu 41 o obscured ua like ka maua obscured koe aku no kekahi obscured penei ka hana. obscured 12 ke kiekie o obscured ilaila ka pilali, obscured a ka pilali 36, obscured obscured ka aoao lalo 4 obscured 36 o ka aoao obscured kap. kuea ma obscured ila, imi i obscured obscured kaawale mai ka obscured kapuai ka lele ana o ka moo a loaa obscured

E KE AU OKOA; e oluolu oe. O obscured a S. W. Nailiili i ka haina o ka ninau obscured na ma kou kino o ka 13 Novemaba nei, obscured mea nana i koikoi mai ia'u e hooili aku maluna ou i ko'u hoole loa no ia ninau a me kana haina, "Pili pono ka la i Papaenaena." Mea paha oia kekahi hoa kamana i ao pu ia me Papaai, ke i aku nei au, o laua pu a i elua ka i haule i ke kuhihewa i keia ninau. Pela ko'u manaoio ke kuhihewa ole au. Ina i oi, a emi paha, ka'u mamua o ke kaha kupono, e kala mai ia'u.

No ka Luna Hooponopono ke aloha me ka mahalo.  J. H. KAAKUA.

Kauaula, Waialua, Nov 17, 1865.

 

No kuu pohihi, a he pono ke ninau.

A oiai, ua halawai mai nei au me kekahi o na olelo paipai a K. L. Naheana, o Piiloi, Kahakuloa, Maui. I hoike ia ma ka helu 29 o KE AU OKOA. I kakau ia penei: "Hauoli kahi manao."

Aia ma ka pauku ekolu o kana kakau manao ana ko'u wahi pohihi, i kakau ia penei:

"Nolaila ea, ke kauleo aku nei au i na mea kaikamahine o Maui o Kama nei, e naue telegarapa mai a hiki ae i Wailuku kahi o ka ike i noho ai a me ka noiau, a e makaukau ai no hoi ma na rula o ka humuhumu miomio ana, i na lole o kela ano keia ano, e kini kohu ai i ka lunaikehala ke nana iho."

Nolaila ea, ma kekahi hapa o keia pauku ko'u pohihihi, no ka mea, owau kai makemake e hoihoi aku i kuu wahi kaikuahine i ua kula humuhumu la, ma ka lio no nae au i manao ai e lawe aku, aka, no ke kahea ana mai nei o K. L. Naheana ma ke AU OKOA, e naue telegarapa aku a hiki i kahi i kukulu ia ai ua kula humuhumu la, nolaila, ua kali au i ka lawe ana i kuu kaikuahine.

A, ke ninau aku nei au ia oe e K. L. Naheana. Heaha la ke ano o ka huaolelo, "e naue telegarapa?" Nolaila ea, e wehewehe mai oe a akaka loa, aole nae au e ninau aku ana ma ke ano hooio, aka, no ka pohihihi maoli no ia'u o keia huaolelo. Nolaila, e wehe laula mai i pau ko'u pohihihi, ina ua ike au ua oi aku ka pono ma ka naue telegarapa e hele ai, alaila, malaila au e lawe ai i kuu kaikuahine, aka, ina no ua oi aku ka pono ma ka lio e hele ai, alaila, e seku koe aku au ia K. L. Naheana, o Piiloi, Kahakuloa, e wikiwiki oe i ka hai mai. Ua pau keia, ke hoi nei ko Olowalu keiki, oiai, ua popohe maikai mai ka pua o ka milikana o Laikealoha. Owau no me ka mahalo i na hoa lawe nupepa.  E. N. HIHI obscured

obscured aikealoha, Olowalu, Nov obscured