Ke Au Okoa, Volume I, Number 31, 20 November 1865 — Untitled [ARTICLE]
Ma ka Poakolu iho nei o ka pule i hala, ,ia makou i kiei aku ai iloko o ke Keena o ka Aha Hoomaln, na ifee iho makou i ka hoppii ia ana o D. C. Ami, (makapo,) imua 0 ka Luoakauawai Hoomalu, no ka apuka, nia ke degere alua, a me ka imi loaa ma ka hoopunipum, a ma ia mea, ua uha-i ia i ka Pau&u 8 o ka Mokuua XXII o ke Kanawai Hoopai Karaima, o ko Hawaii nei Pae Aina, ka maluhia a me ka hanohapo o ka aina. Mahope iho o ka hoololie a me ka noonoo maikai ana o ka Aha, i na mea a paue piii ana i ka hihia i haiia ae la maluna, ua hoopai ia o D. C. Ami, (makapo,) he kanalima dala. Ke kumu imi o ko makou lawe afia mai 1 keia hihia imua o ka lehulehu no kamea, loa na mea oia ano e ike ia 1161, i kela wa keia wa. Ua nui hoi ka poe i lioopii , īnuu iii imua o na Aha Hookolokolo, no keia hewa, ka imi loaa ma ka hoopunipu' ni ii me ke apuka, aka, o ka hewa a keia Ami i iiana ai, ua oi ae paha ia mamuā c na hew.a a kekahi poe i lawe ia aeimua c na Aha e "hookolokolo ai, a penei ke aito : Ua haawi aku ua Ami nei i kekahi pala pala Ae, no kekahi wahine o Maraea koti? inoa, a ma ia palapala i haawi ai ia i ks mana a pau loa, e hana ua wahine nei, ac lapaau hoi i i kela ano mai keia ano mai Eia' iho malalo nei ua palapala Aē nfei I ua Aim (makapo) nei : haawi altu ai i us wahine nei ia Maraea : HoNoLtnLtr, lulai, 8, 1865. E ike ae nei na mea a pau, ia| Malaes w. kahuna i kona hele ana ma ke ano paa hana kahuna hoolimalima, no ke la mai keia inai i koho mai ia ia a hele mailakoi ' iniua ona, a koi mai ia e hana aku i ko zxa mai, e nana no "ke ka'hnna a ka ma kupouo ia ia ma kana hoailona ana e hiki ie hana aku i ka mai e hai mua aku i ko na uku, i lohe ka mai ame kona hope ame kekahi mau hoike -ea o ka uku i ae ia e kf mai auie ke kahlzna o ka uko no ia e ka kau i pila ae like ma waena o ka mai ame „ , ke kahuna ame na hoike i ka pomakai. Ma ke ola o ka ma ke ano o ka, hooli malima hauapono e haawi mai no tia ma ala i ola ai i ke ka¥una eli ke me ka olele ma luna ae ae lawe mai oo ke kahuna lm kue ka mai iola ai haawi ole i ka nku i ke t.ahuna ua hewa ka mai na kue i ka Olek ae ae likē elike iooie olelo fia lūna ehik no ike kahuna ke hele ma kona mana e t loP' bi © na lu nakanawai i-ia hoi ka mua i ke dala aka ole īho o ka puiliili a lawe m i na dala ekolu ae lua eha paha a m,e na hoailona ea e ku anai kaohi wale i ke kala a ka mai ua *"■ kaBH;Ji Eia kekahi o kalapaau ana i ka mai ai ola o!e tftai lawe mai i ke kahi dala '0 ka make loaanao ka mai i ke kahuna aole no e la we mai ua kapu kela mea keia mea hana kalohe a me ke kahuna he ka nawai ia e waiho nei no ka aina kai mi loa.') mn ka hoopunipuni e papa iaka hookiekie. Eia kekahi manao e hai ia aku na'olelo ao kr. hoomanamana ka hoouononoha akua ka uule anaana ka hoopiopio ka hoounauna' o ke ku ni hananiake kft hookiekiē ka hana wale aku ua kapu iama ke ka nawai aole hana i keia map hewa a pau oia ka hoolimalima hana ino e loaa ole ai ka uku e haawi ia mai ai ka pilikia ka hoolioji»lima ha»a .. e Wwj ia mai no ka uku no ka mea ua ke oU o ke kana ka o ke ola no ka inea maikai o na kanaka a pau oiala i lohe oe e Malaea w ma ma keia palapala kuhikuhi K» D. C. Aio, " Poo kahuna ona kaljuna a pau. * Pau ia hookohu ana, hookohu hou no ua D. C. Ami (makapo) nei ia Kauhuloa i Luna Nui no na Kahuna Hawaii a pau ma na apana o Hamakua, Hilo, Puna, a joe KiMi, a penei na o?elo ana i haawi ai ma kaua palapala hookohu ia Kanmuloa ; 6 Kemakemapa 1865. P§|apala hookohu, Vme ia aku o Kauiluna no na kahuna lapaau e noho HaniakuH, Hilo, Puna, Kau. nana no eao kahihia o na kahi\ua ohj wule i ke dala me ke ola ole o ka mai, iia kapn ia me ke kanawai iea jnanao kela kahuaa keia kahuna e noi mai i hoo lima lima no kela mai ke» i»ai iahw.a e hana ai aia uo ma kaUma.o. KaiiKmlou kt«nana o ia mau mea apau i }?amakahiki kanaono kuma maono i o lanuali e hai iaku ai e K.atn»tiloa ke ia mau olelo aj>an. Ano kaoiaio o hooleohu aku ia Kauimiloai E lilo iiv i kauwa h<w!ohe T£3'u a ke kau i}©i kn i kau in«>a ma?«o f h< nei. K P Aj<l. Ma kei& mau ke ske ae 1». np e makamaka, ua lawe «e keidfauak« i kahi o ke Kahina Kalaiaina ta K 6 iala fea ka matsa o ka haawi 6t;a ako i na palapala hookohu i na kahuna o •"> ia hapuku aoa I k»
aopena o liona mau hana epa apiki wale, i powa hpi i ka pomaikai o hai, me kona inhi ole, a manao no auanei kakoa he mau manao maikai no ke komo iloko o kakou Ste ike ia ae be hana ino aloha ole ka kekabi kanaka elike me keia ? Iko mākou noohoo ana aole paha! Ika wa paha i ike ia ae ai na hana ino a kekahi elikē me keia, x»a holoi ia ae paha na manao' maīkai mai ko kakon man nmatima akii, a ina pāba ia he oop» elike me ia i keia wa he makapo, he anonihoni ke komo ana a na manao aloha iloko o kakon no ia mea. Eia no hoi kekahi, ua hoopan loa ia nō ka noho kahuna ana o na kahuna Hawaii, a oka poe e hele ana me ka mant»o e lapa.au, me ka loaa mua ole ma! o ka palapala ae mai ke Kuhina Kalaiaina mai, e biki no ke hoopai ia i hookahi haneri daia. E pono paha onkōii e naaia ekā ' poē helnheln ma na Paukn 278 a me 279 o ke Kanai» ai Ki"vila, a e nana pn ihō lo hoi ma ke Kanawai i hooholo ia iloko o ke kan ahaolelo i hala iho nei, e hoololi ana i ka Panku 278 ame 279 o ke Kanāwai Kmlā, a nolaila, mai hoopili aku onkou ma kana hana, a mai pnni akn oiik'ou i na kkhtina HaWaii wahahee, ke ole lakou e hookoliu pōnS ia e ke Kuhina Kalaiaina. Ma. ko kakou pepa o kela pule aku nei, ua hoopuka aku makou i ko makou manao e pili ana no na mea e hoio mua ai ko kakou wahi Aupuni, a oia mea, ua hilinai aui loa Eualuna o ko kakou mau hoku.. ke kaka ana o ka hou o ko kakou mau lae, ka lawelawe paka ana o ko kakou maa lima i na hana mikialā a pau e pono ai. Aia wale no maluna o ka kakou mau hanft ana, e manao ia ai, he lahui kakon e holo ana imna, ma nā hana maikai me ke kuihe ole, a aohe nō hoi he poe e hiki ke liooiloilo mai ia kukou, me ka olelo mai, e pau ana kakou i kā wa pokole i ke auhee aku mai ka honua a ko kakou man kupuna i luhi āi, a he hooilina mau hoi no kakou kona hooili ja ana mai ia kakou, ka lakou mau pua. TJa hoolalelale pinepine aku no makou i na pule i kaahope ae nei, o ka mahiai niikiala ka niea nui ā kakou e manao ai. T7a haha-i aku no hoi niakou i na kupono e mahi ai, i loaa mai ai ka pomaikai ma ka lakou mau hana. Mawaena oia maū mea, ua hai aku makon, o ka pulupulu ka mea kupono loa, oiai he hiki ia ke kanu ia e ka mea uuku oka pun dala a ka mea nui, ma na kipohoi.--^ kula ī keia rro ka poejjj««r ike Ka iakou pulnpuln, ma kahi e lilo ai. Ma kehoi, ua ike aui makou i moku kuna, e lawe mau mai nei i napahu ko Ue uui wale, ua kupono no ia na ka poe puu dala uui, a i like ai me ka olelo aua, " O kapoelnlu n«i, e ohi nui mai nOkkou, pa hānen', pa taußani.*' E like me ka mākou i hoakaka akū ai, o kfe ko, be hiki wale ho ia ī ka pofe kakaikabi, aka, o ka pulu|>ulu, he hiki ia i kela mea keia mea i loaa kahi apana aina. 'Aka, i keia pute iho nei, ua hiki mai i o inakou nei na lono, e hoopau anā kek&lu poe ike kanu ana ika pulupulu, Ūāiv<vumaha no makou i ka lohe ana mai in mea, oiai ke pii ae nēi hoi kakou ma keia mea, aole nae' i liuliu. ua'hoea iuai na leo e hoopio i ka pii aua ae o keia faair kaL . ... . Ua oleloia mai, do ka emi ana o ke kumukua», ke kumu o ka manao ana e hoopau koke. E ike ia no ma ko makou kolamu o ca QIeJo Hoolaha, ka Olelo Hoolaha a H. M. Wiui, i ke kumu nui o ia emi ana; no ka pau ana hoi o ke kaua ma Amerika Aole paha oia £e kumu nui, aka, he mea mau no.i ike ia mawaena o kakou'nei, he paialewa waīe ka kakou mau bana. TJa hana aku hoi a holopono ma ia mea. haalele iho aha, a IHo ae ma ka mea okoa e hana ai, īna e like ka' kakou mau hana me ka ka haole ka mhekahi. alaila. e mau no auanei ka loaa man, aka, ina kakou e hoopau, alaila, he mau mea no a kakou x ike mau ai 'ke halawai mai me kakou. Ika wa e ike ai na haole, ua emi mai ke kumukuai, alāila, e hoomau aku no lakou la, aole hoi e hooki, a ma ia hoomau sna no, ei aku no ua manawa e pii ae ai ke knmukuai, alaila, e inaa no ka pomaikai ana. Ua hai ia mai mākou, i ka malama ae t»ei o lanuari e hiki mai ana, e haawi anā 0 H. M. Wini. i na makana ana i manao ai e haawi i ka poe mea oi loa o ka pulupuIn, * efa malalo nei ke ano oka h&awi ana! 1 im «meknna : ' j rw K1! AN'O OKA HAAWT A*A INA VAKA\A. 1. 5 soa» no 5 k* limlii * hooulu no> *n* i k» Ty- j lupal«. s li» k»rsiilt« Joi »ite n* p«oBg e k*- : n» Ih»!up«hi- i -Bhi Kakauk* T>n>, Opia. J *. I itto ka at( « k»»«, i li kt mai, | Ha «l*kuw Dava OvUk. ) 1 , «, llw Iwln*.—) ] &, Id» Hm*.—lT*| Dah GrtA, (f tP.) j & i k« oo<\— &jxa Pau Ouu, » aw K» B«k« l, j % a. o k« *" 'i haas\ihm»«i i ?. I k» biku, —"B bM«i no •« U !« t k» I, 2,. •, «Tt« *• I lemehew l*. j 8. Ika wm!« —E ht«w! m> ie U. e me lt»'p . k»«wl !k* hil», «kola Buk« " i ] i*. w 1