Ke Au Okoa, Volume I, Number 24, 2 ʻOkakopa 1865 — Page 2
KE AU OKOA.
HONOLULU, OKATO BA 2, 1865.
MA KE KAUOHA.
O kela mea kela mea e makemake ana e kuai i na moku kupono, e hiki ai ke lawe mai ka 10 a i ka 20 ohua, e pono ia lakou ke hele ae ma ke Keena Kalaiaina.
F . W. HUT CHISON.
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Sept. 19. 1865.
Ua hookohuia o GEO RGE HARDEY i Luna Hana Alanui, no ka Apana o Kohala Akau, Kohala Hema, Kona Akau, a me Kona Hema.
F. W. HUTCHISON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Sept. 19, 1865.
Ua hookohuia o J. Kaluhi i Luna Pa Aina no Koolauloa, a o C. H. Judd (Kale,) W. E. Pii, a me S. Andrews i mau Luna Pa Aina no Koolaupoko, Oahu.
F. W. HUTCHISON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Sept. 19, 1865.
Ua kohoia keia poe malalo nei i mau Luna na lakou e haawi na Palapala Ae Mare :
KAPAHUKULA, no ka Apana o Kona, Oahu.
HALELUHI, no ka Apana o Puna, Hawaii.
C . N. SPENCER, no ka Apana o Kau, Hawaii.
P. CUMINGS, no ka Apana o Kona Hema, Hawaii.
D. MAN UIA, no ka Apana o Kohala Hema, Hawaii.
D. H. NAIAPAAKAI, no ka Apana o Kohala Akau, Hawaii.
G. W. D. HALEMANU, no ka Apana o Hamakua, Hawaii. F. W. HUTCHISON,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Sept. 19, 1865.
UA HIKI mai kekahi moku Chili mai Kina mai, me na lima paahana Pake he elua haneri me kanalima, he poe nana e mahi i ko kakou mau kula paako, he kanahakumamalima o keia poe he wahine i hele pu mai me ka lakou mau kane a me ka lakou mau keiki pu. Ua wae ia keia poe e ka Elele o keia Aupuni, Kauka Hilabarani. Ua manao wale makou o keia poe, ua oi pakela ae ko lakou maikai, ma ka mahiai a ma na ano hoonioniolo, mamua o na Pake i hoouna mua ia mai ia nei, oiai, ua wae kupono loa ia lakou e Kauka Hilabarani, me ke akahele a me ka hoopololei.
Ua ike ke Aupuni i na makahiki i kunewa ae, aohe nui o na lima paahana, e kupono ai no ka hoomahuahua ana i na pomaikai mahi ko, a ua ike no hoi lakou, ina e ae ia ka lawe ana mai a kela a me keia i na paahana, e komo mai auanei na kanaka kupono ole, a mea paha o lawe mai lakou i kekahi mau mai ino, e luku ai i ka lahui, no ka mea, aole e manao ae ana, ka poe nana e lawe mai ia mau lima paahana, i ke ola a me ka pomaikai o ka lahui, nolaila, i mea e pakele ai ka lahui mai ia mau poino mai, oia ke kumu i kaikai kino ai ke Aupuni i keia haawe kaumaha maluna iho o kona mau hokua!
O keia mau lima hana, ua kakau inoa lakou malalo o kekahi olelo ae like no na dala eha no ka mahina hookahi, o na wahine ekolu, me ka hanai pu ana, ka ai a me ka ia alakou, a ina e hiki i ka la Hapa Nuia o na Pake, e haawiia ia lakou kekahi uku kaulele wale, elua dala pakahi. Ka lilo o ke Aupuni no ka lawe ana mai i kela Pake keia Pake, he kanawalu dala pakahi, a o ka poe e makemake ana i mau lima hana e loaa no ia lakou, ma ka palapala ana mai i ke Kuhina Kalaiaina, me ka uku mai i kela mau lilo o ke Aupuni.
I ko ke Aupuni elele e kepa mai nei i keia mau paahana ma Kina, ua haawi aku ia he iwakalua dala makana wale i kela wahine keia wahine, a he ewalu dala i kela a i keia kane pakahi, a i ka ike ana o na kane i ka nui o ka puu dala i haawi ia i na wahine, ua mare koke aku na kane ia lakou. He nui loa ka poe ilihune ma Kina, a aohe hiki i ka hapanui o na kane ke mare i na wahine, a no ka loaa ana o ka puu dala nui i ka wahine, ua kono ia ka hapa nui o na kane e mare aku ia lakou, a holo pu mai. A oiai paha, aole e liuliu a ku hou mai kekahi moku hou me na paahana he elua haneri me kanalima a oi aku paha. Ua oi aku ke kaunu a me ka makemake o na Pake i ka hele mai i ko kakou mau pae moku nei, mamua o ko lakou hele ana aku ma kekahi mau wahi e, a ua kapa lakou i keia mau pae moku Tang heang shang, (oia hoi na mokupuni o ka iliahi.)
Ke manaolana nei makou, e manuunuu ana paha ka hiki ana mai o na Pake i o kakou nei, a o ko ke Aupuni anoi nui o ko lakou malama maikai ia, a e lilo hoi lakou i mau kupa hoolohe i ka maluhia o keia Aupuni, oiai he poe lakou i kuluma ma na hana mikiala. Ko ke Aupuni manao nui, obscured kona makemake maoli no hoi, ka obscured obscured obscured obscured obscured obscured obscured obscured obscured obscured
HE HAUNAELE MA KA MOKU MAGNORIO.—Ma kekahi la iho nei o ka pule i hala, ua ku mai kekahi moku kalepa Beritania Magnorio mawaho o Mamala me ka ukana, he palaoa e lawe ana i Kina. Aka, ia ia i ku ai maanei, ua kuai ke Kapena he mau mea ai. I ka hoomakaukau ana o ua moku nei e holo, olelo aku ke Kapena e huki i ka heleuma. Ua huki na luina a he hapalua paha o kahi o ke kaulahao i hiki iluna o ka moku, a haalele iho la na luina. Maia manawa, olelo na luina aole e huki hou i ka heleuma, nolaila, ua kuu hou ia ka heleuma ilalo o ke kai. Ua nui ka pioloke ma ka moku ia wa, nolaila, holo mai ke Kapena i ka Ilamuku e kii e hoopaa i na luina, ua kii ia ua poe luina la a ua hoopaa ia ma ka Halewai. Ua hookolokolo ia keia hihia imua o Green ka Hope Kanikela Beritania, ke Kapena Porcher o ka moku kaua Beritania a me ke Kapena o kekahi moku. Ua loaa ka mea nana i hoala i keia kipi, a ua hoopaahaoia he umi pule ma Kawa me ka uku i na dala koina. O ka nui o na luina, ua holo malu aku ma kekahi mau wahi o keia mokupuni. Ina e loaa keia poe e pono e hopu aku. Ua kepa hou ke Kapena i kanaka hou a ua holo aku.
HE WAHI PAINA OLIOLI.—Ma ke ahiahi o ka Poaono Sept. 24, ua koi ia mai makou e ke ahonui o C. Kahala,. e hele aku ma kona Home e paina pu ai meia, oiai o ka la hanau ia o kana makahiapo o Losinehama, a ua hoomakaukau mua ia i mau mea e hooluolu ai i ko makou mau kino, oia hoi na mea ai kupono no na la ahaaina a pau, e like me ka mea mau. Ua mahalo loa makou i kana hoomanao ana i ka la hanau, no ka mea o ka mua ia o na la hanohano o ke kanaka ma keia ao. O ka lua, ka la e mare ai, a o ke kolu, ka la e lawe ia ai i ka lua-kupapau.
HOOPII IA NO KA LAIPILA.—O kahi haole o George kona inoa, kahi mea nona ka hale kuai ma Kau Hawaii, ua hoopii ia e L. Kaina Lunakanawai o Puna ma ke ano laipila imua o ka Aha Jure o Hilo, aka, aole nae ia i hele imua o ka Aha. Ua ae oia i kona hewa, a ua uku aku ia L. Kaina he kanahiku dala. O ka Olelo Hoolaha ana e pili ana i keia, aia ma ka Nupepa Kuokoa. Ua kena ia no hoi he palapala hopu ia ia na Matina no kekahi hihia, aka, i ke kii ana aku a na makai, ua lele mai ai e hakaka. He olelo hoolaha iloko o ke Kuokoa, oia ke kumu o ka hoopii laibila.
HE MAU HINAI MANU HOU.—Ma ka moku kalepa no o na Pake i ku mai nei, ua hiki mai he mau hinai manu hou. O ka hana a keia poe manu, he ai i na mea kolo o ka lepo, oia hoi na peelua, koe, a pela aku. I ka Poakolu iho nei, ua hookuu ia ua poe manu la. Ia lakou no i hemo koke ae ai, ua hele koke lakou e imi i na mea kolo. O ka nui o ia poe manu, he akahi haneri me kanawalu kumamaha. O kekahi poe o lakou, ua make, a o ka hapanui, ke ola nei. Nolaila, ke papa ia kau nei na mea a pau e ike ana i na manu ano hou, mai pepehi wale, o pilikia auanei ma ke Kanawai.
KA HOI ANA MAI O KA MOI.—Ua hoi mai ka Moi a me kona poe ukali ma ka Poaono iho nei, maluna mai o ka mokuahi Kilauea mai Maui mai. I ka ike ponoia ana aku o ka hoi ana mai o ka Moi, ua hookani ia mai na pu aloha mai ka puu o Puowaena mai. I kona keehi koke ana ma kapa honua, ua kau koke aku oia maluna o kona kaa alii me ka Lede hanohano, a pua alii no hoi Kamakaeha. Ua oluolu loa makou i ka hai aku, he oluolu maikai ke ola o ka Moi.
HE PAAHANA WAHINE.—Ma ke kakahiaka Poakolu iho nei, ia makou i kiei aku ai ma kekaki o na hale hana kamaa o ke Kaona nei, aia hoi, ike aku la makou i kekahi o ka poe palupalu e humuhumu kamaa ana. O ka maka mua keia o ka makou ike ana i ka hana o ka aoao palupalu i keia mea he kumeka kamaa, a maanei makou e olelo ae ai, aole no ia he mea nona e hilahila ai, aka, he mea no ia nana e kaena ae ai, oia kekahi o na kumeka kaulana o keia noho ana.
KE MAU NEI NO KA WELA.—Aole no makou e poina i ka hai aku i ko makou poe e noho mai nei ma na kuaaina, i ka noho ana o ke kulanakauhale alii o Honolulu nei. Ke mau nei no ka wela a me ka pa kikiki ana o ka la ma ke kulanakauhale alii o Honolulu nei, a i ka ike aku no nae i ko makou mau awawa e waiho laelae mai nei, ua uliuli like no lakou a pau, a me he mea la, aia no malaila ka hooluolu nui ana o kekahi poe o ke Kaona nei.
PAKELE MAI PA-HU KA NAAU.—Ma ka mokuahi Kilauea i ku mai nei i ka Poaono iho nei, ua lohe mai makou, ua hou ia e ke kiwi pipi kekahi o na sela o ua Kilauea nei ma ka opu. Ma Kawaihae kahi i hou ia ai, i ka wa e hooili ia ana na pipi maluna o ke Kilauea. Mai pa-hu ka naau ina e ku pono aku ma ka opu, aka, ua ku pahia aku ke kiwi, a ua pohole ili paha. O Ioane ka inoa o ua kanaka la, ke ole makou e kuhihewa. Ua lohe hou mai no hoi makou, o ka malama moku kekahi i haule mailuna iho o ke kia o ka moku a mai lawe ia aku ke ola.
EEHIA A ME KE POLULUHI.—Ma kekahi mau ahiahi iho nei o keia pule, ia makou e naue hele ana ma ke alanui Nuuanu, e nanea ana hoi na maka i ka nana i na laau wilou e pi obscured ana ma na kapa alanui, halawai mai obscured makamaka o ka aina obscured obscured obscured obscured
HOOPAIIA A HOOKUUIA.—Ia makou i halo aku ai ma ke keena o ka Aha Hoomalu i ka Poalua iho nei, ua ike makou i kekahi haole kamaaina o ke kaona nei, ua hoopii ia no ka ona. I ka hookolokolo ana a ka Aha, ua ku ka hihia ia ia, a ua hoopai ia elua malama e noho ai ma ka Hale Paahao o Kawa. A noia mea, ua hoohalahala ka mea i hoopii ia, a ua hoonaue loa aku imua o ka Mea Hanohano R. G. Davis kekahi o na Lunakanawai Kiekie. I ka hana ana aia Aha, ua hookuu ia mai ua haole la no kekahi kumu penei: no ka hookomo ole ana o ka Lunakanawai Hoomalu i kekahi huaolelo "e hoopaahaoia elike me ke kanawai. O ka olelo hooholo a ua Lunakanawai Hoomalu la "e hoopaahao ia ka mea i hoopii ia ma ka Hale Paahao no na malama elua." A no ke komo ole ana o na hua olelo ma ka hana oolea, nolaila, ua kani ka aka, a ua haole la, a eia no ia ke noenoe mai nei.
HALE KUPAPAU O L. M. MOEHONUA.—Ua ike maka makou i ka maikai a me ka nani o ka hana ia ana o ka hale kupapau o L. Muolo Moehonua, ka Lede mare a ka Mekia W. L. Moehonua. Kekahi o ko kakou mau kanaka Hawaii e noho nei ma ka oihana aupuni. Ua hana ia ua hale kupapau la e Mr. Heuck me ka mikioi loa, a ano hou loa no hoi ka ike aku a ka maka. O na lilo a pau no ua hale kupapau la, he ewalu haneri dala ($800.) Aole no a makou mea a kanalua ai i ka olelo ae, ua ku i ka makemake o ka mea i hoanuanu ia ka poli ua hale leo ole la. Ma ka Poalima iho nei, ua lawe ia aku ua hale la mai kahi aku o Mr. Heuck a hiki i ka pa kupapau o Kawaiahao.
HE MAU MEA ULU HOU.—Ma ka moku kalepa o na Pake paahana a Kauka Hili barani i hoouna mai nei, ua hiki mai nei i o kakou nei kekahi mau mea kanu i ike ole ia ma Hawaii nei mamua, oia hoi na pohuli maia, hua momona ano e, ka laau ki a kakou e inu nei, he mau laau alani a me ke Kinamona. O ka huina o na laau he kanaono kumamaono, ua pau kahi i ka make, a o ke koena, ke kanu ia nei ma ka pa o ka Lunakanawai Hoomalu, Montgomery. Ina e ulu mai lakou, alaila, e hoolaha ia no ma kela wahi keia wahi, no ka mea, no ka Ahahui Mahiai ua mau mea la.
NO KE KAU JURE.—Ua hiki mai i o makou nei ka lono, ua hoopanee ia ka wehe ana o ka puka o ka Aha Jure a ka la 4 o Okatoba e hiki mai ana, oia ka Poakolu o keia pule. Nolaila, o ka poe Jure kanaka maoli i loaa ko lakou mau pono no ka Aha Jure e pono e hoomanao, o hala auanei ka manawa, a pilikia.
Ka waiwai o ka manawa.
E KE AU OKOA:—Aloha oe:
Ua naauao kakou a ua ike hoi i ko kakou mau pono iho, a me he mea la, aole kakou i hookaawale i ko kakou mau manawa e like me ka hoonohonoho pono ana a kakou i ike ai e lawa pono ana na hana o ka la ma ka puunaue like ana i na manawa no kela wahi hana uuku keia wahi uuku i loaa ia oe. Ma na aina naauao o ke ao nei, ua malama loa ia ka manawa, a me he mea la, he hapa uuku o kakou e malama nei i keia mea he manawa. O ka manawa, he mea nui loa ia, ma kekahi mau aupuni o kakou, ua hookawale e ia ka manawa no kela hana keia hana mamua ae o ka puka ana mai o ka la.
I ka lakou hana ana, ua maopopo ka manawa no kela mea keia mea a lakou e hana ai, a nolaila mai ke kumu o ka pii ana o ka waiwai o na lahui e. O ko kakou poe kalepa, lunakanawai, loio, a me na mea e ae e paa mai nei ma na hana aupuni, ua malama paa lakou i na manawa a pau mai ka puka ana a ka la a hiki i ka wa ana e haalele iho ai i ke ao nei. A mai keia manawa aku, o ka poe malama ole i ka manawa mamua, e pono e malama lakou, oiai, o kekahi poe e noho mai nei ma ko kakou aupuni, ua malama, a ua hookaawale i kela mea liilii keia mea liilii me kona manawa kupono, a he mea hoi keia na kakou e hoomahui ai ma ka hana maikai ana. Ua lana ko makou manao, o keia mau wehewehe ana no ka manawa, he mea no ia na kakou e malama like ai me ka ka lokahi o ka manao, a mea paha o pii io ae ko kakou noho ana maikai ma ka malama ana i ka manawa.
Eia ke noho mai nei kekahi poe o kakou, me ka manao ole ae i ka waiwai nui o ka malama ana i ka manawa, a o ka hapa nui paha o ka lahui Hawaii nei, ke noho nei me ka hoomaopopo ole i ka mea e kamailio ia nei e kakou. Ke manao nei makou, o kekahi kumu ia e noho mau mai nei kekahi poe o kakou ma na pupupu hale, ma na ana, ma na hale la-i, a pela aku, no ka malama ole i keia waiwai nui he manawa. Aole no makou e kaukau aku ana no ka poe ilihune maoli, a hiki ole ia lakou ke malama i ko lakou ola iho, no ka mea, he pilikia ia i loaa ia ia mai ke Akua mai. Aka, ina he mau lima holookoa kona, e kupono ana no ka hana ana, alaila, oia ka mea no ka makou e haha i aku nei i keia mea he manawa. Ina aole e maliu mai ia i keia wehewehe ana, aia no ia e makemake ana e noho mau iloko o kona hale pa-ahu.
O kekahi mea keia a kekahi poe kaulana i olelo ai, "O ka manawa, aole e kali mai i kekahi mea e." A ina he oiaio, e hoomaunauna ana kakou i ka manawa, alaila, e ili mau mai ana no ka pilikia a me ka hune o ke ola ana, aka, ina e apo like mai ana kakou ma ka malama ana i ka manawa, alaila, he hiki obscured obscured obscured loa ka noho ana hune. He olelo kupono keia na ka poe molowa e malama ai, i ole ai lakou e noho wale malalo iho o ka la, a i hiki ai hoi ia lakou ke manao iho, he mea hilahila ka malama ole i ka manawa.
Aole no paha oukou e huhu mai ana ia makou, ke olelo ae, he nui a lehulehu kekahi poe kanaka e noho wale mai nei, aole lakou malama i keia waiwai nui he manawa. Ua like no ka manawa me na waiwai makamae a kakou e loaa ai, a i kekahi manawa, lele aku la me he eheu la, na waiwai a kakou e ike maka koke iho ai, a o ka manawa e kaapuni pinepine ana i kela pana ana keia pana ana a ko kakou mau pana iloko o ko kakou kino.
E ka poe e nana mai ana i keia olelo, e hoomanao iho oukou a e malama i keia mea nui i wehewehe nuiia ae nei maluna, a e lilo hoi i kumu alakai no na mea a pau e noho koke mai nei, a me kn poe ma kahi mamao aku. Ua haku ia me ka manao e hoolohe mai ana oukou me ke pakike ole mai. Ina io aole oukou e pakike mai ana alaila, aole no i poho keia kakau ana. Ina he oiaio e malama lokahi ana ka lahui, mai ka mea nui a hiki i ka mea liilii, alaila, o na hanauna e hele mai ana mahope o kakou e malama mai no lakou e like me ke alakai ana a na makua, kupuna, a pela aku. ULUMAIALII.
NA HUNAHUNA MEA HOU O NA AINA E.
Ua ike iho makou ma kekahi pepa i paiia ma Beritania i ka huina o na dala o ke Aupuni o Ausetaria mai kona wa i ike ia ae ia he aupuni, oia hoi, mai ka makahiki 1851 a hiki 1861 he $523,248,654. Mai ka makahiki 1861 a hiki i ka 1864, he $146,059,900. O ka huina o na dala a pau mai ka hoomaka ana mai oia aupuni o ke kuokoa ana, a hiki i ka makahiki 1865 he $660,308,540.
O ka nui o na koa Farani e noho la ma ke kulanakauhale a Roma, ua hoonui hou ia ae a ekolu tausani. (3000.)
Ua hiki ae ka lohe wale ma na wahi a pau o Farani, e hoouna ana ke aupuni i mau tausani koa hou i Mexico, he kanaono tausani ka nui. He kanakolu tausani no Farani mai, a he kanakolu tausani mai Alageria mai.
Ua lohe wale hou ia mai no hoi, ma ka make ana o ka Moi Leopolda (Leopold) i manao wale ia, alaila, e hoohui mai no auanei o Napolion ia Farani me Belegiuma.
O ke kuikahi mawaena o Farani a me Beritania, o ke ono keia o na makahiki o ko laua noho kuikahi ana. Iloko oia mau manawa, ua lawe ia aku mai Beritania na waiwai he nui, i kupono no na pauna eono haneri kumamawalu tausani a hiki paha i ka iwakalua kumamakolu miliona paona. O ka nui hoi o ka waiwai i lawe ia mai Farani aku, aia a oi ae mamua o ko Beritania.
Ua hoopalau ka Moi Geoti o Helene me ke kaikamahine alii Olaga, ke kaikamahine a ke Duke nui Conastanatina o Rusia. O ka nui o na makahiki o ke kaikamahine alii he umikumamaha. Aole no paha e hoohui koke ia laua ma ke kaula gula o ka mare iloko o na makahiki elua a ekolu paha i koe.
Ua loaa hou ia o Je ff Davis e ka mai ikaika. O ka lua keia o kona loaa ana i ka mai mai kona hoopaahao ia ana a hiki i keia manawa. I kona loaa mua ana i ka mai, he uuku ia, aka i keia loaa ana mai nei, ua ikaika loa. Aia no oia ma ka papu o Monoro kahi i paahao ai.
I ka wa a Gen. Sheridan e makaukau ana e kau maluna o ke kaa ahi e hele e malama i kana oihana me ka hookeke nui o na kanaka e ake e ike ia ia, a lulu lima pu, aka, ike e mai la o Gen. Sheridan, he wahi keiki uuku e ake ana e halawai me ua Generala la, aka, aohe loaa iki o kahi wa kaawale e halawai ai. No ke aloha o ke Generala i ua wahi keiki nei, hele mai la ia mai kona wahi e ku ana, a hele pololei aku la i kahi keiki uuku, me ka olelo hoakaka aku, e hele mai ke keiki Amerika opiopio. Hele aku la ua wahi keiki la a hopu aku la i na lima o ke Generala a lulu lima iho la laua me ka oluolu. He keu no keia Generala, me e kau i ka uuku la, kapae ae eia ka he ike no i ka mea nui a me ka mea liilii.
Ua ike iho makou ma kekahi pepa o Generala Price o na kipi mamua, ua lilo ae oia, he Generala Mekia no na puali koa o Maximilian, a ua haaheo oia i ka olelo ae, he hiki ia ia ke hoala hou i kanakolu tausani kanaka maluna o na lio mailoko mai o na kanaka kipi i hookuu ia mai ai. He nui no na Generala kipi e ae i koho ia e Maximilian, a ke manao wale ia nei e loaa i hookahi haneri tausani poe kipi malalo o ka Maximilian mau hooponopono ana iloko o ka makahiki hookahi no ke kiai aku i ko Gen. Sheridan mau kulana ma Rio Grande.
PAI IA I KE KII.—Ma ka auina la o ka Poalua iho nei, ua halo aku ko makou mau maka ma ka Hale Pai Kii o Chase, a ua ike aku la no hoi i kekahi mau Pake paahana a Kauka Hilibarani i hoouna mai nei, e pai ia ana i ke Kii. O ka nui o lakou, he eha, na Mr. Wood i uku ia lakou, a ua lawe ia aku no hoi ma kona home paahana, mahope koke iho no o ka paa ana o na kii pakahi. A ke manao nei makou, akahi no paha lakou a pai ia i ke kii, no ka mea, he hio auanei na maka i ke komo ana ae.
UA HOLO AKU.—Ma ke awakea o ka Poaono iho nei, ua hola aku ka moku kaua Beritania Sparrowhawk mai ke awa aku o Honolulu nei. Ua lono mai makou e holo ana oia i Vanecouva.
Aihue i ka Waiu- bata.
Ma kekahi kulanakauhale, e noho ana kekahi wahi kanaka iloko o ka halekuai, e malama ana i ka waiwai a kona haku. He nui loa na makahiki o kona noho ana ma ia hale, aole nae i loaa ia ia kekahi mea nana e hoolealea mai ia ia.
I kekahl ahiahi, i ka wa i pau ai kana hana, papani aku la oia i na puka o ka halekuai, a koe kekahi puka aniani. Puka aku la oia me ka manao e hele i kahi o kona ahku, e hai aku i na mea i loaa ia ia iloko o ka pau ana o ka makahiki. Aole i umi anana aku kona mamao mai ka puka aku o ka halekuai; lohe mai la ia i ka nakeke ana o loko o ka hale. Huli hou mai la oia a nana i hope, aia hoi e hamama ana ka puka aniani ma ka aoao Akau o ka halekuai. Komo mai la iloko ona ka manao, ua komo paha ka popoki iloko, a ua ike i ka waiu-bata. Wikiwiki mai la oia a pani iho la i ka puka aniani, a kakia aku la i ke kui. Hele loa ae la keia a wehe aku la i ka puka, a komo aku la.
I kona komo ana aku, e ku mai ana he kanaka, e paa ana na lima ma ka lapauila o ka puka. Pane mai la ua kanaka nei, "Kahaha! nani ka hoi ko'u hiamoe ana, eia ka ua ahiahi." Olelo aku la ka mea halekuai, "I o aku nei hoi au a hoi mai nei." "Ae," wahi a ke kanaka aihue, "I ala ae nei kuu hana, ua paa ka hoi ka ipuka, hoaa iho nei au i kahi e puka ai."
Hopu aku la ke kanaka malama halekuai, a olelo aku la, "Komo aku kaua e puhi paka, a hele aku kaua e inu kofe." "Ae," wahi a ke kanaka, "E hoi au, ke kali ia mai la paha wau." Huki aku la ka mea hale kuai i ua kanaka nei a hoonoho iho la ma kahi kokoke i ke kapuahi. Leha ae la na maka o ka mea malama hale, a ike aku la oia ua hamama kahi waiho pa, a aohe no hoi he waiho mai o ka waiu-bata, noonoo iho la keia, ua lilo paha i ua kanaka nei.
Okioki iho la keia i mau wahi apana laau, a ho-a aku la i ke ahi, me ka olelo aku, "E hoomahanahana ae au i wahi io bipi, a paina aku kaua." Aole iho la he pono iki o ka manao o kahi kanaka aihue, a pane mai la oia, "Mamuli paha ike ia ka'u hana." Olelo aku ka mea malama halekuai, "I nahea la hoi kou komo ana mai iloko nei?" "Ia oe no hoi e kulou ana ilalo e palaki ana i ko mau kamaa," wahi a ka mea aihue. "Ahe," wahi a ka mea hale.
Pao nui loa aku la keia i ka wahie, a ikaika loa mai la ka a ana o ke ahi, "Auwe!" wahi a ka aihue, "E huhu ia ana paha wau la i kuu lohi, aoha ka wau i hoa aku nei i na bipi waiu iloko o ka pa, e hoi paha wau. Aohe au e pono e noho loihi loa, makemake au e hoi koke," wahi a ka aihue. "Pela iki iho hoi paha, e haha-i aku wau i kekahi mea hou ia oe, i lealea ai kaua," wahi a ke kanaka malama halekuai.
I kekahi la aku nei la, ia'u no e noho ana iloko nei, komo mai ana kekahi wahi iole ma ka puka mai, hele mai ana a pii iluna o kahi waiho pa. Ike aku la no au i ke koho ana aku a kau iluna o ka popo waiu-bata, a hoopuiwa aku la wau, e keke mai ana na niho o ua wahi iole nei. "He waiu-bata ka ko loko o kela wahi?" Wahi a ke kanaka aihue. "Ae, he waiu-bata no hoi," wahi a ka mea malama halekuai. Kani iho la ke u a ke kanaka aihue, a olelo ae la, Ina no ua waiho waiu-bata hou oe iloko, ua pau aku la no paha i ka iole."
I keia wa a laua e kamailio nei, ua hele mai ka a o ke ahi a ikaika loa, a ua hele hoi kahi kanaka aihue a wela loa, no ka paa o kona kuka nui me ke kau no hoi o kona papale. A pane aku la ke kanaka malama halekuai, "Aohe no hoi e wehe ae kou papale, wela ole no hoi oe la." "Ae, ua wela wau, e kali loa ia mai auanei." "Pela iho hoi paha, e puhi paka kaua, a hoi aku oe," wahi a ka mea malama halekuai. Noke mai la ke kanaka aihue i ke puhi i ka paka, a hu-a nui ka waha.
Ia wa, nui loa mai la ka a ana o ke ahi, a kahe mai la ka hinu o ka waiu-bata mai ke poo mai o kahi kanaka aihue, a kahe loa aku ilalo o ka a-i, a komo loa aku no hoi iloko o kona palule me na kamaa buti. Me he mea la ua hoauau ia ua wahi kanaka nei iloko o ka pahu aila, hele kela a hinu .
Ia wa no, pane mai la ua wahi kanaka nei, "E hoi wau, malia he hou make paha keia o'u, aole au i ike i ke kahe nui ana o ko'u hou mamua, a akahi wale no; nolaila, e hoi au, a ina he make ko'u, e hele ae oe e kanu ia'u." "O hoi," wahi a ke kanaka malama halekuai. A ina he make aku kou, ua lealea e ae la no kaua mamua o kou make ana. Mai hoouku ia oe a'u no kou aihue ana; aka hoi, ua loaa ia'u ka lealea, mai ka lawe ia ana aku o ka waiu-bata.
E hoomanao e na hoa, mai hoohalike me keia kanaka, ka aihue i ka waiu-bata, a ho-o iloko o ka papale. Mamuli auanei, kahe mai ka hinu o ka waiu-bata, a oki loa kou kino.
OHUOHU O KILAUEA.—Ia makou i hoala ia ae ai e ke kani kuilua a na pu kuniahi o Puoina i ke kakahiaka o ka Poaono iho nei, ua wikiwiki aku makou i ka naue makai o Ainahou e ike i ke Kilauea. Aka, ia makou e ku ana ma na kapa uapo, ike aku la makou i ka ohuohu o ko kakou Kilauea i na ohua. Aohe maopopo ia makou ke kumu o keia piha nui ana o Kilauea i keia hoi ana mai nei, no ka makahehi paha hoi kahi i ka hoi ana mai a ka Moi i kona kulanakauhale alii nei, a no ka makemake no paha e holo mai e ike i na kinohinohi o ke kulanakauhale alii nei.
O ka poe hea kai hoohalike ia ko lakou mau la me elua tausani?
Ia Ioane Kaimiola.
I ka NUPEPA KE AU OKOA E ; aloha oe, a me kou Lunahooponopono. I kuu hoa'loha ia Ioane Kaimiola, aloha oe, ua lana mai ko'u manao e pane iki aku ia oe. Ua ike iho no au i kou manao maloko o KE AU OKOA, a ua komo no iloko o'u ka mahalo nui i kau mau olelo, a'u no hoi i ike iho ai he manao oluolu kou a me ke akahai, i ko'u ike ana i kou manao, ua mahalo no au i kekahi o kou manao, a i kekahi hoi aole au i mahalo, a ia ma kekahi manao ou, e i ana peneia la; e hai aku ka wau i ka hewa o Heneri VIII ia oe ana i hana ai.
He mea kupono anei ka hoike ana i ka hewa o kekahl imua o ka lehulehu, ina ua kaulana kona hewa imua o ke ao holookoa a pau? Aole.
He mea kupono anei ka hai hou ana aku e ai i ka luai e like me na ilio? Aole.
No ka mea, wahi no hoi au i pane mai ai, e hai aku ka wau ia oe, i ka hewa o Heneri VIII, i hiki ka ia oe ke hai mai i ka hewa o kuu aoao ku mau. Manao anei oe, o ka hewa o ko aoao au e hilinai la, oia anei kau e hooili mai ai maluna o kuu Ekalesia ku mau. He mea hiki anei i ka hewa i ike maka ia, a i lohe ia ma na wahi a pau o ke ao nei, ke hooili mai iluna o ka mea i hewa ole? Aole hiki, no ka mea, o ka manao e puka hope mai ana mailoko mai o kona hewa i ike maka ia, a i loheia hoi ma na wahi a pau o ke ao nei, aole ia noloko o ka manao maikai, aka, ua puka mai no ia noloko mai o kona hilahila, e imi ana i ka oiaio, i wahi e nalowale ai kona hao i kuni paaia'i, aka, aole no he wahi e nalowale ai ke kuni paa o ka hilahila malunao ka lae o ko Ekalesia au e hilinai la, aole no hoi he mea e pau ai i ka holoi ia kana mau hana i hana'i, oiai hoi, aole i hailu mai i kona makua ana i kipi mai ai, mai keia manawa aku, a hiki aku i ka wa e ohiia'i ka palaoa a me ke zikania.
Nolaila, ua lana mai kuu manao e ninau aku ia oe e Ioane Kaimiola.
1. O ka mare lehulehu ana anei o Heneri VIII i ka wahine, a me ke oki ana ona i ke poo o kekahi o ia mau wahine, o ia anei kau e hooili mai ai maluna o kuu aoao ku mai i mea e lilo ai kuu Ekalesia i mea lualua a i mea hoi e pelapela ai?
2. Ua kaulana anei kuu Ekalesia i ka mare lehulehu ana i ka wahine, e like me Heneri VIII, ke poo o ko Ekalesia Enelani, ko mea au e hilinai nui nei, a owai la hoi o lakou i mare i na wahine elua a ekolu paha?
3. Ua ike anei oe he wahine kekahi a kuu mau kahu hipa i mare lehulehu ai, a lilo i kahuna, owai la lakou?
4. Aia la mahea ka Mokuna a me ka Pauku o ka BAIBALA, e i mai ana ia oe, aia a mare lehulehu ia kekahi kanaka i ka wahine, alaila, hiki ke lawe i ka ke kahuna oihana?
I mai o Paulo, "O ka wahine mea kane, ua paa ia i kana kane make kanawai, i ka wa e ola ana kana kane, a ina ua make kana kane, alaila, ua kuu ia aku oia mai ke kanawai aku o kana kane; no ia hoi, e kapaia oia he wahine moekolohe, ke mare hou aku oia i ke kane hou i ka wa e ola ana kana kane, a pela hoi i ke kane i ka wa e ola ana kana wahine."
Ua hooko anei o Heneri VIII i keia olelo a Paulo, aole loa no? Ua kukulu oia i kona Ekalesia mamuli o kona makemake i ka wahine, a o ko'u manao maoli keia.
He mea makehewa ka! wahi au, ko'u hoike ana'ku ia oe i na inoa o ka poe i huli mai ma kuu aoao a'u e ku nei. No ke aha la, no kou manao anei he mea kupono ole ia?
Aia ma kekahi manao ou, ua hooponopono hou ia ka! ko Hoomana Enelani e Elisabeta, o kekahi mea kupanaha loa keia, ka hoolilo ana i ka wahine i poo no ka Ekalesia.
Ua kukulu anei o Iesu i kona Ekalesia maluna o ka wahine, i hoopili ai o Elisabeta i ke kukulu ana i kona Ekalesia?
Aia la mahea ka Mokuna a me ka Pauku, kahi i olelo ia? Ke kukulu aku no au i ko'u Ekalesia maluna ou e Elisabeta, a maluna o keia wahine, aole hoi e lanakila ma na Ekalesia e ae maluna ona. Oia anei ka pauku a Elisabeta i hooko ai, i loaa ai ke kumu o kou Ekalesia?
A i manao oe e hai mai i keia, e obscured mai oe i ko'u makemake ma keia pauku.
He mea kahaha i ka manao o na kanaka a pau, ke lohe ia kou manao hoino ma na wahi a pau o keia honua.
Aole au i manao e pane aku i kau palapala e alapahi mai nei, a e hoino mai, a e manao mai nei hoi e hoopuka mai i na mea pelapela a kou Ekalesia i hana'i, he hana kohu ole ia au e hoaiai ae ai imua o ka poe e heluhelu ana i ka nupepa. No ka mea, aole o makou ke hilahila ana, aka, o kau mau kumu Bihopa no ke hilahila ana, a me ko lakou enemi mai ia oe.
Ke manao nei au i na paha wau e hai ae i kekahi hewa hookahi, o kou manawa paha ia e huhu loa ai, a e pii mai ai kou lena, a e pau ai na hua kepau i ke kiolaia e oe.
Ke manao nei au iloko o'u iho, he haole kanaka Geuteu oe, aka, ua komo mai iloko o'u ka manao alua, e i mai ana ia'u, ua kuhihewa paha wau, he haole luina paha oe, ina he luina oe; alaila, eia no ka pono o ka holo no i ke Okohola, e aho iki ia, mamua o kou noho ana i ka aina nei, e hoopuka ai i na hihia o ko aoao iloko o ka nupepa, no ka mea, he hilahila loa ka poe i ike i na rula o ka poe maikai, i kau mau hana hilahila ole ke hoopukaia ma ka nupepa Hawaii. Ina ua hewa wau e kala mai no, kini obscured ua pau. Me ka mahalo no ia oe. R. LUAKAHA.
Kulanakauhale Alii.