Ke Au Okoa, Volume I, Number 16, 7 August 1865 — HE KANAWAI [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE KANAWAI

Em&«O»AT] Ai KA MoKCNA 10 O KE g,ANAWAJ £ |PPOFOWQI«NO 41 KĀ.-Oihana - , 2S(kolefq,kau Ēandte'ni o Jce Aupuni : hoopania, a ma £e?a ua' loopaq»lrta ka Woliuna ufhi o ko Ttatiāwai Ktvik, naa ka Pauku 693 i ka Baukn TW. .. , , ■ Ar, r , Pauku 2. He Ainana hooko okoa o ke[ Au,pnni e ksjs>'afe ka Oihana Aopalapala/ 'a e hoopoaoponoi'a e kekahi Eomite o fea Aha» ! kuk#rpa«.nv eXyj)ft o.m;aba, a e iaia Papa i Peres?deua* e nohō' rakou" ma ia ! ojb«o»īrae ! fca tikii ole, Aka hoi, &ftteKkekahi • e poU9,ima q ka hanio(lelQ a ka -<>īhfißa Peresidena. *Ma na halawai' o ka Pa"pa, itfa*i noho «ku ka Percsidena, alaila, na 0 u S4HK% i kohyjui i Hope Peresidfjiia, e hoonialii . T&htfu §. Na sooriaa,vift2„Qfi\ £, i fa Oihana Aop'alapala a f>aui a nana i ka hookō ana i na kanawai a pau no ia Oihana; e hiki xio la lakou ke h.ina i r a ru!a o v pololei. ai ka lakou i hana īho, aofe nae e kue i na lianawai o ke Auponi; e makma i boke moo.ielo no ka lakou hana ana; a e hoike hoi, nria o ka Peresika lakon hana ana inuia o kā Ahaolelo i knua manawa e haiawui mau ai.

Paokff*4. E hiki no i ka Papa Hoonaauao,. i kela a me keia mnnawa, ke k&u i na »lria no'k» hooponoponoi anat ! wtiē hoo'ana' i .na kulaAnpuni, ameun k«la a |M?.Auj?uni e.kokua ai. 1 xiā kauawai o ke Aupuui; aia a iiuolaha potto'?a na .ula nel, e pā'a 'līke ia maTuua o aa kamu a me na hauinaiiā; a ma ka hooponopono ana 1 na mea a pau e pili ana i ka oihana lioonuauao a ke Aupuni, e ai,. he mana kupono ko keia Papa. Pauku 5/ Ma na me| plli i keiaWnaWai, he mana ko ka Papa e like me na n>ana a me na pono ihaawiia ma na kauawai 1 " , ;uV*— Pauku 6. Na ka Pet'esidena o ka Papa Hoonaauap & malama f hale oihaua.'mi kahi e noho di nā poo o ke Anpuni, a £ kukan- . inoaia hoi e ia i na palapala oihana a pau i uiea e paa'i. E hiki no i ka Pyres]dftua e hoolimalima i kakau»leltji, e kokua ia ia uia" kspa mau hana, a e ukn ia ua kakamilelo nei 4 like me ka mea i hooholoia e ka Ahaolelo i kela me keia manawa. . ] i: Pauku t. Uke no ke eila ,0 ka Oihana j ta ri>ēft e hoapouoia e ka fa" pa Hoonaauao; a o na kope o na palapala a I pau 0 kqia oihaua i hooiaioi» e ka Pei'eside ' aa, e paiia hoi e ua eila nei; he ] ōiaio 110 ia iinua u na ahahookolokolp a pau, | e like me na palapalu kumu. ' | »0 ka kcla kumu "1 Pankn 8. Eia ke ano 0 na kula kumu mua ' o ke Aupuni: e no ako i na kainali' 0 k* aina ,ma,k» noho malie, a me na kumu mn* o ka ike, oia hoi 0 ka heluhelu, kakaulima, palapa!a aina, helu, a tne na mea uno like e ae. Pauku 9. I mea e holo ai ka naanao, ua mahele i« ke Aopuni i mau apann, un iiku ua paleua me ko na auhau, oia hoi, ua maheleia ka mokupuni o Hawaii i ewalu apana kulu, peuei : 1. Hilo; 2. Puna; 3. Kau ; 4. Kona Hema ; 5. Koua Akau ; 6. , Kohala Heina: T. Kohala Akau; 8. Hamakua. E niaheleia ka mokupuni 0 Maui, penei i. llat u Ukuniehaiue, a me Ka-J hj). lawe, 2. Mai Waihii.'e u lionuaula; mahikinni, Kaupo, Kipatra!n, Haiu., Koolau:' S(|pteHaiiiakual()». Hamakuapoko, Hal iinaile, 5 W(WMi6A''l» i 5- Molukai; 6. U**i ' o Oahii. peuei : &osiwv*o, , ,;is ..Vv:; . i wa a Ma%ariepi!;, 3. ' «iaJo ; 4. M*i Anahola a ; & Mai! iv«U£iw«y a i 6. , I%' ra.uku LO. £ liiki 110 «k^i mau apaua uui i mau apaua 'Vzj Hooīiaanao, me ka palenft, aaia ko anp 0 ao paha, Hoonauiiao e hooholo ka nuip bSE gnnm i kupono e hownau n« kuU jna ka Iwhi hoohahke' ana. i ka oui 0 i lielo mui mai ka mua «; o ka inukahiki, a e hoohplo hoi l^k^u 0 oa haiuuaua tuuu Oia la 1

l' " ■' 1 - W"» ' pela, n līlo ai i rula paa no._k®kß.hi l man kti!a paha. '**' *1 1 _ . -- , .... J j Paukn U Na ka ; kohu i kekahi 0 lakou, a 1 leeKahi mea e ae 1 1 paha, i Kahuleula Nni; e n6ft& biit rriā, oi- j 1 liana eiai i ka makemake o ka'Papa, a e oku 1 i ia. oia roe ka iuea a ,A]Moklo « hnlo ui i kela nie lseia ;'ac aolg kekalii ruea e n'olio "ana iīoko o'.Kekahio.i ' na 'oihana hemolele, a kah'tittaf)ftTc pnlm ihiKi ke-noho ma ka oihana Eahulmla Nni. t $mku 12. Na ke e hfe,le piuepiue nm na njg, ftp«ia, ai i.K a'u'6-o u>l;ul£i hoomau ia u i kokua ia pana e fee Anpnni: e ( ao aku i na lōnakula a me na ls«triuKula no kb lakou mau hana malalo o na kanawai, a I e piupai e hapai man i ka hponaanao ana. , 1 Eauku 18. E haawi ia i Eahukula N.ui i e kf Papa' Hoonaauao ka. mana e' liana af i ! na hana e ili ana malnna oha, pia eoi e kāuoha no kfc hooinaka ana a.,jis§ukV hoopau 1 na kula; ka hoonQho hoopau ana i na kumnao; ka hoopono*fc>6nō an> k me ka hoololi anai na anc£.o ke ao**he'fi6&6 o ila kula, a uie ke kauoha ana no ua_ jnea jb io pookela ia; ua hiki no hoi ia i'a kft i ixa buke, na palapala kikoo a me ha uUK^Hhe^u 0 ka lanakula a me ka papa fei?T»"afy§haf nana no e kaooha no ka hana hou ana 0 Haliale kula, a uie na pa kula o ke _4kupuj}i; lohe i Ka hoike o p V<i ia e hoolHo ? poe kujnujio; a e liaawi aleu i palapala ae kurnttāb iTtft I po^"e* > nj ( ikaukaS W, ia hana; a ma keia mau mea, a me na lie&na e ae a ka Papa Hoonaauao e kuuoha, akijt ju ia ia, e hana no ia nianawa nle ka mapa, uie he mea la.na ka Papa Hoiinaauāp la haua; a ma t k|«ia mau r»ea a pau e hana ai mqjsa* e hoike ikino mai oia, iniua o ua Papa ns£, a na lakou no e.&poap aku a,p jiyole ae pa&a i kana niau nf£a iLānaai ia ano, e like me ka mea e hoonolo ia e' lalou. - iW »A -lCNAKirjt,4. " ' ' Pauku 14. Na ka P«pa Hoonnauao ehoo--1 kohu,. ma kela ine keia apana knla,, i- hookahi iuna e kapaia ka ( tnalijd9 o ua Papa nei a me ke'KahuKula N.ui, e hooko i na hana, na kauoha a me na rūla v 'V ka B»pa HoonaaTiao, a' me na kauaha Jioi o 'ke r J(Al»ijk9k Nui <?iai .e, hoohoU» «le, i&e ka P.a,ta Hoonaauao. 1$ Mlip. ,Ittfrftkala: m$ 0 laeou mau oinana uio oiai ka makemake tfkā Pa>& H>xjnaāiso.-; " " * Pauku 15, E ukiim ns luimkula elike me ka mea e hooholo ia i keU me keia mang,wa ē ka Pupa Hoonaauao, a e like hoi me ka nui S k&"pōnb"o"ka lākou'hana.' ' -Peuku 16. 0 na lunaknlu, 0 lakou na pnuku nana e nialama i na da!a kula o ko lakou A et hoolilo pololei aku lakon ia dala, ma ke arjo e kauohaia'i e ka Papa FJoonaanao, a e ke Kahnkula Nui paha;;a e haawi aku 1 palapala htopaa no ka uui o ke dala a me ka mea hoopae a ka Papa Hoonaanno i m e auao ai h<? pono, i mea e pololei ai ka lakou hana. Pauku IT. 0 na lunaknla, o lakou na kahu, malalo iho o ka Papa Hoonaauan, o tia j waiwai kulaa paui maloko 0 ko lakou.mau i-apana iho, n)apa. ;ko kela a .10« kf o | lakou e hoopii a e hoopiiia paha ma naMna- [ hookolokolo a pau; nn na lunakula e malam» i i r»a halekula ma ko liikou niau japana iho, a 1 s like me kā tnea v:h)ki « ē .Uoooakele ia 1 n)au. h<ipft,ino .a me k» popopo ana t { a i na.minawa k ip m > elioike ae i ke Kaiiu--1 kula Nui, ft 1 ka Papa Hoonaauao paha, no j na hana o pouo ai ia maiu hale. 'NO 2*4' t"APA SULA APANA. P»«ko 18. : Ma kela a mo keia apana kula, e hoonohpia. i papa kula no ia apana, oi%lwi ka luuak.aotn\ai apana, ka a me,ka iuna auhau o ia upana iho. E hiki no i kela a me keia o ia poe e kauoha e halawai ia papa kula, i kela me keia mauawa, e kuka pu ai . M,p#|>o o ao e pili ana i ka hoQuapaiyiia i.^ iW iyia, a ka lunakula e hoike aku 1 Kona ma.u hoa o ka W ia pela, hpj§ lapala p ae t pih ana j Jxajia. 1 na mapawa a p-'-i, ke na hoji 0 ka papa, e hooiaio ak,iij|pui 1 ak ulua,o no ka like 0 oa d'ata jla m.a iiina j#e ka hoike ana o kana'Btfk,e.helu dala. hoa e aē 0 k$ papa kpl^ x e\okua 'i ka iunakula i na inanawa kupouo, ma ipau haua, a e hyiks ia ia a ]aua e pili uAa«3 kana oihana, a e kokg& no hoi ma ka ana j kann. nihana, iua ūa mai ia, a ua Eelp pal»» ma kahi e no ka in£WWA,ift)tgte. „ r , : M NA ,DAU . f Pauku 19. E loaa ke daia 'e puoo > kula o ke Aupuni rim na haawina o ka Aka©i«lo, ma ka uku panee tna ke <Jala Uoomoe 0 rta ka oktf hooliuaalima 0 na aina. 1 haawiia no ka hoonaanao, u me ka auhau -kola i oleloia ma k* 486 o ke Kanawai Kivtla, a na ka Papa Huonaauao, ma o kona Peresidena, e hoike i ka Ahaolelo i ko« na halawai ana i kela me keia lua 0 na makahiki i na dala a pau i loaa, a' me-ka |,ilw akupno k«t».'oib»na, no na makahiki & ,pau ai ma ka la 31 0 Maraki i kela a oieleeia iua makahiki. _ . , . , NO KA HELE I KS KOLA. Pauku 20. Na na makua me na s ka®ula me na niakua hoohiki 0 na kamalii >makibiki eono, a i ka un 1 ikumamalima^"e hoouna tnau i ka lakou maa he|ki i ,kula knpono, e aoia laku»*ma fca malāj a me na komu mua olei'lke- 1 ■Pankn 21. f! paaltiki kekahi kieki \ ka hastleß na kekahi Luuakaaawai Hoomala a'llpaiia paha fet* hcx>piia iinua 0114 e «e kwHgkttt#, luaak ula, a o ke £ahukula aku e hopuia ka makuakane a »tf«Rusht&e paha, a kaliu Iwnai a makua, hootlfiki paha o ua keiki nei, a tno ke keiki 1 pu l»kahi, a ina ua miop.ipo ua hooikaika ōie k» mea nana ka malaaia ana 0 ke k^iki! e hel® mau oia i ke kula, alaila e hoopaiia \ oia' aole e ui akt i na dula elinia, a i ole ke . dala, e hoopaahaoln. ma k» liana oole», aoI« ! e oi ak» i na la he umikumamaha ; a iua no ' Iw k«iki ka hewa, qa ka ,e, hoothia aku'ia ia 'ma Kekahi kmla iioopolulei ' me ka hanalima, malaila » noho fti no ka raa-) n»wa aole e enji maklo o ka malapa» hookshi, «ole hoi e oi aku i oa malama eono, a i j oie, e hoopai ia i» ma ke'dala».aoie nae e« t o n'R 3a!a e!uV, a'l 010 ia, e hao ia i» mo ka haua nt» īia !;» i 01 o!o 1 nwmna»ki - - S@ Xi *rS!'\o 0 NA K.I LA iki i'l M, | Pauku Na ke Kahukiiln Nui e ! hookohu i kula 0 ke! Ajy^iut ( aOlo no hoi,§ aeia kokahi e ao iioko 1 P |jLa)aa kala ke ioaa ole ia ia ka palapala | kuiauao, aok- liei e'loaa ka palapala j ktt «| ke Vuia ti iiuike ! ai iie uoli^

ponp oia. aei ke aq kyU • & e niki no hoopauia na pa 1 fft L tīrHlmihp fe'k£ Kahnknla Nui. a eflma ! ®Settsā&&A' fee Io«.a na leomn kapoiio ; hiki iK) i ke knroti?cQla i lioopania .« Nui, ke hoopii hou ae i ka P»p» Aoonawuao. Pauknls3. Na ke Kahukula Nuiehoonoho*""aleti' > f < na. kumff4A ona kula Anpuni', a ina hoi iie pfHfaia, nlaita, na ka Papa Kafa ;rApana e hqon<?ho iho i na kunuiao, a na ke Kaiiukula N/ii, ji(y a o Is, ,Papft Hooruauao paha, ka maua e hoopaij ai ia lakou Pank'u 24. r 'E hfki no'i kēfa'df ihe'keia kiiM'4tot>pai kapoiw i -kmia poe fe»oināi)a •iloiw o lee knta f aole b >j e hihia ke kuiou no ia hoopai ana pela. , Paoku 25. E akuia na knmntfd ifoko ojja kula kumn maa, e like me ka m#a i hooholo ia e ka Papa Hoonaauao no na kuīa a pau, a no keteahi kola' hookahi paha. BCKB A'M»? KA LAKO PALAPALA. Pouku 26." Na ka Papa Hoonaauaoe hpolafcp i.pa lgina ( bglft, ! i |tela.me Hejft manaw-a, e Pf Da ouKe a tne na lako e ae e pono ai ua kula, £.8? ka Papa no e i ke i*no e Ji£!«k&ai& īuaL&liw huke. i .haawiia ina , , (Jwe r isau.).