Ke Au Okoa, Volume I, Number 12, 10 Iulai 1865 — Untitled [ARTICLE]

Qiu be eaea mau no eaai ko kakou mau * mai i na su i hala keia mea he mahiai, no mea, Ika hana ia ana oko kakou nui o Adama, ua hoonohoia mai oia e malu ika aina; o ka mahiai ka oihana fcak»hrt loa, a o ka oi loa no hoi ia o ka oiha»4 hanohaou ma ka papalina holookoa o ka hoana, oiai, aole e loaa ana ke kekeue ia rcaī « hai, a aohe no hoi he hala a ke kanaka mae ha&a aku i kona mau hoalauna. 0 kela bana lima keia hana lima, ua hilfnai nui loft» maluna o kV mahiai; a o ka mahiai, oia kahi e hoohonna nui ai kela niea keia mea; no k"a mea, i ka wa a na kanaka a pau loa 9 la\velawe ai i kela oihana keia oihana, e hoi .hppe no auanei ko lakou manao, ia k% mahiai e hanai '-iiai i ko lakou houpo lewalewa a tne ko lakon la maka poniuniu. Pela ī ka wahine e hana ana i kana m&u hahoi no kona manao, he mahiaika mea nana 6 hanai mai ia ia. Ina e hiliaai nui ka lahui holookua a me ke aupuoi, ma ka mahi ana i na one o ko lakou aina, & hiipoi, a m&lama pono ia mea, a 5 oi aku hoi ka naauao o ka poe mahiai, alaila, e waiwai & e aloha nui ia anei ia lahui a me ia aupuui. Aohe lahui a aupuni hoi e nee' imua •a holo pono > ka hana, ina he naaupo a he hookahawaha ia ka mahi ana ika lepo, Nolaila, o ka mea a na aupuni naauao e manaa nui oke ao, oke kokua, a jne ia hoolalelale akjJ3a. mahiai. Olkeia ka mea a k? o ko kakou Moi aloha Kamehameha Y. f e ake nui nei. 0 kona makemake nui ka ike aku i kona "hoahanau makaainana, no na kau wahi kipoho aiua e mahi, a loaa mai i kumukuai kupopo no na hua o kona Inhi ana, i ai ia ia ka home okiolu, i lako ai kona hune welu a me kona ohana, a i hiki ai hoi ia ia ke hoouua i kana mau keiki i na kuh», a ma na kulana o ka naauao io, a hiki ia lakou ke oqs ka aoao ona keiki ona hanauna e DPif ka.hilahila ole. A.ka, »oleYulia wale mai ana keia mau poaaikpl nialuna o ka mea mahi'ai,.ke ole ia he kanaka a hookuouoono. E hana xaau, e a e mikioi no ke kanaka mahiai ma'kapa oihana, aka, ina ia he hupo, he inanao ole, e poho auanei ka hou o kona hooulu ana i kekahi ole ke aku, a hala paha ka wa kupouo no ana, a mea paha ua ulu-a e ka malt§|si *ana mea i hooulu ai. A i mea e holo ma ke ola ana, e pono paha i ke kn- . naka e hooulu i kela mea kanu keia mea kaoi iki ae mamua o na mea e hiki ai ia hanai i ka pololi ona a me kona ohana, . Aknai a'&u hoi i na mea i pakeu aku, i ole ai i ke dala *e kuai ai no ka hupe lole ..^ep%ohana ( . %lako ia aku makou e 000590, a e kahoi ma keia mea, no ka wawalo ana ka lono, ma kau wahi ua poho maoli . 'kanaka mahiai maoli, no ka hiki ole ia la- j kott f .ke kuai aku ika lakou mau mea i kaka * » i luhi aij a i hooulu ai hoi, ma- J āakou mau kipohopoho. ¥a ka 1 ina na hai ia mal makou, no ke n'a manao 0 na mahiai kanaka 1 mea hookahi wale no. īna he ai, he kalo wale no, ina wale no, a ina hoi he ko, he a paa ka aina. Aka, iko makou |

he naauao īa hana ana ; no mp-^ n j pA ua kanu nui ia ke kalo, e uiav fe;flPOng joa aaanei ke kalo, ke Eiki Jke kaou holpo^a i kqjp§ q.lnii i ke kalo, e poho io anei a pela l>oī ka raiki ( i oa e liaule ino mai ke kinngkny. Nolaila i ka j>oe uqku o ka aina, ke ole»o aku nei makou, e noonoo o ke k& ©ea $ kupono ai ke kami, i mea e lilo k?ipono ai uie ke kumukua) maikai, aka, 9U4 X*QQ i ka aina holookoa me ia'mea hookahi, no ka mea, aole oe i ike i ka wa e loli' ae ai ke komukuai. īrftv i kokoke ka apana .0 i ka hale wili ko, e kanu i ke ko, i na nae tta olelo mua oe me ka mr-a !UMi# J|ca wili, e kqai īpai ana ia, a e makemake oo auanei e kuai mai i kau mau wahi lalani kalo, ! oi aku mamua o ka lawa pono 'o kou ohana, no ka mea, e makemake no ia i kau mau wahi kalo' no kana poe paahana. Ina he kokoke ka apana aina o ke kanaka i ke awa ka moku, he mea maikai no ka hoouln ana 1 ks r»iks, no ka mea, e knai mai no o Kaleponi I ka raiki a kakou e hooala ni me ke kumnkuai 'kupono. Ak«, m&i kana holookoa i ko oukou mau aiua me ka mea hookahi; e pono paha e kanu i kela a i kei* o na mea a makou i olelo «e nei, i poho ma a ola hoi rf>a kahi, Ma a makou i hoakaka ae oei, a. i aku nei hoi imuao ka poe e o keia mau lalani pokole, ke hoike makou, me ka hilinai ana na oukou e kaaha, a e hooholo no ' oukou iho, j aa mea a oukou ! ike ai" he pono. Ko hal aku nei makou epe ka ole a me ka wfWo ole, ina e a" e h(xmmu jia kanaki maMai maoli uaa ka maM noiau apa il» ĪK>&o i3liūli o na puu, a u;: m knla paon* h&'nfee,"*4auanei lakoui |>6ē wa!waī, a o Vo lakon aupurii hoi, l»'sBqpOT>f Bi6ū( i na kau a ka« e !iiki oa! ani 0 kakoa e na makaainana wl#t t»j#oo o ke aapuni, ?. nialuna %lāfo : \fckotj f fcanao tana aj ia e kuku'u i ka o ko Hawai' nei holo kaina a pau loa t> n;i jh>~wr~ M ■■**?*' . I im 'i? m »r* .

Ma fce Kanawai Kivila, aolie mana o na Luiiakanawai Apana e na hj-. hi» Kiviia e hoopii ftna 110. ke poho, ih> la lauaa hewa, a hoowalewale' e n>oekolohe ai, »ao ka mea, ua pouo ke haawi ia , aiaua ia lakou, uolaila, ua hooholoia keia kauawai. Hfi KANAWAI B HIAWI AfJA I XA LuKAKANAWAI HOOMALO A lta NA LoNAKAWAI APANA, IKA MAK-A Jj hooKOLOKOLO AI I NA HIHIA NO KA LAUNA HeWA a me ka Hoowalewale e Moekoloha ai. No kaliea, i mea e kinai ai, a e hoopai ai i ka launa hewa a ine lta h'oo'walewale e moekolohe ai, ua pono ke haawi i iba Līmakanawai Hoomalu a me na Lunakanawai Apana a pau o Aupuni, i ka hookolokolo, ae hooholo i na hihia Kivila e ulu ana no ke poho i loaa ma ia mau hewa i kekahi manawa: Nolaila, E hooholoīa e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo kau Kanawai o ke Aupuni.: Pauku 1, E ha&wiia, a ina keia ua haawiia no i na Lunakanawai Hoomalu a me na Lunakanawai Apan'a a pau o keia Aupuni, ka mana e hoolohe, e hookolokolo ai i na hihia Kivila a pau i laweia imua o lakou, e koi ana iia uku poho., aole e oi i na dala hook%hi haneri, no ka launa lĒewa, hoowalewale e uioekolohe ai, a moe e ae h'oi e kiie ana i na Kanawai. Pauku 2. Ma na hihia a pau o i'a ano, ke hooholoia ka pono no ka aoao hoopii, me ka hooukuia o ka aoao i hoopiiia i na dala aole e oi aku i ka haneri hookahi, alaila, ina aole e hookaaia na dala poho i hooholoia pela, iloko o na la he umi inai Ka la aku i hooholoia'i, e hiki iīo i ka Lunakanawai nana i hooholo ia mea, e hooiimalima aku e hoohana i ka mea i hoopii me kekahi mea kupono, e makemjyke ana e haawi i iwakaluakumamalima keneta no kela la keia la, me ka ai pu kekahi, a hiki i ka mānawa e loaa'i na aala ilokO o ka lima o ka Lunakanawai e lawa'i no ka olelo hooholo e kue ana i ka mea i hoopai ia, a me na koina pu kekahi o ka Aha Hookolokolo. t Pauku 3. Aole rio e manaoia e kuē ana kekahi o na olēlo o keia Kanawai i ka pono o ka hoopii hou ana ae, i hooinaopopoia ma na Kanawai e kau nei. Paoku 4. E lilo keiaikanawai mai ka la aku i hoolahaia'i. - j Ua aponoia i keia la 31 o Dekemaba, M. H. 1864. KAMEHAMEHĀ "R,Mamaa aku nei, ua noho na L. K, Kaapuni ma ko lakou oihana, oiai i hoopau ole ia no kekahi hewa, aka, ma keia kanawai ua hooholoia, e hiki no ke hoQpau ia kekahi ma ka pau ana o na makahiki. eha, ke maopopo kona kupono ole ma ia oihana. HE KANAWAI E HOOMAOPOPO AI I O KA MANAWA E NO- - HO AI NA LUNAKAKAWAI MALALO IHO O KA Aha Kiekie ma ka lakoi- Oihana. E hooholoia e ka Moi a me ka Hale AhaI olelo oko Hawaii Pae Aina i akoakoa I v nloko oka Ahaolelo kau Kānawai oke !' Aupuni : ' | Pauku 1. O na Lunakanawai Kaa|>uim a pau i hookohuia, a e hookohuia ana ena keia hope-aku, e noho na lakou ma ia , oihana no ka manawa i eha makahiki mai ka la aku o ko lakou hookohuia ana. PAtncu 2. E noho no kela, a me keia Lunakanawai Apana ma ka oihana a hala na makahiki elua mai ka la i hookohuia'i. Tauku '6. E iilo keia i kanawai mai kona la i hooholoia'i. Ua aponoia i keia la 10 o lanuan, M. H. 1865. KAMEHAMEHA R. TTa akaka lea i ka poe noiau, he mea pono o!e ke āe aku i ha kanaka e lawe i na hihia liHii ma na aha koikqi, ma kahi hoi he nai na koina/nolalla i kau ia keia kahawai, e !ike me ka aoao o ka Panku t o ke kumukar.awai.

EE KANAWAI j E £il T PALEN'A AI NO KA HOOKOLOKOLO JUSE AKA, , E'Ukß ME KA MEA I HOAKAKAIA MA KA PA'.KU T O * ' 15 HOOHOLOI i e"Ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko e ka Ahaolelo kau Kanawai o ke , Aupum: | Pauku l, Mai ka la ,atai e hooholoia'i j feeia kanawai, o Aa lipopii a pau uo ka aie, a_no ka ulni liooljrAānm paha, i hoomakaia a e keia hope aku, imua o Alia Hoom&l'i a! Apana paha, a ua koiia ma ia Kōopii ua- i dala e emi ana malaio p ke a, ] hoopii Kou ae ia lii&ia imua o ka Aiiakaapum o'kekaīii moleupunl, ā i ka Alia ! fce paha o ke Aupuni, alaila, e hookolokolena kela hihia e ka Aha wale no, aole o ke jure kekahi. Pau&u 2. I na maoawa a pau, hoopii Uou m ka meaW)pii i kekai\ihjMa mai ka mea i 'hoouoloia e kekahi &m j Hoomaln a Apanagaha, a uamao£dscn] ka Aha kahi i hoopu hou af. ifa koiia tta dala he k&nalima a oi paha ma ka Aha | maiaio, me ke kmmu po&eu ole e rpanao ai j e io&ai mai «uia u» cials i, mea wale no e ia |illiia issta j 0 k? jnre. alaila, e { ka Ālis kalii; 1 hoopii hou ai e khii nianihā o kft" āoao i lioopn hou, i nakoifca o kie jtffe ke maaao 1 ia he pono. - j uS" pouu ' i,k^|āl®^ H '; . lj» ikea ma na aina e k& pono ..e..,v*lho.| aku na ke jure ehooholo ai no kekahi mau mea ] i pili t q& hihia ma k» hoponopono ana i na j wkjw«i hooilina, a noiaiia, m* keia | ua ae ia e hookoiokoio jare,na hihia o kyia j aao. kegi aku ka waiwai i na elala $500. HE KANAWAI B JrRE ai i*a tvxr hihu su ka HOOPONOPONO AKA t NA WaJ«TAI HOOIUNA, 'MO'KA *ka, ma ka wehewehe ana,! ua mauaoia aole uo i aeia ūmialo o ku \ ■Pauku 1241 o ke Kana>*ai Kn il», e hoo- j pil liou, o liookolokolo jure, ma ka hooīaio ana i kekahi palapala kauolia hope,'

a # no kekahi m„ea" e ]jllī ana i. ka iīi ana aku o ka waiwai, oiai o hooiaio ana ia ' >J,l feie3 :' Nolaila, ī) hooholoīA eka Moi» me ka Hale* Aliā- '' olelo oko Hawaii Pae Aina i akoakoa V: iioko oka Ahaolelo kāu Kanowai oke ' Aupui)i: ' Paūkū 1.. Mai ka la aku e hooholoia'i keia kanawai, ina ua oi aku ka waiwai o kekahi mga i make, mamua o na haneri dala elima, aua koi ia imwa o kekahi Lnnakanawai Hooponopono Waiwai HoOilina e kekahi, e haawiiamai nonaiawāiwai hooilina, a i kekauwahi paha, a o kekahi [ kuleana paha iloko. mamuli o kekahi palapala kauoha hope, a palapala haawi paha, ' a mamuli paha o na kanaw&i o keia Aupu- ' ni, e pili ana i ka ili ana'ku o ka waiw&i, ; a'o kekahi mea paha e hooie ana ika oiaio | o kekahi paiapala kauoha hope, a palapala paha imua o kekahi Aha Hooponopono Waiwai Hopilina o Aupuni, .a ua manao oia ua kue i kona pono ma ka ta©a i • hooholoia e ka Lunakanawai ma ke TSee- - na, alaila, e hiki no ia ia ke hoopii hou ae i ka Aha Kanpuni a Aha Kiekie paha, ke pili ia hihia i k& oiaio a ole pjpa o , kekahi mea, a e noi aku i ua Aha la ftua e , hoopii hou ae e hookolokolo jure ia ua toea , la, aole no hoi' e hoole ia kona noi ana v Paiiku 2r A hoopii hou ae ka aoao i i hooholo kue ia e ka Lunakanawai Hoppo* nopono Waiwai alaila, ua hiki , jio i ka mea nona ka aoao* i hoopii ole, e : noi aku ika Aha, e kookolokolo jure Hno ka oiaio ā me ka ole " o kekahi 'mea e pili , ana ia hihia, aole no hoi e hoole i ,kona noi ana. , Paukū 3. Ina manawa a pati i hoopii hou ae mai ka, mea i hooholoia e ka Lunakanawai ma ke Keena, ina paha e hookolokolo jur( ana, a imua o ka Afia'p'aha me ke jure ole, alaila, e hiki no ke neluheluia ka moolelo o ka Aha ilalo, nia ke ano he olelo hoike, a ua hiki no i kela aoao keia aoao iloko oia hihia, ke lawe mai.i "inau hoike hou, a e hiki ninanināu hou ia imua o ka Aha a me ke jūre, i na hoike ana i lawe mua 'mai ai, a ī ninauia ffla ka hookolokolo mua anama ke Keena. Ua aponoia i kela Ia 31 o, Dekemaba, M. H. 1864. R.