Ke Alakai o Hawaii, Volume X, Number 28, 22 Iulai 1937 — LAWE O SAMUEL KING I KA HEKILI DEMOKALAKA; HOOLE I KE KANAWAI HOOKOMO PILIPINO [ARTICLE]

LAWE O SAMUEL KING I KA HEKILI DEMOKALAKA; HOOLE I KE KANAWAI HOOKOMO PILIPINO

Me he ala ua aihue aku q Wilder King, ko kakou lunamakaainana ame Wakinekona, i ka hekili a na Demokalaka i ike Ta mao kana i hana aku ai maloko o ka Hale Kau kanawai. I ka wa i hooholo ia ae ai Q ke Kumukanawai Hookuokoa I na Pilisno iloke aku nei o kahi o eha a i ole ia ēlima paha makahiki i hala" ua hookomo ia aku la mahope o ia wahi e ka Aun§ Repubalika maloko o ka Hale Kau Kanawai mamuli o ka, hookonokono a na Repubalika oiai o lakou ka poe "na na e hoopiha nei i ka ipuhao keleawa, kekahi paukiī e i ana, oiai ua hoole ia aku ka hookomo hou ana mai_£ na Pilipino i Amelika Huipuia, eae ia hoi na Pilipffto % no ke komo ana mai iloko o ka Teritore elike me ka mea "ā ke Kakauolelo Kuloko i manao ai he kupono mai kekahi apono ana a ke Kiaaina e hoike aku ai i ka pok'ole o na limahana maloko o ka Teritore. v r He oiaio o kahi wale no e loaa ai o ka pokole o na limahana aia wale no ia maloltd'o na mahiko. Ua hookomo ia aku keia itamu no ka pono o na mahi ko Repubalika; i mea e loaa ai ia" laleōu'ka hoomaopopo ana a īa ka lawa pono o na limahanl a i ole ia i mea e loaa wale ai o na limahana i na w&' apau a lakou i makemake ai pela a i mea hoi e mau ai ukii haahaa ia ana o na limahana e hana ana maloko mahiko, ina e lawe ia ae ana keia mau hua helu a liōdkuku me na hua helu dala e uku ia ai ma kekalii WaHi'liou aku a i ole ia hui hana paha e ike ia ana aole l ano Amelika ka lakou papahana. Ō keia mahele e pili Pilijpino—-ame na kuleana kuikawa i hoolawal^i\£l£ui mahiko o Hiiwaii—i ka wa a ka poe o tTaw*aii i Hoike ae ai i ko lakou manao e lilo ia lakou ke kaullke pakahi ma kahi o ka noho ana ma ke ano he mokuaina no Amelika Huipuia—ua waiho ia aku ia iloko oka Bila Hookuokoa i na Pilipino maluna ae o ke kūe palena ole mai a na Demokalaka o Hawaii. 0 ka manao o ka aoao Demokalaka a lakou i hoopuka palena ole ai ma na ano apau, ma ka lakou kelekalapa aria aku i Wakinekona, pu me ka lakou mau olelo hooholo e i ana e pani loa ia ka puka aole hoi e ae hou ia na Pilipipo e komo i H-a w a i i nei, pu me ka hiki ole ia lakou lee komo hou aku i Amelika Huipuia—ina e manao ia ana e hahai mahope oka loina o na hookaulike apau, Mamuli o ka nui hookonokono a na Repubalika o Hawaii maluna o keia mahele ua ike ia ua waiho ia aku keia mahele malalo o keia bila Pilipino. Ano, eha a i ole ia elima makahiki mahope mai, i ka wa a Samue! W. King i ike iho ai i ka manao maoli o keia mahele kuleana kuikawa, i haawi ia mai i ka Teritore o Hawaii, he mahele ia nana e palulu ana aole e loaa ke kaulike kupono no ka Teritore—ma ke ano he mokuaina—hooholo aku la oia - *i kekahi bila ma ka la 17 o lune e hoole ia keia bila kuleana kuikawa, i hoolawa mua ia ai. Loaa mai kekahi hoike e hoike ana ua koho ia maluna o keia kanawai pakui e na komiie o ka Hale maluna o na Teritore ame na mokupiuni ku kaawale. I ka wehewehe ana mai i kana pakui, hoike mai ka Elele King i kona mahele mai kahi mua ana e paa ana me ka i ana mai: Mr. Lunahoomālu, o ko'u hookomo hou ana aku nei no ia i kekahi bila e hoole ana i ka pauku maloko o ke Kanawai Hookuokoa i na Pilipino e ae ia ana auanei, malalo o kekahi mau rula ame kumu like ole, ka hookomo ana i kekahi mau limahana pilipino malalo o na helu kanaka kupono i helu ia iloko o ka Teritore o Hawaii, 1 ku i ka pono ame ka makemake maniuli o na nefe 6 ka Teritore o Hawaii e ka Papa Kuloko o Amelika Huipuia. : — Aole i komo mai kekahi Pilipino i Hawaii malalo o keia hoolawa aiia a keia pauku, a o ka oiaio he nui a lehulehu ivale ka hemo ana aku o na Pilipino mai Hawaii aku no ka hoi ana i ko lakou one hanau. Aole au he mea i ku mahope aku o keia pauku, aole no hoi o'ii makee ia wa hookahi maluna o keia pauku, a elike m'e ka'u i hoikē aku'ai i kekahi o ko'u mau hoa iiia e hiki mai ana ka kupono e 1101 ana au e hoopau Toa ia kei'a pauku hoolawa a nolaila ke noi aku nei au e pakui ia keia bila kanawai ma ke ano e hoole loa ana ia, Oia manawa ua hiki mal Ua hoala wale ia mai mamuli o ka noho*na mal o ke!a liila ī kumu kue nui loa& ia ma kahi o ke kaulike a ītd Hawaii koi e K<sottau!ike ia lakou me ko Amelika Huipuia. V& wale aku au i na wa apau e hoopololei i keia |aewa i lawe ia ae a hoo pi!i i keia mahele, i%a hana hou ana aku aia

no keia mau mea e kau mai la pela i na wa apau. Ma kekahi mau nanaina eae e hoike 4* n ff ia ike kumu maloko o keia mau kau kanawai an )> no ka mea malalo o keia pauku aia he wahi mahpl f e pili ala la Hawaii, aka aole i kekahi wahi e ae o ka āina, Aole wahi uku maikai e loaa ana mai keia pau~ ku mai. Aole i hoohana ia ka mea a keia pauku e hoike aole i komo mai kekahi mau Piiipino malalo o ka hoolawa ana mai a keia pauku, a he tamani wale o lakou i hoi aku i ko lakou one haoau mai ka wa a mamua iki aku oka hooholo ia ar "»i ae. ai o keia kumukanawai Hookuokoa i na Pilipino. He kupono ma ka'u manao ana a hooiala e noi akine k o n a e hoole loa ia keia pauku« a i keia ma n a w a hoi e oki a e hoole ia ai, i m e a e hiki ole aii&ke hoolilo ia i kumu nana e papa i ke kaulike ame 'ke kuleana ia Hawaii, i pu ai hoi īaia ke kaulike elike me ia e loaa nei i na makaainana nia'o a ma'o a puni o Amelika Huipuia. I ka wa a ka poe o Hawaii i hoomaopopo ae ai i ka hoopilikia maoli o keia paukii ia Hawaii oia hoi i hoolawa ia malono o ka pauku kuleana kuikawa,,i mea e loaa ai i na mahiko ka hoolawa ana maluna o ko lakou mau mahiko i na Pilipmo mai ka aiiia Piiipino mai ame ke komo hou ana aku o keia biia e oki a e hoopau ia ka pauku kuleana kuikawa, me he ala aole i neh ka hoohauoli ia o Samuel Wilder King no keia mahele hana maikai ana i hana aku ai, he nanaina paha hoi e hoike mai ana i kona ae ana mai i ka mea a na Demokalaka i ku ai maluna no kekahi manawa aku nei he loihi i hala. A i mea hoi na na mahtico e noonoo ai no lakou iho. - 0 keia pauku no ka pono wale no ia o_na mahiko; ua uhauha wale aku na Haku Hana o na Mahiko ma kahi o ka heluna dala $50,000 i mea na na i hoolanakila aku ia Samuel King iloko o ka makahiki 1954, ua lawe ia mai ia a lohe laula ia ma kahi o ke ku paio ana aku o L. L. McCandiess, oia hoi ko King noho ma ka noho, he oiaio anei ke hoopoina nei o King i ka mahiko ka lima hoi nana i hanai mai iaia ma ke ano kamailio kalaiaina ana ?. t