Ke Alakai o Hawaii, Volume X, Number 20, 27 Mei 1937 — HOOKOKONOI'E KA BILA ROY VITOUSEK I KA IKE O KE KIAAINA [ARTICLE]

HOOKOKONOI'E KA BILA ROY VITOUSEK I KA IKE O KE KIAAINA

O ka hooholo ia ana ae p ka bila kanawai a Vitousek maloko o keia aha kaukana.wai i noho iho nei, e ka hakina nui o na Repubalika hiamoe me ka manao e kakau inoā mai ke kiaaina ia bila elike me ka lakou i manao ai, he hookokonoi'e ia i ka ike ame ke akamai ame ka naauao oke kiaaina. Ma ka noii pono ana oke kiaaina i keia

oila ua loaa iaia ka ike aole i lawa kupono keia bila no ke apono ana. . i Ua kauieo ia mai keia bi'la c ka hmahoomalu Vitoui sek, oia hoi o ka helu' ekahi i keia o ka bila holomua a o ke kalaunu paha hoi o na makahiki he loihi o ke kau kanawa ia .ana ma Hawaii nei.-Mamuii o kona noke ana mai maiuna o keia biia peia ka loaa ana o ka hooholo ia ana'e e ka auna Repubalika. He bila kupono paha ia ina i pakele aku oia aka, ma kahi o kojja noii pono ia ana he bila keia ina i apono ia e ke kiaaina maloko o na mahele like ole ina ua lilo ia i mea nana e nakinaki mai ana i ke kiaaina, ma na mahele hana o ka Te;riiore, ma ia mahe.le e i\vi auanei ia ana ka mana ipiha o ka hooholo ana mailuna o ka poohiwi o Mei&. cf sek maloko o na maheie kalaiaina. E hooloaa ia ana ka mana palena ole ia Meia Wright.

No oa kaiaoa mawaho aku o Oahu nei oia hoi ke kalana o MaiH, Hawaii, ame Kauai, no lakou hoi ka nui o na luna makaainana maloko o na h&le a elua o ka ahaoielo, he oiaio aole e loaa ana ia lakou ka pomaikai a keia bila, aka, mamuli 0 ko lakou koho ana e hooholo ia keia bHa t i mea e hookaulike ia ai kona ano me ka manao o na papa lunakiai maioko oia mau kalana ina. e makemake ana lakou e hele n x āi malalo o ka inalu o keia k&nawai maiia e loaa paha hoi ia lakou ia mahele elike me ia e loaa ana i ke kalana o Honolulu nei. Oia hoi ma kekahi olelo | nilu, e, uix IiUUW i UUili Lllai iUi | ūiiO iiV 0 |ke Kiiiiiiui o Houoiuiu uei uo kt> kAiAna o Honoluln. I la;:u hooiuilia palia o kela ano j i<!S?o*lUi* uliOai 111 iii 1110a 1 uoo4vii.ru. ua ii.oo£iaawa|ie ioa aku ia iakou iho imai keia o Honolulu nei. Ka Aumeume Mua 0 ka maka mua loa 0 ka ioa& «11« o ka iktj iH i ke k«ee m&wa«na o ka mana o ke kiaaina ame ka mana 0 ka Moia, ua puka mai b malo'.<o o na maholo oia hoi 0 ko ana i elima mau koniisina i kela ame keia hana Teritore a I ole ia mau maheie hana 110 ka pono o ke kuianakanhale, Ua paa ia ke kiaaina malalo 0 ka malu 0 keia biia, nia na iioakaka o ka Mokuna 80 o ke kumukanaw ai» hoi e olelo aaa aoW i hiki i ke kiaaina ke hoohemo aku i kekahi o keia mau komahope mai o ka ho-

oholo a aponoia Aha Senate, aia wale no*a ae ka Aha Senat£ e hbBffgmo aku pela maloko ō papa o ka Teritore. * Ua hookau ia mai mau olelo papa e ka ahajjgokolokolo, oiai i ka wa i nao ia ai e hoohemo aku Ja Lunakanawai John A. thewman, ke kuhina wa i hiki ole ai kekahi na mau manao ke' hui aiīu me ke apono mai o ka nao o ke kiaaina oiai TCiaaina Farrington e noho a : fta ma ka noho. Ma'o maloko o ka. mgijfe 0 ka bila i paulele ia lto k|i 1 pono o ke kalana ame ke ku'lanakauhale, aole kelc%hi jkaupalena ia ana o kelcaji |ano e haawi ana i; ka maiia i ka Meia e hohemo aku ōīd i kekahi komisina paha, rio~ ka mea maloko o na olelo' lehulehu o keia bila loaa aku la keia mau wahi olelo' e olelo ana penei: * j Mahope o ka hooloaa ia [ana aku o ka ike i kekah! |komisina no ka lohelohe Tjs- : : hulehu ia ana a pela wafe ! aku alaila e hoohemo ia akū oia e ka Meia no kona malama pono ole i ka oihana paha ma na ano apau oiai oia maloko o kekahi keena hana o ke aupuni, aole no 'kekahi mau mahele hou ae | mawaho," , | Ao?e hoi ma na ninamnau" |ana mai a ka papa hmakiaī, jka aha kaukanawai o ke ka|uhale e hiki ai ia lakou, ka |hoohemo ana aku i kekahi i komisina. ! Oia hoi ma kekal ī ana'e, ina o ka hana aia ko-" misina he hana e" hookuponō ole ia ai ma na aho apau, a' ke kiaaina paha I ike I'ea ai/ . fha ka olalo i ku i keia bila aole i hiki ! ke kiaaina ke' [hoohemo aku i kela, aole i * ihiki i ke kiaaina ke hoohemo aku iaia, aole hoi hiki ma kona mana ke hoohana aku i kekahi mahele o kekahi ano no ka wehe ana i ka mea kupono ole a hiki i ka noho hou mai a ka Ahaolelo i loko ae o ke kau hou e noho mai ana — he elua paha ia mau makahiki a hoea hou mai, Aka rna e ike ia ana a kekahi komisina aole i ku i ka pono. ua hiki ia Meia Wrig-ht ke hoohemo aku ia kanaka mai ka oihana hana aku, me kona hele ole aku imua o ka papa lunakiai. Palena Ole Ka Mana Kalaiaina Ua hiki wale ka ike ia aku o ka manao o keia mana palena ole i kau ia,aku maluna o ka meia! E maalo ae ana kekahi wahi mea homakeaka mamua o kekahi bila i ka wa e npii pono ia ai. Ua hoomakaukau mai nei ke kanawai Terit;ore penei; "Ua lawa piha no hana i na ekolu mau laia o |ke KomUina kai akoakoa i jkahi hookahi; ma ke ano e ji ana aole mau ruia hou ae 'mawaho i hana ia, hooioli ia paha, i holoi ia paha a i o!e ia i pakuiia me ka loaa ole |o ka hooholo like ana a eha mau lala o ke komisina, AME KE APONO MAI A KA MEIA. E hoike makahiki mau mai ke komisina i ka Meia. kekahi oiqlo ana'e ua ioaa ia Meia Wright ka mana no ke apono ana i na ruia *me na loina hana, ka hooioliloii ana ame ka pakui ana i na loina hana o ke komiaina o ke kalana ame ke kuianakauhale; ;a 1 a i 1 a he mea maopopo loa, aole e loa* anīa i kē kiaaina ia mana hookahi e pili aua i na - . V . a. ■■ >;■■■:

rula ame na loina hana o keia komisina Teritore — maluna o keia mau mahele a elua. Auhee Pu Aku O Lowrey No ka nui o ke ino o keia ,bila.a Vitousek ua auhee aku o Fred Lowrey, lunahooaialu o t ke komisina makai, kekalii o na hoapilipaa o Viiousek no kekahi mau manawa he loihi i hala aku. Ivuc loa oia ī ka wa i ike ai oia ua*hoohui ia mai ka hui makai malalo o keia bila pulapu, anō e a pela wale aku—ua hele aku oia a hiki i kahi ana i makemake ae ai e haalele i ka oihana makai ina e hoohui ia mai ana ka oihana makai malalo o ka lawelawe ana a keia bila, elike meia e ike ai i ka wa i hooponopono ia ai. Me ka manao e hoohui i na ioina hoohana o ke kalana ame ke kulanakauhale maialo o ka hookeie a keia bila Vitousek, a me ka haawi ana aku i ka mana koho i na kalana mawaho aku o Honolulu, ua hoala ia mai ma ke kukakuka ana ina ua ike ia ka maikai o ka oihama kiviia no Honolulu ame ka Teritore, he maikai a he kupono ia no na kalana hou aku mawaho o ke kaiana ame ke kuianakauhale o Honoiulu nei. Ia wa hookahi ala hou mai ia na manao oia hoi -ma auo ina e hooholo ia ae aaa pela ke ano o ka hooponopono hou ia ana no kekahi mahele paha o ka Teritore, e liio ana ia i mea e aPQ ana i ka Teritore holookoa malalo o kona malu, a ,o ke .komisina no ka Teriiore, i hookahi no ke kalana ke kulanakauhale, a i •kookahi no ke kalana hooMhi mawaho aku he nui loa skfia, me na rula ame na loina hana e hoala mai ana i ke akeakea a pela wale ku.He Mea Pono e Like ke Ano Ua manao ia ina e hoihoi ia ana na hana apau malalo o ka hookele ana a ka Oihana Kivila, oia hoi ina e hooiauna ia mai ana ia iloko o na mahele hana o ka Teriiore, he mea pono e hoihoi ia Jia iimahaiia o ka Teritore apau ame na mahele kal&iaina maiaio o hookahi komi»iua, alaila he mea pono e ioaa i hookahi ruia ano iike uo na mahele hana apau. i Aka, nu ka manao ana e kauaiako i ke kalana anie kulanakauhale malalo o kanawai a i ole ia manao a keia bila kanawai, e hoohana ana e loaa i kela keia kalana mawaho o kalana ame ke kulanal^auhaU 1 ka mana koho, ua ia mai la ka ninau, pehea ua hiki.anei i ka ahaolelo ko kau i na kanawai i e hoopa ana i na mahelp kalaiaina e nolio ana ia hookahi malalo o ka malu o ka Oihana Kivi'i>" r P' manao hou ia ina e anao ia ana e hoihoi mai i o!r in e hoolauna mai i Ja Oihana Kivila maloko o lfe kalana amo ko kulanulfanhalo, he u ihi e 1010 hool>olo waio no ka tnca o hiki 31. Aohe moi Iku u mawa--1)0. O ka poe apau e hookaoie ia mai ana e kekahi 9 keia ano aole no hoi lakou | hookauo ia ana iloko o na l'ana liko ole e ao mawaho. j No ia mea ka ka LunaVitousek mea o ka (manou ana, no keia wahi iHa kanawai ka, kahi bila anawai ana i hea ai ke pokela loa o ke kahi ano o uu iakahiki loihi o ko kau kaawai ana.