Ke Alakai o Hawaii, Volume X, Number 12, 1 ʻApelila 1937 — NUI NA EVNA EPA MALOKO OKA AHA OLELO, NUI NA PILA KANAWAI HOOPILIKIA IKA LAHUI [ARTICLE]

NUI NA EVNA EPA MALOKO OKA AHA OLELO, NUI NA PILA KANAWAI HOOPILIKIA IKA LAHUI

He nui na pila kanawai i hookomo ia mai iloko o keia kau aha olelo ena hoa ksu Jtj£Uia>vai mai na mokupuni like ole mai i pihi mena niaftao like ole, he mau kanawai maikai kekahi ahe maO kanawai maikai kekahi, i hookumu a hana ia hoi me ka jnana ole ae ina poino ame na pilikia e loaa ana ina makaainana ame ka poe ilihune. Ua veto a hoole mai nei ke Kiaaina Joseph B. Poindexter i kekahi o keia mau .pila kanawai i hoomoko i'a mai e Mr. Vitousek, Lunahodina]u oka hale ona Lunamakaainana, no ka hoihoi hou a£ha ae i ka uku o hookahi hapa umi o hookahi keneka ina limahana o ke Teritore e hoomaka mai lulai mai o ka makahiki 1936.

Ua kue ke Kiaaina Po.indfxter mamuli ona kumu: (1) Aole keia he kanawai pololel a ku i ke kanawai aka he kanawai keia e haawi manawalea aku ana i kekahi poe kakaikahi wale no ina dala 0,3?a lehulehu me ka pono ole. (2) Ua kauoha ke kanawai ona dala apau e hookaawale ia ana ho kekahi hana, e mahaoia ia ana no ka pono laula ia o ka lehulehu. (3) O ka manao ana e uhauha ina dala o kā lehulehu no k| hookaa i ko lakou aie polokika ame na hemahema lakou i hana ai i kela kau aha olelo aku nei, aole ia e i£ku ia māi ka waihino mai o ke aupuni. O keia kekahi ona loa i hoouna ia mai e kekahi Kiaaina o keia i ko kakou aha olelo, aua hoopuka ia mai hoi huaolelo me ka manao kuio ame ka hopo ole, he nj|a hoi no kakou e hauoli ai e ka lehulehu i ka l.oaa o Kiaaina makau ole e like me Joseph B. Poindext^

Iloko ō keia kupale ak%JCiaaipa ua hooao maila ka h a 1 e ona Lunamakainana %kue. he 28 ika 1, oia no ka m e a Hanohano LunamakaiĀftfl Kimbal, oka apana eha Oahu nei ka mea i kokua ho.lap.aha keia, mau hana eepa ina aole o ke Keneka ike Kiaaina, ao keia j9alatt.tr iqkvis, i Kiaa|jaar na Kenekoa Wiliiam H. Heen, Harry 11. Holt, William J. Kimi, Franeis Ii Brown, Charles A. Rice ame David K. Trask. Hookahi mea i lele aku e kokua ika aoao kue oia hoi o Clarence A. Crozier, Kenekoa kuoka o Maui, no kona kue no ike Kiaaina.

- Aole wale no maanei pau mai na hana epa maloko o ka Aha Olelo eia hou mai no.

Ua hookomo mai nei o Kenekoa Sarah Todd Cunningham o Hawaii he mau pila kanawai no ka hoopii ana ae ika auhau maluna ona waiwailewa aua holo hoi k e i a mau kanawai iloko o ke Kenake me ke kue ikaika ona Kenekoa holōmua a kuokoa, aka pehea ia e hiki ai ika mikini Lepupalika i aila ia a mlikaukaū mau ika lola ana mai ina pila kanawai a lakou apau i makemake ai, me ka nana ole ae ina lala eae o ke kenake i koho ia e ka lehulehu, e makaala i ko lakou pono aole hoi ika pono o kekahi puulu kakaikahi wale'no.

O keia kanawai a |>arah Cunningham i hookomo mai ai ua manaoia no ke kokua ana i ke Kalana o Hawaii iloko o ke kulana kupilikii no ka pokole ina d*il no ka hoohana ana ia Kalana. Aka oka pilikia o keia kanawai ame kona kapakahi a pono oīe oia no keia, ona poe e auamo ana i keia hoikoi oia no na halekuai, no ka mea e auhāu ia a n a ka ai, ka lole, ke kamaa, na pono hale ame na mea like ole apau ao wai ana ke auamo i keia mau koikoi ke hoopii mai na poe halekuai ina mea kuai, aole anei o kakou ka poe ilihune i hiki ole ke ola kupono i keia manawa a lakou nei e hookaumaha hou mai nei me ka nana ole ia mai o ko kakou pono aka o ka hooko wāle ia no oko lakou mau manao anunu no ko lakou mau pono ponoi.

Ua olelo akula o Kenekoa. Charles A. Rie,e o Kauai, no ke aha ke kalana ,o Hawaii i hoopii ole ae ai i ka auhau maluna ona aina ona o Hawaii, 110 ka mea ua haahaa loa ko lakou mau uku auhau malalo oua mokupuni eae. Ke uku wa 1 e nei no na mahiko o liawaii he $71.06 oka eka; Kauai ?137.55 oka eka; Maui $134.63 oka eka, ame Oahu he |170.45 ok a eka. O iia mea e hoopau ia ae ai ona pilikia o ke kalaua u IlawaiL oia no ka hoopii ia ae o ko lakou mau auhau a like xno kona Kalana eae abl§ o ka h o o k a u hou iho ina auhau hookaumaha maluna ona lehulehu ma ka'niokupuui o Hawaii i hele mua no a koikoi meiia auhau, o ke Akua waie ka mea i ike ina ehaeha a keia poe e hoomauawanui nei e uku i keia mau auhau,*aoJe o'u makemako i kekalu iihi oia mau auhau.

Nolaila e ike mai oukou eka iahui i k e ia mau haua epa maioko o ka aha aole h o i ka hoopii aku i ka auhau o'ka poe e hiki.ke uku, aka, ia kaua no e ulupa mai ai ( aina.e hoolilo kakou i keia mau iuea a kakou e ike nei a noonoo, mailia kakou aole kakou e hoouua hou i kei auna ika aha olelo ma keia mua aku. , t a pau ka oiohaai onji kalaiwa kaa haiihali ohua o Kikako i ka Poaliiua, o Upla puie aku nei, ae hoomaka hou aiui ke lakou hana aua ma ka Poano» mahope iho oka pau ana ona hoopotippo|tio ana mawaena oua haku hui i iinit na kaiaiwa kaa. ! 1