Ke Alakai o Hawaii, Volume X, Number 6, 11 February 1937 — HOOKAPU NA LUNAKANAWAI OKA AHA KIEKIE O AMERIKA INA POE APAU, AOLE E KOMO KAUIA HE MAU RULA PAAKIKI NONA POE KAKAU NUPEPA AME NA POE EAE [ARTICLE]

HOOKAPU NA LUNAKANAWAI OKA AHA KIEKIE O AMERIKA INA POE APAU, AOLE E KOMO

KAUIA HE MAU RULA PAAKIKI NONA POE KAKAU NUPEPA AME NA POE EAE

Eia na unakanawai o ka Aha Kiekie o Amerika Hui Puia ke hookapu mai nei ia lakou mai ka hui ana me na poe kakau nupep'a, a hoole loa mārhoi ike karftai]iō āna maluna ona hoololilōli ano hou a Peresidenā Eōosevelt e piliana ika Aha Kiekie ame na Aha Aperika e ae apau. Ua hoopuka aela ka Ilamoku FranrK, Green he kauoha e papa ana ina poe kakou nupepa apau ame na poe eae aole e komo ma na keena ona Lunakanawai Kiekie maloko oka hale hou o ka Aha I^iekie, He kanakolu mau makai nana e kiai nei i keia hale, mē ke kauoha aole e ae ia kekahi mea e makemake ana e hui kuka. E Pono E Loaa Na Aponoia Aua kauoha hou aku la o Green ina poe imi mea hou mai keia manawa aku he mea ponō iā lakou e hana i ka lakou mau hoolala kuka kamailio ana nia ke kelepona, a mai lrona keena aku. Ona palapala e ae ana no ka hui ana me na Lunakanāwai e ioaa noia mai kona keena mai, wahi aka Ilamoku. Eia ke pii mahuahua anei ke okaikai ma ke Kapikala mamuli o ke noi aka Peresideiia Roosevelt I ka Aha Olele e piliana i kana mau pāp'a hana s e laha mai nei. Iloko o ke Kenake ame ka Hale Ona Lunamakaainana, eia ke hoomakaukau mai nei na aoao aelua no ka paio ana, oiai ke kokoke loa mai nei ka manawa e hookomo ia mai ai he pila kanawai no ka hooko ana i ka manao o ka Peresiden.a, Hoomakaukau O Kenekoa Ashurst Ua olelo ae o Kenekoa Henry F. Ashur&t, Pemokalaka, o Arizona, lunahoomalu o ke komike Hookolokolo oka Aha Kenake, "e hokomo ae ana oia he pila kanawai oia ano ma keia Poakahi," e hoike mai ana i ka hikiwawae loa ona hana e piliana ana i keia pila kanawal Ma na lohe hoi mai ka hale Aha Kiekie mai, eia na kukai olelo hahana ana maluna okn papa hana a ka Peresidena e haawiia iaia ka mana e koho eono mau lala hou no ka Aha Kiekie, ina aole makemake e haalele na Lunakanawai i piha a oi aku na makahiki i ke kanahiku. Ma ka nana aku mehe ala e kono ia aku ana na Lunakanawai e hiki ae imua o ka Aha Kenake no ka waiho ana ae i ko lakou mau manao maluna o keia ninau. Ma keia Poakahi, ka manawa i manaoia ai e hoomaka ana ka wili ana ia mai o keia pila kanawai e ka Aha Olelo, ka mea hoi nana e hoololi ke kulana Aha k.au kanawai kiekie iloko o ka ke makaukau mai, nei na lunakanawai eiwa e hoolohe maluna o kekahi hihia ano nui kekahi hoi ona pou hana ona hana hou aka Peresidena, Ke Kanawai lima hana a Wagner, Noonoo Ike Kanawai A Wagner He hlhia keia i hoohalahala ia mai eka Hui Pai Nupepa, e nonoi ana e kapae ia ka olelo hooholo aka aha kaapuni e olelo ana aolelo i kue keia kanawai i ke kumu kanawai 0 Amerika, ae kakoo ana hoi i ke noi aka Aha Hui ona Limahana e hoihoi ho'u ka Hui Pai Nupepa ia Morris Watson, he kanaka i hoopauia mai ka hana mai. Ona kue ma ka aoao o ka Hui Pai Nupepa, ina e hooholoia ua pololei keia kanawai, alaila o ka hiki ana mai ia oka manawa e hoopauia ai ke kuokoa ona nupepa. A eia hoi hē hoohalahala na ka Hui Kaa o Maryland maluna ita kanawai hookahi. 4 Me keia mau e waiho ia mai nei no ka noonoo ia ana mai ke manaoia nei ena poe like ole he, hoike lea ana mai ia e lawe ae ana ka Peresidena ame kona mau hoa 1 ka mana i haawiia aku ai ia lakou ma ka la 3 o Novemaba i hala, i ka manawa i huliamahi ai na mana koho no ka hoihoi hou ana iaia i Wakinekona mai na .nana kolio baloka mai o 46 a koe aku elua, o Main ame Vermont. * • No Ka Pono Ona Poe Lulii Iloko o kana noi imua o ka Aha Olelo,- ua olelo aku oia i keia Aha Olelo e noho mai nei apela pu hoi me ka Aha kiekie, "no ke kokua ana ina poe i nele," ke hoomanao ae kakou. Ua olelo aku oia, me ke apono ana aka aha e hanaj ka Aha Olelo i mau kanawai, (1) k'jkulu ana i oihana kie-! kie. mau uku kupono, na palena hola hana, ame ka hoopau' ana i ka hana ana ona keiki opiopio, ame ka punuku ana' ina hana pono ole; (2) kukulu ana o ke aupuni Fedelala i 1 mau wahi hana uwila, ae hooponoponoīa ma ke % awaawa o ! Tennessoe, ae hoopauia ae na wahi e ae; (3) hooponopono hou i ka mana hooko o ke aupuni. Me keia papa hana kau kanawai aka Peresidena, ke olelo nei na poe īike ole apau. ua makemake o Roosevelt e hooponopono i ka Aha Kiekie ame na Aba Fedela, mamua

o ke kali ana ina olelo hoholo ana aha hookolokolo like ole , maluna ona ninau kanawai. „ Ke manaoia nei e hoole ia mal ana na hoololiloli e piliana ina aha hookolokolo, ae konoia aku ana ka aoao o ke aupuni, no ka hoololi ana i ke kumukanawai i hiki ai ke hooholomua ia na kanawai i manaoia no ka pono o ka lehulehu. Pomaikai Kuoko& 0 ka pila kanawai a \Vagner e hooloheia mai nei oia kekahi pila kanawai waiwai loa, no ka mea ma keia kanawai e haawi ana i ka mana ina limahana o Amerika no ka hooponopono ana mawena o lakou. Ma ka olohani ma na hale hana kaa General Motors, ke nonoi nei na liniahana kaa o Amerika e ike ia mai lakou ma ke ano o lakou na akena i kuleana no ka hooponopono ana mawaena o ka hui haiia, kaa Cteneral Motors ame na limahana, a maluna hoi o keia ninau ke kumu e hoopaapaa mai nei lakou. Uij hoole loa mal ka hui hana kaa i keia noi. ■ 0 kekahi ninau kanawai e.a.e mamua oka Aha, oia 110 ke kanawai uku hana o Mokuaina o Wakinekona, ame ke kanawai inisua ona poe hana ole, no ka hoololie ana ia mai. 0 keia kanawai hope ua kokua iaia he 4 ika 4, mamuli o ka mai ana o ka Lupakanawai Kiekie Harlau Stono, aka o ke ano o ka olelo hooholo aole ia i lawa i ka haawi ana mai ī kahua hou. Ua nonoi.ia e hoolohe hou ia keiā hihia, ae koho na Lunakanawai apau maluna o koia ninau. Eia no poe ke makaala mai nei» ina paha e haalole ana kekahi mau lala o ka Aha Kiekie, ina e hooholo mai ka Aha Olelo i ka o Roosevelt Elua Makemake E Haalele He elua mau Lunakanawai—Willis Vendevtnter ame Jaines Clark MeKeynolds, ua kupono no ka haalele ana oiai ua oi aku mamua o 70 makahiki, ua oleloia ae ua makaukau laua e haalele. Ua kpho keia mau Lunakuuawai ma ku aoao ona Hana Hou. Ona Lunakanawai George Sutherland ame Fieree Butler, kekahi hapa hoi o ka puulu e kue ana i ke aupuni iloko o ka aha, ua kupono no hoi no ka hoomaha ana, maiuuli ona makahiki. Aole no nae kekahi o laua i hoike mai i ko laua makemake e haalele, ana manaoia no aole he makemake o Butler e haalele. * Maloko <> ke noi aka i ka Aha 01010, ua makemake oia e haawiia jrtmi«ia maua iaia e hoonui aku ina lala o ka Aha Kiekle ijta Ip, ina aole e makemake ana na lala o ka Mia Kiekie i makahiki he 70 a oi aku e hoomaha, ; I . ... .