Ke Alakai o Hawaii, Volume IX, Number 18, 13 ʻAukake 1936 — E MAU ANA ANEI KA OLELO HAWAII [ARTICLE]

E MAU ANA ANEI KA OLELO HAWAII

(Mai ka peni mai & B. N. Kahalepuna.) (Hoomauia)

-Aia ma keia pili mau ana o na keiki Hawaii opio iwaena o lakou, aole e nele ko lakou olelo i ka lakou olelo po-no-i, a ina e mau pela, e loaa no auanei ka hua ohaha o ka holomua o ka mau no o ke ola o ka olelo Hawaii. Na Olelo Kahiko I Loli , Maloko ona buke moolelo o ke ao nei, ua oleloia, o na oleio kaulana o ka wa kahiko, e like me ka olelo Helena, Hebera, Latina, Hinedu ame kekahi mau olelo. kahiko e ae, he mau olelo keia i make i keia manawa, a iloko hoi o keia au hou e nee nei. Ua ioli ae ia iko ka wa kahiko, a eia ka iahui Helena (Greeks), Latina (Latins), Hinedu (Hindus) ke oielo nei i ka olelo i aui ae i ko ka wa kahiko. O kela kanaka kaulana nona ka inoa o Chauncer o Pelekane, oia nei ke kumu o ka hookumuia o ka olelo*Pelekane o ke au kahiko; a, i keia la, o na Pelekaiie, ke kamailio nei lakoū i ka olelo 0 keia au hou ; a, aole e hiki 1 na hanauna o keia au hou ke hoomaopopo i ke ano o ka olelo i hookumuia mai kahiko mai, a oia haawina iike no me ka olelo Hawaii.

O ko'u manao no aole e hiki koke mai ka olelo Hawali i kona hope'na no ke kumu. he mahuahua no na Hawaii e ola nei i keia manawa; aka. mali'a, e hiki To mai ana no ia manawa i "kulike ai me kekahi o k£*u i hoomaikeike ae nei.

Ma keia wahi e kala iki ia mai ka mea kakau no keia mau kumu wehewehe no ka hiki mai paha o ka kakou olelo Hawaii i kona hopena. a kulana nee mua Jna e hoo-. poina ana kakou I kekahi o ka'u mau kumu hōakaka mamua ae.

Ma ka hakilo pono ana no, ua maopopo loa aole no he poe e ae nana e kinai nei i ka oleio Hawaii aka na kakou no. Eia iwaena o kakou o na Hawaii kekahi poe i kau i ka nuu, a i oleia, pili kokoke loa aku i na haole kamaaina o kakou. o na kane no ame na wahine; a ua hookae maoli lakou i ka olelo i ka olelo makuahine a pipili aku la i ke kamailio ana i ka olelo haole. Na keia poe no e hoao nei i ka hoohepa i ka o'ielo Hawaii, me he mea 'la. aole he hiki iaia ke kamailio, a hookahi no kumu nui. "he hookae maoli no i kona lahui pono-i,"

I kulike ai me k&'u i hoakaka mua aku ai, o ka kakou olelo e like me ia i hoomaopopoia ma tta fcutke ītioōlelo. aole ia he olelo i hakuia, a i oie. awiliwiliia p&ha; aka, he moolelo kona a*u ame oe e haaheo ai, he olelo kum\s ka kakou, he olelo i piha me ka noeau, a he oleio hoi e hiki ole ai i ka ike o keia manawa, koe nae hoi na poe kahiko o kakou e ola nei, ke hoonahoa aku i ka imi ana i ke kaona oii mele, a i ole. na meie hooipoipo mawaena o ke kane ame ka wahine, «a mele na mele ko i honua a ma« meie e ae i paa i ke paiia maloko 0 ka Buke Kumuiipo ame ka Huke Mele a ka Moi Kala< ikaua. na Buke Mookuauhau 1 n Aberaham& Fornander I ame kekahi mm buke a mau ipalapala e ae i pa'ua e pili iana ilaila,

Ina e hoomaopopo ae, ehia la o Hawaii i keia wa i m»ka«k«u a i l»ko me keJkahi o keia mau buke waiwai nu» wale. He manaoi'o ko'ti he kakaikahi loa o lakou. Hoonnnuaoia Ana O Na K«iki Kep«ni O ka hoonaauaoia ana o na k«iki kepani ame n& keiki pake, ao!e ia i kulike me ke ano o ka hoonaau&oia ana o nn keiki Hawail no ka malama «me ka hoomau ana i ka iakou oleio makuahme. O ka khui kepaai. oia no k«>kahi o ua lahui aapo k* ma ka hoohaiikeiīke ana i ko lakou \va e ai ai, aia he IHHnakiU lioko o ia haua, (Aoie i jmu).