Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 59, 27 June 1935 — Kaao No Aiai [ARTICLE]

Kaao No Aiai

0 Kuula ka Ynakuakane o Hina ka o Aiai ke keiki, o Nioiopa i Nuuanu k'a aina. He''MEāßy.aia o Kuula me kana wahine o Hiiia, na laua ka pa Kahuoi ka inoa, O ka manu , o Kamanuwai, ke kiarpjlfjia nei o Kahuoi; o kahi e waiho ai o ua pa nei o Kaum'ak^■ hp p a ai o Kahuoi. Ke holo o Kuula i ka hi aku i ain na ke aku no e pii a komo na waa, a o ka aHaHKi ia a ua manu nei o ka ia. 1 kekahi holo ana a Kuula i ka hi Mamala, holo aku o Kipapalaulu, ke 'lii o HonSo^S r >a la-

waia. iko oia i ka pii o ke aku i nawaa o Kuula, lawe a-ir hue oia \ ka pa, ia Kahuoi, iilo iaia, nele o Kuula i ka pa, a poleili no Wo'i ka manu ika ai ole; Ma keia lilo ana oka pa, iKipapaiaulu, nele iho la ka nianu 1 ka ia ole e ai ai, k?paia o Kaumakapili i ka pili o na inaka <j ka ō a hiki i keia la. Nolaila, kela inoa o Kaumakapili, Hapai o Hina, a hanau he keiki kane o Aiai, kiola iho la iaua i ioko o ka muiiwai e-waiho la ma lalo o Kctumakapiln lawe ae la ka wai a hiki i ka uapo a Hooliliamanu makai iho. Aia iiaila he pohaku o Nahakaipiiami kona inoa, e waiho nei a hiki i keia la, maiuna o ia pohaku o Aiai i lana ai. Ma Kapuukolo na haie o Kipapalaulu ku ana, me kana kaikamahine, o Kauaelemimo ka inoa. I ke awakea, hele o Kauaelemimo e auau me kona mau hoa wahine, loaa iho la o Aiai e waiho ana, lawe ae la o Kauaelemimo i keiki nana, a hanai iho la. j A nui ō Aiai» he keiki maikai loa ke nana aku, lawe ae \k no o Kauaelemihno i kane nana, a moe iho la. A ha-' pai o Kauaelemimo, ono iho- Ia ia i ka ia, hele aku la o Aiai i ke kamakoi ma kela wahi i Halekuke, a loaa na ia hoi imai la ai ka wahine. A hala he mau anahulu, ono o Kauaelemimo i ke akul olelo aku ia Aiai, e holo i ka hi aku ; olelo mai o Aiai: "O helo ipai ko makuakane ia Kipapalaulu." Ae'aku ka wahine, hele aku la ia a hiki i mua o Kipapalaulu. Ninau mai o- Kipap.alau.lu : "Heaha kau:" "ī hele mai nei au ipa na kuu kane." "Ae, he pa, eia ka pa." Hoi aku la ka wahine.a hiki, haawi aku la ii ka pa ia Aiai. Olelo mai o Aiai: "Aohe loaa a keia p'a; he pa ai ole, hoeha kino i keia■ pa." A olelo /nai ka wa-i hine: "A auhea la auanei ka pa?'M aku o Aiai: "O helej a ko makuakane olelp aku, he pa no, aole e nele ka ia ika pa, aia iloko oka ipu holoholona aka lawaia." Oi ko Aiai manao ma keia olelo i ka wahine, i loaa ka pa oj Kahuoi, a kona makiiakane, i aihue ia ai e Kipapalaulu,j i A hiki ke i mua o Kipapalaulu, ponoii aku i pa e haawi hou mai, hoole mai o Kipapalaulu:| "Aohe pa i koe; oka pau ae no ia ona pa." I aku o Kau-I aelejnimo: "Ka! Olelo mai nei o Aiai, he pa no, aia kai iloko o ka ipu holoholona a ka lawaia." "Ae, he pa 10,, akahi au a manao." Kiina'aku la a lawe ia mai la, i nanai iho ka hana, he pa. Lawe aku la ka wahine a mua o Aiai, lalau mai la o Aiai a olelo .iho la: "Ola na iwi ua hoi mai nei oe." ■ . ;.■ -! ī aku o Aiai i ka wahine: "E hoi hou oe i waa no'u; aole 1 ka waa elima anana ka loa, a e walu, o ka waa he umi anana ka loa. Ōia ka waa au e olelo aku ai iko maku'akane." A hiki kfi wahine imua o Kipapalaulu, nonoi aku la i waa, a hiki i.ka-waa umi anana ka loa. Olelo mai ka makuakane: "Nawai e hoe e hiki ai keia waa?" "Na kuu kane no." A lohe o Aiai ika olelo a kana wahine'kii aku;la ia a lawe mai la i ka waa, holo aku la i"a me ka manu, 6 Kamanuwai, a me ka pa o Kahu-oi, a'waho o Mamala, wehe ka pa a lawaia,na ke aku no i pii a komo ka waa, ai ihlo la ka manu a ola ae .la. Hoi mai la o Aiai, ua piha na waa i ke aku, a hiki i mua o ka wahine, haawi aku la ika iīa, oua pa nei lilo aku Ia ia Kamanu\vai ke kiai. Pela ke kaao no Aiai