Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 55, 28 May 1935 — KA HAIOLELO A KA PERESIDENA NA MEA ANONUI E PILI ANA I KANA MAU OLELO ANA E KAKOOIA KEIA KOI A NA KANAKA, NO KA UKU DALA BONUS [ARTICLE]

KA HAIOLELO A KA PERESIDENA

NA MEA ANONUI E PILI ANA I KANA MAU OLELO ANA

E KAKOOIA KEIA KOI A NA KANAKA, NO KA UKU DALA BONUS

(Unuhiia keiā'mau kamailio ana a ka Peresiet€ha mai ka Nupepa "Honoluu Advertiser" mai, o k.a Poaha aku nei, Mei 23, e pili ana i l ka bila* a Senatoa . Patman, j no ka uku Honua o na kanaka koa Amerika..) Laweia mai ka Radio mai. Wahi a ka Peresidena i hoomaka ai ma kaua kamailio ana imua o ka iunahoomalu o ka hale o na lunamakaainana: "E Mr. Lunahoomalu. He mau la wale po i hala aenei, ua hiki mai la ipiua -o'u keka/j mau keonimana mai ka hale mai lunamakaainana, me % e k a h i, mau papahana i h£gpffiakau- : kau piha pono ia* jtjia nonoi i mai la i ka'u mau ®gono ana| i ka bila o ka hal« luna- ]

makiuiinana, e pili ana i ka uku kokeia o na koi no na hana i hanaia, a i hooiaioia. Elike no me ia uhane hookahi o ke alohā, ke hoihoi aku nei au i keia bila i keia la imua o ka hale o na lunamakaainana.

Elike no me ka'u i hoike aku ai imua o ua poe keoni.mana la i hiki mai ai imua o\u. aolfe loa o'u kanalua i ka panai ana aku i ka maikai mahope o na kumu o ka hapanui loa o lakou ame na Koa hanohano o ka Senate no ke kakoo ana i keia hila. Malalo no o ia uhane hookahi. ke hele mai nei no au imua o oukou me ko'u mau noonoo oluolu ame ko'u mau manao maikai,'e haa'wi asrtf i na knmu o ko'u kokna ole ana.

Malalo o ke Kumukanawai, ua hoike aku au i keia mau manao o'u imua o ka hale o na lunamakaainana. A ia manawa pu ke hauoli nei au, i ka hiki ana mai o na hoa hanohano o ka Senale ame kekahi mau hoa hanohano o ka hale 0 na lunamakaainana, i loaa ai ia'u he manawa.maikai loa e hoike aku ai imua o lakou i na. inea a ko'u noonoo e waiho ana. El6ke me ka mana ame na pono apau i loaa i ka Peresidena i ka hoike ana aku imua o lakou i ko'u manao ponoi, ke hooia aku nei a: <; aole loa au mai kinohi ]oa mai, e ku'e ana i na noi o keia ano, a ke lana nei ko'u manao. aole no paha ma keia mua aku, i ka Senate i ka hal', r-.o paha o na lunamaelike ala me ke ano o ka hoohanaia ana aku (■!ikf a!a me na kauoha a ke kanawai. Me kou oluolu ana mai, ke makemake nei au e noomau aku no i keia ame Keia manawa e hana no rnh :<■ ;no owau no ka elele fcooi.;.ai'na no n.a hana o kfc'.j 'koanu 'iiei luma o koīi. i

KE HOOMANAO NEI AU I NA LA E KAUA ANA.

He umikumawalu makahiki i hala ae nei, ua komohia aku o Amerika Huij>uia iloko o ke kaua nui o ke ao nei. lle iahuikanaka keia nona ka nui o 120,000,UOO miiiona kekahi i komo pu aku iloko o na mahaloia. llh miiiona o na miliona mai keia huina nui ae la, ua huli hoi aku no ka paeli āme ka mahi ana i ka honiia, e hoohua rhai ai ia i na meaai no ka pono o keia ola kino ana, ame na lahui e ae no a kakou i noho hoaloha pu aku ai.

He mau miiiona hoū o na kanaka i komo aku maloko o na hana e ae, e laa na hana kal epa o na ano apau ame ko lakou mau hooholomua ia ana, a pela pu raa na hale hana e hana ia ana na mea kaua o na ano apau, no ka hoomakaukau ame ka liuliu ana no na kaua aina a kaua moana hoi. Mailoko mai o keia haina ,nui au la, o na wahi like ole 0 na kanaka e haiia ana, he -eha ame ekolu hapaha miliona o ka lahui i ohiia a i oīe, 1 haawi mai i ko lakou ola no ke komo ana mai me ke aupuni no ka paio ana aku no ka hanohano ame ka oiaio o ka inoa o ka lahui ame kōna Hae. Hookahi'hapa o keia huina ae la, i hookoeia iho inaloko o na poai o kō kakou mau bome nei, ame na aina e a&u malalo o ko kakou Hae. O na kanaka kino ola m&ikai apau no lakou na makahiki a ke kanawai i ae āi, ua haawi mai la lakou i ko lakou oia me ka hoopaapaa oie elike me na kauoha a ko lakou aupuni. A o kekahi hapa, hoouna ia aku la ia ma kela aoao o ka moana no ke komo pu ana aku me na pualikaua o na lahui e ae no ke kue ana i ka enemi, hookahi. Nolaila. o ka huina nui o koia poe kanaka A!merika,*a o na pua hoi o ko kakou mau

home nei, he 1,400,000 i ikemaka aku i ka ula o ka hi o ke kaua.

Ua hoike like mai ke aupuni o Amerika ame kona iahui holookoa i kela puu■iwai hookahi o kekahi i kekahi, a ma ka aoao o na makaainana ua ike ia no ko lakou manao oiaio mau maluna o ka hanohano o ko lakou inoa ame ko lakou aina, ua minamina ole i ko lakou ola iho, a ua haawi mai lakou pakahi apau malalo o ka hoohiki paa ana i kana mau kakoo ana me ka ikaika no ke ola ame ka make. UA APONOIA HE $1,000 DALA T ka hoomaka mua ana o ke kaua, ua hanaia e ka peresidena ame ka ahaolelo kekahi mau kumuhana ano hou loa, i hiki ai e alakaiia na hana uku dala ana i na kanaka koa ame na kanaka se!a. Mamuli o ka hoomaopopo ia ana o ke ano hemahema o na hana i ka wā o ke kaua Kivila ma ko aina nei, nolaila, ua hōoholo ae la lakou i kekahi kumuhana hou, oia hoi ke kumuhana inisua. Nolaila. mkluna o kela aelike pakahi, ua hooholoia |ka uku ia ana aku ia lakou ka huina o $1,000 ke hiki aku i *ka makahiki 1945, a i ■ole, mamua mai paha o ia manawa, i ka wa e make āi o kanaka. Nolalla, malaio o keia mau paukii i hooholoia iho la, o ka huina nui o na dala i aelikeia no ka 'uku mua ana he $1,400,000,-

ki 1924, a i ole, i ka piha po--000 dala iloko o ka makahino ana o k'a iAanawa o ka aelike e uku piha ia ai ka huina o $3,506,000,000 iloko o ka 194R. Mai ka . ipakahiki 1924 mai. o na walo no i hoohololiia mai ka aeliko mua i apoamoia ai. oia hoi ke kanawai o . k a makahiki 1931, oia hoi, o apono ana ī na kanaklekoa e aie a ka hapalua o ka lakou aelike. oia o ka waiwaiio maluna oJlO'lakon mau aelike p&kan!~a hiki aku i ka makahikf it94B. jkole i pau)