Ke Alakai o Hawaii, Volume VIII, Number 54, 23 Mei 1935 — KA PAUKU KANAWAI MALIHINI I PAKU'IIA I KA PILA HAAWINA E KE KENAKE [ARTICLE]

KA PAUKU KANAWAI MALIHINI I PAKU'IIA I KA PILA HAAWINA E KE KENAKE

No ka manawa mua loa ma ka moolelo o ka aha kenake kuloko, a kahi no a hookomoia iloko o ka pila haawlhe pauku elike me keia malalo Iho nei : "0 na dala e hookaawaleia nei maloko nei no na uku hana, ua hana a ua hookaawaleia ia, elike me na kulana e ku ana mamua o ka hoohoīoia ana o keia, no ka uku ana i ka poe e hoohanaia ana māī a mahope aku ō Apelila 29, 1935, ma na hana i owiliia e nā haawina, koewale no, ina ia poe, ua hoopauia a e hoopauia ana no ke kumu maikai a 1 kaulike, me ka īoaa o ke kuleana e hpolohe a e hookolokoloia ai, maluna o na kaki i waihoia aku ma ke kakau imua o ka papa a i ole poo paha o ke keena a lakou e hana ana. Aole kekahi da!a i hookaawaleia e keia kanawal c hoohanaia no ka uku ana i ka uku o kekahi mea e hoohanaia ana e pani ana i ka makalua o kekahi kanaka e paa ana i kekahi kulana ma a i ole mamua aku o Apelila 29, 1935, i hoopauia a e hoopauia ana me ke kue i na manao e pili ana i ka hoopau ana no ke kum-u maikai a kaulike wale no maīuna o na kaki i waihoia aku ma ke kaka-u me ka loaa o ke kuleana e hookolokolo a e hooloheia mai." HE PUNUKU KEIA ī KE KIAAINA Aole keia i'emi iho pialalo o ka molaki maoli i na oiha--.«upun! i ka poe e noho mai nei iluna o na oihana no !ke 0 o ko lakou ola ana ma keia ao. Ke j ; Jmai riei jka.poe alunu me ka pakaha i kc lakou kulaka po§ ka lehulehu i haawi aleu ai i ka hiVi e hana i ka ponolio ka lehi leno\°nei ll un f-ws°a^# l v a ? jjrfilMr g mawaho. He ke ake a maopope ll'oa '■ 'ā. v io e h6oiriaorja ir.au i kefa poe e ftorff>Nbl;i mau ā pbfe loihi ka noho ana o ka Hapanui o ūa.ppe iluoa o rsa olhana e ohi ai i na uku jnunūi, e hiki ke ai a malama i kekahi no na 3a nele e liiki mai ana, ka loaa pu ia lakou o ke kuleana e haawiia aku ai na uhoomau ia lakpu ke pau ko lakou noho a'pa maluna o olhana « lakou e paa ana. He oiāio, he 'kanawai kiwiia ko ka pOe hana malalo o ke aupuni FederaJa, aka, ua kaupalenaia ko lakou. manawa e hana ai no ia aupuni; a piha ia manawa, ua hiki lakou ke kapaeia a hookomoia he poe hou ma ko lakou mau makalua. f Aole pela keia, no ka mea ke olelo nei keia pauku paku'i, aole e hiki keia poe ke hoopauia ke ole e hoopī'iia malalo o na kumu kupono a maikai. ' HE KAULIKE OLE MAOLI KEIA I kukuluia i ke aupuni Amelika e na kupuna na lakou i kukulu keia aupuni maluna o ke kahua o fce kaulike, aka, ke nana ae kakou i keia hanana so!ona e hoao mai nei e onou iloko o ka puu o ka manahooko ame kona hooponopono aupuni, he kaulike ole maoli no. a he lppuwale maoli no. Oka hana mau no nae keia aka hapanui ina wa apau. Mai ka wa kahiko loa mai no ahiki i keia la he 3ima nui ahe nana ole ika pono oka hapa uuku. Ua oleloia o A,melika he aupuni naauao me ke kaulike, aka ke naha aku i na haha a kona mau alakai, me he mea la ua poino 3oa ia keia mau manao i keha ai a e kolohe mau ia nel ko kakou aupuni. Hookahi no nae kumu mai o keia ano hana, m.amuli mai no ia o ka hana ole ia o na a'o a ka Palapala Hemolele. Na keia ano hana i hoala a e hoala nei i na hana paio a hakaka ma ka'aina makua, a e mau aku ana ia ano hana elike me ka loihi o ka nohoalii aria mai o na manao alunu ame ka pakaha iloko o ka hapanui, e hoao mau ana e opa i ka hapa uuku malalo o kona mau kapuai. KUE KA HAPA UUKU ME KA IKAIKA LOA Ua hoike ae kekahi mau kenakoa o ka hapa uuku i ko lakou mau manao kue ī keia manao e makemakeia nei e paku'i i ka pHa haaw ina me ka maopopo no nae he paio lanakiia ole ia imua o ke << STĒAM ROLLĒR" o ka hapanui: "Ina ke kenake Ajkeia Kelikole e alakaiia ana e ehiku , o kona mau lala, alaW e koho no au i aupuni komisina—a aole awiwi loa ka la apopo np ia mea." O kela ae la maluna kekahi o na olelo a Kenakoa Freitas i hoopuka ai e kue afta i ke komike waiwai o ka hale oluna i ka Poakahi Apelila 29 nei i ka wa i kuhikuhi maiia na hoa Kemokalaka o ka paku'i ana i ka manao o keia ano ma ka pila haawina, he kukulu maoli ana rio iai i ke aupuni komisina iloko o Ha\\an nei i nakinaki i ka li-j ma o Kiaaina Poindexter mas ka lawelawe ana i ha hana o ke aupuni. ; -H "Ina oukou i hele inwn l o - ka lehulehu me keia hiahao." wahi a Kenakoa Freitas i kamailio mai ai me ka leo nui,: "ina aole oukou e puka i ka holo paloko ana. 01el6 ihai'la; oia e *' alakaiia" ana ke kenake e kekahi hapa uuku i hui; ma-lu iloko o kekahi wa.hi kalepa o ke kaona. ; HANA PUPUAHULUIA Kenakoa Riee i ka paio i ka wa ana i Wēlo ai, 0 ka i waihoia mai i ke kenake. aole oia, ka mea i o ke komike, aka, ua paku ī awiWiia īa, 1 ka wa i maopopo ai, e hoopanee ana ia i ka mahao 0 ka paku'i np elua malama. Ē oielo ana kela ]>aku'i aole kekahi limahana o ke atipuni e hoopauia koe wale no me ke kumu kupowo imahope waie no o ka hookolokoloia ana imua o poo o ke

keena olhana, oka paku'i mua, wahi' a Rice, e mana ana ia i lulai 1, oiai ka paku'i hou, e hoamana koke ana ia ia mea ikawa no e aponoia ai. _ j I ka olelo ana ua "hoppaha'oha'oia oia, me ka'hila-] hila pu i ka hana a ka hapanui o ke kenake a hooholo 1 k'ēla paku'i," olelo mai la o Kēnakoa William H, Heen, iloko o kek&hi haiolelo huhu ikaika loa maluna o ka papaliele o ke kenaka, ahewa mai la bia i ka paku'i, oiā kekāhi o na hana ino 10/i f punuku ana i ke kanaka a ka Peresidena o Amelika Huip>ulft, a e paa 1 na limahana aupuni Lepupalika, me ka naiia ole ina ua makemake a makemake oleia paha lakou. I PALE A KAKOOIA E SYLVA KAHA ] Pale a kakoo o Luna hoomalu Sylva i ke komike wai-| wai me ka olelo ana, ua kakpo i ke kiaaina he haneli pake-' neka, » o ka papahana o na pila haawina o ka papakuhiku-; hi no ia a ka mea hope, olelo oia, e kokua no kela pauku e paa i kekahifllmahana mai ka hoopauia ,ana me ke hoo-: kolokolo ole ia, a he pani hpi keia no ka hooponopono ki-; "wila." . - , ■ ! Ia wa i kome mai ai o ]Kenakoa David K. Trask iloko o ka paio me ka olelo ana mai, ua hookomo oia he manao e olelo ana, o ke kane ame l{a wahine, o laua a elua e hana ana malalo o ka Payroll, aole laua e aeīd e ohi i na uku huina ioi aku mamua o $3,600 oka makahiki. Hoike pai la oia he papainoa ana i olelo mai ai, aia he mau kumukula poo e loaa nei he $300 o ka malama na lakou na wahinee «kuia nel $100 mai ke aupuni nuu', oiai no.nae ua hooneleia kekahi mau kumU e ae i na hana," "He hana kalaiaina moowiw! a haahaa lo.a kein," wahi ana i leo nui mai ait."& he keehina keia e alakai ana i Iyi o keia ke ano o ka hana a ka hap&nui Lepupalika oloko o keia ahiUlelo e makemake ai." NINAU O HEEN Alaila koi ma! ta o Heen e haiia aku. ina he mea malkai keia hapa kana-wai kiwila ! keia wa, no keaha la ia 1 apono oleia ai ia mamua, i ka wa i liookomoia mai al.h'e mau pila kanawai kiwila i īih ahaolelo i hala. Ta wa i olelo mai ai o Kepakoa Charīes H. Sih*a. ua ae oleia oia e komo aku, ma ke ano he mea nana oiai nae e iini ana oia e ike i ka lawelawe ahaoielo ana lloko o ka haliiwai komi&e ma ka Hokele You»g. , Alaila, hai mai la o Kenakoa Svlva ia tas. ina oia e hookomo mai ana i <?lelo hooMolo aujpunī komisina ! ka la apopo e koho r\o oia no ia mla.