Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 28, 15 Nowemapa 1934 — HE MAU A'O E HEWA OLE AI NA MAKUA KE LAWE A MALAMA A HOOHANA HE PONO NO KEIKI [ARTICLE]

HE MAU A'O E HEWA OLE AI NA MAKUA KE LAWE A MALAMA A HOOHANA HE PONO NO KEIKI

'Tono o mama e iiuipa, aT<a «nole ona hana pola," wahi a Alapaki i kamallio aku ai. Aole i kamailio hou ka makimkane i kekahi mea. Ike oia i kana wahino iaia i Pii aku ai ma ke alapii. "Ua 'olelo au īa Alapaki hookuhi kakini manawa e waiho malie i kela pahu meakanu," v.ahi a ka makuahine i hoakaka mai ai, "aka hoomau no oia ahiki i ka haule ana ilalo.'' ■ ■ ■■ : i " " ""Aole kaua e pono e kamailio 110 ia mea imua ona/' wahi a ka'makuakano i pane aku ai. Ua hoomaka'uka'u iho nel anei oe e huipa iaia?" wahi ana i ninau aku ai mahope iho. "Ae, aka aole oaa hoolohe inai, ' "I ria wa apar i kamailio ai iaia x hoomaka'uka' anei oe iaia e hiiipa ana oe iaia ina nolo oi. e waiho malie i ka pahu meakaini?" "Ae." "Aole no nae oe i huipa iaia?" "No keaha, aole, ua—;" "Hoomau wale no oe i ka hoomaka'uka'u iaia, oia anei?" - "Manao hoi nu e maka'u oia i ka'u hoomaka'uka'u aku a haalele ia moa ma ko'u hoomeamea aku iaia," 1 "Hoomaka'uka'u! "E Marie, aole i manaoia ka ma-' kuahine he hea i kana keiki ; ua manaoia o'ia he makua." "Aka aole a-u i makemake e huipa iaia. Makemakei au e alakai iaia. e hnalele ia mea." i "Aole e hiki ia oe ke alakai ma ka hoomaka'uka'u ana; alakai oe me ke kanake ame 'na' huaai." "He oiaio. aole au e kipe iaia! makemake au e manaopaa. " Loaa ia oe ka hopena okoa o kau mea i makemake ai, e Mane. Hookomo oe ika manao iloko o Alapaki he makemake wale no oe ika hoomeamea. Hoomaka'uka'u oe iaia e huipa ana oe iaia, aole nae oe i malama i kau olelo. Ao oe iaia e hoomaopopo he pulapu wale no kau, a aole e hiki na keiki ke pulapuia." "Well," a nui iho la ka Mrs. Hama, "ei oe i ka hale nei i keia wa ano.' Hiki ia oe ke hoopa'i iaia." "No keaha?" "No ka paani ana me ka pahu meakanu." "Ua lohi loa keia manawa," wahi o Mr. Harris i olelo aku ai. pau ia mea, a ke maka'u nei au ua pau; pu ko Alapaki hilina'i ia oe," - i Ke hoike mai uei keia moolelo, ia kakou e na makua mea keiki, o keia kekahi pilikia nui ojia,jnaltua, aple o na makuahine wale ns, aka o na ,malsu.&kajie pu no Kekahi, oia hoi, o ka hoomaka'uka'u u-j e.h.oopa'i,aijii i] ke *"■ * kekahi kupeao ole iko sV),. > V., <?, keia moolelo, eiā nae o ka hoonu a'aka'u waīg aku no nie ka hooko ia olelo e hoopa'i ahiki i ka ike ana o ke ke%i he pulapu wale no ka ka makua, a o ka hopena he oi pakela loa aku o ka hookuli ame Ua hoolohe ole o. ke keiki ika ka makua olelo. He hana pono ole keia āna makua e hana mau nei i na la apau; a elike me ka loihi o ka hana ana o na makua i keiahanahoomaka'uka'u wale 110, pela īio e mau ai o ka hookuli o na k'eiki i ka lakou a'o ana, a i iho ka makua, i ka hookuli o ke keiki. E hoomaopopo kakou i.na-laau a kakou e kanu ai! Aole o ke kamailio wale aku no ka mea e pololi ai o ka ulu ana o ka laau e hoomaka aeanae kekee ka ulu ana, aka o ka hoopili aku i kekahi iaau pololei ma kona aoao a nakinaki aku me ke k&ula. Pela no e pono ai ka hoopololei an,a keiki e ulu kapakahi ae ana; aole hoi o ka w-a'laa.u no. Oka leo ke nui, aka aole e ioaa ka hopena i inakemakeia. E hoopono na makua ina keiki; oia hoi, e hana pololei; aole e hoopunipuni. Ike a'o ana o ka makua i ka hoopunipuni i ke keiki elike ae la me keia makuahine, e ike' ana ke keiki he hoopunipuni ia, u paha'oha'o iho nae ka la i ikv.- ai kana keiki ika hoopunipuni! Aole kumu e ae nana i a'o mua ike keiki i Ka hoopunipuni, aka o ka makua no. Nolaila, he poiio i kela ame keia makua e hoopono ma ke a'o ana i kana keiki i ike ai ke keiki ia mea he pono.

Aole o ka ike wale no o kt keiki i ka hoopunipuni ka piiikia ma keia mea» aka o.ka pau o ka'hiliua'i o ke keiki i kona makua; ā i na wa apnu a ka makua e hoao ai. e a'o i ke keiki ma kela ano hoopiinipuni, aole ke keiki e maka'u ana, nu ka «ma, iho )a Juiia hilina'i i koe ia oe, e hooj ko io ana .oe i kau i kamaili.l. hoomaka'uka'u aku ai iaia, e j hoopa i ana oe iaia. _ - I E hoomanao kakou i ke a'o a ka Baibala; i a'p mai j ai ia kakou e Pili ana i ka Ipana a ka makua i alpha i'o i r kana keiki, oia hoi, aole o k,a hoonele i ka haawi ana iaia ji ka laau hahau, aka o ka |iaawi iaia ia mea. Aole nae j he pono i ka makua e i ka laau hahau i kona wa ua - piha i ka huhu, aka « haawi ,ta mea i ke keiki no ke a'o ana i iaia aole hoi no ka hookoaipuka huhu. j lle ike no ko'u i keJjtahi poo makua; ina e huhu, i oia ka wa e hoopa'i ai ike keiki. Oka hoepa'i ana la wa, jhe hoopa'i pono ole ana ia; oi loa aku ana ka hahau ana I mamua o ka mea kupono. | 0 kekahi poe naauao maoli ma na mea o ke kula, ua hupo maoli lakpu ma na mea e pili ana i ka hoopa'i ana ike keiki. E hpopa'i ana lakou aoi loa aku mamua o ke kupono, a i kelj;ahi manawa e kupono e hoopa'iia ke keiki he paani aki| la ipa ia wahi. Nawai no la e oie ka pono ole o keiki. j, j He pono e nialama i wahi lula lahilahi kupono o | hookahi kapuai ka loihi a oi ka laau e hili ai i ke~keiki, | a mamua o ka lima e hili He walania ka mea e loaa [ana i ke keiki mamuli o liop'a hiliia ana me ia lu-la, aka no nae e poino ana kona lima ; aka ina he pono laau no ke hopuia e ka makua i ,ka wa ona e huhu ai, e Poho hopu wale ana no oia i kalajjiuekokoke ana, a i kekahi wa he iaau nui kupono ole ke lo|aa ana i ka lima o ka makua, a i ka hili ana aku i kekeikimeialaau nui kupono poino ka mea e loae ' ua ia keiki ma kahi ona e hiliia ai eka niakua. . | ■ 1 kekahi mau makahiki ioihi i hala ae nei, ua. ike au i ka hili naaupoia o kekaijii keiki ma ka nui lima me ke au o ka pulumi hale, a o ka l;iopena i loaa i ka lima o kela ikeiki, ua hoolawehala loa ia a pepee na.manamana o ia I lima. Aoie ma na manamasa i hiliia ai oia, aka maluna j mai o ke kino o ka lima, a me he mea 3a ua poino kekahi j aa o ka lima a pela i poino ai kona mau I O kekahi maikai o malama i luia elike me ia i j oleloia ae la maluna, e maopopo mau ana i ke keik'i, he j laau hahau kona ua makaukau mau no ka hoohanaia aku [.maluna ona i na wa apau ona e hewa ai, a e kau ana ka 1 iaia; a i kona wa e hoolphe iki ole mai ai ika ka ma- ; kua olelo a hoohele ka makua ma kahi e waiho mau ai o I ia iula hili keiki, e komo kojke ana ka maka'u iloko ona, a e pau ana kona apiki, ina i*ae ua kupaa mau oe i wa apau au i olelo ai iaia ehoopalia ana oia kehob lohe ole lUai i kau oleio; aka i pinepiiie kou i haopunipuni mau hai iaia e huipa ana.oe iaia a,huipa ole ,no nae oia ia oe, e wiwo oie ana no ke keiki ia, oe. Mai kuhihewa kakou e na makua e hiki ia kakou ke pulapu i ka kakou mau keiki; o lakou ke hii e pulapu mai ia akou; nolaila, mai hoao e pulapu ina keiki a kakou; 'he hopena ino ko ka pulapu 'i na keiki a kakou. He makemake kakou i na poe apau e hana pono mai ia kakou; pela no kakou e pono ai e hana pono ia lakou, a e oi loa ?ku hoi ka pono ia kakou e hoopono i ka kakou mau keiki, aole hoi e hoao e apuka a i ole e pulapu ia lakou i kekahi manawa hookahi. M ai kuhihewa kakou he naauPo ka kakou mau keiki e hiki ole ai ia lakou ke hoomaopopo i ka kakou mau hana ame ka kakou mau olelo? He kuhihewa loa ia noonoo ana pela. (Aole e pau)