Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 28, 15 November 1934 — HE MOOLELO POKOLE NO AMELIKA HUIPUIA MAI KA MAKAHIKI 1763 MAI [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO POKOLE NO AMELIKA HUIPUIA MAI KA MAKAHIKI 1763 MAI

No na kumu 'ehulelui wale me he mea la tm oi ae ka maikai oke alahele eluaj Ka mua, 0 Enelani ka weli : ona kai. Aole he aumokulkaua o n.a kanaka Ame-lika.a : koe wale no he mau moku lfUvai'a liilii ka poe no InUu ia ma'i haalele lakon i k!a lakon hana, a hoolak > \ ko īnkou mau moku me na ponokaua a puka iwaho i ku moana. Oka mea i ikeia, ua nijii no ka hoopilikik o kela mau wahi moku liilii kakaikahi i.ka Poe Pelekane. He lele lakou maluna o nā moku Pelekane a hao'i na waiwai. Ikawa e hiki ole ai kiia mea ke hanaia, na.lawa ko lakou makemake ma ka hoopilikia ana i ka oihana'kalepa i n maaTahi 010. TTa haawiia ia ma«i moku oka poo ' t<uleana e ka Ahaolelo Maki4 e hana i kela ano hana a i ikeia he aumokukaua liilii o ka pf>e makaainana. He pono oi ae kekajji o Enelani ma ke kea ana o Canada malalo ona. Malailk ke kahua maalahi a kokoku mailaila mai e hoomaka ai | ke kaua maluna o Nu īoka. Eia hou, ua manao o Enelani e kokua ana na Lahui Eono oloko o kē awawa MohawkJ iaia, no ko lakou kupaa mahope o Sir William Johnson, o ke kaua kaulan.a a ka Pa? iani anii' ka poe liikini, a i kana keikikane. H.e poe Tory Ka poe Johnson; oia hoi, he poe kupaa mahope o ke alii. i K.O'keia mau kumu mp he mea la he pono e' loaa ko ke ke pio oNu loka. He iniea keia e, kaav/ale a ; o Nu Enelani mai kekahi mau mokuaina e ae a hiki pono ole ia iakou ke hui kekahi me Oiai aole he o loaa ai i ko Nu Enelani ke aiahel j & ioaa ai ko lakuu mau pono ma ka aina ame ke kai maiia o hookikina koke ia li>kou e iiaawipio mai. , Koho o Wakinekona i mea e hana ai> nolaila ka'i oia i.-kona pualikoa mai jßok<»kona ahiki iNu loka. I mea e haopakele ai i kela kukul.u oia i :Da-pu ikma o«a kiekiena o Brook]yn. Ua like no ke ano nui o keia wahi ia Nu loka elike mp ko na kiekiena o Dorchester ia Bokekona. I Augate o ka 1716, pae o Howe ī MokuPuni Loihi (Long Islf4nd). ī ka halawai ana me kekahi puulu uuku o na pualikoa Afnelika, poino lakou īaia iloko 0 ka hooukakaua pokole, a h|ikiwawe, a hookikina īa lakou e holo i na kiekiena o Brooktyn. Ina i mau ko Howe lanakila a hoopuni koke i ka pualikpa Amelika ina ua lilo pio koke ia iaia. He kulana maikai loa kela no ka e hoopau koke ai i ke kaua me ka hikiwawe loa. Nui lo,a ka naauao a makemake .ole e ki poka ia luna o ka puu kahi i hoomoana ai ka enenii, hoolaha iho la lakou e hoopuni i na kiekie o Brooklyn a hoopololi i kolaila poe ahiki.i ka haawi pio ana mai; aka aole lakou i eleu. I ka ana o Wakinekona 1 ka papahana a ka enemi, a no ke }cu niau e pale i na pilikia kuikawa, pakela aku kona naauao i k<? ianof. ta Ho«.:una oia ina eleie mao akn oka | ? yhi i aa ano mal.ua n-oku-■p*=\ u ixfe f hpehoe. , Iloko oia raa,u i ,ka .PQ, hoouka o Wakinekona i kona poe apau, me na lako kaua, .na ii-o, ame na pono kino. Upko oka wa maluhia oka po i hanaia ai ka halihali aua, me ke ku o Wakinekona ma ka'e e malama ana i,ka maluhia. Oia ka mea hope i haalele i ka aekai. I ke ala ana ae o ka poe Pelekane, ma kahi o ka hola ehiku o kekahi kakahiaka ae, ike iho la lakou, ua neoneo. Heie o Howe. ma keka)jii aoao oka muliwai e alualu ai a hele o Wakinekona no js:a akau i na kiekiena o Hariem. Lehulehu na hoouka kaua ana ma na wahi e kokoke ana malaila, aka mahope o kekahi mau hepekomu kakaikahi hookikinaia o Wakinekpna e haalele ia Nu loka. Me kekahi hapa o ka pualikoa i auhee i Nu Jersey, ame ka hoouna ana i ke kauoha ia Lee e hui mai me ia me kekahi mau aku. Aka ua llli o Lee i kona aii maluna ae mamu », a imi i kumu nona e hoole ai i kela kauoha. „ • . - Me Wākinekona i hooneleia I ke kokua ana i manaolana ai, ike iho la oia i kona komo iloko o k« kulana kupilikii. E hahani mai analke alualu ana ana Pelekane mahope pono. Hooke mai lakou iaia me ka ikaika m«i Nu Jersey 4 Ke'ake'a noeau oia iko lakou holomua ma ke puhi ana i na uwapo ame k& hanaino ana i na ponokino. 1 kekahi mau manawa i kē Qa ana ae o kona mau laina o hope mai ka lakou hana hanaino, ike aku lakou i iia l'ele--kane e nee mai ana me ka fke maopopo loa ia aku maluna oka ili oka aina. Aole no ahe mea paakiki oka hahai Ina iina kanaka Amelika e laele ana. TJa aahu lawa ole ia na koa. Lehulehu o lakou ua nele ike kamaa, a haa-

lele mahope o lakou i na kapuai koko nialuua o ka aina .i uhiia eka hau. Lehulehu o lakou e hele ana 110 ka me* ua pau ko lakou manawa o ka hoopaa an;; iloko o ka oihana koa; o kekahi poe hoi e h.olo maoli ;;na mai ka oihana mai. Kok<>ke loa ia i ka \va Kalikimaka* a makemake lakou i hoi iko lakou mau hotue pak.-hi iho. īkeia keia mea eka poe Pelekano. Hooholo iho la o Cornmallis, ko lakou alakai, e pau koke a.na ke kaua iv ; e ka hakalia ole, hoomaka iho la oia e hoomakaukau i koua mau pahulole no ka hoi ana i kona home, Aka wehe hoū o Cont\v:illis i kona :uiu pahu-lole n lawehiwe io i kekahi kaua hahana manvui o kona ike h m ana ia Enelani kahiko. Ua hookikinaia > Wakinekora e waiho i ka muliwai Dela\vare nn\waer..i ona ame ka i>oe e alualu ana iaia, A*:; tr.ab.ope loaa hou aia ho kokua mai na pualikoa mai o Lee i paa ui ihope. Ma Trenion -a aku mannia o hookahi k;sukari poe Hesio a. e ho-' onaninani ana \loko o na hale oka \va anu. Hoolala iho la o Wakinekona * hoohikiīele ia lakou. H. kaawale iho la oia o ka no Kalikimaka o ka 1776 kona \ .. e lele kaua aku ai. ?a mai la he makan; ikaika a hokL \*o !ho la nia na pukauwahi: Paku'iku'i mai la ka hau 11.. na aiuani 0 ka pukaaniani. Me ka maalalii i'oko oka ai iho la ka.poe Hwiena i na meaai maikai o ko lak. . paina Kalikimaka. a inu i ka waina nana 1 hoopumeha a i ko lakou koko a'hoolilo ia lakou i poe walaau no ka :-.auo3i. Aole lakou i moonhane mua UOKO 0 ka ikaika 0 k.. no nui e &a ana e lele ma\ as 0 maluu.\ o Ikk -... aole i pau