Ke Alakai o Hawaii, Volume VII, Number 27, 8 November 1934 — HOAO IKAIKA LOA IA KA BAIBALA E HIOLO AKA AOLE NAE IE E HIOLO NA KE AKUA IA BUKE [ARTICLE]
HOAO IKAIKA LOA IA KA BAIBALA E HIOLO AKA AOLE NAE IE E HIOLO NA KE AKUA IA BUKE
- HE HOIKE KA WANANA * i «=*■; O ka mana i kaa malalo o keia monoPole hoolilo i ikaika iloko o na hana o k|a lahui aole ia e emi iho••ka «a kiiu« Elike me ka'lī. C.~En£e]lebrecht ame F. C. Hani.ehen i olelo a i kapa ai iloko o ka laua moolelo wehe kei'- .naka, na "Kanaka Kalepa o ka Make," a ua keleia ko lakou puka iwaena o na poka ame ka pau&a., Malia paha mai hanini ole noke koko aka no ka lawelawe hana aka iKtc mana nunu'. Eia kft mea e maopopo ai: 1* ka lUI4, lilo na lua hat> nu' .> Hrivy i ka poe Kelemania, & mai ia wahi mai i !oaa ai he 70 pakeneka o ka hao ia Pa-' lani. He oiaio, na lianaia kHa hana me kina'una*u ole/ Ika 1916 nae, ika M r a o kt} kaua-'elua ma Verdun koke loa kela wahi i kahi e'hiki ai ia Palani ke ina poka pa-hu. Aole no ko lakou manaolanu e lilo.lfQlt] " , • la m;.u Jiia ;iao ka m.'.i i ki ole ai o Palani ia.wahi, oiai he n.au kona o na makelia mail&Pa mai e hoolllpi^. . "U-Ia am<- ki ia la i mau mea kaua na lakou i wale i na lala o ke kanaka jriai. laM.māi o na o na auwaha o ka poe Paiani mai na kelaK ina e lukuia o Briey, e palaha o Kelemania i lakou mau wahi nunui o ia ano i lilo iloko o ka lima o Palani. O ka pulumiia o Ui tnau wahi a lilo i puulehu he mea ia e pau koke ai o ke kaua,l aka h'e mea ia e mimino ai na pomaikai o na ponokaua. Pela i waiho, wale ai keia helehelena o fyeia ano h: na a ka poe hookiki,na kaua a ulu na hoopaapaa hahana iwaena o ka aha-ku-ka oke aupuni o Palani.i ka 1919. Ma ia wahi, ōlelo o Jiarthe f he hoaloha a he hpa paahana o ke kuhina waiwai o r larciiu ka mea he aliikoa pualikoa kaa pu, hookahi manawa ī ke akea "no ka .pojnp a pomaikaio na hui nunu l hana ponokaua, a i ole i mea e hoopakele ai i na pomaikai o na halehana o ka poe kallepa, kauohaia ko kakou majv aliikoa aole i ki-poka i na ihalehana o Briey 3 kahi e pie-. pieieia ana e ka enemi i ka wa o ke kaua,. Ke hooia nēi au ua loaa i ko kakou oihainakaua mokulele na ao ana e nana i ka pono o na ipuhao hoohehee hao iloko olaila ke kila a ka enemi e hooheeia ana no ka hana ana i kona mau meakaua a hookahi kenelala i makemake e ki-poka pa-hu ia mau wahi, ua ahewa loa ia oia." 'He oiaio eia ia mea "He ikaika hui" iwaena o ka poe hana ponokaua, Ua hiki ke hoohioloia ka manao o ka lehulehu e keia poe mano hana ponokaua elike me Schneicier-Creusot iloko o Palani. Fritz Thyssen o Kelemania, ame na hui oloko o kekahi mau aupuni e ae. a. kejhilo;ia nei lakou iloko o ka hui o iia lahui me ke kohoia o na ko:mjks,mai na ponoj<aua like ole mai nojk|^£ō^noo ? rio k6 īakou' p6no/a pomatkar %vaS"e ihb iio' ole i }ca pono o'na a : Upuni a la'koū o lioho āha iioko a na lakou e ana ia lakou ame ko lakou mau ohana ame na vsaiwa|. 0 ka manao hookahi ilpk<' 0 keia poe iloko o ko lakou ;ola ana, o ia ka paa ia Eurppā iioko o ke kulana paio i hiki ai ia lakou ke hoolaha mau 1 na manao, he pono i ko lakou mau aupuni ke hoonui i na ponokaua i ole ai e hiki i kekahi mau aupuni ke komo mai e hoopilikia i ko iakouimau aina pakahi iho. A lloko o Amelika Aole iloko wale no o!Europa e hoouluia nei ka weliweli kaua. Iloko pu no o |keia aupuni o kakou, ake ike makaia nei ia mea maloko' o na nupepa, i ke koiia o ka ahaolek makua e haawi mai i na haawina dala nunui no kela ann-; keia mahele o ka oihana kaua o Amelika Huipuia. Aole wale maloko o| na nupepa e ikeia nei ia maii: mea, aka ke ikemaka pu ne| kakou ia mau mea ma Hawaii, nei, oiai ke kukuluia mai nei na hanahou ano nui nfalaloj ae nei o Puuloa ame na ae apau o Oahu nei e hooikaikaia mai nei na pa-pu jjime na wahi e ae malalo o ke gupuni fedelala. | Ua hookomoia he ij)ila haawina iloko o ka ahaoielo makua e hookaawale :ana i ka puu dala o elima haneli kau-ani pakahi no mau halekula no ka lawelawei
$ku i ka ,h4U«I kukua mauauulea iw aoua o m\ kune ame Jia wahiue opiupio 1 hiki k*j loaa ia lakou ua niea e iipokupono ai lakou e liio i mau mukaainana maikai s W£hi a ka Mea Hauohano Gcor^,t j o iUikikuna mu haioielo kue iioko o ka Haio o nu 4 lanuali oO o keia niakaiūki. Ua hiki i kela dala hookalu ke htH>moe i alauui o 18 kapuai ke akea uo ka hooliio o ■Iwakalua kaukani uala o ka milo no ka mamao o 3«,000 ua like hoi ia me me umikumamaouo alunu i luilii ia mawaena o Amelika mai Nu loka ahiki i Kaole i mau haueli haukai v ila» e pouo ;;i e ku Wm> hiki ai ke hauwiia he hapa k i a wale no u hU.UUi. mie 4 "aole he wahi kaualua/' o keia e g Jl#ī ī maluhhi, "kv hoohauaia r.ei na iiana i aiMM* * Kwkulum ine ka i'kiuka loa uo ku nuuu'o o heowel:- * im iiiakaHiuaUii e ko : i mau haa«inu nunui e na aala :# ht>akMVkuleia iio ku uianao ua i i uui kakou \ i;a eiiemi lakOU ka aiakemuke iloko o ke o'ui anu e hoopoino ia 1 ke kue ana i ka hooholoīa o keia hooM ss4Jw ia ka niea kamaiiio ma ka olelo a;iu nuu, 'o ka iiapuLiwu o keia he hoopunipuni mao; ! oiV Uv.. U c haua aioha aiua ole ia, ahe hana lapuw n'e nu ; .,>iī r,/ ka -leI |4l*i iUia ī ko kakou poe kanaka." &=• *oi« ipw : j