Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 12, 20 July 1933 — KA HOIKE A KE KOMITE KUIKAWA NO NA HOME HAWAII [ARTICLE]

KA HOIKE A KE KOMITE KUIKAWA NO NA HOME HAWAII

~ I keia wa, ma ka īian'a like ana me na Loina Hann o ke Kulu Nui o Hawaii, ke lawelaweia nei na hana hoao ma ka aina i hookaawakMa e' ke Komiaina Home Hawaii ma ke nuo he aiv T 'x mahiai e hana like ana me ke Kula Kiekie Opio o Hoolehua, malaio o ke' alakai ana a kona mau kumu i loaa na makaukan mahiai ame hanalinv*, Ma kekahi mau waW elua e aku ma kela apana ke lawelaweia nei ila '.iatia hoao f 'ke kanu uala e ko makou maw limaliana, malalo 0 ke alakal ana a ka mahele ao o ke Kula Nui o Hawaii. Ua nui nae ka manawa 4 pau a i liln wnle atne ka pilikla pu, mamull o ka hoopauia ana o ka hana hoao i ka 1924. NA LALA HOOKOHIIIA O KE KOMtSINA HOME HAWAIl He mea potxo io e loaa i na lala apau i hookohuia o ke Komisina Home Hawaaii ka iini »ui e loaa fea pono i ka poe hookuonoono, a ina ua haule ka hookoia ana o keia mea ma ka aoao <? kekahi lala o ke Komisina, alaila he pono na nema ana e lilo i mea kokua mai ma ka iapaau ana i keia mea. KA LUNAHOOHANA A KAKAUOLELO I ka haawiia ana aku o ke kuiana Lunahoohana a Kakauolelo o ke Kiomisiria Home Hawaii, a mamua o ka lawe ana ia kuiana, ua kuka au me na ohana ame na hoaloha a haawi 1 ka noonoo akahele ioa ana. 0 ka poe i uiia aku hooikaika mai lakou ia'u. e- lawe i kela kuiana,, me ka manao ana ua kupono maoii au no kela kulana: Ua noho iwaena o na Hawaii no ka manawa i oi aku mamua o kanaha, makahiki, koe wale no ko'u manawa i kaawale aku ai 1 ke kula, na ia mea i haawi mai ia'u i ka ike maopopo i ka lakou oieio, ka noho ana ame na mea pili ia lakou; ua pili kokoke loa au me na hana hoakoaoa ana i na Hkwaii no ka mea na ko'u makuakane e malama ana ia Laie; ua puka mai au mai ke Kula Mahiai mai oUta a ua ao no hoi ma ke knla tiahiai kiekie; a ua noho Junaiul au no ka Hui" M?J\iai Koolau no ewalu mak_ahild, a ma kona mau hana aolē wale au i makemakeia e loaa kā ike ma ka aina o ka hoō'Ul'u ana I na mea- _ kanu arfte kr: hooponopono ana 1 ' i na holoholona aka o ka ike lawelawe pili 'iāala ame alakai kekahi. Ke waiho aku nei au mai ka hoike mai a;"ke Konuke: "E lawe'alīei; 'makou i ke kulana, mamuli o*&a nana ole ame ka loaa ole o kā makemake i keia hana ke i ala mai ai o keia kulana pillkia o na hana ma Molc'tai? Ke ano kalele nei makou maluna' o ke kumu hope a ke manaoio nei makou ua kakooia mai makou e na moolelo elike me ia i loaa at ia makou." Aole e hiki ke lokahi me ka manao kulana "pilikia" ko na hana ina. Molokai. Ua loaa no na kuia ame na pohihihi, aka ua pakele keia hana mahiai m&i la mau mea mai iloko o keia maiiawa o ka pilikialUa keakeaia he hapa nui mai ka uktf. ana i kp lakem mau hila apau mamuli o ke emi mai o na kumukuai ame ke 'oaa ole ana 0 na ioaa i koho waleia, aka ke mawaoio nei .au ke ike nei ka poe hookuowoono i kekahi hanwiaa hoomakaulii ame ka hoonianawanui ame ka hoohoihoiia aku e hiki ana ke loaa na hopona holo?nua no ka lakou mau hana- , Ua, lioah&wala au no ka hoopakeie «4« i ka poe hookuouoouo. laa ka mea e pill ana i ke "piepleleia." He kanalua loa ko'u ina ua ka poe hookuonooiio ma Molokai a oi aki: mairtua o o Amerika Hulpuia. b ke kuai ana i na waiwai kekahl o na hana mit loa a ka lahul Amerika. e hana ai n\a ka hoolaha ana iloko o na nupepa an\e na hat\a hooikaika e ae Iwaena o ns kaiialea' O ka hoahewa ana 1 ka mea liookuonooiio no ke kua! ann me ka naauao ole o ia tk> ka hoaheWa anei ! na kanaka m&hi&l Ameriks ame kekahi mau mnltaatnana e ae apuni ka aina, Me kanaiua ole o kefcaht pn lahui o kako« o ia ke kuai a oi inaniua o kupono. iua paVa tna ka uku Ulill « I oi* oi 3pkn paha m&mua 0 I» ioaa mah\r a O ka hoaaku i ka mea tu>okuonoono 1 min wa no na hemahema e lAua m ia nei m ; < na vafci «p&u me h* U he h.vr.,i kau-

!?ve ole ia i kela poe kanaW^. ka hopena, he pono c hoomaopopoia he kuokoa keia poe hookuonoono a ua kaa malalo ' o ka hemahema a kakou apau e hana pu Tna "o ka hana ia a kf:- Komislna Home Hawaii o •ka noho mana maluna o kela ame keia kuai ana a ka poe hookuonoono, alalla aole/he kanalua ina ua nui na kuai hemahema ana 1 hoopakeleia; aka he mea kanalua ioa ina he mana ko ke Komiuina Home Hawaii a i ole o kona mau lunanui a i o'w he kuleana paha e noho mana ai i ke kuleana kuokoa o ke Kanaka, a ke olelo maopopo loa nei au ina ka aoao o ke kauieo ame ke ao ana ua pinepine loa ko'u wa koi a i hoomalimaii i i::x i xje hookuonoono e akaheie a e naauao, Aole hiki ia'u ke hookuu i na oleio ahewa me ke kue ole i hanaia e kue ana i ko'u maemae ame. hoopapau i ka hana a'u i hwlaa al la'u iho e hana. He manaoio ko'u ina he nana ponoia, ame ka hoomaopopo pono maoli i na hana o ka poe hookuonoono ka 1 hanaia, no ke kokua ana Ja lakou, ina aole i alakaiia i na hoahewa ana mai. Ua kamaaina au. i na Hawaii ame ko Iakou raajx mea, he mea nui a hohonu : Ioa _ia ia'u, a ua pa au me ka ikaikai Ioa i na hoahewa kumu ole i hanaia mai maluna o'u, a e pono oe e kala mai ia'u no ka hoike ana i ko'u manao m* ka ikaikal loa, Ua poina loa ke Komike i ka mea e pili ana i ka hoomakaukau i ka aeilke halihali he hana ia e hoohana ana i ka hoonoo o ka poe apau i kuleana no ka lawe ana I na oo halakahikl ma Hoolehua, Ua aponoia ka aelike hopē e na loio kupeno a o k" hopena ia o ka hoolala akahele ana ame ka ike i na mea e plli ana ma Molokai, He mea pono o na pono haiihali apau a ka poe hookuonoono e hoouluuluia iloko o hookahi i hiki ai i na hua ke laweia me ka hikiwawe loa me ka hookeie ole ma ke alanui a ma na uwapo. Ua hoohoio mua ia rne ka maopopo loa 0 ke aiahele hoomakaulii wale no e hiki ai na hua kauUilU ma na mala Hke o)e ke ohlia a lawe 1 Kaunakakai o ia ke kaa ana maiaio o hookahi "boss" ka mea e pono e loaa iaia ka mana o ka lawe hojookoa ana. , O ka'u i ao ai i ka poe hoo-| kwmwuo, i ka wa i pau ai na| aelike apau i ka heiuhelu akaheieia a hoakakala aku ia lakou, ua komo i!ofto o papahana halihaii na manao maikai •*i kau ai ka manao o ka poe i kuieana i ka halihali ana 5 ka hua, O ka hana nui o la ka ho* onee ana i na hua no lakou ka waiwaiio o elima kaukani dala. Aole he wahi hookikina iki i hanaia o kekahi ano, a o na mea apau i ikeia no ka hoopakele ana ao?e wale i ka hua aka 1 ka pono pu kekahi o ka poe na iakou e j A ali, ua komo ia iioko o keia mau aelike, he mea hoi e koe ai i ka poe kanu hala he $25,000.00 o ka hooiilo o ka lawe ana i na makahiki 'elima. He mea pilikia ma'oli ka hana ole ia ana o kekahi mau uku ana elike me ia i hoakakwia maIoko o na aelike a he hana hookaumaha mai ia me ka hoihoi ole' ia, aole wale ia'u, aka ia Libby, McNeiII&Libby, ka Hui Hoolehua ame ka poe h<x>kuonoono. -Elike me kau i i«ce ai, ke hanaia nei na mea apau e hiki ai ke'loaa mai keii dala (Aole e P&v)