Ke Alakai o Hawaii, Volume VI, Number 8, 22 Iune 1933 — KA HOIKE A KE KOMITE KUIKAWA NO NA HOME HAWAII [ARTICLE]

KA HOIKE A KE KOMITE KUIKAWA NO NA HOME HAWAII

I Maraki 9_, ĪWH, he 23 poe hookuonoono 1 hana he aelike no ka haiihaii ana i ka lakou painaapala me ka Hui Hoolehua no ka manawa e pau ana i Okatoba 31, 1935, a o ke kaki no ka hali ana i ka painaapala ma keia aelike he $2.25 o ke tona, rio ka hali ana kekāhi i ka mea hoomomonp. lepo ame na ukana e ae mai Kaunakakai a i nā home hooHuonoono, he $2 0T o ke tona, a no na hoi he 4 keneka o ke eke. Ua loaa i ka Hui Hoolehua he 25 keneka no na kona apau e haliīa ana, E ukuia. no ka poe hooKuonoono i ka wa wale no e loaa ai i ka Hui Hoolehua mai ia Clarke mai, he manao i pono ai e nana akaheieia e ke Kakauolelo o ke Komlana mamua o ke ao āha i ka poe hookuonoono h& mau kaa kalaka ko lakou e kakauinoa ia aeiike. fiia hou, ina e £iki ole i ka mea hookuonoono ke haawi i kona kaa i ka Hui Hoolehua i ka.wa e makemakeia ai e uku oia he umi dala i kela Hui no keia ame keia la ona i hana ai peia. 0a aponoia 'keia aelike e ka Hui Royai Hawaiian, ame ke Kakauolelo Mana Hooko ma ka aoao o ke Komisina Home Mawaii.

Ia la hookahi no hanaia he aelike me ka poe hookuonoono, ka Hui Hoolehua me Clarke a malaiia e hooiimalima ana o Ciarke i na kaā kaw.ka a ka poe hookuonoono. no ka nim hookahi elike me ls»&& hoolimaliioa me ka poe hookuonoono, a ua like hoi na manao apau, me ka paaia o umi pakeneka e Clarke no na hooliio poo axne ka hooiiana ana. I ka haii an& ijke oo o ka 1931, ua aeiikeia e ha&siana uku ana ma ka mahi&a* .Bia nae, oiai ua aie o Clarke ika Hui Fageol Motors o Kaleponi, ua hooiilo oia i keia hui i oleioia, me ka ae ole o ka poe hookuoaoono, ka Hui Hoolehua ame ka Libby MeNeili ame Libby„ i na uku ana e loaa ana iaia mai ka Libby, MeNeill aaaa Libby mai. O ka haii ana o lulai ame A.ukake m ,e ae i Laki i kn tta iaweia e kekahi kaiiaka o ka Hui Pageol Motors o i£aiepom no ka uku ana i na aie o Ciarke. O ka huina o $8,29&.90 ame ka ukupanee o $39.70 e hui ana he $8,335.60 ua ukuia. e Clarke i ka HiU Hoolehua, ka akena o ka poe no lakou na kaa kaiaka, a koe ke koena o $9,463.58 ka aie ia lakou, O ka ioaa mai o ke dala i ukuia i ka Hui Fageol Motors he mea maopopo ole ia. Ke manaoio nei kou komike ua oi aku ka maikai ina no i hana no ka poe ona kaiaka me Libby, McNeill ame Libby mamua o ka

i heluia mai Ia m& keū* mau pauku? Ke mea ia kakou e akahele loa, no kia mea, iua e kipakuia mai kela poe me ka oleloia mai, aole i ike ka Haku ia lakou, pehea ana la ka Haku e olelo mai ai ia kakou i kela la? Aole paha kakou apau loa i hana elike ka me ka kela poe i hana ai? toa ua kipakuia mai kela poe ileko no o ka uui o ka lakqu mau hjaua i ai ma ka inoa o ka Haku, pehea la kakou e pakele ke kipaku ">le ia mai ina ua hau.'-2 ilio ka kako 'i mau haua i hana ai ma ka iuoa o ka Haku malaīp.o ka kela poe?

He pono e lUp keia mau o- , lelo o keia mau pauku i' mea nui loa ua kakou e uoouoo aL iini nui nei kakou apau e komo iloko o ke aupu&i o ka a ina ua kipakuia mai kela poe ■ a komo ole lakou iioko o ka lani, I me ka nui o ka mau | i haiia, ai ma ka liioa o ka Haku. , pehea la kakou q pakele ai i ke | kipaku pu ia xu&i aole e , iloko o ke .aupuuī o ka iani? E noonoo kakou a e h&na. elike me ka ka Paiapaia Hemolele i a'o mai ai U kakou, a i ok, o kakou pu kekahi e kipakuia mai ana e ka Hgku i kela la, a ua kolioke ioa mai kela ia i o kakou nei, a he keu aku a ke poho o ka manaolana o nei niau makp,liiki o ka h.oom&nawanul ana I ka liele i ka pule auie :ia hala\vai haipule, a o ka hopena nae, pau- kakou 1 ke kipakuia e k& £&ku i keia ia, me: ko Ia la oleie iual, aole Oia t ike ia No&ila» i uui ke aho; a pae ka h$L <teUs.au mao me; kā hookipa ia e ko kakou Haku, alaila m<mao ae ka maha,, ke kuu o ka ame ke kaawale! aku o na pilik&. Aole wale o ua j pilikla o keia ola aua, aka o ua' pnikia pu kekahi o ka make mau. loa e kau ana insauna o ka poe, *pau e komo ole ana iloko o„Xe ] aupuui o ka i:u)i " j

LiwelKwe hana ana ma o ka Hut hLooiehua ia. Ke manaoiajiaia nei e hoponoponoia no keia ku,lana pilikia, a ma keia hope aku e loaa i keia poe hookuonoono me ke kaulua ole ame ka huikaii ole, ke dala i kuleena oiaio ai lakou ma ka hooko ana i m manao oloko o ka lakou mau aelike. NA MEA PILI DALA. O ka ntnau pili dal& o ia kekahi o na nlnau ano nul loa, a o ia no hol ka iwikuamoo ame ke k<K> o na hana apau. Ke waiho nei makou he kii pokole 0 ka waiwai ame na aie o ke Komisina i laweia mai ka hoike & Kou Hanohano i ke Kakauolelo o Ke Keena Kuioko i hanaia i lunf 30, 1931. a i laweia mai a keia ia 30 o Nowemaba, 1931, ma o na hoonaauao hou ana i loaa mai. «uina Waiwaf a lune 30, 1931» 1 ikeia ina, ka hoike a ke Kiaaina i ke Kakauolelo Kuloko $1,834,663.44 Pokole (mawaho ae q na hoolilo i ol mamua o na loaa) $293,923.45 Huina waiwai ame poho $2,128,586.89 Na loaa i kohoia e loaa mai ana ma na alahele ekolu niai i hoomanaia e ke kanawāi ahiki i Now«maba 30, 1931, o ia hoi, mai na aina kanuko mai ame na laikini wai mai 30 uakeneka,

$61,072.88 Mai na aina e ae ma 100 pekeka, $26,053.00 Hoko o keia hoike, hiki no ke ikeia ke poho, he mea lioi i maopopo loia e nui ae ana ia, i ka pau ana o keia makahiki, a oi aku ika $300,000.00. I Nowemaba 30, 1931he huina o $1,613,381.22 ka pono e loaa mai mai na alahele ekolu mai i hoomanaia e ka Ahaolelo Makua no ka $2,000,000.00 Waihona Kaamau, a koe iho he koena o $386,618.78 he koena e loaa māl I lawa ai ka palena i makemakeia e ke Kanawai elike me ia i hoololiia ai. 0 ka hana no ka mea e pili ana 1 ka hookahua ana i waihona kaamau, aole ia i halawai me ka holoponō, no ke kumu ua hanaia na hoolilo nunui loa ana no na hanahou ame kekahi mau hana e ae, a ua laweia na dala mai ka waihona kaamau mai, aole hoi mal ka puka i loaa mai ai o ka hana o ka hoopukapukaia ana o ka waiUona a i ole mai na waihona e j)iki 'ai be hookaawaleia e ka Ahaolelo Teritore eiike me ka mea i koiia mai e ka Pauku 220 o ke Kanawai.

O ka manaoio o kou Komike, ina e makemakeia ka hana o o®j Home Hawaii e holomua- a e malamaia ka wamona kaamau elike me ia i makemakeia ai i kinohi i ka Ahaoieio Masua, e hanaia kekahi hana maopopo 0 ka lawelawe ana i na hoolilo a he alahele hol e hoihoiia ai 1 ka walhona kaamau ua dala i hooliloia no na hana,hou ame na hana e ae, a nolaila o ia ka kou Komike e waiho aku uei i keia mahope ae nei: Ka mua: E noiia aku ka Ahaolelo Makua o Amerika Huipuia e hoololi hou mai i ke Kanawai i hiki ai ke aeia na loaa mai na alahele ekolu mai, o ia hoi, 30 pakeneka o na aina kanuko ame laikuii wai a 100 pakeneka o na aina e ae. e hoihoiia no ke Komisina ahiki i ka piha rna o ka huina o $2,624,888.38.

Alua: E noiia ka Ahaolelo e hoihoi hou i ke Koraislna Home Hawaii i na dala i hoaieia no na Oaīa i hooliloia mai kela wiihoua mai. Akolu: e nolia ka Aliaolelo e hookaaw Je i Imawina Uoko o kii bila haawiu^' ka i uiakemakeia no ka hgofcana ana ame ka malama aua, a 1 ole, iiia aole ka Ahaolelo e liooka&wale ia haawina i ka huiua i niakemakela no ka hoQUajia aAa arae ka malama aua, alaŪa o ua hoolilo no ia mau han& t .Us2ko o i\a matehiki eiua, e kaupaleiiaia mai na loaa waīe ao o n,& makalūM elua nmmua aku. Eha: Ina £ hookaawaie ka Ahaolelo i ka huiiia i iiu\kemakeia no ka hoohana ana aaie ka malaml anā. alaila o ha loaa apau e ho*:kaawaleia a e hoohana waleia 110 no ka uku aim i na dala i aieia mai ka waliioua mai no ka ama • ka Inuia a uo ka ukupanoe maluna o i& mau aie. AHma; liia ka Ahaolelo e pai ka waihoua uo ua haua kupono ano uui i hoohanaia mailaila mai, a hookaawale 1 na elua makahiki i ka huina i uiakemakeia uo ka ame ka malama e hoohana w aie ia no na dala apau e loaa mai ana mai ua loaa ame na dala aie no ka hoopalalKilalui aaa i ka hana o ka po< hookuo,\u\jno. Hiki uo ke ikela ū- kupeuo maoli e akahele loa ka liooLio^.

ana o ke dala no ka hoohana ana i na ha,na o ka Home, i hiki ai ke loaa he huina niil kupouo e hiki ai ke hoopalaiialakaia aku ame ka wehe hou la ana o kekahi mau aina hou ku, ma kekahi manawa mahope aku ii©i, a e Uookaawaleia ai paha i hiki ai ke hoomahuahuaia ae ka huina kaamau a loaa hol he huina oolea kupono mai na loaa hoopukapuka mai no n.a, hooiiio o ka hoohana ana. : I mea e hiki ai keia mea lie pono e pokeia na hoolilo ano ole, a e hoemi i na iilo poo ma na wahl apau e hiki ana, ia manwa hookahi e noonoe i ka pono o ka poe hookuonoono ma ka haawi ana ia lakou i ka hookele kupono ana, na ao ana ame ua ihea .paahana kupono. Me keia manao e pailakaia ai, ke noi ikalka aku nei makou e aoonoo aka&eieia na nianao i waihoia ae nei mamua. - NA MANAO LAULA: Ke waiho aku nei kou komikp 1 keia mau manao lauia mahope ae nei penei: 1 E hele na lala o ke Home Hawaii ī Molokai ma o eha manawa paha ka o ka makahiki, a e ike i na ho-, me ma Hawaii ame Qahu i elua" manawa o ka makahiki ka haa-, haa, koe ke ELakauolelo Hooko ka mea e pono, ka haa-' haa e hoolilo oia he hapa o mahina ma Molokai, a ekolu paha o ka mahina i ka wa ka hala o ka mahlna. He oia e hele e ike i ka poe o Hawaii ame Oahu aole e iho malalo o eha manawu o makahiki. Ke manao nei koū ma ka hana ana pela, e ana ke kamaaina maikai ae ja,. « ioaa pu ana hoi ke kii;, ikahi maikai mawuena o ka hookuohoono ame ke Hawaii. He pono i na iala i hookohuia oke Komisina Home Hawaii ke

haawi aku i na kokua ana apsra i ka poe hookuonoono ma Molokai i loaa ai ia iakou he daM mai ko lakou mau aina hookuonoono mai, i pakele i na hoohihia mawaho mai, i mea e ai ia iakou aole e uku wate ao i ko iakou mau aie poiolei, ia wa hookahi e hooiako ia lakou me ke ola kupono ana. Ma keia mea, ke manao nei makou he mea m&ikai no ke Komisina ke hoonaauao i ka pono e inalamaia i maoheiu no kela ame keia mea hookuonoono ma jna lawe- i iawe piU dala ana apau o kela j ame keia ano, a ma ia hana ana j e ioaa no ka poloiei o kona moohelu. j j O ke Komisina Home Hawaii;i no ka manao hui ana i ka" pono 1 0 ka poe hookuonoooo, e koi a ej kokua e kukulu i ahahui kahi no ko lakou pono kailike/ a o na lala pakahi e uku i wāiiij auhau uuku 0 ka mahina i lo|fl aa ai he waihona no na hooHloj 0 kona hoohanaia ana. Ke ma-1 nao nei makou o ia ahahui hookele a ao ponoia e lilo ana | iā i mea nana e hoopaa i k§l pipili o ka noho hoaleha iwaena o ka poe hookuonoono e loaa ai hoi ka pono kailike. 1 E hoi hou ke Komiaina i ka-| na hana mua o ke apono 1 na hoaie pokopoko eiike me ia, 1 i ikeia ai ma kuai i kaj*va-] ainaia, ma ke ano lie ExhibiEi «A»; A . ] J Ke manao nei makou he ponoi e aeia ka poe hoopuonoono e ] aie ma ke ano wale no e lawal ai kona mau hoolilo o ke ola 1 ana. ' fj A oiai na ke keena o na aina' aupuni e ohi nei i na dala,o KomlMna a na keena anaaina hoi ke ana ana 0 ka aina lwa-! ena o na alna hookuonoono al na ke keena hoi 0 na hanahoa] jke kukulu anā i na hale, -m?1 ka hoomakaukaū ana i na klif. 4 ame na loina no ka hana anil i na alanui ame na kula wal"' ft kaawale !ho la ka Luna Hoo- ' ko me kona manawa no na $tarl na wale no 0 ka home, aine hoeAala ana ame ka hooma-1 popo ana i ka p&pahana awj ka hoonee ana aku ia mau mea imua. Nolaila, he pono Wki e haawi i kona manawa 1 «►kioki ole ia no knna mau na. a ke koi ikaika noi mal ! kon e pono ola e kauohaia e hs-j na pela, a malalla e loaa i hookuonoono ka awe na hopena e n:au ana,' O ka mana hooko ame ke kauolelo e pono oia e hooma-' kaukau a e hoopihapiha i pal hakahaka auhau 0 kr. hookuonoono 0 Molokai i ai ke loaa i ke aupuni ket 4 * ieana o na auhau e pono !&"£! ukuia mai n pela hoi e pakek 4L ka poe hook\K>noor.o :::ai u* opai mai no ka uku ole i r.s hMi aroe tea hana o!o v :v.au. £$'1 hakahr>ka auhau kujv:v o na loaa. M