Ke Alakai o Hawaii, Volume V, Number 47, 23 Malaki 1933 — HEAHA ANA KA HOPENA E ANA MAHOPE AKU O KA HOOPAUIA ANA OKE KANAWAI WAIONA [ARTICLE]

HEAHA ANA KA HOPENA E ANA MAHOPE AKU O KA HOOPAUIA ANA OKE KANAWAI WAIONA

Noina makahi loihi aeneī lea noho ana'o ko kakou aupurti malalo o ke kanawai hoole waiona. a i 'kela makahiki aku la i hoomaka ai ka poe makemake e hana a e kuai rama i ka hooikaika e hoopauia ke kan«v.ai hoole waiona!.. E 'kala no lakou i hoomaka .ai i ka paio ana i ke kanawai hoo!e waiona ; aka I ka makahOa nae f hala aku la ka ikaika loa o ka lakou paio ana me ka hahana, a i ka , 'pau, fei]a;o ke kohq balota o ka, aina makua o k'ela makaniki aku la, ua hoopiha loala maī lakou me ka hauoli, no ka mea, hē poe kakoo t ka'hoopau i ke kanawai waiona kohoip ie Ja koho baloka i hala aku «ei, a loaa iho la ia ka ha&>anui o na oenatoa ame na lunamaleaainana ka i poe ka hauoli ame ka manaolana no ka hooko io ia aku : o ko lakou makemake no ka hoopau io ia aku oke kanawai 'waiona a loaa ka lakou jgula dala o keia mua aku. I O ka olelo uui a ka poe kakoo e hoopāuia ke kana-! wai waiona; oia keia: Aole e pa-a-o-ka inuiar-ame ka ha~! na akuaiia ana o ka waiona, nolaila he pono noe hoopauia ia kanawai. 'O'ka ninau: no ka pau ole ane.i o ia meahe pepehikanaka, nolaila e hoopau e pono e hoopauia ke kanawai pepehikanaka? Ina e ninauia aku'i ka poe e makemake e hoopau loa ia ke kanawai hookapu waiona, ina paha he pono e hoopauia ke kanawai pepel ikanaka, no ka mea aole he pau iki o ia mea he pepehikanaka, e pane rnai ana lakou, aoīe e pono e hoopauia kela kanawai pepehikanaka, me ka o3e!o pu mai, he mea okoa loa ka pepehikanaka mai ka waiona mai. Heaha hoi ka mēa e okoa loa ai, % no ka mea h£ mau kanawai papa like no laua i ka hanaia o kekahi mau hana. a hr p- .• ■ 1- no"hoi ia mau hana i papaia ma ia mau kanawai; nolaila i ka pau oie ana o k A&, mau hana hakihaki leanawai i kela mau kanawai, a i makemakeia e hoopauia kekaV ; a mau kanawai, heaha iho la hoi ka mea e hookoeia ai o kekahi k&n»wai a hoopauia hoi kekahi. Ua hiki pu no ke waihoia aku ka ninaa » kela poe, no ka mea e pili ana i kekahi mai< t- ae apau, e !aa ke ianawai hookapu opiuma a>iw.' nn H,Javva: papa eae apau; īMoi pau ole ana ona hana i papaia ma ia mau kanawai; alaila e pono paha e l-,-u ia ia mau kanawai. Ina pela, e hiki mai #na i e puu loa' ai ko kakou mau kanawai i ka Ala o ka makemake nae o keia poe/o ke hook waiona wak no ke hoopauia, aole no ka hiki p|je ke pau ia mea he h,ana a he kuai rania m.alalo y k,a papa ana a ke k'aiiuwai. hookapu waiona, aka no ka o kela ,poe i ka rama, a o kekahi poe hol, no ko la,Kou makemake e loaa ka lakou gula aala.

He manao ko ka poe ;e komo ilo'koo ka hana kuai a hana rama, no ko lakou ponp wale iho no; aka ke oleīo nei nae lakou, he kanawaf |>jjppilikia kela 1 ka lehulehu, a ina ka e pau kela kariawa! rf : $lana e nui ana ka pomāikai o ke aupuni. Oiaio ana mea e loaa ana ? Ke hoole nei ke alakai o Hawaii, aolē pela; aka e oi foa aku -ana ka pilikia o ke aupuni; aole o ke aupuni wale no, aka o na kanaka apau kekahi e pllikia loa ana, a koe wale no ka poe e komo ana iloko hana pelapela iauna ole. He raea maopopo loa:me ka hiki ole ke hoohewahewaia, e oi loa aka ana ka,|pilikia o ka poe limahana ame ko lakou mau ohana, o m. wahine no nae ame iu. keiki ke pakela loa aku ana o ka:pilikia, no ka mea, ua ike a ua kamaaina loa ia ia mea, he pilikia o na wāhine na keiki a ka poe lilo o na'3sla i ka rarna, ma > ka hele o na.kaine ame na m&kua.i'lKa inu rama, a aamua o ka hoi ana i ko lakou mau hom<?, me ko lakou mau ukuhana o ka hana ana i ka pule ahsd mai i ka Poaono, a ukuia mai e na hakuhana, a i ka fyoea ana aku j ko lakou mau home, o ka hilala ka nfSea a iia wahinē am'e na keiki e ike aku ai i ka lakou mau kane'ame na makuakane, a o ke kenikeni hoi, ua pau mua akkj la i ka inu rama ia', a noho iho la iloko oka hune ame ,&a pololi. He ikemaka no ko ko oukou lunahooponoponō ;e kamailio nei i keia mea,' aole hoi he lohe pepeiao. Ma ka nana aku na hoa o ka ahaolelo makua, me he mea la e ko anā"lia makemake o kela poe, 110 ka mea ua hoike maoli ae kekahi o na hoa'o ka ahaolelo makua i ko lakou ma" ( manao e kakoo ana lakou i |ca hoopaiiia o ke kanawai Jjbole waiona. He mea maopopo loa,; i ka wa e pau io ai o ke kanawai hoole waiona, e nui lō'a ana ka poe e ona ana i ka rama, a iha e kalaiwa ana ia p«e i na otomobile, aole o'u kanalua iki i ka olelo ae, e Ol loa aku ana ka poe e make a e eha ina otomobile e hoo£'elei;i ana e ka poe i kaa malalo o ka mana o ka waiona, |tw> ka mea, ke ike nei 110 kakou i ka mahuahua o ka heluha o ka poe make i na otomohile, a o ka oi aku o ia ppino i baa mai mamuli 110 ia 0 ka hooku'iia a i ole plnaiia'ia paha o kela poe i make e na kaa e hookeleia ana e na kalaiwa i kaa malalo o ka mana o ka rama. [ Ua ikeia iho ma kekali'i mau nupepa. ke kukulu ana mai nei o kekahi auna o ka poe makemake e hoomauia no ke kanawai hookapu wa,io|ia i puu dala nui no ka hoao ana aku e paio i ole ai e hoopauia l:e kanawai hoole \\ai> ona; aka he mea maopopo loa, o ka poe ku-e i kela kana-' w-i kekahi i lako me na putl dala nunui no ka paio ana! aku e make ke kanawai ku-e waiona. a ov.ai ana !a o keia mau auna ke hoolilo i ka p\JUda!a mc ke ku-e ole i kc kanawai. Nui wale na moolelo'walohia i ikeia o na ohana 1 hoopilikia loa ia mamuli 0 3ka lilo ana o ke poo o ka o- ' hana i ka inu rama, a nana ōle ia mai ka pono o ka ohan» e hoho ana i ka home, e kali ana o ka hoi mai o ko lakou mea huli i ka pono o k<&; Cla ana me na meaai a nianao o piha o ka houpu eia nae, i ka hoea io ana o ke poo o ka home. aofe wahi meaai ma kona liina, aole hoi ht> kenlknei i koe Itia kona pakeke, m ka mea ua pau aku la i ka poe kuai rama; o ko lako'i mau ohaua

ke ppmaikai, o ka ohana o ke kanaka inU rjtjria, he pilikia ame lea ilihune ka mea loaa ia lakou. AuwifSo hoi ka manaonao e! Ua ike 110 ka poe e kokua riel;e hoopauia ke kanawai hookapu waiona i keia mea, aka aole no nae o lakou noonoo pono.phai, aka- o ko pono 'wale iho no ka lakou e nana. * Aole wale o na ohana o ka poe .ke.*pilikia mahope aku o ka noa ana o ka ramja,"jj|ca o na haleoihana kaiepa no kekahi, no ka mea, e pau e ana ke dala a ka poe inu rama i ka lilo i ka ram& a B>£ ole ih-0 kekahi wahi dala, 110 ka uku ana i-na biia e pono ai ke ola ana o ke kino, a lilo ia he mea e hiki ole ; iUj .ka ohana ke kuai i na mea e ae e pono ai ka noho anj|!)pĀawaho ae o ka meaai, e laa ka lole ame na mea lehuje§3t£U e ae e pono ai ka noho ana o ka h->me.

O kekahi mea olelo mau a ka lisk;ua i ka waiona, o ka hooneleia o lakou i ko lakou kuokoa mamuli o ke kanawai hoole waiona, no kfj ūa papaia e ke kanawai,- k lakou kuai ana i ka a lakou, 0 ka papaia ana ka o ka rama, he ku-e i ko lakou pono kuokoa. Ina pela, alaila o ko lakoij g|ppaia ana aole e pepehikanaka, he ku-e ana ia i ka kuokoa o ke kanaka e makemake ana e pepehi i kpl&hi kanaka; a I pla hoi ke kanawai e papa ana ia mea He |&ue. He ku-e ! anei kela kanawai i ka pono kuokoa p makei make e aihue i ka waiwai a kokahi alai? j I Pehea la e ka poe i|okTcj like ( «ple oka aina, o oukou auanei kekahi k# aoao e kakoo , aua i ka hoopauia o ke kanawai hoJkajm waioua? lua i pela, alaila ua kū-e « ukou i » pmo o ka poe e makemake ole ana i keia kupuino he !vaipna, no ka mea, elike. no hoi me ko oukou olewi ke lii-e a kela kanawai 1 ko oukou pono kuokoa, pela no hoi e ai i ka auna ku-e waiona ke olelu ae i ke ku-eia o ko pono kuokoa ke holo kelumawai e hoopau ana i kanawai waiona.