Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 18, 3 Kepakemapa 1931 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

I )]too nud ia ka haku: "O hoi nui e iko |ouk 2 mau kino, a o .noho iho hoi au me o*u mau;kauak:a l.eLa no ka kakou alahele e hana aku a'M meia e pio ,ai ) kakou kela kupua. He kupua no hoi oia ahe ku- ( pui no hoi ;n.i, ia wai ana la o maua ka*ai p lila ai. Na !ka i o ke kaua■ e hoike mai i ka mea o maua e lanakul ana. Aole nae o'u manao e lanakila au ke o!e ,oul)u e kok.ua mai. Malia io no paha elike me kau i o ilo mai nei e Wiliamaiki, he poe ikaika ole oukou, ake'; aole w.āle no ma ka ikaika ka lanakiia. Nolaila ua l paa kuu manao e huki lik& na kakou ma keia hoouka kaua j ana aku auMē ka haku mua o oukou. M Me keia mau i olelo ku ae la ka haku iluna no ka hookuu ana ,i ka lakou luana ana, a ku like ae la no hoi na poe a pau. Haawi na iulu lima aloha ana me na minoaka mohaha mai na papalma mai o ka,haku a. pela no hoi me ka wa- . hine hapa nioo, aka aole nae he . wahi minoaka mai ia j W.ilaniEiki &ku aine ke ko€na iho o na opio w&liine, no ka mea, ua komo' koke aku la no ka makau iloko o la- . kou no ka mea e pili ana i ko lakou kaualakoia aku e ko iakou haku hou iloko o ke kaua me ko lakou haku mua . : : v- !■.... Haawi m.u la ka haku i ke nloha aumoe* a panai aKu la no hoi lakou nei i ke aloha aumoe, me ka haawi ana aku i na hf)omaikai nui ia iala no kana inau maikai ia lakou ■noi. —— I ' ilookalii o lakou nei i piha loa i ka. hauoli oia no ka wahme hapa moo, no kona ike ana aole he huhu o ko lakou haku iaia, a no kona manao e hiki mai ana ka ia (• kaawa'e aku ai o keia kulana hapa moo mai iaia aku a hoi hou ae kona ano a kona ano i hanauia mai ai. Aole ona hopohopo a makau iki no ka hele pu aku me kona haku hou e kaua i kona haku mua, no ka mea, wahi ana, ina no oia e make mai ana ma ia kome? pu ana aku i ke kaua me kona haku hou, ua like no ia iaia m<> ka noho .ana iloko o keia kino kupanaha i mai ai maliina ona. t Me ka hoihoi ole wale no ia o Wilamaiki ma e hoi I Ja aka o ka wahine moo hoi, e hokiokio wale ana no oia |i ka hapahui o ka manawa, me he mea la e hoike ana : oia.. i kona mau hoa ua piha loa oia i ka hauoli. Na ia [piea no hoi i hoopiha aku i kona mau hoa i ka manao , inaina nona ; nolaila ninau mai la lakou iaia: "Ua lilo iiīiei na ft.,ka haku a kakou i olelo mai nei o pili ana i ko aku e kaua me ko kakou hak:u mua i mea mai ia oe, a i ole'o ka olua mau mea anei ia i kuka Bgai nei iioko o kela lumi maluhia ka mea nana i hoopih|ir mai ia oe i ka hauoli. I īw.i la ka wahine hapa moo: "o na olelo no apau a ko ka)ou haku i olelo mai nei ia kakou a ia'u no hōi maloko ka lumi maluhia na mea nana i hoo{jiha mai ia'u i ka hauoli." No-ka mea, ma ke alahele d leo leakou hak'i hou e alakai aku ai ia kakou e loaa aj ia'u ka poinaika a'u i moeuhane mua ple ai, o ia hoi, ka hoi hou ana mai o ko'u kino kanaka piha a kaawale aku keia kin< hapa moo mai o'u aku. Aok o ia wale, aka, 6 ia no ke alahele e loaa 'ai ia kakou. a pau ka lanakila maluna o ko kakou haku mua nana i aihue a hoopaahao ia kakou ma kona aina. Ke ake nii loa nei au e ike i ko'u mau makua, ko'u ohana, a:ne ko'u mau hoalaha. Nolaila, e kokua ana au i keia haku o kakou elike me'ka hiki ia'u. a he iini nul.hoi io'u o oukeu pu ana kekahi e haawi iaia i na lima kokia no keia hana nui no ko kakou pono e hoomanao ua aie nui kakou i keia haku o kakou, no 1-ana raa< hana maikai a pau i hana mai ai' ia kakou ma k<>ia aina malihini a kakou i holo mai' ai mai kola haku mua o kakou. O* oe e Wilamaiki, "e hoomanaA oe nau keia i hoalaala e mahuka kakou mai ko kakoi haku mua mai i na āole kakou i mahuka mai i keia air,a i ike ole ia e kela haku mua o kakou, i na ua

papapau, mua kakou i kā loaa ia iala, a eia kkkou ke paahao bou nei malalo o ko iala malu, a i ole ua pau ■ paha k-akou i ka pepehi ia e ial#, ■ ! Olele mai la o Wilamaiki. "He oiaio kau.e olelo m'ai nei, no'.u ke hoopau nei au i ko'u manao kuemi hope, a uiai keia manāw.a aku e ku makaukau mau ana i au e hoolohe i na kauoha a pau e puka mai ana mai ko i kakou haku hou mai, a hele aku e paio me kela haku ! mua o ka\-ou, no kā mea. elike me ka ia nei i olelo mai 1 nēi, ina {,ole kakou e mahuka mai i keia. aina, aka, i 1 kekahi m, u wahi okoa aku i na ua pau hou io no kakou | i ka paa ia īala a pau pāha kakou i ka pepehi ia 'a make. ] •He niake mo ia a ina no e make ana ma keia hele ' .ana aku me'keia haku h'ou o kakou ua like iho la no a' I like. • J .. ; ■ j j I ka pau ana o keia mau olelo a Wilamaiki hoea , aku Ja lahm i kahi o ha opio wahine e noho ai. oia no ihoi ko I*kyu wa i hu'i mai ai a puaha like mai |a i keia inau_ "Ke ike nei mākou ua pololei Ipa olua; "olaila, ''u hoololi nei makou i ko makou manao e Uke 'ne ko ohm hoololi ana i ko olua manao. Nolail|a, e ha«\\i kaliou ekolu mau leo hulo ikaika loa no ki) kakou haku n; a no ko lakou \va i kuupau ae. ai i lie kani ;o ka lahsM; mau puu kani, a haawi ae k ' na iiulo anā' ! okolu no ko lakou haku. ] , t j I keui mau leo hulo i hookuu ia ai mai na umai uma aku o ;kā kakou mau wahine opio ua aku la jno ko lako!i;kani a pa ma na pepeiao o ko lakou haku, ,ra lilo i;i i me.a' hoopohihihi mai i ka manai> o (ea haku ;\\ahino <i miiopopo ole iaia ke kumu o ia mau leo hu!o , a no koiui makemake !oa e ike i ke kumu i liaawi ia !ai ia m«u !«?o hulo, O'elo aku Ia oia i na wahi! kanaka' (Hia e helo <•> huli i rfiaopopo ke kumu i haawi !ia ai ia maii lro hulo. i I la niu ipopo n|u\ no i na walii kanaka e! like no uu k i n o;.i 0 po 1 k| hiua haku wahlne kahi i hpea mai ai kt-!a n a.; U»o hu®>. o ia hoi mai kiilii mai o !na opio wahine. m ]>o!|>U>i a'ku la no ka laua heli ana a laila. hoi \laua e puka mai ana o W^lamaiki !-.o ka iioi aōa i lunii uinau aku la na \valVi kana-" ka iala i ko Uumu o j?a leo hulo 1 haawi ia ai. me'ko laua "

n ' e .! o . ? na a^-u \ a k° u liaku i hoouna aku ia iaua jj. noii i Ke kumu i haawi ia ai o ia mau hulo . .! Olelo aku la 0 Wilarnaiki:"e hoi aku olua a hai aku i ka haku o Kakou i haawi ia kela mau leo hulo no s ko makoa ttoohx>]<;> lokahi ana e hele e kokua i ko kan.H, luiku ma n;t uno h ]>au 0 hiki ana iu makou, ma ka ]fk i kaua ana nialuna o keia wahine kupua." Olelo aku la na wahi kanaka; pehea la i na kakou r pau e haawi hou i mau leo hulo mamua 0 ko maua hoi ana. Olelo ipai la o Wilamaiki; "e komo kakou iloko e mnau i na opio wahine i ko lakou manao no ia mea." Komo aku Ia lakou iloko 0 ka hale 0 na opio wahine- a nm.au aku la ia lakou ala no ka manao o na wahi kanaka me ka hoopuka leō olē mai 0 na opio wahine lu? la Inknn a pau iluna a puka iwāho o ke kahua me ka huli pono 'ana o ke alo i ka hale o ko l&kou haku a kuupau ae la i ke kani o ko lakou mau kileo, e haawi ana aole i ekolu wale no mau leo hulo aka i eono mau leo hul'o a pau kuupau aku la jia wahi kanaka i ko lAiia holo no ko laua pahu hopu kahi a ko laua haku wahme e kali mai ana ia laua. ii_ I-? 0 wa h*ne lohe ana i keia mau leo hulo I hou hiki ole iho la iaia ke noho iluna 0 kona noho. Ku 1 ae la oia iluna a hele mai la ma ka puka e ku ai me kie j kuaki o kona naau i ka hoea koke ole mai o kana mau ' e ! elp y Kmo ole n«e oili ana laua ala ua hele a paupaua*nrT ka ua mēa oka mama 0 ia holo ana mai. O ka hele no ia a kokoke e hookui i ka haku wahine e ku ana ma ka puka ina aole oia i alo ae i na ua hookui ia oia, a haule i lalo o ka papahele. Aka ua eleu no 'ua haku wahine nei.i. ka alo ana ae a poholo ana na wahi kanaka īloko.