Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 5, 4 Iune 1931 — MA KE KAUOHA [ARTICLE]

MA KE KAUOHA

4. Ka huina o ke.kumupaa i manaoia; 5. Na inoa o ka poe noi; " 6. Ka niapawa ame kahi i kohoia e ka puuku no ka hoolohe ana i ka palapala nbi i oleloia. j E hanaia Ica hoopuka mua ia ana~o ka hoolaha| maloko jho o umi la o ka la o kawaih-oia ana aku o | ka palapaia noi, a aku ka_ hooiaio no ka Lu-! olaha ana-me ka puulai ma,-a-4 ole i& mamua ae paha 0 ka la i kohoia no ka hoolohe ana. Aole e haawi ka puuk'u i kekahi mana e kukulu i kekahi banakb, a i ole ia <■ lawe hele paha i ka papainoa lawe mahele, mamua aku; o ka Ja o ka waihoia anā o ka hooiaio no hoolahi' ana; koe nae, ma kahi o ke kukuluia anai "o kekahi banako e lawe aku ana, a i' ole ia apo mai paha i na pono a i ole ia na aie paha o kekahi ahahui lahui kukulu banako ; a i ole ia banako paha, aole e koiia aku he hoopuka ana i ka hoolaha, a e haawi koke ia aku ka mpa e kukulu e ka puuku. J?AUKU 15. Palapala noi e kukulu; hoomaopopo ana ; ka rula ana a ka puuku o ke teritore, Ma ka hooloheia ana o ka palapala noi. e huii pono aku no ka puuku ho na mea oi&io anie na kulana i uiia i, a maloko o ka palapaia noi, a i ole ia pili akū paha iiaila, a e hoolohe aku i kekahi ku-e ana ilaila. Ma ia hoolohe ana e ili aku ke ko'iko'i o ka hooiaio ana mahma o ka poe noi. E kuhikuhi no ka puuku i na rula ame na hooponopo.no ana 'no na hana i pili me ia hoolohe ana. īna nei no ke' apono o ka puuku i ka hopena o ia hoolohe ana: 1. E hookumuia ka banako i manaoia no na manao' ku i ke kanawai elike me ia i hōoholoia ai ma keia Kanawai; ; 2. E'lilo-ke ano, ke ko'ika'i pili dala ame ke kupono laula o ka poe i hoikeia maloko o ka palapala nor, e kau aku ai ka hilinai o ka lehulehu, ma kahi e ku aku ai ka banako i manaoia; a e 'loaa ai ka manaoio, e lawelaweia ana ka oihana o ka hui i hoohuiia 1 manaoia ma ke ano hoopono ame ke kupono: 3. He poe makaukau na lunahooko i manaoia ame na iuna oihana e lawelawe. me ka hoiopono i ka oihana hanako; 4. Ua kupono ka hookumuia ana o ka banako i manaoia; ' . 5. E hooiia ae ana ka maalahi ame ka pomaikai 0 ka lehulehu ma ka w«he ana aku i ka hanako i manaoia; alaila e apoiio aku ka puūku i'ka palapaia noi, a e kakaukua aku maīūna o na kope kumu o na'pala- ■ pala noi, i ka la ame ka huaoleio "aponoia" maluna ae o kona inoa piii oihana; aka na<; ina aole i apono ka puuku, a i ole ia manaoio paha e hoopilikiaia aku ana ka pono o ka lehulehu, a i ole ia o ke aponoia ana .paha o ka palapala noi, aole i kupono ma kekahi ano, alaila e kakaukua me ka la i ka huaolelo "apono ole" maluna olaila. E waihoia aku hookahi kope o na noi 3<umu maloko o |fna keena* h- e hpihoi aku kekahi ma ka leka i ka po s ; noi. lla hlki no 1 ka puuku ke haawi aku i apono ma ke kulana i kekahi palapala noi, e koi aha i ka poe noi e hana mai i mau hoike paku'i, a i ole ia i kekahi mau hōololiloli paha maloko o ka banako i manaoia elike me ia ana i ike ai i ke ku.pono, PAUKU 16. Na pauku olelo hoohui; ka waiho ana; kaupalenaia ka manaiwa. Maloko iho'o kanaono la mahope āku o ka haawi piha ia ana o k.a maiia e kukulu e w r aiho aku no ka poe na lakou i hoohui i na **pauku olelu o ka ahahui i hoohuiia, a e uku aku i ka puuku o ke teritore, i na uku o ke kukulu ame ka w f aiho ana aku i koiia ai e ke kanawai. PAUKU 17. Ka hooleia ana o ka palapala 'hoohui m#hop'e aku o ka hoamanaia ana; na kahua. Ina, mahope o ke aponoia ana o ka palapala noi np ka mana e kukulu, e loaa aku ana ka ike i ka puuku, ao'l'e i kulike na pauku olelo o ka hoohui ana, a i ole ia o ka hui paha a i ole ia o ke ano paha i manaoia o ka lawelawe ana i ka oihana, me na mea i koiia mai e ke kanaw 7 ai, e hoole aku no oia i ke apono ana i na pauku olelo o ka hoohui ana, a i ole ia haawi aku paha i kekahi palapala hoohui. PAUKŪ '. IS. Poe na lakou i hoohui ; ka heluna, na pauku olelo; ka hooko ana; na mea maloko. I ka manawa e. hoamanaia ai ma ke kakau e ka puuku o ke teritore elike me ia i hoakakaia ai maloko o ka Pauku 15, ua hiki no i kekahi heluna o ka poe, ao!o e emi iho malalo o elima, ekolu o lakou he poe kamaaina no keia teritore, e hoakoakoa ia lakou iho ma na pauku olelo hoohui, e kukiilu i kekahi banako malah» o keia Kanawai, maluna o na kumu ame na kulana. a e kaa malalo o na mea i pili ai i kuhikuhiia maloko nei, a aole ma kekahi ano e ae. E olelo hoohui ma ka palua e ka poe e hui ana maloko olaila, e hooiaio ia mea imua o kekahi luna oihana i hoamanaia no ka lawe ana i na hooiaio no' na palapala kuai, a e waihoia aku maloko o ke keena o ka puuku o ke teritore. E kuhikuhi no na pauku olelo hoohui: 1. Ka inoa e ikeia aku p ka hanako; (ka huaolelo "Kaupalenaia aole he hapa no ka inoa hui) ; 2. Kahi o kana oihana e lawelaw ? eia aku ai. e kuhikuhi maopopo loa ia ia wahi, e hikiwawe ai ka loaa ana, a i ole ia ke alanui ame ka helu maloko o ke kulanakauhale a kaona paha; 3. Ka huina o kona mahele kumupaa amo ka heluiia o na mahele, maleko olaila i maheleheleia aku ai ua mahele kumupaa nei, a e loaa i ua mau mahele nei ka waiwai kulike aole e emi iho malalo o ka |20.00 0 ka mahele; | 4. Ka huina o ka waihona hoemi aie ame hoopau pilikia; o. Na inoa ame na wahi noho o ka poe iia lakou 1 hoohui ame ka heluna o na mahele i laweia e kela ame keia pakahi; 6. Ka manawa o koha ku ana; <aole e oi aku i ka mahawa o kanalima makahiki. ke ole e hooloihiia' mahope mai i kulike ai me ke kanawai) ; ' 7. Ka manao i kukuluia ai ka hui i hoohuiia ; a me na pa s uku olelo hoohui e komo no hei na manao. |

aole e ku-e i ke kanawai, a ka poe na lakou i hoohui e koha ai no ka hookomo ana ma ka hooponopono ana i ka oihana, no ka lawelawe ana i na hana o ka banako, a i ole ia no ka wehewehe ana p'aha, kaupalena ana ame ka hooponopono ana i na mana o na lunahooko;^ 8. O ka papa o na lunahooko o ka banako, he ekolu o lakou ka haahaa he poe hoohui kamaaina, ka poe noho h&na, ahiki i kekahi halawai makahiki hou aku o ka poe paa mahele, a i ole ia ahiki paha i ke koho pono ia ana o ko lakou mau hope a nookuponoia. M_: PĀUKU 19. N$ pauku oielo o ka hoohui ana, ke apoiio ana a apono ole ana paha e ka puuku. E kakaukua no ka puuku o ke teritore, maloko iho" o kanaono la, mahope o ka loaa ana aku o na pauku olelo lioohui, maluna o lakou i kona apono a i ole ia apono ole paha, me ka la, maluna ae o kona inoa: Ina nana e apono ole ana i na pauku olelo hoohui, e e hoihoi hou aku no oia ia lakou i ka poe na lakou i hoihoī hou aku no oia ia lakou i ka poe na lakou i kahi kope maloko o kona keena a haawi aku i ke kope i ka poe. hoohui, a ma ka ukuia ana mai 0 na uku kupono no ia meA, e hoopuka aku no i ka poe lia lakou i hoohui, i kekahi palapala. hooia hoohui malalo o kona sila oihana, e hoikeike ana i ka inoa i weia ae e ka banako, ka" loihi o kona ku ana, ka huina o kona mahele kumupaa, ka la i waihoia ai o kona mau pauku olelo hoohui, ame ka !a o ke aponoia ana o ia mea, ame kahi i waiho ai o koria wahi lawela\ve oihana. Ma ka manawa i hoopukaia ai o ka palapala hooia hoohui, e hoomaka aku no ke ku ana o ka hui i hoohuiia. E* malama ka poe na lakou i hooh'ui 1 ke kope o na pauku olelo i oleloia o ka hui i hoohuiia, ma ke ano he hapa o na moolelo o ia banako. PAUKU # 20. Oihana; mana e lawelawe iloko o ka manawa o'ke ku ana; hoopau ana i na pauku olelo. Aoie banako e lawelawe i kekahi oihana, koe w r ale no elike me ia i.pili ai, a i o.le ia i kupono paha i kona kukuluia ana, ahiki i.ka loaa ana aku iaia o kona palapala hoohui mai ka puuku aku o ke teritore, elike] me ia i hoakakaia ai maloko o ka pauku 21 o keia! Kanawai. 0 kekahi banako e hoohemahema ana i ka 1 uku ana iloko o kona kumupaa ame ho.emi aie ame ka j holopono o kona kukuluia ana, elike me ia i hoakakaia ai maloko o keia Kanawai, me ka loaa ana mai ka puuku aku o keteritore o kekahi palapala hoohui, maloko iho o eonō mahina mai ka la. aku o ke aponoia ana o kona mau pauku olelo hoohui, e pau no kona ku ana, a e lilo no na pauku olelo hooīiui i mea ole a mana ole. - v PAUKU 21. Palapala noi no ka palapala hoohui. E waiho aku no kekahi banako e hookumuia ai" ma keia hope aku me ka puuku o ke teritore; 1. I kana paiapala noi no k'ekahi palapala hoohui e lawelawe i ka oihana banako; 2. I kekahi papainoa o ka poe fiaa mahele, e lioikeike ana i ka inoa, kahi noho, ka h'eluna o na mahele' ame ka huina I ukuia maluna o !a mea, lipohikiia e lro. a i.o!e e ka niea uku"Sāla paha; 3. Ma ka palapala hooia i hoohikiia a ka pere&idena, mea uku dala, a i ole ia kakauolelo paha,,ua ho'okoia na koi ana mai apau a ke kanawai me; 4. Kekahi papainoa o na luna hooko ame na luna oihana i kohoia; 5. Na hoohiki oihana ā na lunahooko ame na luna oihana o ka banako; 6. I kope o kona mau rula me na kanawai e hooiaia e konaNsi£residena a i ole ia mea uku dala paha. Maluna olaila e nan& aku ai ka puuku iloko o ke kulana o ia banako._ Ina ma ia nana ana ua loaa aku ka ike iaia, ua hooko ka banako i oleloia me na koi ana mai a ka palapala ae e kukulu ame na manao o ke kanawai a ua kuleana e hoomaka aku i ka ōihana, e hoopuka aku no ka puuku i na banako nei,. malalo o kona lima ame ke sila oihana, i kekahi palapala hoohui lawelawe i ka oihana banako i ai me na pauku olelo o ka ahanui. PAUKU 22. Ka hoomaka ana o ka oihana ; ka la; ka mana kiai o ka 'piiuku o ke teritore. O kekahi banako e kukuluia ana ma keia hope aku e manaoia ua hoomaka i ka oihana ma ka la i hoopukaia ai kona palapala hoohui e ka puuku o ke teritore, PAUKU 23. Kumupaa i hoamanaia; mamua ke kuiana ukuia. Aole e hoamanaia kek&hi banako e hoomaka i ka iawelawe oihan.a ana maloko o keia teritore ahiki i-ka ukuia ana o ka huina piha o kona kumupaa i hoamanaia ame ka waihona hoemi aie ame hoopau pilikia. PAUKU 24. Kumuwaiwai; papaia ka hoopuka ana mamua o ka ukuia &na; haawiia ka liHki hookaa no ke kumuwaiwai i loaa mai. Aole kekahi banako e hoopuka i kekahi inahele o ke kumuwaiwai, ahiki i ka hookoia,ana o na| manao o ka Pauku 23, Aole banako e haawi. aku i kek&hi palapala hooia kumuwaiwai ahiki i ka haawiia ana e ka ona o ke kumuwaiwai i oieloia a i ole ia kona akena paha i hoamana pono ia o ka likiki no ia mea. PAUKU 25. Buke moolelo kumuwaiwai; na mea maloko; ka pono e nana f Ē malama kela ame keia banako i kekahi buke kujnuwaiwai, a i ole buke hoopaa paha, e kaa ai i na manawa apau iloko o na hora paamau o ka lawelawe olhana ana, malalo o'ka nana ana a kekahi mea paa miāhele o iā bauako.. E hoike ia buke nui a i ole ia buldr%oopaa,.paha i ka inoa ame kahi noho o ame ka heluna o na mahele i paaia e kela ame-keia mea paa maheH pakahi, a pela hoi na hōoiiio mahele apau, e hoak&ka ana i ka manawa i hanaia ai ka heiuna o na Imahele, a iawai i hooliloia aku aL i r ■ : - 1 ' ' 1 •/ PAUKU 26. Kumiiwaiwai; kumuwaij|ai i ho>mi oie ia, hooleia ke kuleana e hōoīoli. O |a mahele kumuwaiwai o kekahi ba|iako ua hiki no kf hoololiia maleko buke o ia ba|fiako ma ke ano mke me ia a na rula ame na kanawaj e ai a elke me ke xOt ana mai a ke kanawai, aka ada a ma|a kekahi .'H-ioli kumuwaiwai. oiai ia b ka hoo-| iaha mai ka puuku mai o 'ke teritore, a i oie la kekahi tuea nana paha i koho pono ia, e hoopiha i kekahi hoemi!

i hanaia i kona kumupaa kumuu aiu-iii, aoīe no "hoi a hiki i ka pono ana o ia hoemi ana i ha>iaia ai.

* PAUKU 27. Hoomahuahuii a iole ia hoeml paha t\ke liumupiia kamuwaiwai,. Ua hiki no i kekahi banafco ma kekahi mahawa ko hoomahnahua i' kona kumupaa kumuwaiwai, a i ole ia hoemi paha ia mea, aka nae aole malalo iho o ke emi loa i hoakakaia e ka Pauku 11 o keia Kanawai, mahope aku oka loaa mua ana mai o ke apono ana i' kakauia a ka puuku, a ma ke koho ana a ka poe paa maheie i kuleana ma kahi"o ka ekoiu-hapaha ka haahaa o ke kuinuwaiwai maloko o ia hanako, ma kekahi halawai kumau a i ole ia kuikawa paha a ka poe paa mahele, e kaheaia ana no kela hana. I ka.ma.nawa e hoamanaia ai ka hoomahuahua ana a..i ole ia ka hoemi ana paha I ke kumupaa kumuwaiwai ma kekahi- haiawai a ka poe paa maheie, elike me la i hoakakaia ai maloko nei, e hoomakaukau no ka peref«ulona. mea uku dala a i .ole kakauolelo paha oīa hanako i kekahi palapala hooia ma ke ano i kuhikuhua ka puuku oke teritore, maloko ke kope o ka olelo hooholo, elike me ia i hooholoia ai e ka poe paa mahele ma'ia halawai, e.hoamana ana i ka hoomahuahua ana'a i ole ia ka hoemi ana paha i ke kumupaa kumuwaiwai. Ē kakauinoaia ia palapala hooia a e hooiaioia ma ka hoohiki a ka peres.idena, mea uku dala a i ole ia kakauolelo paha o ia hanako, a e hoouna aku ia mea i ka puuku o ke ter\tore. Ma ka loaa ar?a aku o ia palapaia hooia, ua hiki no i ka pwuku ma kona manao e hoamana i ka hoomahuahua a i ole ia ka hoemi ana paha i ke kumupaa kumuwaiw-ai o ia haiiako, a mahope aku o ka hoamanaia ana ame ke aponoia ana o ia hoomahuahua ana a i ole ia* hoemi ana paha, e -hoopuka aku no maluna o ia mea i kana palapala hooia e hoike ana i ka huina i hoomahuahuaia ae ai a i ole • ia hoemiia ai paha ke kumupaa kumuwaiwai, ma ka mana o ka olelo hooholo, elike me ia i Koakakaia ai maloko nei. * Aoie e hoopuka kekahi banajko i kekahi palapala hooia o ke kumuwaiwai, malalo o kekahi hooeaahuahua i ke kumupaa ahiki.i ka uku piha ia ana o ka huina holookoa oia hoomahuahua ana. E ukuia aku no ka huina o kekahi kumuwaiwai kumupaa i hoomahuahuaia, ano like elike me ia i koiia ai ma 'ka hookumuia ana o kekahi banako ; koe nae, o ka hapa o ka waihona hoemi aie- o kekahi banako, ina e paaia ma ke ano he waiwai wale no no ka poe paa mahele, ua hiki no ke hoololiia iioko o ke kumuwai" wai i ukuia, nia ia ano, e hoihoi aku no ia waihona hoemi aie, ahiki i ka» ioaa ana i ua w'aihona hoemi aie nei, ma kahi i emi ole ilio i ka iwakalua-kuma-malima pakeneka o ke : kumuwaiwai kumupaa hoipokoa i ukuia. PAUKU 28. Ka mana e hoolilo a e hoemi paha -Ua hiki no i'kekahi banako ke hoolilo i kana oihana holookoa, a i ole ia i ka oihana holookoa paha o 0 kona mau keena oihana, a i ole ia i ka oihana ,holookpa paha o kekahi o kona mau lala, i kekahi b&»akc okoa aku e kuai mai ana i ua oihana,,peU e ka loaa ana aku o apono oka poe.^paa^ma^e/e na banako e hoolilo ana aipe kuui ma ana a o ka poe paa mahele ma,lsekahi halawal a ka poe paa piahele o ia birnako pakali 1 kaheaia ai no kela hana. He mea poiu/i na banakr hoolilo aku ame kuai mai e komo ma kekahi hoolilo ame kuai mai no kela hana, e komo maloke o na kumu hoopaa apau' ame na kulana i pili ilaila. He mea pono no hoi e komo maloko o is aelike kekahi manao kupono, no ka uku ana j na ai* 0 ka banako e hoolilo ana, a i ole ia o ke keena paha 1 hooliloia, anie ka laweia ana ae e ka banako kuai ma o na kumu hoopaa.apau o ka banako hoolilo aku, a ole ia keena paha a i ole ka lala paha i hooliloia ke ole e hoakakaia ka uku ana ia mea ma kekahi ane e ae, a ma keia. mea, e kaa aku no ka aelike ame na kumu aelike malaio o ke apono ana niai a ka puuku oke teritore; a aole e mana ia aelike, ahiki ika loaa ana o ia apono ana. PAUKU 29. Hoomahuahua ana i ke kumy,waiwai; ke kuai ana i na mahele; waiho mua ia i ka pot paa mahele. Ma kekahi. hana hoomahuahua ike kumupaa_ kumuwaiwai, a ke ole e hoakaka ka olelo hboholo i hoamanaia ma kekahi ano e ae, e waiho mua aku ka papa o na lunahooka o ua banako nei, i ke kumuwaiwai paku'i mahele Hke i ka poe paa mahel? apau i paa ma ka moolelo, ma ke kumukuai, aole € emi iho malalo o ka v>ah>aiiO mua, elike me ia a lakoi 1 ike ai he maikai no na pono oka banako. Ona mahele <e koe ana i hoolilo ole ia he kanakolu la mahope aku o ia hoomahuahua ann i ke kumuwaiwai i hoaI manaia ai> e hooliloia aku iki i kekahi mea īi i ole po€ I paha maluna oia kulana a oi ae paha o ka maik&i. I eiike me ia aka papa oDa lunahooko e hooholo'ai. | PAUKU 30. Ka hoemi ana i ke kumuwaiwai; r ka hoihoi ana 'mai ina palapala hooia. Ika manawa e hoemiia ai ke kumupaa kinnuwaiwai o kekjihi banako, elike me ia i hoakakaia.ai ma keia Kanawai, e hoihoi mai 110 keia ame keia mea paa maUele, ona, a i oie ia.rn.ea paa paha i kekahi palapala hooia kumuwaiwai ia mea no ka hoopau ana, a ua kulenna no e loaa aku kekahi iuilapaia h-K\ia hou, no ka mahele i o kona kumuwaiwai i koe e mana ana. mahope iho oka hanaia ana o iu hoemi ana. O kekahi palapala i hooia kUmuwaiwai i waiho ole ia mai no ka hoopau s ana, a e hoopuka hou ia aku, malalo oka hoemi ana 1 ke kumuwaiwai kumupaa. eMkt me ia i hoakakaia ai maloko nei, e lilo no i mea wai -ai ole a mamv o!e, ma ka mea e pili ana i ka huina ma ia hoemi ana. Aole e ukuia aku kekahi man puka i kekahi mea paa mahele. ahiki i ka waiho a ana mai ame ka hoopauia ana o ka palapala hooia kahiko. PAUKU '81. Ka hookaawale ana i na oihana a ka hanako pili kalepa a?v lioahu. Ona hanako e hana ana ma na oihana o'-: ka!« v pa ame hoahu da!a. e malama kaawale i na wa anau. i na hoaie vtala ame na hoopuk&puku e ae o k«? ano ptU kalepa ame na keena hoaKu, koe no ma ka lawelawe ana o na banako lala, elike nu : a i hoakakaia ai maloko o ka Pauku 71 o keia Kan.^.a PAI'KU 32. Kai'.ī i ku ai oka oihana: ka maua e hoololi. E lawo'uww •• >' ■ ame koia banako i kaoihana maloko o kal.' kuhikuhiia ma!oki> o kona mau p&uku olelo hoohu : .. I a hiki no ke lioololiia kahi. o kana oīhana e ka palapula nM a ka banako i oieloia iV:i , k;; oke t^rifoiv: koe n.ae, aole e niaua ia hooleli ' kahi. ahiki i ke aponoia

ana e ka puuku, • PAUKU 33. Na mana. E I?aa kela;ame keia banako, ina ia ua hookumuia mamua aku nei a i ole ia nia keia hope aku palia malalo o na kanawai o keia teritore, malalo o na pono apau, na pomaikai apie houhaiki ana i hanaia, haawiia a i ole ia hookaula aku palia. a i ole ia e hanaia ai paha ma keia hope akti/ naawna a i oie la nookauia pana maiuna o n& nui iike ; heohuiia/ e: ni ke Yeritore" a mawaho ae o na piana i hookauia 4 e na kanawai laula o na hui i hoohuiia o keia teritore, e ku-e ole ana me kona pālapala hoohui a i ole ia me keia Kanawai e loaa'no keia mau mana mahope ae nei: v 1. E hoopii aku a e hoopiiia mai; 2. E aelike a e aelikeia me; 3. E loaa a e hoohana i sila no ka hui a hoololi ia mea ke makemake; 1. E koho i na lunahooko, ma kahi o _ekolu . o lakou ka haahaa he poe kamaaina no keia teritore, a na īa mau lunahooko e koho i kekahi peresidena ame hookahi a oi aku paha mau hope-peresi'dena, a e loaa no ka mana e hookohu a e hoolimalima i mea uku daia, ame kekahi mau luna oihana kupono e ae, na akena ame na kauwa, e kuhikuhi i ka mau hana, kau i ko lakou inau ukuhana, hoopau la lakou, hoopilia i na wahi hakahaka, a e koi aku i na bona no ka hooko pono ia oka lakou mau hana; koe nae, e I'iīo ka peresidena a i ole ia ka lunanui paha ame ka mea uku dala, i poe kamaaina no keia teritore; koe hou, o ka peresidena he lunahooko oia;

5. E hana ina kan&wai, aole e ku-e trte' ke kanawai a i ole ia kona mau pauku olelo hoohui paha a i ole ia palapala- hoohui paha, e hoakaka no ka hpohana ana i kana oihana ame ka waiwai, ka hooponopono ana i kona mau pono, ke koho ana, kā hookele ana ame ka hoopau ana i kona mau luna oihana ame ka hoolilo ana i kona kumuwaiwai; 6. E hoohana ma o kona mau lunahooko la. na luna oihana i hoamana ..pono ia a i ole ia akena paha, i »a mana apau. i maamau ma ka hooko ana aku i ka oihana banako, koe waie no, elike me ia i kaupalenaia ai e ke kanawai a i ole ia e kona palapala ;hoohui paha; 7. E hoolimafima, paa, kuai ame hoolilo i kekahi a i na waiwai paa apau ma ke ano i hoakakaia maloko nei mahope ae nei, a aole ma kekahi ano e ae; 8. E kuai a e paa no ka manao e lilo i lala rio ka oihana hookoe federala, elike ka nui o ke kumuwaiwāi kumupaa 6 kekahi banako hookoe federala, e ho.okupon » ai iaia no ke kulana lala, mamuli o.ke Kanawā! o ka Ahaolelo Lahui i aponoia i Dekemaba 23, 1913, i kapaia "Ke Kanawai Hookoe Federala" a e iilo i lala no ia oihana hookoe federala. a e loaa no a e'hōōhana i na mana apau, i ku-e o!e me na kana- ' <j ke teritore, i hoōk&uia aku maluna o kekahi banako ke kan&wai "hooko«, ffflcxala. hoomāu " aīeubq v ua banako laja nei ame ko"na mail tunahobko; na luna oihana ame ka poe paa mahele mala'o o na koi aie apau ame na hana i kauia aku maluna o lakou e kekahi kanawai o keia teritore. PAUKU 34. Na kanawai laula o na hui i hoohuii.i; ka manawa e hoopiliia ai. E kaa no na banako apau malalo o na kanawai laula o na hui i hoohyiia, o.keia toritore ma na hana apau i pili ole ai na manao o keia Kanawai.

PAUKU 35. Ka osiana hookoe federalaj na īkla maīoko. (a) O ka huaolelo "kaiiawai hookoe federala", elike me ia i hoohanaia. ai maloko nei, e nanai* aku o ka manao, e komo pu anā ke kanawai o ka Ahaolēlo Lahui o na Mokuama Huiia i apohoia i Dekemaba'23, 19'13. elike me la mamua aku nei a ma keia hope aku e hoololiia ai. Ona huaolelo "papa hookoe federala", o ka manao, o ka papa hookoe federala i a i hakakaia maloko o ke..kanawai hookoe federala. O na huaolelo "hanako hookoe federala M , oka manao na hanako hookoe federala i hookumuia a i kukuluia malalo oka mana oke kanawai hookoe federala. Ona huaolelo "hanako lala" o ka manao o kekahi banako lahui, hanako mokua3fia a i ole ia hui hanako ame hoaie, i !ilo i lala no kekahi o na banako hookoe federala, i kukuluia e ke kanawai hookoe federala.

(b) ' O kekahi banako i hoohuiia malalo o na kanawai o keia teritore, e loaa no ka mana e law-e i kē kumuwaiwai kumupaa, a e lilo i lala no ka hanako hookoe federala. f (c) O kekahi banako i hoohuiia malalo ona kanawai o keia Irhitore, i lilo i lala no kekahi banako liookoe federa]a."rīhv hoamanaia . e." hoohana i na mana apau i hookauia aku maluna o na hanako lala o na banako hookoe federala. ma na manao o ke kanawai hookoe federala, ma ke ano pihll pono a. pau'pono, me he mea la ua hoonohonohoia ua mau mana. nei, a ho akakaia maloko nei, a e hoohanaia 'ia mau mana apau, malalo o na hoohaiki ana ame na kaupalena ana, i hookauia mai e ke kanawai hookoe federala, a i ole ia ma ka liooponopono apa paha a ka papa hookoe ft den j Ja i hana ai mamuli Pia mea, (d) Oka hooko ana raa ka aoao o kekahi banaki<. n,e na koi ana mai ake kanawai hookoe federala f s ma"aoia, he hooko pihai ana ia me na mf\nao o 114 Kaiui ai 0 keia teritore> e| koi mai ana i na banakp 4 malama 1 na dala kuike i hookoeia maloko o. ko lakou mau pahu viala. a 1 ole ia me kekahi mau banako okoa aku 'paha, a aok e koiia aku ia banako e lawe' a i qkj ia e malama paha i na mea i hookoeia mawaho ae o ka mea i koīia mai malalo o na inanao 0 ke kanawai hookoe federala.

ie) E hoomau aku no ia banako ra« ke kaa na<d malalo o ka hooponopono ame ka mnaninau ana i koiia mai ai e na kanawai 0 keia teritore, eia nae, e loaa no i ka papa hookoe fedcrala Ve kuleana, ina ia e IM i ke kupom <• h;uiu aku i na ninaninau ana. Ua hik| no i ka puuku o keia teritore ke hoike aku i Ra papa hookoe federala, a i ole ia i ka poe ninaninau paha I

hookohu pono ia ēia, i na ike apau e pili ana i na hana a kekahī hanako teritore i lilo fii, a i ole ia e makemake an:: paha e lilo i lala no ka banako hookoe fe<Jora]a. ■ PAUKU 86. Na banako lala. Aole kekahi banako, a i 010 ia kekahi paha, a i ole ia lunahooko paha, akena a i ole ia limahana paha o ia. tn«a, e wehe a i ole e malama paha i kekahi lala maloko o keia tpritore, a i ole ia lawe mai paha i na hoahu (iala, a i ole.ia uku aku paha i na kikoo dala, mawaho aku o ko.'ia wahi lawelawe oihana ano nui, a'i ole ia rna kona mau lala paha i kukuluia ai. a i 'ole ma na keena.ohi kokua, elike nie ia a ka puuku e apono ai..koe elike nif ia maloko nei -miahope ae nei i hoamanaia ai; koe nae, aole e hoopiliia keia pauku i na hanako lala i ku i keia manawa, a i hoamanaia e lawelawe i ka oihana maloko -o keia terjtore, _a kpe lR)u, aole kekahi mea maloko nei o keia j)auku, hoamana ana i kekahi banako e hoololi i kahi i ku ai o kekahi hanako lala i keia wa, a i -ole ia e ku ai paha ma keia 'hope «ku, koe wale no elike me ia i hoamanaia ai ma ka lawelawe hana ana T hoolalaia maloko nei mahope ae nei no ka wehe ana 1 na hanako lala.. Aolo e kukuluia he baaako UU maloko r> ka apana o Honolulu. ' PAUKU 37. Na hana no ka wehe ana amo ka malama ana i hanako lala; palapala noi. O kekahi hanaleo e makemake ana e wehe a e malama i h.anako lala, a i ole ia hoololi pahā i kahi i ku ai o kekahi la- ' la i kukuluia, e waiho aku no he palapala noi ma ka pa-kolu me ka puuku o ke teritore ma ke ano i.aponoia eia a e hoakaka ana: 1. Ka inoa oka banako; 2. Kahi i kuh'ikuhiia o ke kah'ua i manaoia o ke keena o ka hanako lala; 3. Na mea oiaio e hoikeike ana aia he hooiaio lawa pono no ka nui o na oihana e lawelaweia no ka ' banako i manaoia ; ' . 4. ]Na..mea oiaio e hoikeike ana o ana aku ame ka nialama ana a}tu i ka hanako i manaoia, a i ole ia hoololi paha i kahi e ku ai, he hana kaulike ia;-. .... 5. Na mea oiaio eae a ka puuku i kela ame keia manawa e kuhikuhi aku ai. Ma ka manawa e loaa aku ai o ia palapala noi i ka puuku, e ninaninau pono aku oia i na kulana ame na mea oiaio i paa maloko o ka palapala noi i oleloia i pili pono ilaila, a ina ma kona manao ana ua apono oia i ke knpono o ke kukulu ana i ka lala i manaoia, a i ole ia ka hoololi paha i kahi e ku ai, e hoopuka aku no oia i palapala hooia e ae ana i ke kukulu ana ame ka malama ana i ua lala nei a mau lala paha, a i ole ia ka hoeloli ana paha i kahi e ku a| o kekahi lala.

KA POE PAA MAHELE AME NA LUNAHOOKO

PAU'KU 38. Na lunahooko; na hookupono, kahi noho.; Ma kahi o ka ekolu ka haahaa o na lunahooko ojkekahi ban,āko i hoohuiia malalo o na kana"Wai pono i poe kamaaina no tpr?torp, 'ītk mai;awa 6 ko ( a \o k'o" īaleou manawa e maū ellia nia ka oihanū. Ina rn"a t leekahi manawa, aole i oi aku mamua o ekolu o na lu- ] . nahooko he poe kamaaina no keia teritore, e pau no ka noho ana o kekahi lunahooko ma ke ano he luna-j hooko no ia hanako, i kona wa e pau ai ka lilo ana i mea noho ma keia teritore )ti( a e waiho hakahaka no kona kulana. Na lunahooko, na koi aiia mai i mau ona kumuwaiwai. Aole e kupono kekahi mea no ke kohoia ma ke ano he iunahooko no kekahi banako, ke ole e lilo oia he mea paa mahele no ia banako, e kuleajia ana ma kona .pono iho i na mahele o ia njea e ka waiwaii'o kulike ma kahi o ka ? 1,000,00 i ka haahaa, a o kela arne keia mea i'kohoia i iunahooko, i pau kona lilo ana i ona ma kona kuleana ponoi, mahope o ia.kohoia ana, ma ka huina o ke kumuwai-i wai i hoike mua.īa ae nei, a i ole ia e pana'i aku paha, a i ole ia e hoopaa aku paha ma kekahi ano ia mea hoopaa no kekahi aie dala a i ole ia aie paha t e pau no kona lilo ana i lunahooko. PAUKU 40, Hoohiki Wna lunahooko. E lawe kela ame keia lunahooko i Ka maiiawa e ho.okohuia ai a i ole ia kohoia paha i kekahi hoohiki, no kona lawelawe elike me na hana e hookauia mai ana ntaluna ona, me ka hoopono ame ka hooikaika i jit hana • o ia hanako, me' ke ku-e ole, a i ole ia ae maoii aku paha e ku-eia kekahi :o na manao o ke kanawai, i pili i ua banako nei; a oia ka ona, ma ka mahao maikai, a ma„ feona pono ponoi iho i' na maliele kumuwaiwai o ka waiwaiio kulike i koiia ai maloko o ka Pauku 39 o keia Kanawai, i laweia eia a i ole ia e ku ana paha ma kona inoa maluna o na buke o ka banako r a o ua mea la, ma ka huina i like aku ka waiw aiio ma kahi o $1,000.00 ka haahaa, aole i a i ole ia hoopaaia paha ma kekahi ano he mea hoopaa no kekahi aie. dala a i ole la.aie paha. E laweia ia hoohiki - e ka lunahooko nana e hana ana ia mea, i hooiaia e ka lu'na oihana noteri imua ona i laweia ai, a e hoouna koke aku i ka puuku o ke teritore, a e waihoia] aku a malamaia maloko o kona keona; koe nae, o na lunanui a.i ole ia na akena paha e noho ana inaloko! 0 kena teritore, o kekahi hui i hoohuiia o ko na aina | e, e lawelaAve ana i kekahi oiliana banako maloko o ! keia tentore, e lawe i hoohiki. e lawelawe lakou i nal hana i hopkauia aku maluna o .lakou, me ka huopono! 1 na hana o īa banako, a aole e ku-e a i ole ia ae maoli, aku paha e ku-eia kokahi o na mauao o ko kanawai i plli la hanako. E laweia ia hoohiki e na lumnui a i ole ia tiu akena paha, i hooiaia e ka luna oiliana imua o ria i laweia ai, a e hoouna koke aku i k& puuku no ka waihoia aku ame ka malamaia maloko o kona koena. - PAUKU 41. Na halawai a na lunuluh ko; Ka' nana ana i na hoike. E malama ka papa o i:a lunahooko o Hola ame keia banako i haluwai ku-r.au ma o hookahiinanawa ka haahaa iloko o ka uahina» Ma ia halawailo waiho mai ai ka peresidena a i oie iā ka mea ohi «ala paha i kek&hi hoike kuhi ; -.uhi pono u\, e hpikeiie niiu i keia ame keiā lioaie cL,U aiue ka hana koopiaapuka i iianaia iloko o ka maj;ina nia'mua a \ niaho' e mai paha o ka hoike hope» »o'a t,ut' ok. 'n: l'.oL.e ka iv>a,v no na .ae dala apau i e kekahi luna oihana, lunahooko

' i a i ole ia limahana paha, lim paha ua hana pololei ia ] a phlolei ole paha a i ole ia i~ka manawa pilikia paha, 1 ame ka huina o ka mea hoopaa ī paaia no ia rjiea» }te 1 ole kekahi komite kuka, v hoemi a i ole Ia hooko paha, 1 aole ka hapanui o ia mea he mau luna oihana no ka j banako ; e hana a e waih.o mai i hoike i kakauia e ho-. J akaka an'a, ua nana ke komite ia hpike kuhikuhi po- j no ia, a apono ia mea, a" i ole ia e hoakaka ana" paha i kona apono ole i kekahi itamu maloko olaila, E na- ] na no ka papa o na lunahooko, a, e hooholo maluna j o ia hoike i kakauia, a i ole ia i ka hoike paha a ke ko- 1 mite kuka, ho'emi a i ole ia hooko paha, a e hoolilo ia | mea i hapa no ka mooleio o ka lakou halawai, ma ke i kope ana aku'ia mea maloko oka moolelo, a e hoike j ua moolelo nei iko lakou apono, a apono ole paha. | PAUKU 42. Na. hakahaka ma. ka papa; ka ma- ■ na e hoopiha. E hoopihaia no kekahi hakahaka ma- , loko.o ka papa o na lunahooko e ka papa no~ ka manawa i pau ole. . | PAUKU 43. Na palapala pili oihana; waihoia i ka papa, O kela ame keia palapala pili oihana i hoouna pololei ia aku e "ka puuku o ke teritore a i ole ia e kekahi mea paha i kekahi banako, a i ole ia i kekahi luna oihana paha o ia mea; e pi,li ana i kekahi hana noii a i ole ia ninaninau paha, a i ole ia, maloko olaiia na hoakaka a i ole ia na apono ana paha no ke ano 0 ka iawelawe ana i ka pihana a ia banako, e waihoia aku no e ka luna oihana i loaa mai ai ia mea, i ka pa- . ya o na lunahooko, ma kekahi halawai mai o ia papa, a e hoike pono ia maloko o ka moolelo a ua papa nei. PAUKU 44, Nanaia e ka lunahooia banako. E nanaia kela ame keia hanako ma kahi o elua manawa ' ka haahaa i kela ame keia makahiki e kekahi lunahooia a mau lunahooia j>aha e kohoia ana i kela ame keia makahiki e ka poe paa mahele o ka haeako m& kekahi hala.wai laula. Aole e kupono kekahi luna oihana a I ole ia lunahooko palia o ka banako no ke kohoia ma ke ano i lunahooia no ka banako. Ina. he hakahaka kekahi ma ke ano ulia i loaa ma ke kulana o kekahi lunahooia, o ka lunahooia i koe iho a mau lunahooia paiia, (ina he mea kekahi) oia ke hana, aka ina aole he lunahooia e ola ana, e kahea aku na lunahooko 1 kekahi halawai akea kuika poe paa mahele no ka hoopiha ana i kahi • hakahaka a i ole ia mau hakahaka paha ma ke kulana lunahooia. . vE loaa he papainoa i'kela ame keia lunahooia i haawiia aku iaia o iia buke apau ame na moolelo i nialamaia e ka hanako, a.e nana ma na manawa kupono apau i na buke ame na moolelo o ka banako; a ua hiki no i kekahi lunahooia ma na t mea e pili ana i na buke ame na moolelo, e ninaninau i na iunahooko a 1 ole ia ī kekahi luna oihana paha o ka banako. E waiho aku no ka lunahooiā a i ole ia na lunahooia paha i hoike i ka poe paa mahele, maluna o ka ninaninau i hanaia eia a i ole e lakou paha,-a maluiia 0 keia ame keia pepa hoike no ke koena i waihoia aku imua.o ka poe paa mahele o ka banako, maipko o ka laula i,kaaa'a i ole ia i ko la'kou .paa paha; a e hoakaka maloko o kela.ajgae.keia hoike ina paha ma kona manao, a i ole ia ko lakou manao paiia, o ka pepa hoike no ke koena i uiia maloko o ka hoike, he pepa hoike koena piha pono ia a pololei» i hana pono ia, i #ahi e hoikeike ai i ka hiona pololei o ke kulana o na hana o ka banako, elike me ia 1 ikeia ai ma na buke o ka banako, a e heluheluia ka hoike imua o ka poe paa mahele o ka banako maloko o ka halawai laula.

NA KOI HOOKOE AME NA BANAKO HOOKOE

PAUKU 45. Ka huina e hookoe; na hooponopono ame na hoohaiki ana. E loaa i kela ame ksja banako ma ka lima i na manawa apau ma. ke dala maoli o na Mokuaina Huiia, kekahi huina, i Mke aku ma kahi o ka umi-kumamalua pakeneka o ka huina o na hoahu daia e koiia mai ai, ame elima pakeneka o ka huina o na hoahu dala manawa o ia banako; koe nae, he kanaiima pakeneka o ka mea i hookoeia i mai ai e ke kanawai e malama, e hoahuia e ukuia ai ke koiia mai, maloko o na banako a i. ole ia na hui hoaie paha (maloko nei o keia teritore a ma kekahi wahi okoa aku.paha) i aponoia e ka puuku o ke teritore; o ke koena aku i koe o ia mea i hookoeia, ma ke dala kuike maloko ōna wahi waiho dai& oia banako. 5 loaa i kela ame .keia banako hoahu, a i ole ia ke keena hoahu dala paha o kekahi banako ma na manawa apau ka huina holookoa i hookoeia i kulike aku me elima pakeneka, o.ka huina i hoohuiia o na hoahu dala lulu ; koe nae, e malamaia he kanalima pakeneka o na mea o hookoeia i koiia mai ai e ke kanawai, e hookomoia e ukuia a&u ai ke koiia mai maloko o na banakor a i ole la na hui hoa:ie paha (maloko o keia teiitore a i ole ma kekahi wahi okoa aku p.aha) i aponoia e ka puuku o ke teritore; o ke koena aku i koe o ja mea i hookoeia ma ke daia kuike maloko o na wam waiho daia oia banako. Koe hou, o na banako maioko o ke teritore he mau dala hoahu maloko o na oanako ma ke kulanakauhale o Honolulu, e loaa he hoahu ana maloKo.o ia banako he kanalima pakeneka °... , kuike ī koiia.mai e malamaia no na hoahu pili kalepa ame hoahu iiiiii. Aole hanako e koiia e malama i keKahi mea hookoo maluna o na hoahu dala f n f M°kuaina Huiia, na hoahu dala o na Waihona hoahu haleleka, na hoahu hoopaaia o ke Teritore o ilav\aii. kekahi kaiaua a i oie.ia kuianakauhale f kalana o la mea. Ina 'e lilo kekahi banako i iaia no kekahi oihana hookoe fedēraia, e hooko oia me na koi ana mai a ke kanawai hookoe federala, ame kona mau o kona hooko po.no me ia mea. e manaoia, he hooko a*;a ia me na manao o keia pauku e piii ana i na niea hokoeia. * , _~P AI,KI? 46 - ole maloko o ka mea i manawa e haule niea ī hookoeia o Kekahi banako malalo o ka lfi f k ta * , ma Kanawai no ka mahimaia. aole e hoomahuahua aku ia. banako i kaua mau hoaie an . a f nu ' Y a J loem i ana mawaho ae oka hoemī JV a l I kuai a , ua paha 1 kooiU dala i °°? a aku - hoi e hoomahua- . , hoopukapuka ai>a } koiun m&a walhona <iala V'ir)?v ,,^K P S ÜB *'5 w,! »*» paha > kona p«k*. K»1 a«ai "" ans 0 na hwW i koiia *i m» kei» ' - - I- . I ■: - , ,ī-