Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 38, 5 February 1931 — HE MOOLELO K PANAHA LOA NO [Illegible] HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO K PANAHA LOA NO [Illegible]

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

O kekaTii mea V:.panaha a Wilamalki i ike.ai, ola Kela. lala e hooikaika la i helq, mau no ka mamao v Vela mau ka,y~ hale mai iaia ->Ku Aoteola i. makemake e haawlpi6. me "ka" I ana iho Uoko ona: "E paKw> ana anei oia l kt i - wahi mamao" llllii? Adle loa c pah-u'a 'o Wilamaiki. Ina a«i e .pahtt% t alaila o,ka makamua'lba*lcelft I haawipio ai o kona wawae'punahele. E[e mea ole riae ka ika r , ika o'kona mau w.iwae punshsle ikeia mau kauhale &n& e nel a e lioao nei hoi e had aku.' i ko lakou wahi e ku ana. Oi noke kona mama, no ka mesa, pau iho la ko Wilamaiki hele maoli ana, aka, holo naoli.o% eia nae, aole ona wahi kokoke iki aku 1 na kauhale e ku mau maiiici imua o kona mau'inaika ame konaalahele. Ke iho Jft ka hou ma ko Wilamaiki mau papalina a hoopulu loa aku la. i kona l!j ame kona lole, aka, he oia mau no" ka mamao o na kauhale. Ku ka kakou koa no ka iiianawa mua loa a.kuihe ka a i iho la oil Jala iho: "He kauhale io snei keia a ko'u mau maka e ike nei ai ole he akaku wale no paha.""

Ke kokoke aku la i ka wa e poeleele ai, a .aole i lawa ka m,anawa malamalama i koe e hiki ai oia i kona hale. Nolaila, hoohoio iho ia oia e hull hoi oia me ka hakalia ole, a e nolo oia me ke kuupau i kona mama. He pefcu ana ka ko ke kapuai wawae akau a puehu ana ka lepo a , he kamau hoi' ka ke kapuai hc-.r-a a leu anji ka ea oka lepo e haalele ia. niahope. 0 ke alahele a ka i haalele aku ai. - lolj fcokoke e hiki ole e Ikefa„ltg. jglaaui. heea ana -; Wllamalki I kpjja.Jumi, ua heie no nae a uhauha ,tnc he iho ia i heie i ka hahai holoholon'a. Aole ana mea nui e ae c jloohoo ana la rnanawa, hookah, wule no, ina paha e hiki ana 01a 1 ka papaaina i* ka' haku wahme i ka wa kupono, oiai, ua ano lohi ia oia mamull 0 keia alua.u ; kel» mau kauhale. kuupau .ho la oia i ka auau a Jcomo ka lole, a hiki no hoi i kahi 0 ka haku wahine e kiei mai'ana oia mavsraho a ike mai la-i ka kakou koa e heie aku ana r -a haawi mai ia no hoi oia i na miooaka ana me ka haawi pu-mai no hoi ike ak>ha anicthi. Panai aku la no hoi ka kakuu ao& ike aloha ahiahi, me na lulu lima, hpokipa loa ia aku la yj Wiiamaiki iloko, oka lumi aina, me ana mai oka haku wahine: "Ua manao maoh a.i ua poina oe i ka heie mai j ka papaaina a kaua 0 keia ahjahi "

_ Pane aku la o WUamakii; "A--j ole au i poina i ka kaua papaaina, aka, Ha loilii Joa ka'u wahi oka hele ana aku nei a oia ko'.u kumu oka lohi iijfiana mai 1a.." Nmay mai v-ahine: Mahca aku nei'kau hoiohoio o keia la?" Pane aku la o Wilamaiki ehke me karia hele ana, a-ka, aole oia i hoike aku i kona hele ana « hoao e huii i na vahi kanaka. ■ r. • l>u* oia i hai aka s ; koua, ki ;:jii i kelar mau kauhale ana : ahialu ai a loaa Ole. Olelo aku la o Wilamaiki. "Ina pal-a la he mau kajnaalna ko'u, ina paha la' aole hoi an e pono wale aku no may a maoka airia. Pehea la, aole '"<"•! e, hiki i na wahi kanaka kp hole pu mc a v u i kckahi la*'" r! !e'" 1.-.Ai la ka haku H-ahine. Ua hlkl lea ia oe ke lawc ia laua no ka i: ca. la or hoi i pakri<> ai ko laua mau ula pakahi Heaha no hoi kou mea i kar aiho o.lc mai ai i Kakahiaka nei rvamna o ko hoi ana''" "V rv'u :io kela heirah,-:i. \ Pehea la Ina makou c hole i ka a apopo?" Olrlo mai la ka wnhinc 1 aku. "T'-;.i \v;\ a}UU BU 112 a: e hel<> a Jawe i na wahi kanaka, mai kuibe a kaaulua oc i ka '" '.*•* -a\ 5a -"Rhao." Olc'ui aku la o WsJamaiki: •Tna hoi ha pelft # ac mai oe hcokuu mai ia laua e hele pu

ime a'u i ka la apopo?" _ "tfa pono ia manao la'u koe wale no paha keia oka hiki ole ia laua ke ala 1 ke ao,"oiai o ko makou wa hjamoe Ja, a o kou wa ala hoi />a." I gk"\f la~o"Wllamaiki: "Na ma'jcou ia c hooponopono mawaena o makou. D kou ae wale mai no la, ola ka mea nui." "0 hele nui paha," wahi akahaku wahine l pane me ka hoomau aha mai; ."E. olelo aku no oe 1 na wahi kanaka e l'awe i a! na oukou, no ka mea, malia n'aha o loihi loa ka oukouwahi ai a hiki ole la oukou He hoi mai i ka hale e ai i ai, no ka mea, he nui no na wahi, e hiki ai ke. hele e makaikai o ka aina nei." Olelo, aku u $ Wilara&iki: "Ke haawi aku nei au i ko'u hoomaikai nui no keia lokomaikai nui ae mai la ijtou mau kanaka ou e hele me a'u. .Ke nqi hou aku •lei'Vu ia oe i hookah! mm i kbe, a e oluolu mai kuu haku wahine maikaii aole e huhu i kau kauwa nei." Ninau mai la ka haku wahine : "Heaha ia noi hou au?" "He makemake au ina he mea

oluoiu ia i kou hanohano e lawe au i ko'u mau hoa. tf hoomakaikai pu i ka aina." Olek) mai la ka haku wahine: "Aole ia he mea hewa. lie bki loa hoi ko lakou la nohp wale iho tiQ t ka hale e okuu ai, me ka hele ole e holoholo." Oka manao nui loa. iloko o ka kakou koa, oia ka hoao e manuka mai ke alo aku oka haku wahine ina e loaa ana iaia kela mau kauhale kupanaha

aiJ-ka. Ia mua, me kona kanaka i..*«|a: mau kauhale a iua*rke pu-J» laua i ka hele ana a hiki Uatta, oia kona kumu 1 noi ai i tea* haku wahine e ae mai i kona: mau hoa e hele pu ime ia. ; Kauoha aku la ka haku wahi;ne i na wahi kanaka e hele pu 'lau#t me Wilamaiki i kekahi la ae a i ole i kekahi la no a Wi- : iamaiki e makemake ai e hele >•» makaikai. i ka aina 1 mea-hoi ie maopopo ai ko Wilamaiki wa : e makemake &ii na wahi kanaka, heie mai la laaa i ko Wilal :vaiki lumi, a hai aku la no hoi io Wilamaiki t kona wa I makeIrcake ai ia laua oia no ka waInaao o kekahi la koke ae no. iNotaila. i ka o kekahi la iae, hoea ana ua mau wahi kanaka nei i ko Wilamaiki lumi. , Hoike aku la o Wilamaiki i koI na manao ante ka mea e pili ana i na touhale ana i ike ai ma ke alahele i kekahi la iho me kona hoao ana e Hele ahiki i ilaila, aole nae oia i hiki ilaila, oiai no nae, kana hoomaopopo iho ua oi loa ;aku ka loihi o kana hele ana naamua oka raamao o na wahi kauhale t kana ike ,aku. Akaaka wai la na wahi kainaka a i mat la: "He mau kaujhale kupanajp* loa kela. Ua po- | naikai oe i ;koU hoomaka ana je. hele ilaila i ka wa ua kokoke imai e po. Ina. paha oe i ike mua i kela mau hftle i kakahiaka nii a peia kou iiele ilaila ,ina aole co c luki kei hoi mai i ka hale a la no." I ka aka aba mai o na wahi kanaka ia Wilamaiki niiiau aku ? a ota- "Healha hoi ka olua e aka mai nei?*' Olelo aku Tk hoi na wahi kanaka- ■ E alsii Pk»i :ma no, hoi paha r>aua M o* 1 i ko - - v.»a h.--ku aloha, no kou hv<clnuwlUia ;■ a e kela kauhale kupanaha *" '

■ He «k;> ivial Ka ~hvi ka olurt la'u ka mallrilnl." wahf a Wila:uks i pane kkn ai. *v.e ka horr, nna afcul **K»i no hoKo ke Ictiirx mai Ha $!ua i«'U s' pili ana 1 l-c'.i : au lifXthalf. aojte paba IIOS o ica %fca mi\t we he uvea "a o hochfiwlicntf, ir.aJ ana olua !a'u," ; i": '": ',-i'a nxajl of U muua fe> tv.,ivia hakn I &m aku la no ho? maua no tJi*» »";viu r>e ho kofcaM i T-UUjaf koV,>, .-.-a-.* V.u ••'V fr n ■ l ■ vi v.. i.. ™. Ytd "Va -' pl\ aiur i

£el;% :::&- V-Aurnic. ~.:■!■:■ rk or,r : ki-ir, wa, aka, nio no k l - 1 ■-'■ -J hiki ilaila .i kekahi la n.u ac*a hope aku." Otelo aku la o Wilamaiki: "Aole a kakbu hoopanee a lie la pfcoa Aku. I keia la no kakou e iiele at 1 kela mau kauhale, a oia i-jnj kr kumu o ko u i>u: ana i i lea haku o kakou e hookuu i<mi! '.?. ohm e h p le mr a 1 a, a hr kiv.nu okob - « ae no - Tioi tekani, a 6 like no hoi me ko olua holke ole r*-ai'ia'it -j na mea e pili aim 1 kela mau kauhale kupanaha, peia no hoi au e hoike ole aku ai ; a olua i kekahi kumu a'u i noi ai i ka haku o kakou. e "Kookuu *nai in olua e hele me a'u "

Olelo mai la na wahi kanaka: "E ponA paha hoi oe e hoike mai i kekahi kumu-au i makemake -si ia-maiia e hele irrr oe, -iw tev mfia. Hp kumu kupono ka maua i hoike ole ai ia oe A na mea e pill ana 1 keia mau kauhale kupanaha au i ike ai?" 1 Olelo aku la o Wllamaiki: rt E flike me ko ohia huna i ka ohia Ipela no hoi au e huna ai i ka'u a hiki i ka wa kupono a'u £ mao ai oka wa kupono i£"alaila au hoike aku ia olua ia kumu a inau kumu paha."

Oleic mai la na wain kanaka: ■ "Ina pela ua pau ae la ko maua :-.e aria-aku ia oe no keia kumu a e hapmak'aukau kakou no ka hele aku e makaikai i ka a ina dike mc kou makemake," Olelo aku la o Wilamaiki : na wahi kanaka': ."Aole o'u makemake o hele e makaikai i ka ai"a i kora la, aka, he makeraakc ko'u c hele koke' kakoU p huli i kela mau kauhale. Aule nae o kakou wale no kc hele. aka, o na opio-wahine pu kekahi, no ka

mea, he mau la ae nei kei aole lakou i hele holoholo iki. I ka hale wale no lakou kahi i okuu ai a po ka la."