Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 26, 13 November 1930 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Iho iho la oia mailuna mai o iea moe, a hele aku la e komo i k(>na lole a puka aku la ma'wahoi o ka iumi.'Oiai he maamaama ka hale holookoa. mamua aku a koe ko Wijam£ūki eia nae i ka puka ana aku o WilamaHyi iwaho, aia lir>i he pouli wale 110 mai p a o. Nolaila, manao iho la o Wilamaikl aale he, hana pono nana ka haalele ana i kona lumi, nolaila, komo hou aku la oia iioko o kona lumi me ka hapapa. hele ana a loaa ka moe, a noho iho la oia e noonoo īio kela mau mea a no kana hana pono e hana ai kona palekana. Poho iho la na manaolana. no ka hana i ka ia no kona hele aku e huli hoomeamea i kela mau kanaka elua i nalowale i kg. manao o ka haku wahine ame kona poe kanaka—a Wilamaiki no nae i ike ai,; he loaa wale no iaia ke hele aku e hurh oiai, aia no laua me kona mau hoahele kahi i noho ai.r Makaw pu i-ho-la oia o lieie aku na kanaka o ka aina e huli i ko lakou mau hoa a loaa aku laua ame na opio wahine pu apau. Ano pono ole iho la kona wahi manao. Makau iho la oia 0 hele aku na kanaka o ka aina e po no, no ka mea, o ko lakou wa hana ia me ke ieaiī ole a ao ae, no ka mea, he wa hiamoe ia no lakou. Makemake loa iho la o Wiiamaiki e haaleie koke i kela wahi a hoi i kahi o kona mau. hoa, aka, ua poeleele loa iho. la a ike ole oia i ke ala e hele aku ai, a oiai, he ike loa na maka o na kanaka o kela wahi i ka po, e ikeia mai ana . oia iloko o ia.pouli nui, a oia nae aole e hiki ke ike aku ia iakou la. Lilo loa iho la keia i mea nana i kona no--01190, aka, aole e ae e hiki ai i&& ke hana/k§e wale 110 o~ke kali ma kona lumi . wehe ae kaiao. Nolaila, hooholo iho 3a oia e noho malie no pela ahiki 1 ka maamaama ana ae. Ike iho la ka kakou koa he

minao ka kela mau mea o ke kamo ana mal ilokQ o kona lumi, aka, aole hoi i maopopo iaia ka laua hana i makemake al e hana maluna o ka kakou koa Ia Wilamai*ci e npk-e ana i tce kuko no keia mau niea apau a no ka loaa aku o kona mau hoa 1 na kanaka o ka aina, ia wa hoi okahi, aole he wahi manao iki iioko o na kanaka o ka aina no ka hele aku e huli i ko lakou mau hoa i nalowale ai; aole no ko lakou aloha ole ia laua., aka, na ko lakou makau s no ka moa. uaj manaoio loa iakou ua pau 'io no kela maakahaka i ka ai ia e kekahi holoholona. I ka Wilamaiki hoonanea ana iho, aia hoi pauhia loa ia aku la oia e ka hiamoe. laia e hia;moe ana, ala hoi, hoouna aku la kai hiku o ka i kekahi o kōna poe kanaka e hele e huli i na kanaka eiua i nalowale ai. ! Olelo mai la- na kanaka ana i hoouiia af e hele e j huli i k§la mau kanaka, aole he waiwai o ka hoopau wale ana i 'ka manaiwi ma ka hele ana e huli ta la, no ka mea, lia pau laua li ka ai ia e kekahi hololiolona. | ka Wilamaiki akb haku wnhine ao!f 1 Ipalu kela mau k-anaka i ka ;r. ta e ko holoho!on:x ke kumu o kona makemake nnn e' hono la o hiili ia laua. n hui pu hoi me ka Wilamalki h;inr,v.i aiui nkv. v;\'a, e loaa no krta mnn kē' hookuu!;t OUI r huli is ikiika lo:i kr» haku w h ahir.o i ka hojouna i kokahl o kor.;i poo kr,naka " helo o huli la. he makemako r„\ kiV.-,;\-e he:e e huU, uo ka moa, |nniinso ko lakon, ui p0'.0,; Uw |ak'u k:\ < at|i ko lnkou \m\u a lr,\ |keii holoholona c VV»' m;! hohono kA'-wkA, 'e.olo r r.oV :feoj Iftkou hoolk:.lk;\ ' i hanu ana a loaa l3kor« o ko la&ou pau ioa no ia a koe ahai» iomo ole. , ?so ke ano houloioh. o na k,\ī aks i kii hele ana. |tolsi!a, ni* nau mai la oia ia l:\k.tu ina paha, he makemAke o *ali a he okvx\ atti a

laila e hana i ka lakou hana i kauohaia ai e hele o hana. Olelo mai la na kanāka iaia: "Aole o makou manao he waiwai ka hele ana aku e hoopau manuwa ma ka hele ana e hoao e iuili i kela mau kanaka, oiai; ua manaoio loa lakou ua pau laua i ka ai ia e ka holoholona ahiu, a ina, e loaa mai ana lakou i ka holoholona ahiu, o lakou kekahi e pau mai ana i ka ai ia e ka holoholona." ; Na keia olelo a na kanaka i [hooulu mai i ka manao iloko ona f e hele e kii ia Wilamaiki e hele Pii me keia poe, me kona olelo ijuia inai, ua hooia aku ka maplihini iaia, ua hiki loa iaeia ke hele e huli i kela mau [a loaa laua iaia.

Aole he hilinai iki o na kanaka e loaa ana ko lakou mau hoa ia lakou, aka, mamuli o ka pakela koi a ko lakou haku, kii ia aku la o Wilamaiki e hoala a koiia aku la e hele me iaHou e huli i kela mau kanaka. O kekahi kumu makemake ole o na kanaka e hele, mamuli no ia o jko lakou makau ia Wilamaiki. no i|g, mea k : ua lohe. lakou i ka pahu a ana o ka ikaik#. "o naj kanaka ia Wilamaiki raam.ua i- i ho, aka. oīal'āolē ē"Tīiki ia lakou ke pale kauoha, nolaila, ljoo- ; manawanui wale aku la no lakou i ke' kii ana e hoala ia Wila- ' maiki. . i I ko lakou hoea- ana mawaho o ko Wiiamaiki lumi, ku iho lakou a onoonou aku la kekahi i kekahi e hele e hoala ia Wilimaiki. Aole o lakou jtaea i aa e o ko Wilamaiki lumi a" ko ka ae ele o kekahi o lakoii j ko lakou haku wahine., I ka ike ana njai o ka haku wahine ia iakou nei e ku aku ana me kona ike ole oumu mai la ©ia jqo, . Wilamaiki; Oielo aku. la .lakou: "Aole makou i aa aei .e hoala i ka malihini," no ka. mea> e nonolo ana kona pukaihu, nolaila, ua maopopo ia makōu ua hiamoe

oia, a ina makou i hoala aku nei : iaia, ina paha ua ala mai kela a lmhu ia makou, 110 ka hoala aku liaia, a oiai hoijia ike makou, aoie ia he lula o ka hoala i kekahi mea oiai oia e hiamoe ! ana." . I Olelo mai la ka haku wahine: I •'Aole au i _olelo akii nei ia 011-1 kou, e hele oukou me ka paa Iu- > la a nana aku ina oia e hiamoe! ana ahūla oukou hoi hou mai.' Olelo aku.nei au ia onkou e heīe e kii iaia e jieie pu me oukou. : | E hele h6u aku oukou, a aole ou- , ; kou e hoi hou ai-a wale no la loaa o Wilamaiki ia oukou." [ Ia wa, liele aku la kela poe ka[naka me na kapuai kaumaha loiai he makau nui loa ko lakou ia Wilamaiki. no ko lakou lohe ana i kana mea i hana hookahi ai i kela mau kai\aka i ke ahiahi iho Hele aku la lakou me na kapuai kaumaha a kaa mawaho 6 ko Wīlamaiki ldm4 a hoomaka hou no ka onoonou i ka mea o [lakou e komo aku c hoaia i& 1 Wilamaiki. I keva a lakou e Ihana ana pela. ua ala o vVhamaiiki a lohe mai la oia i ka haI wannwana o ke ia poe m.iwaho io kona lumi a ninau mai *a oia: \ "Owai kela mawnho' r " i Pane aku la kekahi o n-i kainaka: " O makou no " : Ninau mai la ka kakou Ikoa: "Owai oukou"" Pīine aku 1a kekahi o ka'naka "O makou no r.a kauaka 'o ka haku wahine:' f ' Nh-au hou vu> kc» kakou koa ī "Heaha ko oukou mi'.kemake?" ' Fane hou mat no ke kona*'ka: "I kanohaln mai nel makou - e :vai e kli ia oe" ! hou ma'. la ne ka ( K.\r "Heah.a ko ouko.ī mea 1 unv. nel t- kii < i;ru? v ■ 4 IV, Vou r\\i ■>no ke kana- ' k.' M 'H-'o P.5 ,v ' makou e i ra o imakou i nalow a'e i ke'.i p<\ af ku noī/

| O k.->u i :\ii's w IT<v>!ai\wi ? . kt , rUV..'k.-* -;, ,Y t.i vV '.*V