Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 26, 13 Nowemapa 1930 — HAULE NA MOHO HAWAII I KA LA KOHO WAE MOHO AME KA LA KOHO NUI [ARTICLE]

HAULE NA MOHO HAWAII I KA LA KOHO WAE MOHO AME KA LA KOHO NUI

Ma ke koho baloka o ka la 4 o Nowemapa i hala aku la ma ke Kalana o Honolulu, ikeia iho la ka hooleiia o »a Hawaii elike no meia ! hooleiia ai o na Hawaii i ka la koho wae moho o ka la 4 o Okakopa i hala aku la. He mea maopopo .loa aole i haule kela mau Hawaii.i ke koho oleia e na mana koho o na lahui e f aka, i haule no lakoū no ke koho ole ia e na mana koho Hawaii, oia hoi, aole i lawa na Hawali mana koh(- I koho ia lakou, no ka mēa, he umi kaukani a oi -na mana koho'o na Hawaii o keia ke hui pu ui• ua<*uie na liawaie piha, Ua ikemaka iho no kakou i ka heluna baloka o kela mau moho Hawaa i haule ai o ka aoao Repupalika i kela koho raoho aku a nu ka liaaaaa"loa o ko lakou" mau haloka wae ole ia lakou. He keu no paha a ke kupanaha; i na f Hawaii ka hapa nui loa o na'haloka, eia nae, i na moho o na lahui e ka wae ia ame ka lanakila loa no i ka la koho nui iho la. O ke kumu mai no o keia haule o na moho Hawaii i ka / la wae moho a pela no i ka la koho nui mai, mamuli no ia o ka )awa ole o na mana koho Hawaii;i koho ia lakou ia mau koho ana a elua. Aole hoi o ka hāule o kekahi njftu moho Hawaii i ai o ka aoāo Kepupalika i kela hoi na moho Hawaii kakaikahi i v aeia i ka koho wae moho i ka ]a koho nui m«ii, aole loa no, aka, ua haule lio ia mau moho Hawaii i wae ia i ka la koho wae moho i ka la koho nui mai, a i ahona na Hawaii i ka puka ana iho la o Sylvester Correa, a i ae kakou e na Hawaii e ola ana kakou iaia. ' s r . 'Heaha la ke kumu o ko S3*lvester Correa puka ana i na la koho_ baloka ; ana iho h> a elua? O ke kumu mai no eā, mamuli o ka loaa iaīa o ke kakooia e na mana koho haole ame kekahi mau lahui p ae, a no ia mea, ke hoomaikai nei Ke Alakai o Havwpi ia mau lahui i ke koho ana mai i kēia Hawail. Ma keia kalai manao ana o Ke Alakai, aole ona makemake iki e kaha ili, aoie loa, āka, he minamina waie no kona i ka puka ole ana i hookahi a i elua maū Hawaii mawaho ae o Correa, no ka mea, ua kupono maoli no e loaa ia kakou e na Hawaii i elua a "i ole i eīelu mau lunakiai ma ko kakou papa lunakiai, oiai, eia ia kakou ka hapanui o na mana koh'»; aka. aole no nae no na lahui e ae keia pilikia o k'akou e na Hawaii/aka, aia no ia kakou kfia pilikia o kakou, a ia kakou no kaliou ahewa al no keia mea, ' ' 1 No ka lunahooponopono o Ke Alakai, aole oia i mina-

mina i kona haule ana iho īa no kona pono pilikino iho, 3io ka pono o na "Hāwaii apau e noho nei iīoko o keia kalana kona minamina nui, a ike aku no hoi kakou ma keia mua koke iho i ka hopena e īoaa ana ia kakou e na Hawaii mamuli o keia .hemahema nui o kakou i koho ole ai i kekahi o kako,u. - ' Ke hoike mai nei ka haina o keia mau īa koho baīoka

iho la, ua hiki mai ka la ē waiwai. ole ai kekahi kanaka Hawau e holo ai no kekahi kuīana aupuni koho haloka Ja: Aōie no nae o na moho k'e pilikia ana, aka, o na manā koho ana no ka piīiki§ t ina keia hana hemaliema o kaiou. Nawai i oīeīo maL o ka poe ia lakou ka hapanui ii : auii?-e "loaā., ia 'akua ke\am ahuoīelo. iluna o na kuīana koho haloka ia? 0 kakou wale no paha ka r īahui nia ka honua i ikeia l ka hana'eīike me keia o keia mau īa koho haloka iho la, Aka, ua hiki no. nae, no ka mea, o ke kuīeana no lū o na mana koho o ke koho ■ i ka lakou mea e makemake ai, Olelo ae la kekahi Hawaii i kekahi Hawaii mamua aku o ka la koho nui iho īa ; "Heaha la ke kumu o Kumalae e holo haloka nei. He anunu wule no oia e hoīo mai nei no keia kulana lunakiai." Ka, u». kuhihewa loa keia hoa Hawaii nana keia mau oīeīo. M*- he mea īa oia kuhihewa hookahi no paha me kekahi inau Hawaii e aku. O ka mea poīolei maoli. ao!ej makemake ka lunahooponopono Kumalae Ke Alaliai o Hawaii e hoīo no keia kulana, aoīe no hoi no kekahi kulana e ae. Ua hooīe loa oia aoīe e hoīo no keia kuīana, aka, n.o ka pakeīa koi ia ona, a kokoke nolioi e pau ka hokomo inoa ana, akahi no oia a ae no ka pakeīa koiia ona. Mai kuhihewa mai kakou e na hoa Hawaii, he iieīe ka lunahooponopono o ka kakou wahaoīelo i ka hana» Aole pela, aka/he paa it>a oia i ka hana, a i kona haule a'na iho Ia f aoīe oia e nele ana i ka hana oīe, no ka mea, ua heīe oia a piha 1 ka hana o kana mau hana like ole, a o ka oi aku o ka ,]iana pai nupepa Ke Aīakaī o Hawaii, oiai/ oia rio ka īunahooponopono, ka mea kakau/ka mea hoonoho hua ame ka mea nana e pai ka nupepa. O kona mau hoa elua o ka haīe pai, he kokua laua fna kekahi mau hana e" ae o" ka hālepai. K« hoomaamaa nei no nae kekahi o kona mau īima kokua i ka hoonoho hua ma ka mikini hoonoho hua, oia o Samuel Kaaīouahi. Aka fc .o na hoa Hawaii ke nele ana ika hookauwa mai 0 keia Hawaii iaia iho ho kakou, oiai, ua kapae ae la no kakou iaia ma kuīa, a ua kapae pu ae no hoi kakou i ka nui o na Hawaii ma kahi e, a na na tehui e kakoU e lula mal maluna o kp kakou aina ponoi. Ua pono no'hoi paha ia ina īa ua kakou e pau !*oa i ka nalowaīe; aoīe eia,no ia kakou ka hapanui 6 na haloka, eia no nae, i ke alo iho īa no ka ulu a o ka hāla iho la no ia. Aoīe oia waīe, aka» ke mau nei no ke o ana o keia olelo a na kupuna o kakoii e olelo nei, "i make no o Pamano i ka io ponoi." He mea no hoi keia e olelo aku ana i na Hawaii kupōno i ka holo haīoka. aole l.ikou t holo hou mai ma keia hope aku ? no ka mea, e \\>h oh ,a auanei no lakou ke holo mai f a he hoopau nian<n\ a a « hooīuhi kino waīe no ia ke htfīo mai. Aoīe oia waie, aka, he mea no hoi keia na ka p'oe o na lahui e manao mai ai. aole he Hawaii kupono i koe e oīa nei no' na kulana e aluaīu ia nei i na īa koho baīoka. Aoīe oia waīe. aka, he mea hoohiīahiīa īoa mai no hoi keia i ka īahui Hāwaii. a kekahi hapa paha o kakou e manao oīe mai nei peīa. Aloha no paha leakon e na Hawaii. Ae, ua haīa no la hoi na kupuna a koe wale no na pua. a n > īak >u no nāe hoi ka'u e aloha ae nei i ke kapa? ia rr * kihi e n o ko na hihūi e ia e hoihoiia ae nei imua. l T a pono no nae. kn 'ilo ana o kekahi ona lahui e i mau luna no k:'Sou u>K n hoi e hoonele 1 ka īa}iui oiwi o ka mnn. aka. ehke n<> nae nie ka*U i olelo mua ae nei. he pono e '"a.i KoU,»' > na kuīaha i iia kānafa o na lahui e, pda r,<> k: "oi.e Jfe haawi nei Ke Aīak&i m ti.n\aii i ka mahalo nui ke Kaīana o Hawaii no ka naaiīao o ka īaknu hana. iia wae īakou a ua koho i na tr •■>]'*-> o na lahui īike ole' e noho ana maloko oia ka > r. ,, n T "a kaulike ka lakou Mana. a peia no hoi me ka k-, ]• 'm o Maui. a peīa no ahiki īoa aku i ke Kaīana <■ Kau.ii j He mea no hoi ia.no na laīun apau e noho ana iīoko o ke e hauoli ai ku manae. aka. o ke keho ole o ' na maua k«>ho i ke kasiak;< o kekaī\i lahui e hoīo haīoka . ana, h'e njea hookuihe mai h.u in i ka manao 0 ia la-' hui. elike iho la me :a ; pau 1 e ■;:? Hawaii ika hoolei 1 ia ma ke Kaīana o Honolulu " 3