Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 24, 23 ʻOkakopa 1930 — ALOHA NO PAHA KA ELELE ALII JONAH KUHIO KALANIANAOLE I KA HOOPOINAIA E KAKOU HOOPOINA LOA IA IHO LA IA O KA IALA MAU HANA HE NUI O KA HOOIKAIKA PAUAHO OLE ANA NO KAKOU I HOOMANAOIA NO NAE PAHA NA HANA A KE ALII HOOMANAWANUI I KA AUAMO I KA PONO O KA LEHULEHU I KO IALA WA E OLA ANA-ALOHA WALE [ARTICLE]

ALOHA NO PAHA KA ELELE ALII JONAH KUHIO KALANIANAOLE I KA HOOPOINAIA E KAKOU

HOOPOINA LOA IA IHO LA IA O KA IALA MAU HANA HE NUI O KA HOOIKAIKA PAUAHO OLE ANA NO KAKOU

I HOOMANAOIA NO NAE PAHA NA HANA A KE ALII HOOMANAWANUI I KA AUAMO I KA PONO O KA LEHULEHU I KO IALA WA E OLA ANA-ALOHA WALE

| ' ,l t , :-t>a ana o keia manao o kakou i keia pule aku la> hele kekahi hoa]oha o ka lElele Aiii Kalanianaole a mai la ia'u I ko'u hoike ole aku i na hana a ko kakou elele aloha i hala e pili ana i na hale rr:piml federala ame n.a palekai. īīe oiaio no ia, aka, aole inoi i manao e hue pau aku i ka ka Elele Kalanianaole mau hana i hana ai i keia wa, no ka mea, ua ike maka no hoi kakou i? hana i hanaia, no ka mea eia ia mau hana |a{,āu ke k. nei he kiahoomanao no ko kakou Elele aka, .r, hiki no nae ke heluia ia mau hana no ka | poiio o ku i-'-'e o kakou i hoomaopopo ole na ko kakou lElele Alli ; hpnaja.mau. hana, a mamuli no hoi o kona hooikaika ana i loaa ai ia mau mea, a i ae kakou apau, ua pono kakou. ' ' .7- , v He oiaio. ke pomaikai nei o Hil'o ame na moku apau e komo ana ma ■ kona awa i ka palekai i hoomanawanui jia eivo kako'u Elele' Alii i ka nai ana imuā o na hoa o ka ahaoieio maKua ahiki i ka ana o ka palekai nana e kaohi aku i ka pii ikaika ana mai o ke kai e poi ana i ke awa o Hilo. E lele aku ko kakou nana ana i ke awa o Niiwiiiwīli, na ka hoomano no o ,ke Alii i loaa.ai ka haawina elala a paa iho la ka palekai hou.loa»o nei, a pau nui aku nei no hoi ko Honolulu nei poe me ite kiaaina pu e hui me ko Kauai poe ma ka wehe ana i ua palekai nei a,Jie maalahl hoi kau i ka moku ke komo aku. 0 ka hele no ia o ka moleu a pili i ka uwapo, aole hoi e like me ia i na makahiki mai ka !hoomaka ana o na moku e komo ma ia awa, a pela no hoi,me ka uwapo o Hilo. He mea liilii anei keia mau mea ma ka helu ana a ko kakou poe, a olelo iho, he helu oki loa Jcela mau hana. E alawa ae hoi kakou ia Kahului. Aia no hoi maiaila ia palekai nona na dala lie nui i hooikaikaia e ko kakou ■ Elele Alii, a ina e pau pono ana ka hana ia ana o ia palekai, alaila, e komo pu anaia awa i ka lai. Pehea la, e hooleia anei ka waiwai nui o keia mJu mea a ko kakou Elele Alii i hoomanawanui ai i ka au ana i nei kai loa o ka Moana Pakipika, a n,ee aku i ka loa o f ka aina makua na kfiu a kau. &i iaia?' E kilohi |iku kakou la Silo kaopa, ike hou no ka,ko.u ia kia a ko knkou ] pu'e aī ī ke 'eke $ ke aupum a liermo mai .na dala he ha&eiii kaukani no ke kukulu ana i ka f |i£(,le aupum federata ma ia kulanakauhale i ike ig k$ haīe,lelta o Hilo. Pehea lā oukou e na Hilo Hanakahi ame kou māu ki«i e noho mai la a puni kou mau apana apau, e poina no anei oukou i keia hana nui a ko kak<pu .Elele Alii i hoomanawanui ai a kekahi poe hoi i helu mai ai maioko o na nupepa namu o kakou a kau ia ae ma ka helu haahaa. Ea, aole keia e hoohaahaa wale i ke,Alii aloha o kakou, aka, he hoohaahaa pu ,no ia ia kakoia apau, mai Hawaii nui q Keawe a hiki loa aku i Kauai o Manokalanipo. Pehea, e noho pu wale aku no'anei a nana maka i ka hoolei a hehiia mai o ka inoa o ko ka3jtou Alii? Aole lpa! aole loa! ina eiā ho iloko o ko kakou mau aa koko k,e koo o na kupuna o kakou kahi i holo lio ka mea, he koko ia 1 haiamuia me ke aloha i na alii apau o kakou a i lfa lakou mau hana apau no ka pono o kojakou mau makaainana. īna pela, alaila, nau e noonoo iho ia mea. Ē hāliu ae no hoi kakou a niaEia i ka hale aupuni federala e kū kilakila mai nei ma a e hoohanehano nei hoi i ke Alanui Moi, a e huli pono aku ,ana hoi mamua o ka paalii, He mea ltfeia koi mai ana i ka puuwai Hawaii ponoi .e poina ole ia Ponoi i hala $ku, oia hoi I ke Alii Hoomaflawanui Jonah Knhio Kalanianaole. Eia nae, ua hoopoinaia iho la no ia hana maikai a ka Alii i hoomanawanui ai, ao|e no kona pono aole no hoi no ko kakou pono wale, aka, ho ka pono o ka lehulehu apau e hele ana iiaila no ka lakou mau leka ame na mea e ae a lakou e makemake ana. He mea ole anei keui i ka kakou helu ana? Aole loa! aoie ioa! aka, he mea nui loa keia ma ka helu ana a ka poe manao kaulike, aka, hoi, ua kapaeia ae ia mai.ka helu a ka ppeti hke ole na manao me ka mea nana keia aupuni i haomaaawanui akua hoohanaia a i ae kakou o keia mau la i kp kakou pomaikai i ke ku ana o keia halei leka. I pomalkai ka hoi kakou ia wai ? kai no hoi i ka Ele|e pauaho ole i kp kakou pono, a pela iho la ka hoi kela ei kumakaia ia ai.vHe .keu no hoi a ko alohā ele o keia poe. Elike no paha me ia aloha ole ia o ko kakou alii, pela no patja auanei ko kak<>u aloha ole ia mai; aole hoi e hihi, eia ho ko kakou mau maka ke nana aku nei, nolaila. hamaulia ano leo ia kajtau. He mea ike ale ia ka puuwai o ke aka, ma!ka.hua 0 ka laau e ikeia ai ke ano o ka la<jji Pela uo m$ lolio o ka puuwai o ke kanaka. Ma kā| hiiaolelo e ana iwaho o ka leheleho o kekahi kahaka.e iko ia ai h,c ano o |kona piu:wai, a oiai ua pa-hu majoli ae ifei keia ina'ihelu | o keia poe., ua hiki !oa ke ikeia 'aku ka mea oloko o ko 'lakou nuui puuwai; & l ko kako'u ike maka ana aku la 'ia loko o ko hikou puuwai mamiili o ua huaolelo i pukaamaka m.ioli ae la iwaho; hoi ka kakou hana ku--1 e ! atia ai i hoike aku ai i ke ao holookoa ■ aole kakoa i poiha i ko kakou EU"»le Alii a-oha i hala mui' aku ma k,' aih hookahi no a kakqifapau o heie ak'u | Nau o Hav,aii o uoonoo iho |a pela oe e hana aku ai . Aole K.'ia wahaolelo e a'o aku ana ia kakou ,e kah; ;h, uole \ia! aka, e a'o aku ana ia kakou apau e aloha e hooiiwuao n)ou i ko kakou Alii ia JcnaluKuliio Ka!a nianaole. .i he Hni nui loa e hoomnu kakoi i ka hoomanae mau a!ia kajia f ir,au hana maikali no kakeu a kau aku ir hoomaiuu anaii'na puh a knkou a inuu !oa aku. Nolaila. o hoopu-a ma,i|kHkou i ka inoa o pvH!ar.uiuaose i kiH kakei. mau pua ma| k> ai ke ola ana cj keia ir.oa i haaheo ai e Hawaii i U e ola ana. a \ haaheo mau no ho kakou i k, Jnau hana maikai he leliulehu walo 1 hoo manaAn .i ai\no ko kakou ponoj no i\\akalua makahiki e ir.auna ..u& hkona ola kino no, na pouo 0 ka lehulehu a he mans >io maoli no ko*u, oia m|aoh 110 ke kumu t oki pu ia ai o kc:\a ota ana. no lia 0 Wakinekona. 'aole is : he wahi r.aifcai no ke kanaka ko kakou aina aku t hue nuiu ai, oiaū Ke hiki mai ka wela ... ia wahi, aole kana mai 0 ka \veta. I ka noi an|R e hiamo* i kn po m«

—-— . - , - , ■ • - - - ->>—p - ~ -- > «»# » " ama o Kahi moe, e hele mua ana ke kanaka e auau iea lole moe po no i ka iii a hoi no e hiamoe iluna o kahi ine ia kapa puiu no i ka ili i malili ka %eja, A i hiki mai no hoi ke anu, aole no hori kaha ma! o'ke. ■ • •' VoolilciH ai ke anu e i mea oie. oie nae hoi ia i ko kakou EJeJe Alii i ka īkaika e loaa ona wahi-pono no Hawaij nei,a iu}-k9jk.ou hol, _ Aoie oia wale» mauim- kona- kuonoono iiiamuii o kona puka i eieie no kakou ma ka heīe a.na i Wakāiekona. a hui aku la me na lunarT).akaaznana ame na kepakoa o-ka'ahaoleio makua. e haawi ana i na __ hookipa ana ia lakou lehulehu i loaa ai ke kukunl paa ia 0 ke aloha mawaena ona ame kela mau keonim&na o ka «haolelo, i hiki mai no ia i ka ianei wa e 'WKiillO. 4kU:ai i kana mau noi 110 Hawaii noi, e wikiwiki ana'lakoii ia i kā mai ī ko lakou mau lima kpkua, a loaa nei lia liaawina dala mahuahua he lehulehu, a 1 ae ka poe e ola'nel mahope aku ona no kakou ko kakou pōno. I keia wahaolelo e helu nei im. hana. aloha ja hoomainawanui a ka Elele Alii Kalanianaole, aole. 1. polina, ua hoopili pu no kana ewa, ka mea i aloha nui ia ke iKama'liiwahine Kalanianaole, a o Mrs, Fraak W.ooiia hpi 1 keia wa, no ka mea, ina aole oia i haawi i kona ae i k:ana kane alii e hele i elele no kakou, ina aole loa e liiki 1 keAiii ke hele i Wakinekona e,na'i ai i ko kakou mau pono. (aole i paul.