Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 20, 25 September 1930 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA.

i MamuH o ka ikfiika'loa C ka j lnnr m.a kīi P.oftQ_mpkau aole la' l'kou e hele hou ia po I kahi a ! |tekoti -i -ikc-ar i ko""teto>u iii&u j 'l.oa nolnila, pau !ho la ko leikou . jmanao ana t hele ia wahi a hiki j H ke ao ana ae a o ko lakou wa- | jhi ia i hele mua ai. Ua 'hoopUi- | wu īoa ia mai iakou i ko lakou hiki ana aku ilaila, aole'he wahi hoailona iki o ko lakou mau hoaloha i koe. Ao]'; iie \vahi kulu j koko aole no hoi he mea okoa -ae. e hiki ai ia lakou ke ike aia .la | Ihf»a ko lakon maulioaloha. Ao- ! jle iho ia o lakou manao ua pau j ko iakou mau hoa i ka ai. ia ej i.keAuhi iiOloliOiOii», JIO Aa j 1 ' '- i'-M ■*; e -..J 1 ! po T l }p , l " -x e hoike ' l i keia mea i ko lakoi» haku wa- i 'ihe ana W;i:u \-.<i u ..r> ; j mea. ' j loa uio īa <>m a Koi imai Ia oia i na kanaka.-e laWe ] «'iM T k~ l'ikou hiki - nna i kf*ia waiu a ikl* r.a A'ahine jaole he wahi kulu koko malaiia, i huh ae la oia a oielo mai la 1 na "Ke manao nu au ua] ; luv.'e ola ia ko' kakou inau ho'a •: holohoiona xiana iuua i pa.a. • ,ia. po, •} I keia neie ana o lakou nei, j .. a jnta.opopo ole liui ka.hi i iawe.ia |ar o ko Lakou mau hoa, kauoha Imai la ka. haku wahine i kona , Lanaka apau 'e helo < huli 'ila iaua. No ka makau o na kai naka. nolaila, nonoi mai la lai ko lakou haku \vohine e •hoopolna i ko lakoy.mau hoa o 'h!o hou auanei kekahi o lakou me ka illo ana o kela man 'hoa o l3fcou, a pela no auanei e j 3awe Uilii ia akn ai kona poe 1 'knnaka a hik' i ka pau loa ana : i u na waiii KUiiuk.a a neie loa oia » j i lie k»nika ule. Aele nae he I hoolohe mai 'o ka haku i keia ' lolelo a' kona mau -kaaaka, aka,"; i hookikhin mt- ! 1i ola-la lakou e' I iieie i kci« »uau kanaka. ; E *a>h" .'•» - lkf> » ' 'i; huh af L'' 1 - "/ilamaiki i :utH' kona m--u hT- hou elua Ia Wilamaila i uniii hou iho ! Inl i na 'kani a-i o i;u wahi ka-'| inaka a u-wa hou ae ai laua, o- i |lelo ae la 'kekahi o laua: "A ma- ( |ke ka hoi \ia.ia xa oe'o oe mai ( ino ka luahi. a aole oe e ike ana ( i i na mea huna o keia aina ku- i 'panaha " Ta o]pJo ana o kekahi i ,o na pela, boo ii ! ■ti ■;< ir Mki iī- n ;ana iko .ia mau kan a 5 ! i v:rt ho " i ■'♦'•a o Wilar ' -ki i kp i'.mi mi i ko laua 1 t ui£tu kani lelo mai ia keka-M Ihi o na kanaKa i olelo'oie ma- | Inua hoi ka ko'u | i Kokoolua i niai la. Noiaila. I Lna oe e hoopakele ana i ko ma-1 'ua mai< ola. alaila. e hana no; I maua i na mea apau e make-; i make a e lilo no hoi oe 1 haku i i no maua." i ; la wa ī ol» 1» aku ai o Wilama- | iki. Ina o k*. o-u.i manao maoli j kena a o!u.v i hai nial 1a ia'u | mr:> e hiki ai ia'u ke , Ihilinai I ka olua olelo, e hoo-! j hiki mai olua imua o'u a imu t \ j lo ke AKua <j Ka iaiu. tt ma aOn j . UoolilM «uula. 0 pepehi mai ne 1 V, A,,ua - -s ■ 1 «r.i 'a olna a pj v :a .ki n - U>< kihl" ; Nnuia i- wahi kanuka ! WiUunaiki. o"wai ,ke Akua v ; ia;.. >'•> ' hsK.hikL ak i t ,i imu„ om" aku la ' ! iV.!an:a.&. n - Akua oka i . c:a ka -:-Ca -iia"i"liara ka ! .au,, ka l.o." ke kai n. n. ] 'ia ikl'W 11 ™ Mi , .. , i ;t' . w '. P' , i 1 k.'k.<u" ui.,,. " . ' .» Vvol.\ m..' 1 TJn ka :!crvi . ' -• " !;u,; ' x ' i*'i--■o ak': ,v i '■<' hoomau ana ,ku "A lu makemake ok< *\kua i ka poe ho(.>hikt- waLahu , ; uv ,_ / i . i.\kou ~lrlo v t N ' ■ i'a o ak,.ho' - loa olua I nica a osu ' ? ' * 5,1 "hiki i'ui 1 ai v.ru inuia o kv A '«n o j. lam ■ I r t « -1" " Ih • V-;:. k - k' ko makiMi hj«k .. ... .\ t o "o kon"» na akua Uoko o kona hslo. He <

|koi mau no oia ia makou e hoo-_ j mana rkona akua eia no laole o makou makeniake e'Jh.ana TjG7T,Tikariio ma\i - n^a^i ia makou, nolaila wa'k [aku no makou 1 makema-! Ike no ka mea he haku-ofa no 'makou-a he poe kauwā hōl :n&kou nana.' ( 1 oielo aku la o Wilamaiki *; "Ke kokoke ae nM xxiha e ,kai ao, aole o'u e iicjho maanei ia wa, nolaila, e h&ej& kakou, aole nae ma kela* aoāo 0 hele aku ai i ko oukou' hale, aka, ma ko'u wahi i; haalele ai 1 ko'u mau hoa i nehinei a maxia hoi o loaa aku'lakou ia, 'kakou." Ia wa kaha lakou e hele ma ke alahele a Wilamaiki i he|£ mai ai i kekahi la ae. Aole hiki ia Wiiamaiki ke īke i ke alanui no ka aaki manli o ka pouli, aKa, he mea ole ia pouli i ka ike. o na maka o kona mau hoa. , He pono hel« wale no ka Wilāmaiki oia na kanaka e alakai ans i-aia, aka, e olelo mau ana, no nae o Wilamaiki i kona mau hoa, i ka wa' mua loa ana e.i&e ai e alakai hewaia ana oia e la-j. ua ia, o koke no ia a ko-' aa mau lima kakauha e pepehl ai ia laua a make loa .me ka hoolohe ole i ka laua mau leo noi a uwe paha no ko laua- hoopakele ia. E paa mau ana no o Wilamaiki i o na wahi Kanaiu i hele like lakou ma ke- ( kahi aoao kekahi a ma kekahi' aoao no hoi kekahi. Pela no lakou nei hoomaui ana i ka, hele a wehewehe wale Kaiao,' a hoomaamaamaj loa anā' ae Jaa" pon»|lakou ma.-, \,aho oke ā^ngL f o|>To wahlne 1 e moē ana' Aole 1 -maopopo ia W:lamaiki aia lakou la iloko o keia ana kahi i nioe' ai, aka, i ko lakou maalo ana a f /naweh*" 1 olaila. aia hoi lohe la aku la k:, mai*ō na pufea*-ihu o ke : kahi o lakou, a ike iho la o Wilamaiki ma he poe ko loko o " >.i ;x:»a Kauoha iho la oia i kona mau Ima e kali mawaho aie kuna oīelo aku ia laua aole iaua e hoao e mahuka mai iaia aku, a hodmanao pu aku la" oia ia laua i ka laua hoohiki iaia in.ua u ke Akua. Ku iho la na ahi kanaka mawaho o ke ana a kiei aku la o Wilamaikl Uoko 0 ke ana a lae aku la oia &m opio wahine kela i hele pu mai ai me ia ua pa'uhia loa ia i ka amoe. Aole oia i hoala aku ia kou, aka. pukq, akū la oia i i ~aho a nmau aku ia i na wahi | "Ua 'ike' anetolua i-ke- j 1 kahi wahi e hiki ai ia kakou a ipau me .-a opio wahine ke pee ; i na hora o kela la a manawa ••ukoa. aku paha?" Olelo mai la kekahi o na walyT kanaka: "Ae. Ike maua i kahi kupono o kakou e pee ai e ioaa ole mai r ai kakou i ka hu r ■ a e ko inakou poe. Aole oia wale, aka, ua ike pu no maua i : kui:i e lo.wi ai o ka kakou ai ame ka wai'e pihkia ole ai kakou i iv\ pololi ame ka makewai. I;> i<>ho ana o "Wilamaiki I ke-„ ii oielo a na wahi kanaka, piha i- ia oia ika hauoli,. aka, ij a W L' hookuhi no nae, ulu ae la ' 1 īioko ona aole i kana nai kn lakou pilikia ina he aM'ia a na wahl kanaka v r.ai nei iaia. Maiia paha e v v . ... ana iakou i kahi ' hkī ai 'akou ke loaa koke mai !,; j :a ke huiiia mai'lakou. No \ U;.u ae la oia a nlnau aNll „ . Ktla mau kanaka: "He ■m.i kaiu ,e loaa koke mai ai , K, ;;ulna rko olua poe (. u ;.> makou īKa pilikia"»" o-i' I '' mai la na-wahi kanaka " o * -Mik'' lraawi aku , ka maua hoohiki ia oe, ; ;- - :< -k,ui ko maua ike Akua 1 . v ?nai ai ia maua nana , na mea apau am? kakou n . .-oiula .aole maua e hanj? , i kekahi mea«e huhu mai ai •, v - ul \kua ia nvaua a hoopat& u mi i kekihi hoopai koiloa. " \ v ■ w ahi a Wilamaiki i. k-i me ka hoomau am aku 0 k kahi hoopai hikl i ke AsU:, kau mai maluna o ohia > ro hoi apau ina oia o uH\Jco;nakt, oia no ka lawe

i.fco kakou ola. Nolaila, ina olua e uhai ana i ka olua.hoohiki me nt'u> ua hiki laa i ke Akua ke '&we i ko olua ola mat o, olua &-' a lilo oiua i mau kan&ka | ;nakp." Olelo mai la na wahi kanaka: I "O ka maua hoi la e makau' nsL Nolaila, uoie maua e uhai i ".na i ka m;xua aelike a hoohikl "'e oe. E hilinai mai oe i» maua niai keia la aku e hana aiia xua j ua i kou mau iiiūKenia.kfe apau, a koe nae na mea maikai oie." "Ina pela, ua pono, aiaila e' kii ae au e hoala i ko 4 u mau hoa i Jīela wahi a plua i oielo iuai nei he wahi no kakou apau e ru!o ai a e lqfca mai ai i oukou poe kelhuli mal.l v Ae mai la wahi kanaka a kii aku la o e Imla i na opio waflme a aU m'ai la |ne ka lawa paio ole olai i la wale ia uo %a hap&iiui o ka po e lakou, n.iiniull o ke oo|e& o ka piipiUiele o Ke aua e xao% ai a mamuil no hoi o ka 1»kou mateui,' oiai he saais. |hiui keia.