Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 17, 4 September 1930 — HE MOOLELO O KA OHE A ME KONA WAHI I LOAA MAI AI. [ARTICLE]

HE MOOLELO O KA OHE A ME KONA WAHI I LOAA MAI AI.

O ka ohe oia kekahl laau mā|kai o Hawaii nei. aole jiae i like kona ano me na laau a kakou i iJ£e iho nei, i ko laKon mau mooielo. a aole no hoi I llke rie $ekahi mau Jaau ē ae, aka, o kouja ano he ioloa a he paukuku no hoi a he hakahaka oloko, a o kona lau he liilii loik>a, like me ka lau o ka ohe Kahiki a kakou e ike nei. aoie nae he ulu waJe mai o keia laau ma na v-ahi a pau, e iikē hie na laau e ae ka uiu waie mai, aia wale no ma ke kanu ia aku e na kanaKā, aka, e ninau iho paha auanei kekahi o sukou ine ka oīelo ona; "Nohea ka ohe a ia. leanaka e kanu aku āf?" Noiaila, i mau kumu e nmoipopo ai ia kakou kahi 1 ioaa mai ai o ka ohe a me kana mau hana,

MANAO MUA—KAHI I LOAA. MAI AI KA OHE.

Ua olelo ia mai' e ka poe o ka wa kahiko ma.l a Hina i loaa mai ai* ka oiie no Kahikī iral O ka oi..nae o ka ohe ia manawa aia ka mawaho. Elua nae keia mau laau ana i iawe mai ai, oi|i hoi ka ohe a ijie ka ahiawa, ā |ua kanuia keia Qiau laau mamua o ka puka o ka h'ale. A no ka ike ana o Mau' ka imoopuna a Hina i ka ulu o keia rmau laau ma ka pdka o ko.lakii aku la'la a uhuki ae la i keia mau laau, nae i hekno. mokumoku, e 7 ftona Hma i ka ohe, a ike kona kupunawnhine 1 ka mokumoku o kona )i~ ma i ka ohe, hoihgi ae la ka o Hina i ka oi maloko: 8 oia ka ikakou o ike nei i ka ohe Imanawa, ala ka oi maHko! no[laila, v.w maopopo ia kakou mai a Hina i loaa mai ai ka oho ma Hawaii nei.

MANAO KLU -NA lIAKA A KA OHE.

Han:i irr,a—He makoi Sa* ata ka ohe Ota kekahl mea e loaa ai o ka Ta i na kanaka o Hawai: nei. ma ka hoopaa i» ana o *■- aho nui ka welelau o ka ohe me k?. l\oopaa i ka makau ma ka piko o ke kaula. a ua kapai? ua ohe nei he makoi lawal*.

- ' v: , Hana f!ua— He aho haīe. _ pia kekaiii hana a ka ohe, i ka' wa. kaiilko nae ia, UOTMM& m.she liilii kupono ke hānaia i "Eho,' Hana eko)u—He pāhi ka o£e na kp Hawaii nei'i ka ko, aia hae' ka wa e oh'e. i pahi'ala i ka wa e ri£hih&fa! gla ka wa pi o ka. ohe. * C kekahi hana he kapaia na.na wajiinējfci*':u kaf ;i ka wa ( kāhiko, 'aia n°.e ā - 1 wahiia a anānapana 'maikai' e like me ka manap o lia, ]Qe_a I uku kapa, .oia husa, a _I:j ohe. ~ f , * ~ Hāna ēha—Ma kona mau puna. Aia ma kona m&u puna ua hanaia. i huawai, aia jiae o ka ohe aunui ke kupono ke oia kekahi haha a ka s ol.e, 5 ~,,-Hana eilma— Ma l?ona lau. Aia ma kona lau he mea] anai komoia. i mea e mau ai ka'n-ai-fcai 0. ke komo, pela no hoi ipu-paka a, me ka ipu-laau, ui%; iho ia na hana a ka laji e ka °he. . f Bia ,tvo na ulu ohe kauKha—Aia mā KUikuilauma-; nia i Hawaii, kekahi" i?lvi ohe e kokoke ana i k& wlliko o, Kaupakuea iha Hilo, a o ka mea i kaulana ai' oia |ilu .oh.e, no ka mea, aia maiaila na ohe maikai a num}i» a malaila no ljoi ka ohe e kii ia ai i mea oki «0 )ca omaka 0 na keiki o Hawaai, kapa hou ia ai ka inoa oia ulu ohe o Homaikaohe. Eia ka iua o pa ulu ohe. kaulana aia no ma Hllo, o Halai ka hioa. Oka mea i kaulana ai o*»a ulu ohe, no ka nui o ka ohe, a malaila e kii ia ai na ohe a n% Kanaka o Hawaii, oia iho la na uluohe kaulana 0 Hawaii a'u, i 3#he ai, he mau uluohe kaulana hQu aku, no. paM koe, na oukou nae hoi ia e hoike ae. O ko Maui hoi" aia ma Kpolāu 1 Maui Hikina, o Pohakeā ka inoa oia uluohe» o Hinai kekahi inoā ona» he kā-hi olona ia nae Isi e, na kanaka. aka. 0 ka mooleio i kauiāna ai la uluohe aole i maop<Jjpo ia'u he lo 5 he wale mai nO. ! Ma ka moku aialii 'hoi p Oāhu, aohe uluōhe kaūlana ' maWla'. Ko ka mpku kaili !a hoi q Kauai ua like no me ko Oahu, ao;e fauohe kaulanā maīaila. NolaiJa, ua maopopo ae la ia kahi i loaa mai, ai o ka ohe, />ia hoi, 'mai a Hina mai &āt>i i c loaa ai a me waīwai i haamai ai, a me ,fta wahī oluohe katiTana * ! l hā'iiā' ae la māluna* oia iho la kahi 'mea i loāa ia'a [ nō ka b ka ohe tmokjso .ulilea: