Ke Alakai o Hawaii, Volume III, Number 6, 5 Iune 1930 — NO KE KAIAKAHINALII MA MA HAWAII NEI. [ARTICLE]

NO KE KAIAKAHINALII MA MA HAWAII NEI.

Ua imi au i mea nana e haʻi mai iaʻu i ke ano o ke Kaiak hinalii i hoea mai ai ma Hawaii nei i ka wa kahiko, ua loaa iki mai kekahi mea e pili ana no ua kai nei mai kekahi wahi elemakule mai i hiki aku kona mau makahiki i ke 72 mai a Kamehameha II mai, aka, elua e hoakaka aku ai: AKAHI—Na mea e pili ana i ka mea nana i lawe mai i ke kai. Aiua- No ke Kaiakahinalii. Ua olploia o Pele ka mea nan;1 law-? mai i fce Kaiakahinalii; «a hanauia oia e Kahinalii kona a o Kanehoal?..! ko T:s. ":ak'»akam , < a o Kamohoah" e ?re K;Unii}«okalaßl kona rvav fcaikuahine.

Ua hanaiiia o Pele f Hapakn el>< aia ka kela ke pili pn ]a ! me ke ao ma kf; Komohanahema n-ai a kakou aku rei. a i;.noho- pu oia me konā man m ■ kua a hiki i kfina mare ana i k kane, a hanau jnal ka laua ma«' keiki oia o Laka ke kaikamah'nn * o Kienehune ka inoa o ke keikikano n o Wahieloa ko lau?) makuakane ke kane a Pele. Ia lBtm no e noho ana me k; maīkai ame ke aloha o kekahi i kekahi a mai kahi e no hoi o Pelekumulani a kaili ana i ke kanf a Pele, a o ka lilo ana o kana kane, ua hooh.ala.hala oir> ■ua k'u ae la oia a hele mai mamili o ka nui o kona aloha i kana kane. KONA LAWE ,\NA MAI l K: KAIAKAHINAI.iI A>fF VA MEA E PILI A%'A ! KONA HELE ANA MAI. Ua ha'iia mai i ka wa kaiiiko loa o Hawaii nei, aole i ikeia mea he kal, he waiho -wale-iho no, aole no hoi he wai maoli, f»-l ka, mamuii o ka hele ana mai < ! Peie/u.a lawe pu mai oia i ke kal.| a oia ka ioaa o ke kai ir<a Ha- j waii nei. •

Ma kona hele ana mai ua haawi mai kona maa m'ikua i ke kai a ua lawe pu n.ai no iioi oin i kona mau waa a hoea oia no Pakueia, a mailaila mai a hik? ; a ma keia wahi ua niilni aku la oia i ke k;y mailoke ■ku o kon;; pon, a oia ! f a soaa ( ee kai ia Havaii nei aka, i ka a i ha'i ai ke kai, us p.ia ma: e i kona mau k.i'kuuaoe wenei no ia: Ile kai e! He kai ' Popoi aku la ke kai, Popoi aku la i KanaUm. Aia i na pali ka ilina o ke Hii fīala ae la Ua maha a ke kai. ffa i kualua ke kai, la i kuakolu ke kai, :ie kai haawe i ke kna o f'rh HuH iho la ke kai uah» i U > honua. i .-Ke. amo ia ke fea» .muc i Ki-| lauea. He feai i ka li.ua o IMe lioomarii.ua t»;ai la ke k;n" r» Pi'?r Kai hii i ke alo o P*l<>. Wawa ka leo o k< ka; t Papa lauahi, Pii ae la ke kai iluna o Ak.tniKOieil, Ho!o kr kai i «a ki o Wr.h*no kapn, Kai a Pele a ke Akua. # TAMi e kau mai. I kn popo'i an'a & ke kai, ua pi. ae ke kai p uaS ka illwai like ae

I ka honua, a halajca iluna, aku iotf r n"9Īow;iii i lo'i k:i alna ik< t T ra!. ua koo iki ne kekahi wahl, no.o luna o Haleakala, Maiij >iakea ame Ma-unaloa, a ua kar kexa ka| n.umuli o ka ma<U£hine o Pele, oia hoi o Kahi.ialil, no ka mea, o Kahinalii ka nea nana ke-kai, a he lawe wair ana mai no ka Pele, a na Pele K) hoi j hoihoi hou iho i ke kai haule ilalo e like rr.o keia a kar:ou e ike' ixei. Nolaila, mai ia wa mai ua haa;eie loa aku ka ohana o Pele ia Hapakuela,- a ua holo mai lakou • t hoea i Hawaii nei. j A hiki na kaikunane i Kanaloa jua m'ai o Pele i Kaiiai, mai īaiia, u|i mele hou rnai na kai- | kunane i ke n;eīe, penei;— [ lioJō māī « Pele a Kauai, Kau na ivaa i Mookini, Ku o Pele ina i ke ki^ Noh« i ke kai a Pele, Kanaenae Pele ilaila, Kai a huakai; kai tAai Pele, A ka lae i Leleiwi, Honi I ke ala o ka hala, ile iehua o Mokauiele, Kuula na lehua i Puuloa, Haiauioa ō Kilauea, Haleoioe o Papalauahi, ? Haule it>ai Pele mai ka lani 'lUUI Ka hekili o ke ola'i, Ka loku o ka ua iwko, Hoihoi o Kaun»eaiku, O r»a wahine i ke ao mauke)^, 0 mal JPe,le! E liu * E liu e! Eia makou Koolau kaula la, Eiieli, e kau mai. Aka, rn.au kumu no s ko ka hakuia. aī& o keia mele, no ka -nea. aole l'n'iaepono !ea I na kal'iunane kah; e'noho paa loa 0? o Pele ko laua kaikussiine.'eia v a au3nei f noho paa -iku ana ; * r !!lauea. ka loa?. •*na I ke mele-a mahope ka hoo-; ana o ua Luahine nei o ka ; 'ua. • Ta Pele ī noho ai ma ; Kauat, a 'iaalele oia ia wahi a nee mai a n oho rrn Knlpupapa, o rr .auhikn kn inon oīa wahi. a māi mai a noho ma Puulaina eli malaila, a mailaila mai a ioh> Haleakala a eli hou' .■alaila a haalele no la wahi al f i r - V-., , 0 pa Kil3ues i Hawaīi I™a kein «ph} i mahele ai 1 n n Vr - 0 lakou, hp okoa īc wahi. a pela no ko Kahnila-o-kalani' wahi, ia. manawa mai aole a iki ! v,i P-" ( " 'n-3 k<> Kamohoalii wa- ' W* kinō okoa kei " 1 r i ūenue, he kapu' <r. r i imhele-aina aole e a i:\j ke ahi o Pele. n 0 keia ka hope j keia. ] Aole.no > loaa nui mai na mea ■ o!l? ana i ke Kaiakahinalii. Q I n mea walp no keia i loaa i fca 1 ikh rana 1 1 mai ia'u. I MOANAULI