Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 30, 21 November 1929 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA.

Mahope o ke kamailio pokoie ana, olelo mai Ia o Wilamaiki 1 na makua 1 mai la. "Ua maikai no ka mama haawina 1 waiho mal nei, aka, no ka pono hoi j na malihini a kakou, e pono paha e hoololi iki ae inai ka nlnau ehia ano uhane o ka honua nei a i ka ehia ano anela Iloko o ka honua nei." Ninau koke mai la kahi elemakule: "Heaha kau haawina i olelo mai la?" "Ehia ano anela iloko o ka honua hei" Alaiia, he anela no ka kekahi o ka honua nei?" wahi a ka eiemakule i ninau mai ai. "Ae," wahi a Wilamaiki i pane aku &l ■ ' Olelo mai la kahi elemakule: "He kuhi ko'u aia wale no ia 1 ka iani ia mea he anela." ! "He anōla no'ko laila a he a-; | nela no ko ka honua nei," wahi' a Wilamaiki 1 pane aku ai. I

"Ea," wahi a ka elemakule, ina pela o ka kakou haawina io ia» no ka mea, ke makemake loa nei au e ike I keia mea, me ko'u kuhi la aia wale no na anela iloko o ka lani"

Olelo mai la kahi luahine: "Aole ka paha oe i lohe i ka oielo ia he poe anela kiai ko kakou? Ina aia wale no na anela 1 ka lanl, pehea auanei e hiki ai i ko kakou mau anela kiai ke kiai ia kakou. Eia paha lakou me kakou i na wa apau, koe wale no aole o kakou ike aku ia lakou,"

"Pela io," i pane mal ai kahi elemakule, "ua lohe io no au i ka oleioia peia."

Paa iho la ko WHamaikl manao o ka lakoju haawina ia o ia ahiahi ke hiki mai na malihini.

A pau ka iakou paina ana, noi aku la o Wilamaiki i na makua e kala mai laua iaia a e hoi ana oia I kona lumi no kekahi /nanawa a hiki ma! na malihini.

Hoi aku la o Wilamaiki iloko 0 kona 3umi e hoomakaukau ai iaia no ka haawina e kula aku ai o ia po, no ka mea, aole no 1 maopopo ioa iaia na mea apau e pili ana i na anela, Nolaila i mea e hoohoka ole ia mai ai oia e kona mau hoa, he pono iaia e huii liilii hou mamua o koha ku ana aku imua o kana papa.

I ke kokoke ana aku l ka wa o ke kula, hoea mai la o Miss Hale a noho me na elemakule.

Noho malie no o Wiiamaiki a hiki i ka manawa o ke kula aiaila hele mai la oia i kahf a Misss Hale ma e noho ana.

Oi kali aku lakou nei I na ma_ lihini a hala ka manawa kupono aole he wahi mea a oili mai,

Aole o lakou mea i maopopo i ] ke kumu o ka hiki ole mai o ke j kapena ame ka wahine kaene. A Uala ka manawa kupono, ii mai la ka elemakule, "aole a kakou kali ana aku i ka poe hiki ole mai, nolaila, e hoonee aku no ka kakou hana imua." Olelo mai la ka luahine. Ē hoopanee ka kakou kula o keia po a ka po o ka la apopo, malia hoi o hiki mai na malihini. O kekahi no hoi, ua haia ka manawa kupono no ka hoomaka ana o ke kuia olai ke kanl ae no koe o ka hola eiwa o keia po. He wa hoi keia e hiamoe." Ke oiu la o Wilamaiki i keia mau olelo, no ka mea o kona makemake no ia e hoopanee ke kuia ahiki mai na malihini. No kahi eiemakuie hoi he kuaki loa kona i ka malama ole ia o ke kula baibaia ia po no ka mea, he makemake loa kona e maopopo ka nui o na ano anela iloko o ka honua nei. He makeinake kona e koi mai no ia Wilamaiki e hooniaka mai 110 i ke kuia ana ia iakou, aka, ku e ae la o Miss Hale iluna no ka hoomakaukau ana e hoi no kona hokele a hauie pa-hu iho l& kona manaolana. A hoi o Miss Haie hoonohonoho mai la no ka elemakule e nieniele ia Wiiamaiki maluna o iakou haawina, a no ka huhu k>» q ka iuahiue i ko ia la hoaia loa ia Wiiamaikl, hoi aku !a oia no kona lumi me ka pau ole o fca manao nui no kana mea hou i iohe ai e pili ana i na aneia ma ka honua nel Ua iilo keia mea i mea hoohiaa mai I kona hiamoe ia po>. Pii

īkaika īoa mai la ka makemake iloko ona e ike i kekahi mau mea pohihihi o ka .palapala hemolele. ī iho la oia, i kona hupo i ka heluhelu ole i ka baibala. Olelo iho la oia iloko iho ona: he opiopio o Wilamaiki eia nae ua makaukau kela i ka palapala hemolele, a owau hoi, ua elemakule au, aole he wahi mea iki oioko o ia h?ike i loaa ia'u. Hauoli loa oia ī.ka.hiki ana mai o Wilamaiki a noho me iaua> a Wahi ana ma e mau ana ko ia la noho ana me laua, e loaa ana ila kekahi ike i n mea maikai iaia kekahi ike i na mea maika.i oloko o kela buke pohihihi nui wale ana hoi i hoomaopopo ai, ua moakaka loa ma ka Wilamaiki alakai ana ia iaua. o ka buke ana i hoilioi ole ai no na makahiki loihi i hala aku, ke lilo mai hei i buke makemake loa ia e ia. Kokoke oia e holo malu ia po no ko Wilamaiki lumi no kona makemake loa e ike i ka mea e pili ana i na anela iloko o ka honua nei. Nune iho la oia iioko iho ona ina paha o keia mau anela iloko o ka honua nei oia no na uhane o ka poe 1 make a i oie he poe okoa no paha. Ikaika iho la kona ma»nao he uhane keia p ka poe i; ; make. Pela oia i noke ai i ka no_' lonoo ia po ahiki waie i kona i pa'uhia loa ia ana e ka hiamoe | j a i ala ae ka haiia ua kiekie ka :la iluna, a oiai o ka Lapule ia j la, nolaila, aole i heie mai kana jWahine e hoala iaia, no kona ,manao ua maluhiluhiia oi ala. I No Wilamaiki hoi, e kaia no oia i ala ai, aka, aole oia 'i ha£|,lele i kona lumi moe, aka, noho ; iho Ia no oia iloko; o kona lumi e huli ai i na pauku e pili ana i keia mea o ka anela, no ka meja ua maopopo īoa iaia e koi ikaika mai ana ka elemakule e kula aku oia la lakou la po iho, a ua makemake oia e loaa iaia ka makaukau maluna p kana haawina e a'o aku ai ia po, Ma ka papāaina ia kakahiaka, hoala mai la kahi iuahine i ka hoomanao ana no ka hiki ole ana mai o na hoa i ka po mamua iho a olelo mai la malia paha ua ioaa ia laua i ka pilikia. I

Aole i puka aku kekahi huaolelo mai ko Wilamaiki waha aku aoie 110 hoi mai ko ka elemakule aku a kani ana ke kikeke mawaho o ko lakou puka. Ku ae la ka lualiine mai kona noho ae a heie aky la e ike owai la keia mea e kikeke mai nei i kakahiaka hui wale. I kona hīki ana aku ma ka puka, ua hoopuiwa loa ia mai kona manao i ka īke ana aku i ka wāhine kuene o ka moku, ua hele a paki liilii ica hou, no ka mea i kona ala ana ae ia kakahiaka akahi no oia ae ua poina loa la oia I ka hele i ko WUamaiki ma hale i ke lula baibaia o ia po i hala aku la. a i heie oia e mihi no keia poina ana ona me kona manao ia oia wale no kai hiki ole mai, aka, ione

iho la oia mai ia iakou nei aKu, aoie no i hiki .mai ke kapena Hookipaia aku ia oia iioko a pama pu iho la lakou ma <ko Wnamaikl ma haie. A pau ka ai ana, hoi aku la r|.o ka wanine kuene no kana hana a noho Lho la no hoi o WiiamaiKi me na eiemaKuie e nanea Uu ai ahiki i ka oieio ana mai o ka iuanme e heie laKou i ka pule xa ka&ahiaka. Ae iike aku ia ka eiemaK.uie kane ame Wiiamaiki i ke noi a ka iuahnie, 0 ka maka maa ioa keia o ko na elemaKuie heie hou ana i ka puie maiiope o ka heie oie ana i ka puīe no na makahikl i oi aku mamua o iwakaiuakumalima. Me na manao hauoli ko lakou nei hoomakaukau mm e hele i ka pule. 1 ka iiiki ana I ka nianawa ,k«pono haele USe aku ia lakeu nei ahiki i ka halepule i ka wa kupono. Aole i hoomaka ke kula Sab;vti. Aole wahi mea hcn>kahi i hele mai e lulu lima lakou «e:, aole no hoi he n;ea hookahl i haawi m&i ia lakou i ke aioha a ano hiiahila loa iho lakou, a nianao iho la lakou he ' hoopai paha keia o ko lakou ho'omaalo ole ana i ka hailpule ī

xici mau makahiki ioiiii i hala aku. Heie ioa no lakou nei a noho ma kekaixi noiio mahope o ka iuakini. I ka wehe ana o na papa kuia Sabati, hele mai la he mau makuaiiine a kokoke i ko iakou nei wahi e noiio ana a naiia kee waie īuai ia uo, me ka iiaawi oie mai i kekahi mau oieio hooiana, aoie no hoi he wahi minoaka mai. Ke heie loa aku ia iakou nei i ka uui o ka iiiiaiiila a mihi loa iho la iakou i ko iakou iieie aua uiai i ka pule kakaiiiaka. Me na manao hauoū iakou i heie mai ai i ka haie o ke Akua, ivka, i ka hiki ana iioi i ko fce Akua haie, noho iho ia iioko oia hale rae na manao iiauoii oie a nui hoi, Me he mea ia o ka iakou nei wahi i noiio ilp ai, ola paha ki\hi o ka na makuahlno, no k;i mea, uwhele mai ia no keikuui raau m«#uahinc a noho ma ku noho ho<Aahl a lakou nel e noho ana, a|fr, kiiia mai ia lahukiiii aku la no kek&hi waflp>koa % ljte hc jr«ea la pal\a ia no ko nei noho ana ma keia noho hykila aku la ka papa aia kekalii snau noho okoa aku. 1 PAU