Ke Alakai o Hawaii, Volume II, Number 16, 15 ʻAukake 1929 — HE MELE PULE NO NA WAA A KANA Hakuia e Uli NO KA MOOLELO O KANA AME NIHEU Buke IV A FORNANDER, MAHELE III [ARTICLE]

HE MELE PULE NO NA WAA A KANA Hakuia e Uli NO KA MOOLELO O KANA AME NIHEU

Buke IV A FORNANDER, MAHELE III

ĪKakauia mal e Theodore Krisey. i Da noi ia na manao oka lehur — j 34. o Aukuu—i-ka-lani ka— fuhi tka—ihu ka pololei) i Holo haaheo na waa me na i- ! h\i iluna e like la me he mau au_ ikuu kiai ala e imi ana i ka i'a. He mau kiai -manu maiuna o ka puu kiekie o Haupu. (K&-ha-puia) ' ' Aole iho ka ihu o m waa malalo o ke kai. (lokepa) Kiekie ka a'i o k(Taukuu <KaLama) Kokoke loa i ka aina, nana iiluna. Niao oka waa t ihu oka 'waa. elua Inoa. j Ku iluna na ihu a malie ka | holo ana. (Kupihea) I I kekahi manawa hoopill na kupuna 1 na huaolelo Ihu a me 'lani ma ke kino. Oka makaala a me ke kiai ka manao nui maanei: (mea kakau) 35. E—amo ia ka hoj>e—iluna Ua kiekiē iluna na "kihi elua ona waa. O Hina ua lawe ia iluna. (Ka-ha-pula) Hapai iluna ka hope o ka waa. ' Nalimu) Aia a lanakila o Kana e pii ana "kona kino a me na mea a pau o ka waft' iluna o ka puu, 'mea kakau) - — 36. O Kau—a-lupe ka momoa He mau kauwa kiai maluna o ka puu, a e hopu ana o Kana ia lakou me he mau moa ala e hiamoe ana. (Ka-ha-pula) j Kau—a-lupe, e hapai maluna I o ka poohiwi me he kanaka ala j e hiki ole ai ke hele. O ka mbmoa he wahi ia e paa ai ka lima. | Ua nui ke kaumaha o ke kino 0 Kana ke hapai i na waa (Ia- ■ ikepa) j 1 Kau—a-lupe, nui na kanaka 1 e huki ana 1 ka waa. ! Momoa, o hope maloko o ka ! waa mahope o ka noho ana o ke Ikanaka. (Kalama). ! f Kau—a-lupe, hopu ia oe a n- ] ilakai me he kanaka nawaliwali 1 [ala. Ona oe ma ke alanul ke-! Ckahi." (Luahiwa). ■■ ■ | I Kau—a-lupe, fie hapai ana i j ka waa, 1 ka manele, Hapai kauaiupe ae kakou i ke lii (Na-; limu). Kau—a-lupe, holo newa me he : lupe ala ma kela a me keia aoao Momoa, kahi a ka mea hooke- i

|le waa p noho ai. Kana e alaI feai pololei i ka waa. Kupihea). [ 37. O PUi-aama ka moo ma- | waho. Oka moo oka waa he j laau 1 hooplli ia maliina o ka aoae. O ka moo lioloholona "he mea ..iau e maka u nui ai. Ua pono fa Kana a me >Jlheu e pii malūna o kahi kiekie me he mau papa'i aama aln e pili ana ika pohaku. Oka waa oia o Haupu a me Hina maluna. iKa-ha-puia). ; i o* 7pīiī [i ka pohaku ike ka'e pali. Pili i ka pali o ka o ka opu o ka waa. . _ Pele o ka waa (aole jkeia> oia kahi maloko o ka%u oka waa. O waho oia ka opu 0 ka-Waa e hualfe ana. Moo mawaho, moo o ka waa ma ka akau. Oka moo maloko ma ka iako. (N&Umu). Pili aama i ka aama ana o ka llma kekahl. Pili ka moo ika moopuna & me ke keikL kekahi. Ē pii ae ana o Kana a me Niheu, na keiki a Hina, me he mau aama ala e kii i ko lakou makuahlne. (mea kakau).. 38. O Lele— ka laau —ihu. Elua manu waa e lele ana a e alakai ana e like la me he ma- « manu e alakai ¥na I mau manu. E malam» loa ivna manukiai maluna o ka puu! (Ka-ha-pulaK Lel'ē—ia-manu, kahi e lele ai ka manu. (Nalimu). 1 Lele—ia-maxiu, holp mama ioa ka waa me he manu ala. Laau—ihu, kahl i hoopaa~ia ai ke kaula hiu (fore-stay) (olelo Oahu>. Hiu, e hoopaa ke ku ana oke kia, Laau ihu, rod across the end of the bow just back) the manu. (Kupihea). Ua like me ka eheu o ka manu. I kekahi manawa ua kapa ia ka wahine he manu. Ua like la ka pa-u me na eheu. (Luahi- ! wa>. . I 39. O Kupa-ke'i ka laau hope I Maluna na manu kiai, a mala- | lo ka honu e hapai ana i ka puu. I <Ka-ha-pula) Kupa, oia ka&i e kau ai ke kua iako mahina o ke ama Ke'i, ■ oia kela wahi o ke kua iako i hoI opaa ia ike kaula. Laau. hope, oia ke kua iako o hope. (Luahi--1 wa)..I L&au hope> kahi e hoopaa ai i ke aho lawaia malalo o ka nuku imanu. (An arehing »tlck witth i nottc.hes in the ēnds is bound ! horizontally wlth olona cord to (two "ears" (pepeiao) pierced with hoies in the end of the tK)w. (Kupihea). Ku'pa-kee, mea keekee e ku'pa I ai. x Elua laau hoopili ia o hope a kau iluna o ka waa, he kaula aho e hoopaa ai. Pela no na laau mua a me na laau moo, me ka aha. PiJi ka laau hope i ka moainoa oka waa. Pili na laau iliu ika ihu oka waa, Oke kuapo'i iho o na laauihu; o ke kua-lako mai, oia .ka noho ana o ke kanaka mua oia ka lawaia, o| ke kanaka mahope iho or& } o|a ke ka-liu. Oka hoe uli (mea hookele) ke kolu. No ka lawaia opelu keia. (Nalimu). Kupa-ai-kee, he aumakua o ka poe kalaiwaa; he ko'i wili e ku pu ai maloko o ka waa. (lokepa?. j Ua kekee ka hana a ke 'lii o Haupu. Oia ka mea e kii ai mahope aku o ffina. (mea kakau). 40. o Poo-kai-waho ka hoowahawaha. Hemo iwaho ke ama; mamao kb ama mai ka waa aku. Ka hbowahawaha oia ka opu o ke ama Hoowahawaha, mahele ke kai ma'o a maanei; ka-waha-wiaha ke kai ma ka opu o ke ania. (kawahawaha, ua hoowa'ha'wah& ia ke kakai paliL (Luahiwa)"--.* Pill ka hoowahawaha i ka hoowahawaha. Poo, na poo oke ama. Uft oi iki aku ka mamao; o ka iako hope mai ka waa aku. ' Ua'pono ia Niheu & me Kana e makaala loa o haule k;i lepo a nn mafiu kupua maluna o ko laua mau poo kapu e hoopau ia ai ko laua mana. (Ka-ha-pula). 1 E hooma\i ia.