Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 52, 25 ʻApelila 1929 — HE LEKA IA KALAUPAPA NA H. L. HOLSTEIN (LINEKONA) [ARTICLE]

HE LEKA IA KALAUPAPA NA H. L. HOLSTEIN (LINEKONA)

Ua munau uii }>ela kaKon e hul ai J ike mal oukou « Kalaupapa ame Kaißv.yo 1 u:v mea i noonoo ! iu. no ku oukou mau pono e ka 1 ahaoielo, a ojai komlk/' ka oukou i poo ia e Mrn Hnloainau, ua nfi iīii.a'A'ir.a mulkiu a keiH kon-.ike. no ka nw na keia poo hoa Kuka i hapai mai i na Kumuhana Nke e noonoo la nei « k® a)ja<vteio, a peia me ka palapala Honpii « noi ana e hoomau aku no ia KTaiau»apa t aole hol elike me Ka makemake o kekahi poe e hooneeie oukou 1 Oahu nei, mamuif o kā o ka poe imi dala kukulu hale a pela aku, \ imi waiwai no iakou ma na ha- : na aeiike o ia- *no ? a .pokeokeo. lakou 1& ma ke kukulu ar.a ī na haie a pela akū ma kekahi wam 0 Oahu nei ī manao waleia ma Waianae. A oiai ua paa ka manao o ka ahaoielo i keia wa e iioomauia no o Kalaupapa, ua loaa keia hkhi haawina mamuli 6 na hooikaika ana a ke komike a oukou ma ka hoouna ana mai 1 ka palapala hoopii e hotk * ,!£ a i ko oukou makemake e HOOMAUIA o Kalaupapa, a hiki i ka * wa a ke Akua Mana e holoi mai ai mai ka 0 Hawaii 1 kela ma'i e hoopihkia nei 1 ka lahui. He okoa ka manao alunu o ka poe imi ,h£ niau halekuai ko iakmi e kuai &na ) pono like ole e kukulu ana i na hale ame ha pa 5 a pela pu me ka poe hana e ake ana e loaa ka helu ana o ka la, .aka, ina e inanao keia poe anunu. na ou}:ou e Imi 1 ko lakou lako o ka noho ana, a e hoonee ia oukou ma keia aina wela o Waianae, kekahi keia o na manao lapuwale a kako ma ke ano karaima e imi ana i pomaikai no lakou mamuli o ka oukou haawdna pi]ikiar a ua.-mahaio ia ka ahaolelo ma ka hoolohe ana i ka oukoii kauoha elike me ka, ke komike a oukou i wamp mai ai. Eia na. mea e noonooia nei no oukou. ■ 1 E hookaawaleia maioko o ka pila haawlna ale 1 $300,000 no Ka ■no'iai/ ma ka lawe ana i Ka a:'o Wiūkolu a hikl i ka uka o Kalaupapa. I ka makahiki 1921 ua hoike- ae ka enekinw o Ohr, ;e m<?a hiki ke laweia ka wn... 3 Waikolu in&uka ma'ka pali, a e hoolilola keia wai e kahe nei ma ke l:ahiiwai o Waikolu a e loaa ole noL i a Kalaupapa,, a e hooliloia ke:a wal i mikini hoohana na ke kukulu ana i inikini "hydro-elcctric" a na keia wai e hookakaa i na huila- wai uiia, a e loaa no ka ikaika iloko o na uwea e kukuluia mai ai kekahi ihikini (power house> e la t we ana i ka, uwila no ka hoohana ana i na kukui uwi'la maloko o na hale, e loaa ka ikaika no ka hoonee ana i na mikini holoi lole, hana pov hana hau,. uwi waiu. kuke, a pela aku, elike me ia e hoohanaia nei ma na kulanakauhale i : ike ia mau lako. 2. E ioaa ka wai e hookahe ai ma ka hoopmu ana i na eka he 30 no ka mahiai ana a oo ke kalo, e loaa 'ai ka. poi, me ke kaukai ole aku na waho ka poi e hoolako mai ia oukou. E loaa pu ka wai e hiki ai ,ke- hele maloko o na pa apau e hoopulu ana i na mea kanu, 3 E lawa ka wai no ka hoopakele ana i ifa ha'.e mai ka pau ahi, eiike me ia i hoopōinoia ai ka hale o McVeigh Home ame na hale e ae, no ka mea, ma keia ana ia ana o ka wai o Waikolu, ua oleloia he mau miliona kalani wai e kahe nei i ke kai me ka loaa ole o na pomaikai, a ma keia hoohana ana, aole wale no o Kalaupapa ke pomaikai, aka, e hoomauia ka hoomoe ana i na tunnel ame ka aiiwai e hiki ai ke laweia ka wai no luna o na aina hoopulapula o Molokai» a he mau makahiki e hala, a ua hookui la keia auwai o Waikolu me ko Pelekunu, Wailau ame na kahawai e ae o ka pali o Molokai a e hoopau ana i kā pilikia wai o ka poe hookuonoono maluna o ha aina hoopulapula. Ke kumuhana ano nul no kela, aka, ua palanalki' mai, mamuli o ka mohala o ka hoike a ka enekinia nana i hoike ae i ka manao iiui ma kana hoike 1 pa'iia i ka 1921, a'o-ka mea haohao ia'u, pehea la ka ahaolelo o na makahiki 1923, 1925, ame 1927 I hoohana ole ai i keia kumuhana no | ka pomaikai o Kalaupapa ame Molokai. Ina- e ae keia ahaolelo »• hookaawale I keia puu dala i keia makahiki,-alaila, wa loaa fca PMnaikai r,tii ! ka lahui e noho mai nei Iloko o ka hoomanawanui. A «a oi ak\i ka 'pomaikai e ĀIE ia keia mau dala no keia kumuhaha mamua o ka aie ana ?