Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 48, 28 March 1929 — HE LUHELU IA KA LEKA A KE KIAAINA HOIKE I KA POMAIKAI O KA LEHULEHU I NA HOOKELE NAAUAO KOI E HOOHOLOIA NA PILA A PAU O KA OIHANA HOONAAUAO [ARTICLE]

HE LUHELU IA KA LEKA A KE KIAAINA

HOIKE I KA POMAIKAI O KA LEHULEHU I NA HOOKELE NAAUAO

KOI E HOOHOLOIA NA PILA A PAU O KA OIHANA HOONAAUAO

I . (Koomauia) . ! fituro o nn Mea ai Maemae j Aoīe haaw; : vui ia ona noonoo ana no ka ).v:p, ē pili ana i ka j buro o na m'Mi ai maemae, oiai I nae he buro ia e hiki ai ke ; i na kanak: apau ke ola kino' . maikai ame ke kuīana maemae. j Ua hanaikona mau lala me ka ; makaaīa, O ka waiwal o keīa 1 buro oia ka hoopakele una, i ka j poe kuaī 1 na mea al, ka poe uu- , ku o na waīii loaa a i maopopo ( ole hol la lakou ka mea e hana ■ ai, a lilo o lakou na pio mua loa i ka poe kuai mea ai 'ī hliinai oīe ia ' , Ka Home Waimano Kaa pono K.a Home Waimano. t malalo o ke poo ola o ka īehu- ! lehu, oiai r r?e ke īaweīaweia kpna i a maīaīo o ke■eahi papa v jko Hoopaha.'o- j na o loa ia > ka poe hele ma- : iaiia e makaikai ai i ka ike ana : I ka nuī maoiī o ka poe kupono e maīamaia eiia honie o keia ano. ! Eia kekahi'poe ke kali nei i j j mau lumi e komo aku ai i ka ho- j jme o na keikikane. He pono e j ; kuleuīu houia kekahi mau hale ] j nou i hiki ai Re hooīawaia keia j :piīikia. O ka mea pilī j ka waii i kekahi mea hoonui lilp e ike īa . nei. O ke aīahele kupono e kala I ia ai keia pilikīa ola ka lawe ana i mai i ka wai maī Waiahole mai. j Maikal na laweīawe hana ana i jt> ka home, me ka malama ,na- ( , naauaoia o i.a poe malaiia me ka ■ j hpomakauliīia ana o ke dala 0 : ka iehyljphu. Ka D)h ana Hounaauao Ua nee mua no na keehina hoonaauao a p£vu o k/sla oihana q like ine ka mea maa, mau o Hawaii raa ,!w ha,aw.i ar.a i ka hoonaauao uku oīe i na keiki apau ; iloko nei o ke teritore. j Ua hahaiia ke kukuluia ana o , na haīe kuia maīalo o ka papa i kuhikuhi hana i hoohoīoia ma- ■ mua o ko lakpu kukuīuia ana, a ; koe ileko nei o ke kaīana o Honoluiu nel. Mamuli o ka hol hou I ana o kekahi hapa o ka haawina jdaia i hooholoia e ka ahaolelo jo ka 1927, ua.kii malie ka papa ; kuhīkuhi kukulu hale kuīa-'o O-, ahu nei i ka mahina aku Ia o !lune o Nolalīa ke.oJeīo nei : au, he mea pono loa e hooholoia jna haawina daīa e hikl pono ai na keiki kuīa apau ke hooīawaia j me kahi iloko o na haīe kula iīoko o keia mokupunl e keia ahaOleīo umikuhiaiīma o ke terij tore a i hīki pu ai no hoi ke kujjtuluia na haīe kula a paa mamua o ka wa e komo ai o ke kuīa o keia makahiki 1929. Ina aole peīa alaila, aoie e hiki ana ke kukuīuia kekahi haīe kula a komo īoa iwaena o ka makahiki I kula o ka 1930, a o ka hopena oia ulolohi oia ke kau ana iho o na haawe kaumaha o ka auhau ia makahiki. He meā keia e hoea hou maī ai kekahi pilikia o kekahi mau makahiki i k:aa hope aku nei, mamuli o ka ulolohi o ke kukuluia ana o na haīe kuīa 1 manaoia al ia wa he hoomakauīii ana ia i ka wāiwai o ka lfehuīehu. Iloko o ka īike oīe o 4a mānao īehuīehu e pili ana i ka papa kuīiīkahi no ka oinana

it>c><hslKī<> , j >jc wahi manao fd.r7i.jy 4 >. n:ai no k& linS 0 &'j poe kanaka no ka 1 hoolawa pono ana i ko kakou poe kelki ku3,i me na halo kula e i lawa pono a! lakou i Aoie o u apono i ka manao e ! pakullu 1 luj)H no ke ola 1 Hino īio ka pnpa lioonAOUaO. Ao'u kup ) ka io«a ona kumu [ a'o lio ia men a « a'o i ka malaj ma ktno ame Ka hoomaema* e i Jīko ine ka mc:a e iiiki ana maI lalo o na dala « loaa ana 1 ka 'papa lioonarjitart, r- nke me ka I nui o na keikL oloko o na kula I aupunl, No ka manawa ano, o ; :ia mea hou o kela ano, he pono e iaweia mai na hoolllo ma! ke J dal<i JTis.) f hookaawalela ana no | na hoolllo o ka olhana hooftaauao aoie hoi ma ka hookaumaha hou ana sho mamnll o ka wehe hou ana ae'l keena hou malalo 0 ke keena o ka olhana hoonaauao. " Iloko o ke teritore, elike hol me na wahl e ae apau o ko ka* kou aupunl nui, he mea pono loa ia kakou apau e kiai makaala > loa o ulu ae na manao hoohol - hol' makuahonawal a papalUala aku na hana ma kahi kupono e pakahi waleia no.. Aoīe a'u o-. lelo ana no ka hoihoi aminu ok e ulu ae ana iloko o kela ame keia paahana, Aka aole no' paha 1 nele ko kakou lke o ka puuluia ana o ka hana k- hookahi klko ; waena he mea _hoomakapo ia i 1 na poe kupoho maoīi a hiki ole ia lakou ke ike i na mea e hana mawaho ae o lakou a hoao lakou e kukulu 1 wahi aupunl llllii no iakou iho, e kulike ana hoi me kekahi poe e ae. Hoomaamaa na kumukula Amerlka i ka lgkou mau haumana i lilo lakou } poe •makaainana maikal, a hiki ia iakou ke hookupono ia lakou a kupono no na mea e hoopuni ana ia lakou. O ka hana ka hlki mua mahope ke a'o ana. Me ka papa kuhikuhl 3 hoopalahalaha ana i ke a'o ana i na hana lima, elike me na kol ikaika ana a ke kula kumu, he mau hana ka kakou e hana a pffu pono mamua o ka hoolala ana aku no kfekahi mau hana hou aku e kol mal al paha lakou e kukulu houia 1 mau buro hou. - Ua hikl ia kakou ke haaheo ae no na haiia i hanaia e Jca mana hooko athe kumukula o ko kakou mau kula aupun!.. O ka hele tmi ana mai o na kumukula i ke kula cr na mahina hoomaha ma ka hale kula kumu ua hoike mai ia aia ko kakou mau kumu ma ka papa o ka poe i manao nui 1 ka lakou hana. Hoonaauao ma na Hana Mahiai Ina he hiki l keia teritdre ke hoolilo hou i mau dala no keia mea he hoonaauao, a he pono hoi ia kak6u e puuwai hamama i na wa apau, aole e hikl la kakou ke loaa he mea oi ae a pono oi ae mamua o ka hoonaauao fana ma na hana lima . O keia lala, oiai oia ke nee mua nei, e lilo ana I mea nui iwāena o ko kakou oihana Ke ulu mahuahua loa ae nei ka'hoomaopopo ho keia mea iwaena o ko kakou mau kelkikane ame na keikimahine no ka waiwai nui e loaa mai ana mamuli o ka lawe ana i na haawlna e a'o ia ana malalo o keia mahele, i hiki ai ia lakou ke lawelawe i na hana mahiai, hanai holoholona mahope aku. a pela hoi me na hana ona home. Ke ike iiei au ika r pohihihi ke olelo ae o ka mahele j hea la o ka oihana hoonaauao ka mahele oi ae. Iloko o keia mau la o keia teritore, he manaoio loā ko'u aole he hana pookela e ae e loaa ai j ka pono l ka hapanui o na opio | o Hawaii nei mamua o na hana e hanaia nei ilok6 o na mahinaai, na hale a'o hana līma, a| we na lumi kula, malalo o ke a'o j j ana a na kumu kupono. Hoomalakou I na keikikane I ] hiki ai ia iakou ke loaa koke na < hana iloko o na hui mahiai o kakou. • O na a'o ana hoī ma na mea piJi i ko ka home, kfe hoomakaukau nel lakou J na keikimahine! e fke ia mea he kuokoa a he hoomakaulil, 1 | O kekahi ia o na la hauoh loa o Hawaii nei ke liiki mai ka wa: * hiki ai ia Hawaii nei ke hoolawa i kona mau hana jloko net 0 ka aina na kanaka mai waena ponol mal o kona mau makaainana. a hiki hoi ke malama i ko lakou mau ohana me ka oluolu a iloko hoi o na honie ano hou. 1 Ua oleloia, o ko kakou pUikia jka o ka hiki ia kakcnrT-hoolaH« 1 ua kumu ku'.ā no ka hoonaauao m&hiai maf waena mai o ka poe i hoonaauaola ma Hawaii nei. Ma ka u hoomaopopo ana. ke loaa nui nei ia kakeu ka pomalkal uv.t? im auoano 1 lu ia i o kakeu vx\ e ua poe kumu i hiki mal i km t«xltore mai na hale kuia a'o mahUi na kula nui o ka aina nmkua. Va hwlaupa'iia keia poe kumu aw na

t kulanakauhale ame Kaona na wahi hoowahawaha" ia 0 ka ike mahiai. O keia lilohiona kupono e ulu ae āi mau opio kane ame nsf ;oj>lo wahine e u!u ae ai. Eia keiwila hui 0 Hawaii ke hoopuka |ē) i' na keiki i puka pono nial nAkpa kula mai he poe hoi e ke hoolawa i keia jnau alakai kaokoa no keia Na Kula o na Lahul e Ua pii ae ka nuTjo ka.heliina 0 na kula o na lahui e. Ma kekahi mau apana lehulehu, hele like lakou me na kula aupuni. E iike me ka nui mau ana o keia mau kula pela lakou e lilo mau ai i kiko waena e hooleiia mal ai haiJuku ana 1 ka oiaio o ka manao Amerika o na keiki 1 e hookikinala ana e ko Iakou mau makua e hele i keia mau kula, Oiai na kula aupuni o Hawali nei e kapae ana i ke kaha ili, eia na kula o keia ano e a'o ana hooikaika ana i na olelo okoa ame ka moolele kahikp o ia mau lahui; ke kanu la i ka anoano o ke kaha ili. Aole e hiki 1 ka teritore ke hooponopono me ka hoomaopopo oleia e ke kaame ka haawina dala. | Me ka nele i 'keia hooponoipono ! aole loa e hiki ke loaa ka ike i ika mea e piliana i ka nui o 'ka | ī>oe keiki e hele ana ia mau kula ! aiee ke ano o na mea e a'o ia | ana ma ia mau kula Ke wa}ho | hou aku nei no au i ke noi elike ] me ko kela mau makahīki aku 1 nei i hala, e hookaawaleia i mau i haawina elala no ka hoomalu a | hooponopono ana i keia mau ku- ! ia a e hoomana pu ia hoi ko ka- ! kou mau kula aupuni e hooko 1 I na koi laula no a'o ana i na ! olelo o na lahui Asia.