Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 44, 28 February 1929 — HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO KUPANAHA LOA NO WILAMAIKI

HE KEIKI I HANAU KUPANAHA IA

HE NAAUAO LUA OLE A HE ALOHA MAKUA

ME KE KEIKIMAHINE O KA PUNAWAI KUPANAHA

Loaa aku la iaia kekahi kanaka e hali ana 1 na ukana. o kekahi mau haumana kula & nmau aku la oia i kahi .o ka hale 1 haiia mal e ke kumupoo a hai mai la kela ia3a; Hele aku ia keia a htki ia hale a e pioloke ftna no iioi na h&nmana kula i koJakou mau . wahi ukana. ? ninau aku la keia ī kahi o kona lumi a kuhikuhiia mai la no hoi oia, a «ku la oia n ike i kona iumi a waiho i kona wahi palki a huli koke aku lā no oia i na lula o ke kula a loaa aku b mahope o ka puka elike me ka ke kumupoo i hai mai ai iaia, a hoomaka koke iho la no ko ia nel hoopaa naau ana ia lakou a pau iloko o ko ia nei poo. Mahope iho hele aku la oia e holoholo mae a. maaneī, a i ka ia nei holoholo ana, hus hou aku la o Wilamaiki me ka hoaloha keikimahlne ona o luna o ka moku oia hoi o Miss Hale. Ninau mai ; ia oīa iaia nei i kona lumi, a hai aku ia no hoi keia. 1 ka lohe ana o Miss Hale -—~ī kaTiaīe~ō~'kō^l&*iīiriumi ; oielo koke mai la oia, "Laki maoli oe i kou hoihoi ia ana i kela hale, Olaī, he hale kela o na kcifci Kahele. Aole e neie kā' lili 0 kekahi o na haumana kahiko ia oe xio kou hoihoi ia i kela haie, a o kekahi poe haumana hoi, e manao ioa ana lakou he pUi paha oe i ke kumupoo, a i ole he mau ha&loha maikai loa paha kou mau makua nona, a •: ano hoopilipili mai ana lakou ia oe, Aole ana ou pilikia i na la mua.'&u e noho ai iloko nei o ke kula i ;keia papā hope o 'na keik'i, aka, aia ana kou pilikia i na keiki lili ia oe no kou hoihoi ia. 1 kela hale moe o na keiki ano punahele a o na keiki hoi I kiekie na pakeneka iloko ne, o ke kula.. Noonoo iho la o Wilamaiki, no ke kiekie paha o kona mau pakeneka i loaa ai iaia ma kana kula o kona wahi ke kumu o keia hoihoi la ona i keia hale, Nana io aku ia no oia i na hale e ae, a hookuku ae la me ka hale o kona lumi, ike io iho la no oia ua oi io ae no ka maikai o ia hale mamua o na hale e ae a pau, a hauoli iho la no hoi oia no kona hoihoi koke ia iloko o kela hale, aka, kaumaha loa iho la nae oia, no ka olelo ana mai o Miss Hale iaia e lili ana kekahi poe haumane. kahiko iaia no keia mea, aka, pehea auaneī e hiki ai laia ke alo ae oiai na ke kumupoo no i hoihoi iaia ma la hale. Manao iho la oia e hele e noi i ke kumupoo e hoololi i kona lumi a i ka hale haahaa loa, aka, maka'u iho la oia o huhu mai ke kumupoo iaia, oiai he malihini oia, a o ka pono wale no iaia o'ia ka hoolohe loa i na mea a ke kumupoo ame ua kuinu e ae e olelo mai ai iaia» no kā mea, o ke kauoha ia a kona mau makua, a o ka iini no ho3 ia a no oia aole i hele e hoike i kona manao i ke kumupoo. Hookahi nae ana mea maka'u oia ka oi mai o kona hana ino ia e na haumana kahiko, no ka mea, ua hai mua mai o Miss Hale iaia oiai .laua iluna o ka e i mai ana, o ka lula mau ia 0 na haumana k&hiku o ke kula he hana mai i na hana īno ma. luna o na haumanā hou, a ina paha hoi e hui pu aku me keia im la mai ona, e hele ana i ka nui konā hana ino ia mai. Oia wale no kana mea kanalua o ke ieula, a ina paha e ike ia ana ua hele oia i ka papaaina a ke kumupoo e ai ai ia ahiahi, aole paha e nele ka pii loa ae o ka mi ō na haumana kahiko o ke kula. Lilo loa iho la keia i mea nul nana e nalu al iīoko iho ona. a i okoa aku Ia oia ia Miss Hale, oial āia no .oia ke ku mai la me Wilamalki, "E oi loa aku ana paha ka'lili o na haumana kaliiko iaia no ka mea, ua kono mai ke kumupoo iala e hele i kona home e ai ai ia aina ahi - ahi." Pane mai la o Miss Hale iaia 1 mai la, 4, Ae e lilo ana kiu:i hele i ka hāle o ke e ai i mea e hooi loa ia ae ai k;t im 0 kekahl mau hauman\ . U wa hookahi, e 1110 aua la i mea e noonoo ai kokahi iv hn\--mana e ae , a o na hauinana a pau, he keikl oe 1 k;ur.aa.,'i,i 1 ke kumupoo a I ole o kou ma i : umkua. paha kal' kamakina * Ulo la i mea m lakou e ho,».

pipiH ai ia oe ma keia'hope aku Hookahi wale no au hana e har.:t a.. oia ka nana aku i na mea e hiki mai ana,' 1 Hele aky_ la laua nei e holoholo ilolw o" £ft~*pa' kula no ka makemake o Miss Hale e hoolauna ia Wilamaikl me kona mau hoaloha. Nui no na haumana hoaloha o Miss Hale S hookamaainaia me Wilamaiki 1 -kela la; a hauōli loa iho la kona naaū, no ka mea, aole oia i moe uhane mua e nui ana na haumana e kamaalna iaia i na lft mua o kona komo ana aku i ke kula, aka, mamuli o kona kamaaina mua ana ia MSss Hale iiuna o ka moku, ioaa iho la iaiā k€ia pomaikai. I ke kokoke ana mai i ka hola kupono no Wilamaiki e hol ai e hoomakaukau laīa no ka hele ana i ka home o ke kumupoo e ai ai, haalele aku īa oia ia Miss Hale a hoi aku ia oia e hoomaemae iaia iho a komo hoi i kahi aahu kupono no ka hele ana aku e ai i kah! o keJaimupooUUEo36B. kokoke ana i ka hale o ke kumupoo, e kali mai ana kekahi o na keikikane a ke kumupoo ā hookipa aku la oia iaia nei ma ko takouTiōme. ī hoho mai ana no hoi ka makuakane iloko o ka lumi hookipa a ma laila pu no hoi me kona ohana a pau. Hoolaunaīa aku la o Wilamaikl me lakou a pau t a noho iki iho la iakou he mau minuke mamua 0 ke kani ana mai o ka pele ai. i ke kani ana o ka pele ai, aku la ke kumupoo ia Wilamaiki iloko o ka lumi aina, Aole no he ui loa o na mea hoonani o Joko o ka hale o ke kumupoo, aka, ia Wilamaikl nae, he nani waie no ia mau mea, no ka mea, aole oia i ike mua i na mea hoonani elike me keia mamua, a o ke kq*fhu rnai no hoi, no ka mea he ilihune loa kona mau makua, nolaila. aole lakou 1 lakō me na mea hoonani hale maikai, e like me keia ana e ike nei iloko o ka lumi hookipa ame ka lumi aina o ke kumupoo, Hoonohoia iho la o Wilamaiki mawaena o ka wahine a ke kumupoo ame ka 4aua keikimahine nui nona paha na makahiki he umikumawalu. Hilahila loā keia, a noho malie loa aole walaau, a o ka pane wale no kana i ka lakou la mau ninau. He kuhihewa loa paha ko ke kumupoo, mai waena mai o Wiiamaiki o na poe kuonoono o ko iakou wahi. no ka mea, he kula keia e hiki ole ai i ka poe ilihune ke hoouna i ka lakou mau keiki mamuli o ka nui o ka uku kula ame na hoolilo e ae o loko 0 ke kula, a ua komo pu keia manao i ka ohana o ke kumupoo, a hala loa no i na kumu ame na haumana a pau. O Miss Hale wale no kai ike i ko ia nei kulana ilihune, no ka mea, ua hai mua ia ia iaia oiai laua me Wilamaiki iluna o ka moku, Aole no i hai iki o Miss Hale i keia mea i kekahi o kona mau hoalo. ha, aole no hoi 'i kekahi mea e aku, a ua noho hamau loa no oia maluna o keia mea a hiki 1 ka pau ana o kona hele ana i keia kula. Aole no hoi he mea ninau māi Wiiamaiki no keia mea, a aole» no hoi o Wilamaiki i hai iki ia mea 1 kekahi mea. no ka mea.-ua papa mua mai o Miss Hale iaia, aole e hoike iki la mea i kekahi poe, o lilo auanei ia i mea na kekahi poe e hookae paha iaia. No Miss Hale hoi, oiai no ua ike oia i ko Wilamaiki kulana iiihune, aole nse ona hookae iki iaia nei no ia mea, aka ua iilo ia i. mea nona e aloha ai ia Wilamaiki, a lawe oia iaia i hoaloha maikai loa nona, no ka mea, manao iho la oia i ko Wiiamaiki hoike ana īaia ia mei e hoike mai ana oia i kona ano kuaaina maopopo ame kona ano hoopono, a o ka poe hoopono kana i makemake ai. Aole no he mau kamailio ano nui a Wilawaiki ma ma ke pakaukau &i o ke kumupoo, aka, he niele wale no ka hapa nui a kel% poe iaia nei no ka mea r pili ana i kona hale kula i hele ai ame na mea e pīli ana i kona wahi 1 'hele mai ai.'E ho-p-;hopo loa ana kela o ninau mai lakou iaia e pUi ana 1 ka hana a kona makuakane ame kona knlana Iloko o ka aina. Wahi «ī'r iloko iho oha, lsift i nimui nni kekahi o lakou iaia nei e

■ . i. . ...» ,C m«l o Hal# 1 ar,]p oia f - / ' i <,'J kp n ....; ■ x' i]c>k<> <■ ko*,a muv, pepoao, &Ka, wah! &rm, wa oi ioa aleu kona makfwakr p hotsrf ' i ka m«a poiolH mamua o lea i huna ana 1 ko lakou iīulana Us- ! hune; aka, ua maha loa kona u'i kn mea, aoie >if- wahi i nineu īki mal k«la poe mai e pJJI ana i kela mea. Hoi aku 3a lakou a loko o ka luiin ti(xtktpa e hoonanea al, a ke keikikanr ame ke kekimahine nui na mea hoopipili loa mal iaia nei, e pihohoi ma« ana oia o nmau mai kekah o laua iaia na mea e pili ana i ko lakoa noho ana. No ia kumu koi aku la oia i ke keikikane e hele e paani 1 ka piano. ō kona ma- | kemake maoll no nae e koi 1 I ke keikimahine, aka. hoomaoe wale aku la no oia v k;e kaikunane, me kona tnanao no o ke' kaikuahine no ka mea aku o ka maamaalea ia mea he plano, aka, ao)e ona makemako <? mahaoi ī ke kaikuahlne, a oia ke kumu o kona koi i ke kalkunane, me kona manao no nae aole e nele ka oleio mai o ke kaikunane aole ofla makaukau loa 3 ka hookani pianO; a koi aku oia 1 kona kaikiiahine e hookani i ka piano no iakou. Poioiei 10 no ia manao 0 Wilamāiki, no ka mea ; i ka lohe ana no o ke kaikunane i ka Wiiamaikl koi, olelo koke mai la oia, aole ona akamai loa I ka hookani piano, aka, o kona kaikuahine ka mea akamaai loa Mi&-4a~īmeh a huli ttku la ola fl koi i kona kaikuahine e hookani 1 i ka piano. | Aole no i eu koke aku ke kalkuahine e hookani i ka piano, a no ia mea, huli mal la ka makuahine a i mai la, "E kuu keiki. mahine aloha, e hele io aku hol oe e hookani i ka piano ho kakou. akahi mai la hoi ko'u makemake e lohe i kela mele au 1 hookani ai i ka la hookuu o ke kula i ka*pau ana o kela makahiki aku la." Ia wa ku ae la ua opio? wahine la a maloeloe, a hele aku la a wehe i ke pani o ka piano a hoomaka iho 3a © hookapaHli i ka piano, aole nae o ke mele a ka makuahine i koi pi iaia e hookani, aka, he inele okoa loa no kana i hookani mua ai, he mele Itaiia. Meha loa iho la ko loko o ka hale a pau, no ka mea, ua kau iho la ke eehia ame ke anoano maluna iho o lakou no ka maikai ioa o ke mele e hookani : ia ana. A pau kana hookani ana | i ke mele mua, ninau aku la ka makuahine iaia, "He mele aha kau i hookani mai la?" "He mele Italia keia, a o ke mele makemake loa kela a ka'u kumu a'o hookani piano, a he mele paakiki loa no hoi kela I ka paani ana, a oia ko'u kumu 1 makemake ai e hookani mua la mele i ka wa maloeloe ole o kuu mau manamana lima, no ka mea, ina au e hookani mua ana i kekahi mau mele e ae a luhi kuu mau manamana llma, aole loa e hiki ana ia'u ke hookani i keia mele me ka pololei, oiāi, e like me ka'u i hai mua aku nei ia oukou he mele paakiki loa keia ke hookani ia i ka wa maloeloe o ka manamana lima, I A pau ko lakou nei nahea ana, ! hoi aku la o Wilamaiki no konā l lumi no ka po mua loa ana e ;moe ai ma ke kula. ; Mamua o kona hoi ana e moe ma kona wahi moe, hoomaikai mua ae la oia i ka' Makua Lani no kona aiakai maikai 4na mai iaia a hki i keia aina malihini me ka maalahi a me 'kona hookipa maīkai ia ana e ke kumupoo a me koiia ohana. » A pau no lioi kana hoomaikai ana i ka Makua Lani haule aku la oia no kona wahi moe me ka makahiamoe ole nae, oiai hoomanao ae la no oia i kona mau makua e noho mai la I ko lakou home ilihune. Noonoo aku la no hoi oia i na mea nani ana i ike ai ilokd : o ka hale o ke kumupoo a kukulu iho la oia i ka ninau iloko iho ona, pehea la, aole pa-! ha he wa e loaa ai i ko lakou; home ma keia hope āku kekahi; mau mea hoonani a pono hale ■ e like me ko ke kumupoo. He iini nuī loa kona e loaa iaia kekahi ai i kona mau luaui makua ke noho iioko o ka maemae mamua hoi o ko laua haaiele ana mai i keia ola ana, Komo pu mai la no hoi iloko ona ka hoomanao ana i na mea ai ono ana i ai ai i ka halē o ke kumupoo. Lilo iho la keia mau mea i mau m?a na lakou e hapai ikaika loa *aaī i ke aioha lloko ona no kona' mau makua» oiai i iho ia oia ilo-! ko ona, ina no hoi e mau ke! ola aim o- kona mau makua a j hikl i kona puka pono ana mai<

ke kula mai a loaa hol kana hana, o na daisa mua loa e loaa ana iaia, e hoao ana oia e hoono na mea e hooluolu ia al ka noho ana o kona mau maKua. Me la mm manao kuko e ha loke ana iloko ona t pauhia Ja iku 1» oia eka hlame neNi looua, a aole oia i ala ikl a hiki «ale i ke<kani ana:o ka pdfe kaiiea i na haumana kula e 4la la la a po, aole wahi mla ano hou i hui me WilamaikL Aole no oia i hui me kona Iwaloha jjne Miss h e aVi mai la n ie na hft«:!mna | kah'ko p kf k n pr 1r n?l, a] n }• k i mau V:umnj ke ku a f