Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 34, 20 Kekemapa 1928 — UA HALA O WILLIAM CHAS. ACHI MAKUA [ARTICLE]

UA HALA O WILLIAM CHAS. ACHI MAKUA

He mea kaumaha no makou ka hoike ana aku i Ka lohe ia oukou e ka lehulehu, ua hala ko kakou hoaloha o William Charles Achi mai ka papalina aloha aku o kona aina hanau o Hawaii nei, a mai waena aku hoi o kakou kona mau hoaloha. E a'e ana oia ma kekahi aoao o ke alanui Moi a i kekahi mawaho ae o ka halekuai o Lui ame Kuke i ka hola umi o ke kakahiaka Poalua Kekemapa 11 nei, a hooku'i ia aku la e kekahi kaa uwila a hina aku la oia ilalo i ke alanui a naha ke poo. Aole nae oia i poino koke ia wa. Kamailio mai no oia i ka poe i kii aku iaia. Laweia oia i ka haukapila Moiwahine, a i ka hola 4 o ia auwina la, haalele mai la oia ia kakou, a hele aku la ma ke [a]la hoi ole mai. Ua hanauia o William Charles Achi ma Kohala, Hawaii, i Dekemapa 16, 1858, a he mau la helu wale no hoi koe; piha pono iaia ke 70 makaliiki. Hoonaauaoia oia ma na kula hanai o Hilo ame Lahainaluna, a mahope o ka puka ana mai mai ia mau kula mai, hoomahuahua hou aku la oia i kona naauao ma ka hele ana i ke kula o Punahou, a mahope mai noho e a'o loio me Mr. W. R. Kakela. Male oia ia Miss Mary Kelii, a na laua mai hookahi keiki kane, oia ka mea Hanohano William Charles Aehi Jr., Lunakanawai Kaapuni o ka mokupuni o kauai no na makahiki eono i kaa hope ae nei, he kulana hoi ana no e paa nei i keia wa. O William Charles Achi makua kekahi o na loio naauao loa o Hawaii nei me ka hookoe ole aku i na loio i hele i na kula naauao loa o ka honua nei. He Hawaii oia i komo nui iloko o na hana kalalaina o ko kakou aina nei no kanaha a oi makahiki. Oia kekahi i kohoia i hoa kuka no ke aupuni ku i ka wa i ke kahuli ana o ke aupuni Moi i ka 1898. Mahope mai o ka hoohuiaina, kohoia oia kekahi o na kenakoa mua loa o ke aupuni kelikole i ka 1900, a i ka 1902 koho hou ia no oiā i kenakoa no eha makahiki. Oia kekahl o na kakoo ikaika loa o ke kanawai aupunl kalana. Nana e hana mau i kekahi mau kanawai a na lunamakaainana ame na kenakoa e hookomo ai i ka ahaolelo i na kau a pau. Kakaikahi loa na kanaka makaukau i ka haku kanawai e like me Mr. Achi me ka hookoe ole aku i na loio naauao e ae. Ua heluia oia ma ke poo o ia poe mākaukau i ka haku kahawai. I ka hola ekolu o ka auwina la Poaha nei i malamaia ai kona anaina hoolewa ma ka hale kupapau o Silva, a maneleia aku kona kino wailua no ka pa ilina o Nuuanu, e moe ai a hiki i ke kani ann o ka pu a ke Akua. Ua kelekalapa ia no ke keiki a hiki mai ia i Honolulu nei me ka hakalia ole. Oia, o ka wahine a me na moopuna a pau. O keia paha kekahi ulia i walaau nui ole ia e na nupepa namu o kakou. Aole no hoi he lohe ia aku e kuhiia ana nowai la ka hewa o keia uila. Ke komo pu aku nei KE ALAKAI e u pu me ka ohana i hooneleia i ka mea aloha.