Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 32, 6 Kekemapa 1928 — NO KUKAEA [ARTICLE]

NO KUKAEA

I O Kukaea ko Kaiklpaa|nanea kanaka pono!, o kana hanalepp __o KaikipaiLaanea,' ja'me kona hanawal. ! j Nolaila mai kona inoa o i ea, o kana ai no ia a hiki i ' ka" |la .i hele ai e kukala ma Kauai I a puni. | Penei kana olelo kukala; "E hele na mea a pau ma kahi o ke alii e koho i ka nane, ina loaa, pakele i ka umu, ina loaa ole, make i ka umu. Aohe kane e noho, aohe wahine, aohe keiki, aohe palupalu. O ka mea o aku a amo ole na maka, oia kc koho. ,Ina e noho kekahi la la, pau kona hale 1 ke ahi, kau ka hoopai, mai ka makua a ke keiki, a ka ohana, a ka pilimai, a ke aikane. A pela ka hoopai o ka mea noho ia la ■" ' - ■ ■'. ' ' Ma keia hele ana o Kukaea, a : hiki i kahi a ma e ' j noho ana, me ke k'ahea.i ka leo ( nui. I aku la o Kepakailiula i ke aikane ana, "Owai keia kanaj ka e kahea nel?" Olelo mai la ke | aik&ne. O Kukaea, ke kanaka| j ponoi o Kaikipaananea. E hele ana e kukala i na mea a pau, a j hele ma kahi o ke alii e koho j ai i ka nane. Ina loaa, pakele ia i j i ka enaena o ka umu, ina loaa i ! ole, make ia 1 ka umu," ' » A lohe o Kepakailiula i keia i ! olelo, i aku la ia i ke alkane. | - "Heala aku hoi ha e hele mai, « maanel?" he kanaka ino, j < he pilo, no ka mea, he kukae | kana v ' ai." Wahi a Kaunalewa, j j'"E kahea aku oe, he makemake j au e ike iaia" No keia olele a j « KepakaiUula,kahea aku o Ka-! j unalewa iaia. "Heie mai maanei." • l mai la o Kukaea a kokoke i' mai ia, "Aole au e pono ke hele j > aku ilaila. he ino au e ku aku la,' ihe pao, no ka mea, he kukael |ka'u al a hiki i keia %/' Kahea j mai la o Kepakailiula: "Hele mai i mai maka'u ōe, a hopohopo." | A hiki o Kukaea, i aku la o jKepakailiula: "E hamama ana jko waha? ,? A hamama ka waha j o Kukaea, niniai iho ia o Kepa|kailiula i ka wai, nialoko a ma- | waho o Kukaea, a pau mo la ke pilo o kona kino. iho ; la o Kepakailiula i ke kapa a j pau hume i ka malp, hanai iho ■ la i ka ai ame ka ia a maona. I ;akū la o Kukaea ia Kepakallij ula: "ī aha la auanei ka'u uku jia oe? No ka mea ua noho ae j nei no hoi a puni o Kauai, aole «o*u mea nana i hanai i ka ai. j Eia ka he mea on6 ka al ame |ka ja. Noiaila, eia ka'u uku ia j ō€. E hai aku au ia oe i »» ke alii. No ka mea, owau j wale !no ka mea i ioaa ai o ka ua- . ne. Eia ua nane la, elua nane, i'elua hama. ' i Kai a puni ( Kai a lalo ' v ( Koe koena. j O kanaka i ku j O kanaka i moe O leanaka i pelupeluia i Eia Sa haina oka nane mua.' "He hale. Apola a puni o luna? lalo, a koe ka puka, Eia ka! .haina o ka lua o ka nane. Hc? hale no. He laau ka mea ku, he ■ aho ka mea moe, he mauu ains ke kaula ka mea 1 pelupeluia.' Ola ka loaa o ka nane a ke aHī I 51» nae. a hikl ia la, hele &e oe, a imua ok« anaina, nana ee' t kaenaen* o kaumu. no ka mea' na*u m e kahu ka umu. A jke ■ o« ua en«en». hai ae oe i ka! i ka loaa <s ka h&ma o ka r»anc mua,"A ulu ka umu, & pau k« a'

i iiuna, hai ae oe i ka haina o Ka lua o ka nane. A pau ka hai ana, aiaiia, lalau aku au ia Kaikipaanauea a kioia iioko o ka ūmu. X aku o Kepakailiula: "E hoi j oe a i poioli iho mai ia nei e ai! ■»i." j A hiki i ka ha o ka la, akoakoa na mea a pau loa i kahi o ke t aiii. la manawa, hiki o Kepaka-' | iiiula ma kahi o Kaikipaananea. j ! Ike mai ia'o Kaikipaananea, | j kahea mai la, "E ka maiihini, mu ! I anei e waiea ai. Eia ka lealea o j I keia ia, he nanenawe. Ina e loaa la'u nane i ka mea e loaā ai, [pakeie ia i ka umu ahi e aa ana, | aka ma loaa ole, pau ia i ka umu | a kaiuaia, 1 I aku o Kepakaiiiula: "E hai I mai no ke aiii i lohe ia kana mau s nane. Daa i ioaa, a ina i loaa oie, | ua maopopo no ka hoopai he i kaluaia i ka umu. I Eia a u nane. Nane akahi:" i Kai a puni, i Kaialalo j A koe koena. i Eia ka lua o ka nane i Kanaka I ku» J i Kai»toXmfte, ! i Kanaka i pelupeīuia.* i i Nana. aku ia o Kepakailiuia j i Ka enaena o ka umu, A enaena,, hai aku ia ia i ka nane mua, • "He hale. Ahoia ka hale a j>uni, j a koe koena. _He puka." Nana! hou o Kepakaiiiuia o ka ulu o ka j umu, oleiohou aku ia. "He haie f m. Kukuiuia ka hale a ku, ho-! | ahoia ka aho, akoia ka mauu a | peiupeiu me ke kaula pu." ] I mai la o Kaikipaananea "I: ioaa ia hoi |a oe ia wai?" { laia e olelo ana, o ka wa i» oj Kukaea i lalau inai al "iaia a i hahao aku la i&ia a waiho iloko o ka umu ana i manao aij ao ka mea e loaa ole ai o ka na- j ne ana me na haina. j la noho ana o Kaikipaananea iioko o ka uinu, kahea ae la ia ' i na aiii ame na koa a pau o ! iKauai: "Ea! o ka nana maka \ t no ka ka oukou ia u. Make au."; j Leie iho la na alii o Kauai, j ame na koa iluna o Kepakaiii-' I uia e pepehU la manawa o Ke-, j pakailiuia i haihai ai i na kana-, jka me he iaau ii .Ui la ka paa-| paaina i na lima. Lele o Kukaea. haihal pu i na kanaka, a pela $o; hoi o Kaunalewa ke aikane a' Kepakaiiiula, akolu iakou. , | Ma keia pepehi ana, aohe aIU j j i koe, aohe kanaka i pakele i ka ! make. q ka poe wale no i hoio ! kai pakeie. j I*o*a aku ia o Makoiea, lawel |mai -ia o Kepakailiula a noho; | iho ia i kahi o aikane o Kau-! [ aaiewa. Oieio aku ia o Kepaka ! ihuia ia Kaunalewa, "O oe ke \*ii a puni, o oe maiuna a m*teio imauka a makal, ka moa anu ka |««ka, O ka nohoalii R0 [ka u maiuna o ka aina. A o Kukaea m&iaio mai ia ou. 0 ot ! maiuna. i A p«u « is k? M K a a Ke pakaīllulā, hol mm a Oa hu uei iae M&kolea, j