Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 32, 6 Kekemapa 1928 — KA OLEL O A KE AKUA [ARTICLE]

KA OLEL O A KE AKUA

HIHIO A KANIELA (Hoomauia) Ike aku la o Danlela i keia pein'A.im !' kuua ;ma me u& }utll'uJe, Ua hooko ia anol keia mea' Ae, Ma ka moolelo o ka lionua nei, raa kahl o kanallma mlliona a oi pofe haipule i lukuia o ka poe Walden#e«, ka Albegtn«e«, ame ka poe Hoolepope e keia mana, Aole keia na k*ia wahaolelo, aka j«a palapala ia ma na puke he • lehulehu wale. Olelo kekahi poe t kakau moolelo o ka honua nei, | m hiki i ka hookahl hanel! mi-. Mlona ka poe haipule i lukula. Ua wanana mua,.la mal no nae keia mea ma Isaia, a he hooko i wale ana aku no ka kela mana |o Roma. Ma. ka panku 22 o kfsa [molTūna 7 o Daniela, ēkolu ano [inea ntii i hoike ia mai. 10 Ka ihiki ana mal o kā makamua o I na la; oia hoi ke kulana a lehorva ke Akua e lawe ana i ka wehe i ia ana o ka aha hookolokolo e ilike me ia 1 hoakaka ia ma na ipauku 9 ame 10. (2) Ka hoo* i kolokolo ana i haawiia i ka poe j haipule; oia hol ka wa e noho ai |na haipule me lesu e hookoloj koio mai j ko ke ao nei iloko o ) hookahl kaukani makahiki e j hoomaka ana mai ke alahou ) ekahi mai, e like me ia 1 hoaka- | kaia ma Holkeana 20:1-4, e kau i jmai ana I ka hoopai maluna o M&. ipoe hewa. Oia hoi ka wa o ka i poe i pepehi a luku hoomalnoino {wale ia e noho mai ai maluna o I na noho hookolokolo e hookolokolo i ka poe ante Kristo, ka poe hoomaau a pela wale aku. (3) Ka wa e loaa ai ke aupuai mau 1 na haipule; oia hoi ko lakoji wa e komo ai iloko o ka honua hou. "Alaila o ka hopena hoi o ka hewa, ame ka poe hewa; pau loa ke aa ame na lala, aole ahailono, a lilo ke aupuni no ka wa mau loa i ka poe i hoomanawa,nui iloko o na inea ame na pilikia o ke ku ana mahope o ko lakou Haku. Pauku 23, Penei kana i 1 mai ai, O ka ha o ua mau holoholona la, o ka ha no ia o ke aupuni ma jka honua, he mea ano e ia i na aupunl a pau; a e iuku loa ia i ko ka honua, a e hehi ia mea maialo, a okaoka liilii loa. 24. A 0 na pepeiaohao hē umi noloko maī no o kela aupuni, he mau alii ia he umi e ku mai ana; a o kekahi mea e ku mai ana no mahope o lakou; aole like ia me ka mea mua, a e luku hoi ia i na'lii ekoiu. 25. A e olelo ia 1 na mea nui kue i ka Mea Kiekie, a e aku &. i ka poe halpule o Jsa Mea Kiekie loa, a e manao iho no ia e hookahuli i na manawa, ame na kanawai; a e haawiia ua mau mea iloko o kona lima, a hiki i ka manawa a me kekahi manawa, a me na mahele o ka manawa. 26. Alaila, e hoonohoia ka hookolokolo, a e iaweia aku ke aupuni mai ona aku la, e hoopaaia ua mea la, a e lukuia hoi, a hiki i ka hopena. Loaa hou ia kakou ma keia mau pauku na hoakaka ana e piii ana i ka ha o ke aupuni ame kahi pepeiaohao uuku, Ua lawa no paha na hoakaka ana no na mea e pm ana i ka ha ! o ke aupuni i pau mua, a pela ]hoi me na mea e pīli ana i na i pepeiaohao he umi, oia hoi na I aupuni he umi o Europa i puka I mai mai ke aupuni ēha mai, E | huli ae kakou no kahi pepeiao- ! hao uuku. * ) O na kahunapule a bihopa I mua hoi o Roma. ua like ko laj kou mau kulana me ke ano o j kahi o ke kulanakauhale a la- | kou e noho pakahi ana; a no ha ! haneii makahiki mua o ke au j Kristiano, o Roma ke kulanakauhale nui loa, waiwai loa, a ikaika ioa iloko o ka honua nel 1 kona au, Oia no hoi ke kulanakauhale alii o ka emep&ea, a o na lahui hoi. "Nona na kanaka a pau o ka honua," wahi a Julian; ' A olelo hoi o Ciaudian, "O Roma ka punawai o na kanawai. a pau.' "Ina o Homa ka Moi o na kulanakauhaie apau, alaila no ke aha e lilo ole ai kona kahunapu)e i poo no na bihopa apau? Pela ka manao o na kahunapule apau o Roma. "No ke aha hoi ka mea e IHp ole ai ka Ekalesi& o Eoma i makuahme no na Ekalesia apau?" wahi a D'Aublgne. OlioU iho la no hoi na bihopa 0 na wahi like ole o Roma e ha» awL mai i ka bihopa o Roma i kekahi mau hanohano e like me k& haawl ana o na lahui kanaka 1 ka hanohano l ke kulanakauhale o Roma, * - Kokua na bihopa o ke komohana i keia mea, oiai nae aole pela ka manao o na bihopa o ka hikina, no ke ano Hlili mai paha, a i ole n k\ oi ae pah»\ o ko lakou makemake e luho aku umlalo o ka hihoi* mamua e ka noho ana malalo o ke aupunl M« wik. Pfla ka hoomaka o 'ka

mana e kau Uio maluiiā e b!hopa o Iloma, a ola kc alahele o ka hikl aku o ka loaa ana o ka mana plha mali na o na Kri»UMio apau. AKa ae Ja hoj, "hc i wahi ke'ake'a mamull o ke ala I ana ae o Artue, h« kahu o ka jEkaJesia mana kahlko o AlexI andria a pahola mai ia i k*uia imau ao aaa maluna o Ekalesia j Kri«tiano, a kahea la al ,he ,aha i kuka ma Nieaea, e ka eine£era Conatantine 1 ka. makahiki A. D. 325, e iiooponopono i keia mea. Olelo o Ārius, "Hfc okoa ioa ke Kelki mai ka, Makua mai; a oia ka mua loa a oia no hoi ka ienea | hanohano loa o na mea apau i i hana ia e ka Makua mailoko mai i ( o ka ole, ka mea hoi ma ona ia j |1 hana ai ka Makna. Ike hoiīookoa, noiaila, ua emi iho ia | naamua o ka Makua." Kue ia jkeia manao e ka aha kuka, a | olelo lakou hookahi no ke Kelki j me ka Makua. Maanei kipakuia I o Arius 1 Blyria, a o kona poe t hoi, haawi pio" aku la lakou jnalalo o ke ao ana a ka poe i lanaI kila maluna o ka ninau o ka la. Aole ino nae i pio loa keia mea. aka hoomau mai la no kona hoonaueue ftna 1 na hoahanau jno na makahiki lehulehu, a lilo | iho la iiol na poe o Ajlub i poe i enemi kue loa ia e ka pope ame } ka hoomana Kakolika. i Ma ka noonoo Ta Ta māu la7T Ulo ana keia paakiki o ka poe o Arius i mea nana e hookuemi hope ka holo mua ana o ka mana o ka pope; a e 1110 pu ai hoi ka noho mana mai o ka hihopa o Homa maluna o na hlhopa i mea ole. Aka ua hai mua mal I» wanana a ke Akua e ulu ae ara' keia pepeiaohao a kau i ka mana nui, a i kona kau ana maluna o keia mana nui, e pio an.a iaia ekolu mau alii, a pela io no. Nui no ka Uke ole o ka manao 0 ka poe kalal e pili ana i na alii ekola i pio ai ika mana o ka pope. Olelo o Mr. Mede, o na aupuni ekolu 1 pio ai oia ka Helene, ka Lom|>arcis, ame ka Franks; a olelo hoi o Sir Isaac Newton, o Exarchate o Raveana, o ka Lombar<is, ame Kenake ame ke Duke o Roma. Hooie hoi o Bihopa j Newton, aoie pololei o keia mau | manao a elua. Olelo oia, aole p j ka Franks iloko o keia wanana, jno ka mea, aole ia i pio mamua j o ka pii ana mal o ka mana o ka | pope. Aole no hoi o ka Lombards» j no ka mea, aole ia i kaa iki ma--1 laio o ka pope. j Pela no ka like ole oka mat nao o kekahi loea e ae no. Aole j no paha he wa.e like ai ka mai nao o na ioea o ka honua nei ma jna ninau Balbala, aka hopkahi ja kakou mea ike, oia .ka hooko i pololei ia o na olelo wanana o ka j Palapala. Memolele. 1 Ona mana ekolu i hiolo imua j o ka mana o ka pope, oia ka |Heruli, ka Vandals ame ka Osi trogoths; a e apono ia no keia jmanao ma ka hookolo ana a hajhai ana ina manao o ka poe j haku a kakau moolelo o ka honua nei. | Hapa waena oka pauku 25, a I e manao no ia e hooioli i ka maI nawa ame na kanawai O ke kanawai hea keiā e olelo ia nei maanei? Aole o ke kanawai o kekahi aupuni honua; no ka mea, aole ia he mea ano nui ioa 0 ka hoololi ana a kek&hi aupuiii Ike kanawai o kekahi aupuni ina ua lilo pio mai ia aupuni malalo o kekahi aupuni. Aole o na kanawai o kanaka; aka o ka manawa ame na kanawai e oieloia nei maanei, oia ka mea a keia mana e noonoo wale ai no f aole hiki iaia ke hoololi io. O na kanawai no keia o ka poe haipuie a ka mana i olelo ia e hookaumaha ana, oia hol ke kanawai o ke Akua Kiekie Loa. i Aole i pau