Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 31, 29 Nowemapa 1928 — PAPAHANA O KA MA'I WAIOPUA AME KA PAPA MA'I O KA WAIKI [ARTICLE]

PAPAHANA O KA MA'I WAIOPUA AME KA PAPA MA'I O KA WAIKI

KA WAIKI O ka Waiki, ua plli la I ke ola ame ke make o ke kanaka, oia ke ano ]&paau sna no na ma'l kaumaha !oa i Sa manawa kahiko, aole he hoao la i keia wa. Ēia ka papahana no ka Waiki: Papaku ka ma'l, Waiki ka laau. PAPAI&NA A HEWAHEWA O kela Walki oia o Kumuhoriua, a pēnel ka hoomakaukau ana i kona apu. O ka ipu awaawa e komo ana ka manamanalima Iloko ke iniki iho, Elua kāuna ipuawaawa, Wa'u ka iho a pau oloko, , Uwi ka wai iloko oka ipu Ku'i no ka ipu a wali Koai iloko o ke kiaha a halalo mai. . NA HOPE Ke ku nei ka apu kalo, ka uhi, ka waikea mē ka lehu, kakali aku o ka naha a puka mao ka hihl ups?na. I naha mai ka hulumau; alaila naha mai ke koko; ina pii ka lia mawaho, apo mai ka ehu; ina pii ka hu'i, kakele mai ka popo-oka-kowali, ina e paanaana, kaomi ka opu kalo; i P« mai ka luai, ai mai ka uala pulehu me ka Inamona, ina e paupauaho, inu mai na apu kowali,_hala!o mai ka waikea, kaomi ka āpu kalo maluna. KIAIMAKALAE KA MA'I He pua-lkikioho, ku i ka wai a ao, halalo mai. O na hope no kela. NONOLAU KA MA'I O ka ipu awaawa maloo, ninini ka wal iloko, ku a ao ka po, kalana a maikai, halalo mai. O na hope ho kela. | KOOKO-WAIKI KA 3IA I | He pala-kahuku pumala, e hao a ke pa wai, uwi ka wai. hana a maikal, halalo mai. PAPAKU KA M.VI—WAIKI KA LAAU Papahana a j£uauau . Ke kumu o ka Waiki oia o Kumuhonua, he ipu awaawa opiopio e komo ai ka malao o ka Hma ke iniki iho, me ke kano jo ka ipu e wa'u a pau iiw o f loko, Ku'i ika ipu a wali, popo i ke a a a paa, uwi iioko o ke pola, a mai. Ua hanaJmua na mea e pono ai ka ma'i, ke ku ka apu kalo, k& apu uhl me ka waiakea. O ka lua o na apu, kukui i ka laau a oia keia: O ka 'pohuli maia lele. ke kalo mama, kui a wali, kalana a maikai, komo ke I kohu kuikul a :nu n\ai. | liia e pii mai maluna. kaoiiii aku ka popolo me ka uala pulehu halalo mai Ka waiakea, pau ka |mai.

PAPAKU, A HAIKALA —HE HUI HUI A MAKALII KA LAAU. PAPAHANA A KEA.

O ka hua kukui, o ke ko kea ka wai ame ka niu, maaia se ko me 1 ka niu, ku'i ka hua Kukui.uwi a' mu mai, ai aku ke kc n:e ka uaia pulehu. Ina e pu maluna, kaonv. Ki ; ma e naha iiiaialo a ki īeiaheia, o ke kowele» oia ka, h oka maia ihoiena,, hae ake poi, uwi a kalana. o k:i W'alake,*, elua hua„ ma;r.a a m al>. r huīpu!, alaila hahilo mai- s - PAPAKU KA MAI. P'IILANI APU Papalnina a HananeA O ka mu'o o ke kvikui opio^.e. H<» mau kahu Uua no Ka.K'.pa ananea ko Kauai »hi, c heie Ana laua e im\ i w«huw n* ka iaua liana» na Kaia^wuuw.oa

fca ok-nu ka iuu, kuHui ka oloa a wali f hooisuiukulu ke kohu kukui a pulu ka oloa, o ke ko k& wai, hahao lloko o ke kiaUa a inu ae.' Ina a paupauaho,. o ka palhi, ku'i a wali me kaiii paakui, popo a paa i ka weiu, hoolmnuhanu aku ma ka ihu, Ina hele ino malalo. ai aku i ka limu kala, alaila, paa. AWAI KA MAI-PIIKI KA LAAU. Papahana ā Hewahewa. "Av/ai," oia ka mai pili kokoke loa i ka piko, ma ka aoao akau paha, a I ole ma Jta iiema paha. Ekolu apu kaio o ka la. O ka hua kukul me ke Kawaha, e hookulukulii ī ke kohu kukui a pulu ke Kawaha, o ka la'i me ke ko, ku'i a v/a.li; o ka laumaia, e hailiai a paa, alaila e kalua i keia mau njea a pāu i ka imu a kakahiaka, huai ae. Hana ka apu, a makaukau ka mea mai no ka inu ana. Ina e pII paupauaho aneane pono oīe, koala ke kukui a mo'a, au iloko o ka wai mehana, alalla halalo mai. Ina e naha oie, i ekoiu mau apu kalo hou, he kowali ka laau, ku'i a wali, he ko ka wai, inu mai. He holoi no ka laau haule ole r he Waiakoa ka mai. Ina lapa hou, ekolu apu kalo hou o ka la/alaila, o Kiaimakan3«e ka laau , he kal ne puna, he paakal, hana a nui me eha kauna kukui, mama a wall, hui pu a halalo mai. I oluolu ole, ekoiu apu kaie hou. O. ka ipu awaawa maioo, pao a puka, ninini i ka wai iloko. ku a ao ka po, kalana a maikai, hahano mai. O ka Waiakea mai ka hope me ka wai huihui. KA hopje: Hookahi kauna pakahi o ka mole uhaioa, xnole me . hua kukui, ku'i keia mau mea a ekolu a wali, hoau iloko o ke kiaha wai, kaka a maikai, inu wela mai maluna, KA HOPE MALALO He umikumamalima mananiu, elua kauna mana kukui, hoau iloko o ka wal huihui, hahano mai: Ina puholoholo, pono okoa no ia. He holoi keia. O ke kaē o ka iIS waūke, ku i a wah, hoau i ka wai a hahano .mai. PAALI KA APU O ka mole Naumau, ka paihi. koali me ka mauu puakala, eha kauna pakahi, he ko ka wai, ku i a pau, hana ka lau maia, he lau la'i maJoo, ha'iha'i a pau, kahee i ka apu, aiaila, makaukau no ka inu ae. KE KAHAPUU KA APU. O }ca mua keia o ka laau Kekahupuu, h.e apu maia, ke o-i, he kauna kukui, ka ame ka Lumahai. KONA HOPE. He mauu kae kolea, ku'i a wali, kaka a maikai ;l halalo mai. O Lumahaī, maw'aho e hamo ai, oia ka maile me ke pohe, ku'i a wali auau. O Kaneikalaaumakaai, ka uala puiehu. ke kai o ka limu kala, ke kukul. inamena, hoohui keia mau m?a a pau alaila hoohanuhanu m&i ma ka ihu me ka pua nohu. . AWAI KA MAI. Papahana a Davic Malo Ekolu spu kalo, ina inoiao mai halalo mai ka Waiakea, eha hua k'.ikui, elua apu kaio hou. A p&u ta hahaa. kahi laau; he apu koaii, he m&u kauna mole koali, eha kauna mu'o. elua kauna pua. elua wahi uala liilii, elua hua noni pala, elua mu'o hala, he ko ka wai, kunu a mo'a, kaka a maikai. aīaila inu aku, holoi mai ka Waiakea. ' MALA.ILENA KA'MAL Papahana a Lonomakaihonuii. He Ku kuahiwi ka laau, oia hoi he lau ihi, he Kanawae, Pilikai mole Kowali. he kalo psla t ka niu, k& puu hau. he kauna mole, nauuau mf ka hua o ka ohe me ke'Uu pala. hr ko ka wai. WAIOPUA KA MAL Ekolu inoa o keia mai i kapa ia aku al. he waiopua, he kohepopo, a h? nkepau. I na kane, ua kapaia hf ono ole ka ai em: pv._ke ki:io a wiwx. He n\ii ua laa - .; no keia mai hookahi e hanaia ai. l T a o5e?o:a. ma ka unv;ku:tt&h;\ "a makahiki e hi?ontaks. &: ke.a nuii i r.a wahine. Ina hoi e loa-A n-i wr>hine i ka p&u-lua. oia hoL ua Ka n!sU luna mr ka waiopv,,i. he rn;U he plh ka hanu o kahuna i ar.s. eia na pap® H#.u i hoomaopopoia uo ke;* *no mai. Aole kanaka i ke o'.e f h;ki iaU ke luia iAia ihe O kr no o Kna*. u ka Ui*&U>h*. ōiit liou hoeU'.o oe i