Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 15, 9 ʻAukake 1928 — KA OLELO A KE AKUA [ARTICLE]

KA OLELO A KE AKUA

I (Hoomnula) i KA HOPENA O K A lIOM A NEI - ula) HOPKNA O KA HONI A E hol hou kaknu t nti pauku I palapalala ma 2 Timot*o 3:1-5 a e hanai la kakou iho me nā, manao o ia mau olelo. Heaha ka Timotco i olelo ai e ike ana oeao kakou a pau? Eia, he mau manawa popHikia. He hoopunlpunl anel keia mau olelo? Aol6 anei ke ike maka nei kakou i ka pilikia oi aku o keia wa I ko na wa i hala, i na la e ola ana ko kakou mau makua, m, la aku hoi o ko kaliou mau kupuna a nēe aku i hope? Ē puan<i olowalu mai ana kakou, pololei ka olelo. Aoie no i loihi loa ko'u mau makahiki, aka, he hiki loa ia*u ke hu!i aku i hope a nana aku i ko'u mau la he lehulehu loa e hoi mal ana m&i kn makeke mal 0 Uiakoheo, kela hale hana hao, me na puu amaama momonua, hookahi ma kekahi lima a hookahi ma kekahi lima', me ke kaumaha maoll, he napa keneza} wale no kr K«muku ii. He pakl ka ia ia manawa e helu mai ai na kanaka pakaukau ia, he hapaha ko keia p.uu amaama i momona, kamau keia no ka hapaha, manuahi ihai 'keia mau amaaipa hou, a pili mai keia no ka lai, a ina no oe e hookaulua iki iho, komo -hou lie amaama a 1 ole he mau amaama, a leīe ka hapaha, loaa kau mau puu ama- , ama momona a hoi me ka minoaka. no ka mea, ua ike ihp la oe j ua makepono kau hapaha. Aole j pela i keia mau makahiki mai j nei., He hapalua ke. kumukuai jo ka paona amaama hookahi, j me ka hookapuia aole e lawaia ] ia ka amaama lio ekolu mahina io ka makahiki. Ke hoi oe me kahi hapalua amaama ma ka l lima, me he mea 3a o kahi apana | pepa wahi o ka ia wale no kau e hii ana, ala no a he mau paona aiaila ike Iho oe he puoio ka kau e hoi nei. He ola maoli no' ; i keia mau la, a he make maoli | :ko keia mau la. Aole hoi o ke| kumukuai wale o ka ia ka pii a hiki loa aku i ke 65 kenela o ka' uu ame kekahi mau ia e ae, aka j o ke kumukuai pu o ka pipi kekahl, a o na mea e-ae no a pau e : pono ai keia ola ana, ka ai, ka aahu, ke kamaa a pela aku; aole anei keia he hoike he wa popilikia maoli keia? , Aole hol o ka pilikia wale i na mea e oia al keia noho ana, aka j o ko kakou mau ola kino maoli iho no hoi kekahi. Aoie he wa i ike la ®a ka moolel.o o ka honua nei ka piha o ka honua i na mai like ole, a e puka mau ae ana na mai ano hou i kela ame keia wa, a o ka mai flu mal no hoi ka mai ikaika o keia mau makahiki pokole mai nei. Aoie pela i na makahiki o ko kakou mau makua ame na ku-

puna o kakou. He mau wahi mai no ia a lohe i ke ao. I wa i loaa ai o Hawaii nei ia Kapena Kuke, ka mea nona na hana e malamaia ana i keia mau pule ae, ua olelo ia he 400,000 ka nui o na kanaka Hawaii ia wa, a pehea i keia wa? He elima pakeneta wale no o na Hawaii ponoi, a oi iki ae na hapa: Hawaii. No ke aha ma.i ke kumu emi hikiwawe o ka lahui? Aole he hookahi wale kumu o keia emi hikiwawe o ka lahui Hawaii, aka o na mai lehulehu i laha ae li na makahikl mahope mai, maiJoko ae o ka aina kekahi a mai waho mai hoi ka hapanui I lawe- :

a mai ai.e na poe i holo mal i o ! īalpu nei a waiho iho l ka lakou nau anoano mal. # He oiaio he hoike keia eia kasou i na la popiilkia, a wahi a vcin pauku, o ka mea ia e ike ,ia ma i na 1« hoīie. Heiuhelu iho kakoU i kfi pauku īlua, ē lilo ana na kanaka i poei nakemake ia lakou iho, puni tela, hooioi. hookano, hoino iwale, hoolohe ole i na makua, Woha ole, huikala o!e. O ka hoolohe ole i na makua .\'a i makemake ai e ninaii ia ■:akou e na makūa mea keikL ''ohe-i ke hookuku ae kakou 1 na ta o ka kakou mau keiki e noho :ma malalo o ko kakou hialu, me i:o kakou mau la e n<?ho ana r«aIa!o o ka maiu o ko kakou mnu makua? He like ane! ko. s:akou oīe ia wa me ka uoolohe ole o na a kakou keia. wa? Na kela janie keia mai?ua m»>a kolki e pjine nona iho ;lialuna o krla nisj^u. No ka oiaio o tk mea e ae 1 pakpalala nui pauku. o kaeou uo r.a lioike o'. so!e au o hosluhi wale al:u* ia ke |alaī ana n\aluna o E uee aku icakou no ka 3. Aole svlolu iv. t ,oii. ola p.Uu h'e aiohi e iike \k\i jv,(> K' l na )ranu aloha. he ike iakou 1 ka o'.elo aioha ka hoomaopopo ole paha 1 ka n»a-

|.nao o ia mea. He aloha paha e . iike me ka liimuii a liula paha | a. kamalii, he aloha wale no i ka j ]<-i»elchc ft<>!c hoi mai ka rmau j mai, ina kekalii ano, ua ,eml ma) j ka pakcneta aloha 1 keia au , nei mamun o kela au aku ne). iMalia paha aole 1 pUI loa keiā | ia kakou i keia wa, aka he wahi i pUUki paha, a he kaumaha ko kō'ū naau i ka olelo ae maanei, e nalohia koke aku ana keia mea | he aloha mai ia kakou aku Ue | oie e noho alii mai ka Ūhane o ]ke Akua iloko o kakou e hapai jmau ae ia mea he aioha oiaio j ilQko o kakou, no ka mea, o ka j mea e aloha ole ana,' aole ia 1 ike i ke Akua, a o«ke aloha, oia no hoi ka mea nana e uhi i na hewa he nui. O ka lua i heluia ma keia pauku ola ka pale berita. Me ke pani i na pepeiao ua hlki loa ia kakou ke ike i ka hookoia o keia wanana a ke kauwa a ke Akua. Aole he wa i ikeia ma ka moolelo'o Hawaii nei ika nui hewahewa o na hihia oki znaU; e komo nei lloko o na aha okl male 0 kakou, o ka heie no ia a hiki 1 ka elua o ka la ka awelike ma ke kulanakauhale o Honolulu nei. j He hoike maopopo keia o ka I hookoia o keia olelo wanana a | Paulo r a e hoike pu mai ana hoi j eia kakou i na ia liope o ka ho-, jnua neL j Malalo iho, hoowaliawaha I na j mea pono. Pehea ka kakou ike j aku 1 ke kulana o ka hapanui o na kanaka? Aole anei ke ike pu j nei kakou i ka hookoia o keia .olelo? E hui pu mai kakou i na oleio o ka hapa hope o ka pauku 4, n.o ka mea he ano like no kg : j lakou manao me kela hapa o ka j pauku 3, ola hoi, makemake i| j ka lealea, aoie makemake i ke j j Akua; ua like hoi ia me ka make- \ make i na. mea lealea, a make- ] j make ole ina mea oke Akua. ' Pehea hoi keia mau olelo i ka j kakou hookiiku ana ae me ka i e ike nel i ke kulana o na kanaka i keia mau makahiki e j nee nei? Aole anei ke hooko nei ke kulana o na kanaka a kakou e ike nei i keia mau olelo? Oia, j ke hooko io ia nei keia mau oleio i j e na kanaka i keia wa. j, Ina kakou e hele a mawaho o j I na hale kii onioni mamua iho o j ka wa e hoomaka ai na hana o j ia mau hale (ma na kulanakau- j hale ka pi aku), e ike nd kakou ij ka hookeke o na kanaka, e ake ana kekahi e loaa mua mai kana kikiki. Aole o na hale kii onioni i wale no, aka o na hale lealea no • a pau, he keu aku o ka piiia, me j ka nunui no o na kaki e koino ai j iloko, he mea ole ia i ka ono o na maka ame na pepeiao o ka poe J makemake i ka lealea, 'a j makemake ole i ke Akua, a kau- j maha no hoi kahi naau i ka olelo I ae, pau pu no kekahi poe hele j puie i ka hele i kela mau wahi. He mea maopopo loa, ina ē ku like ana he hale e liaiia ai ka olelo ā ke Akua ma kekahi aoao o keaianui,a he hale lealea kii onioni paha a leaīea e ae paha ! ma kekahi aoao mai o ia alanui' | hookahl, he hapalua a i ole he | | hookahi dalā ke kaki"o ke komo | ana iloko o ka hale lealea, a aole ' hei he kaki no ke komo ana i ka j hale e haiia ai kā olelo a ke] Akua, e piha loa ana kā hale lea- j lea a o ka hale hoi o ka olelo a ke Akua e haiia ai, e haka- i haka lōa ana. Aole anei oia ka | oiaio? Ua ike makaia kela mea He hale pea i kukuluia iho nei' ma ke alanul Moi mauka o Ka- i llhi, ma ka aoao mauka o kela' hale kii onioni o Kalihi, a :r.a-' loninU -1. ~ . T •, )

lamaia kekahi mau haiolelo na- j auao loa malaila, a o ka i j ikeia, hakahaka loa iia nelio o! ka imle pea, a piha ku'i na nolio! i o ka hale kil onionl, Aole anei ■ keia he hookoia 0 keia elolo tv v ;-1 nma, a e hoike pu mai- nna hui i 1 ke kokoke loa ai\a mai o na la ; hopē 6 ka honua nei? ' 1 huli hou aku kakou i ka o!e!o 1 a ke Akua i palapalaia n:u lakobo 5:1 atn& na pauku malaio 1 iho. e ike no kakou i ka olelo wanana nmwaena o ka pee v, aiwai ame na limahaua, penei: E hel ouk i e ka poe waiwai, e uw oukou 3 e ke aoa aku no na ehaeua e Kau mai ana nialuna o oukou. Kupanaha paha keia mau oleio i ko kakou manao, no ka moa, aole paha o ka poe waiwal a UKo ke u\\ e. aka o ka poe hune a nele palia hoi ke uwe no ka nele i na mea c pono a e oluolu ai o keia ola ana. O ka poe waiwai hoi, ma:nu!i o ka nui o ka iakou waiwai ua hiki loa ia lakou ke loaa na mea e pouo. e iako a e oluolu ai o keu oia nn-i. ioai na kauwa iva Ukou e !av>elawe mas ,«o lakou. loaa na okor\optU e holo a f . mao « muanei. loaa r.:t wahi okoa aKu iv.a ua aekai e liolo aku & ie lunnnahik, oUi hol ka poe Ulhuna e hoomanawauul nuu

Jr.;l i ",,i 1.1 Ll rs'U i kA 'i'.AUA I K\ia k.il'.i ir.:"u e koau> ju iWko , o .akou opu ct:nc "ko ;.;kou e;-.aru j ole ai e na R;f.v\ ; iAoie 1 i»u> i