Ke Alakai o Hawaii, Volume I, Number 2, 10 May 1928 — HE OLELO AO NO KA MA'I ANU [ARTICLE]

HE OLELO AO NO KA MA'I ANU

"0 ka loaa pineplne ana i ke anu a oia no hoi kekahi- kumu jO ku make nui o na kanaka, he t hoike ia no ka hoohemaha-na . ame ka noonoo ole/' w&hi a . Kauka Carl G. Leo WoIf s he b,aukā naauao loa no na mai o na keikī, e noho nei ma ka WaiIel« o Niakala. Wahi hou no a ke.a, kauka kaulana, "Pinepine t~o u manawa i kahea ia mai ai j e heie e nana i ka mal. o na kelkl jliilu;he iehulehu, eia nae o ka jclelo hiki v,'ale no ia'u ke olelo , aku, oia hoi, 'lohi loa,' a pinepmo pu hoi ka ninau mai o na , mak.ua mea keiki la'u, "No ke ,aha hoi? H.e. anu wale no ka ma. o ka ka'u keiki." O ka mea , kaumaha oia hoi keia. He mea j ano lillii waiē lo 'no ka mai anu. ,: r.a kanaka makua, aka ina keiki j inlu, he mea nui loa ia, no ka ,mea he mai ikaika loa ke anu ( I:e loaa i keiki, a e 'iike me ka I uu&u- o ke keiki» p'ela ka ikaika j o ka mai anu e kau ana maj luna o kona kino. I O ka ma'i anu, oia kekahi o j na ma'i ikaika loa ma ka lele i ania: mai kekahi a i kekahi, Loaa mai ke anu mai kekahi mau I aaūiino ma'ī maī e piii mau ana , me ke kanaka a o na keiki liiiii, j o lakou na pōe hikiwawe ioa o j ka loaa i keia ma'i, j . Pinepme ioa ka loaa o na ke- ; iki i ke anu mai na kanaka mal kua mai e noonoo ole ana i ka pono o na kelki liiiii. Mai kah: e no kekahi poe a honi ana i ke keiki, a ina ua loaa kela kanaka, i ke anu, he mea maopopo loa ua pliia oia me na anoano 0 ka ma'i anu, o ka lele aku la no ia o ia mal iluna o ke keiki 1 honi ia., D na makua no o na pepe kej kahi maa i ka honi i 'ka lakou t mau pepe me ka hoomaopopo t oie iho he hana hemahema ia. ( m ioaa ana no ke kanaka i ! keia ma'i ma ka hele ana i na j hale i piha me na kanaka, 'a i aoie e nele ka hijci ma ia wahi j kekahi poe i loaa ia e ke anu, a j 1 ko lakou kunu ana, e puka mai j ana na anoano ma'i mai ko lat kou waha mai a iele Uoko o ka j ea, a hiki mai ma kahi kokoke ' i kou puka ihu, a i kou hanu j ana» e komo ana kekahi o kela Ipoe anoano ma'i anu i kunu ia i mai la e na pee i loaa i ke anu, j a o kou loaa iho la no ia i ke" [ anu a kunu like aku me lakou ia. A ina ua lawe oe i kau pepe | ma ia wahi, aole e nele anā kona j ioaa i keia ma'i. Oia kekahi mea j« pono ole ai o ka hele i na hale ikii onioni, a he wahi kupono i ole no hoi ia e-iawe ai I na keiki i liiiii-, no ka mea mai ia mau wahj mai e loaa ai i na ano ma'i like ole. Aole oia wale. aka o na wahi no a pau .e puuluulu ai na kanaka a o ka oi loa aku no nae o na wahi iīoko o na faale. O ka waha ame na 'puka ihu na wahi e komo ai o na anoano ma'i anu. Ina aole e makaala ia keia ma'i a <pau koke I ka manawa kupono, e hele loa aku ana ia a komo iloko o na j akemama, a ina liuliu loa hou aku a hala paha he mau pule, | e loii ana i numonia, he ma ! i | hoi nana e luku nui nei i na keiki liiiii, oiai nae he .ma''i ola no ke makaala pono ia ka mea ma'L Nolāila he mea po.no loa 1 na t makua ke makaala loa i na ke- ] Uei i ko lakou wa e loaa ai i ke' anu, a imi koke i mea e kāawale ' aku ai kela ma'i. , j Bia no ka kakou mau laau no ! k*la ma'i, oia hoi ka popolo 'ame ! ka uhāloa. IJe mea pono e hoo- j ulu ia keia mau laau ame na j laau e loaa ana ke hooulu ia | me na pa haie o kakou a pali j O ka hoomamae no i ka opu ' «exahi mea maikai ioa. Em ke j ao a ko u kauka ohana ia u, "l j n» wa a pau e ioaa ai ke keiki; a p«p« paha i &a ma'i, me ka : nana ole i ke ano o ka ma'i. e huomu aku 1 ke keiK! 1 ka aila : iioonaila, a pau īa kahea ke kauka īna he pohUuhi ke ano ' o ka ma'K I ka hapanui o ka . manawa he oia no ka ma'i i keia inau laau at la me ka hoonaha ana He aana nae keiki i keia mea ne aiia. ina he uwi ia ka ; wai aiaru lioko o ka aila hoo- , > k<» kino he p»>rx< e ** 1 i puk.'. k P' V -' f 'in'ao.n a 0 n> j v,H ,;n'.,-n5 h.M !. k„ ;■ 1

' i.aha f a-,o r,n lowale ana ka ho- ' j hono aila. ] E pono na makua e makaala, mau. i ka haha i na wawae o !na keikl, a ina anuanu, alalla! | hoopumehana ma ka hamohamo i ana iho me kou mau lima a I jkuai me ka awlwi i m<rhana ae j |O ka hookomo !na kaklnl j ' mehana k*kshl mea e mahana j { ai oka w&wae. E kual mua nae j j a mahana alalla hookomo i na kakini mehana. Mai hoohema'hema ! ka haha 1 na wawae, ! aole hoi I na wawa« w43e g.o o na a koiki paha, > na war, i:a poe ma'i a pau, a ; i ina ua huihui, alaila e pono ke j nana e iike ke kuhlkuhi maiuna ae. Mai p&ni i na puka komo ame na puka aniani S ke ao, a mai ■ pani hoi i na puka aniani i ka po.. aka nae mai hoomoe I ka m«a ma'i ma kahl e, pa pono ; mai ai o ka makani i ke fctao. j He lula keia no ka wa ma'i ame ka wa ola o ke kino. |