Ke Au Hou, Volume III, Number 7, 21 Pepeluali 1912 — Ua Lawa ka Holo Ana o na Lio Make! [ARTICLE]

Ua Lawa ka Holo Ana o na Lio Make!

I kela kau holo paloka i hala aku la, ua nui na mea i lohe ia no ka lio make a na Home Rula, a mamuli o keia mau olelo ua lilo ka mea nana i hoopuka ia mau olelo, i mea ino loa i na Home Rula, oiai no nae, ma ka makou nana aku, ua pololei maoli no ka mea nana keia olelo, Ua olelo ia na ka Mea Hanohano Kaniho keia mau olelo, a u» hoopili aku oia no Notley ka inoho a na Home Rula, oiai ua nui na kau i holo ai, a ua mau no ka haule mahope, a ua hoohalikeia keia puka ole ma ke ano he lio make. Ke manao nei makou, ua pololei na olelo a ka Mea Hanohano, ua waiwai ole no kakou e hapai mai i.na lio make, oia hoi na moho holo mau me ka puka ole. Aole paha i pili keia i na moho i holo a haule a hoao hou no.ka lua o ka manawa, aka, ina e holo hon aku ana no ke kolu o ka manawo, a no na manawa no paha maluna aku o keia heluna, ua like io maoli no ia holo hou ana me ka holo ana a ka lio make, ua maopopo no ka puka ole, a he mau hana hoouluhua wale aku no ia i na poe koho paloka. Ua olelo ka Mea Hanohano i keia mau olelo no Notely ma ke ano e kakoo ia aku kana moho oia h©i o Likana Eliwai. I keia holo ana nae o ua moho nei a ka Mea Hanohano, ua haule no ka lua o ka manawa. Ke manao nei makou ma keia haule ana, ua hoihoi ia aku o Likana, e like me ka olelo a kona Pukaua ma ka papa o na lio make. A ina kakou e manaoio ana i keia mau olelo a keia Pukaua, e pono iaia ame na hoa Demokalaka e wae hou mai i moho Ēlele na lakou, a e waiho aku i ka lio make. _ Aole makou i kii aku nei i keia mau olelo a ka Mea Hanohano me na manao hailiili, aole loa, aka, ke makemake nei makou e lalau aku na Demokalaka i moho kanaka Uawaii na lakou, oiai he nui a he lehulehu na kanaka Hawaii ma ia aoao i kupono loa ma ko makou 1100noo ana e paa ia kulana. Ua hooikaika ia mai keia manao o makou mamuli o ka ike maopopo

ana iho, aole paha e holo hou ana ke Alii Ka* lanianaole no ke kulana Elele, a i mea e maikai ai, ke manao nei raakou hemea pono no e onou mai na Demokalaka i Elele Hawaii ma ko lakou aoao, Eia kakou i na la e ike maopopo ia aku nei na hana a na ili puakea a he mea naauao na kakou e hoomaopopo mua i ko kakou ola, a e hana oi la-honua ma na mea a kakou e ike aku ai he pono ia no kakou, Eia no ka Meia Fern, he kanaka i paa ike kulana e haaheo ai kona lahui, a ke wae ia oia e kona aoao, ke manao nei makou e loaa ana no iaia ka ikaika kupono e lanakila ai. Eia iho no hoi ka Makai Nui Jarrett; he oiaio paha aole oia i hana i na hana i makemakeia eka hapa nui o kona aoao, aka, aole keia he kulana e lilo ai ia mau hana i mea e pilikia ai ka aoao. Eia iho no ka Mea Hanohano Palmer Woods o na Kohala, he keiki Hawail no Hawaii Lahui; he pua haaheo na na Kohala i hoohanohano mai no na kau he lehulehu wale ma ke ano he Senatoa. Eia hou iho no ia keiki Hawaii e haaheo ai o Hawaii, o Chas. Maguire, ka Luna Hooia o Hawaii; eia hou no ia keikii lawa e paa ika hanohano oka aoao. Ua lilo oia i kanaka i hilinai ia e na poe o Hawaii ano na kau i hala aku, ua wae like ia oia e na aoao a elua o Hawaii. Ke wae ia kekahi o keia mau keiki 0 Hawaii aole no e nele ka lilo pau mai oia Mokupuni mahope o keia mau lio heihei i ik« mau ia ko laua lanakila ana. t a wae ae makou i keia mau inoa, me ka manao maikai, a ke kau leo aku nei i na poe noonoo inaikai, ua hala na la o ka wae mau ana 1 na lio make no na kulana kiekie o keia Teritore. Ua lawa ka wae ia ana o Likana Eliwai, ua holo oia no na kau elua, aua elua 110 kona haule ana ; e hana i ka liana naauao, e lalau hou i moho hou i maopopoleahe manaolana kekahi. He mea paakiki paha keia i na Denaokala-

• bo ka mea, ke lu hou mai nei o Liki<rm i na kala iwaena o kona poe me ka manao no c wne kon ia mai oia, Mai manao nui i kana n ou kala, ina he minamina lo oia i kona aoao c like Uae kana e olelo mai nei, alaila, e lu mai ana no oia no ka pono o ua aoao la. 0 ka ike ponoia aku hoi paha ia o ke aloha io, aole o ka lu mai me ke kaukai mai e hookaa ia aku ma o ka hooko ana aku i kona makemake. Ke hanaia no ka uku, alaila, aole he aluha ma ka makou ike aku, Eia ka hapa nui o na paloka oia aoao iloko o na lima o na kanaka Hawaii, ua lohe pinepine ia aku na olelo e nana i kou hoa kanaka, a ina oia ka moto oia aoao, o ka hooko iho ka pono. Ma o keia mau keiki Hawaii i waiho ia aku nei, ke ike mai la oukou e na poe mana koho, aole i nele ka aoao Demokalaka i na moho Hawaii, a ina ua nele ole, a he mea makehewa ka wae ana i na lio make, alaila, e pono io no paha e hooko a e wae io mai i kanaka Hawaii. Aole hou aku he manawa no kakou e wae ai i kanaka Hawaii oiai, ke pii pinepine mal nei na paloka o na haole a e hiki mai ana ka manawa e lilo ai kakou i hapa uuku, a ia manawa e hiki ole ana ia kakou e wae i kanaka i ku me ko kakou ano. Mahope iho o na 3a hoohui aina, a i ke kau holo paloka elua ua holo mai o Likana ma ka aoao Repubaiika, a ua puka io no. Mahope mai ua holo ma ka Aha Elele a ua haule, a ma keia haule ana ame ka nele o ka loaa ana o kekahi mau aina Aupuni iaia, ua haalele aku oia 1 ka aoao Repubalika a komo mai i ka aoao Demokalaka. Aole e hiki e ahewa ia aku oia no koua haalele ana i kona aoao ina aole no kona nele i ka aina ana i makemake ai. Mai ia manawa mai kona huhu i ka aoao Repubalika a hiki i keia la. O ka ninau ua like anei kekahi o na keiki Hawaii i hapai ia aku nei e makou me keia lio make? Aole loa, a no keia aole ana, he mea kupono loa e waiho ia keia lio make a e wae hou ia mai i lio hou. O keia wale iho la ko makou manao a ina he mea pono e hookoia mai, no ka mea, aole keia mau keiki Hawaii i komo aku ma ka papa o na lilo make.

0 ka makou wale no o koi aku nei i na poe mana koho, e nana aku kakou me ke akahele, ina paha e kuokoa ana ka manao o na Demokalaka a e wae mai ana lakou i mea kupono, aole hoi ika mea e)u mai ana ike kala. Ua ahewa mau ia ka aoao Repubalika no ka lu i ke kala, ina ua kuio keia mau olelo, e aho e hoololi ae a e wae io mai i mea lu dala ole. Ke manao nei makou ua like ko makou manao me ka Mea Hanohano nana keia mau olelo maluna ae, a e nana aku ana makou, ina io paha e malama ana oia i kana mau olelo maikai a kaulana, ma keia mua aku.