Ke Au Hou, Volume II, Number 21, 24 Mei 1911 — Na Kanawai i Aponoia o 1911 [ARTICLE]

Na Kanawai i Aponoia o 1911

KANAWAI 1 O1 HE KANAWAI No ka Hooponopono ana i ka Hana ia o ka Poi nokeKuai Aku. * E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii: ' Pauku i. Aole e kukulu ia a e hana ia kekahi wahi a hale paha no ka hana ana i ka poi a no ka hoohana ia a malama ia paha o ka poi koe wale no elike me na mea i hoakaka ia mahope ae nei: Pauku 2. O kela ame keia wahi a h'ale paha oia ano e pai puna ia ka papahele me na aoao aole e emi iho ke kiekie malalo o elua kapuai ame kahi e holo ai o ka wai no kahi hookio a paipu hookahe wai paha a mea kupono e ae paha no ka hookahe kupono ana ia wai e like a i kulike me ka mea a ka Papa Ola e apono ai. Aole loa e hoohana ia kekahi wa-hi a hale paha oia ano ke lawa ole ka wai maemae ma ia wahi a i kupono ole hoi no ka hookahe ana i ka wai a i kokoke ole aku hoi i kahi o kekahi hale lio, hale holoi lole, hale lualiilii a wahi e ae paha i hoohana ia a e hoohana ia ana paha a i hoomaopopo ia paha ke kulana e like me ka manao o ka Papa Ola ke hooholo he kulana hoohaumia a hookumu mai paha iloko o ka poi a paiai paha e hana ia ana ma ia wahi. Aole e malama a e hoohanaia ia wahi a hale paha no kekahi mea e ae koe wale no ka hana ia o ka poi a paiai paha a ai& wale no a hoolawa ia me ka wai maemae no ka hoohana ia ame ka lawa pu no ka hookahe ana i ka wai, ame ka paku pono ia no ke kaupale ana aku i ka nalo ame na mea ano like e ae no ke komo ana aku maloko oia wahi, a o na mea hana apau, na mikini, na kapu ame na kini ame na lako e ae apau e hoohana ia ana ma na ano apau no ka hana ana i ka poi, ka hookakaawale a hooniniu ana paha i ka poi a paiai paha e hoomaemae mua ia i na manawa apau mamua o ka hoohanaia ana; a aole no hoi kekahi kanaka a mea e ae paha e hoonoho ia ma ia wahi a hale paha no ka lawelawe hana malaila ina ua loohia ia oia me kekahi ano ma'i lele a ma'i laha paha a ano ma'i e ae paha a ka Papa Ola e manao ai he kumu hoopoino a hoohaumia paha i ka poi a paiai paha. Pauku 3. Ma keia ke haawi ia nei ka mana i ka Papa Ola e hoopau i ka mana o kekahi pala-

pala ae no kekahi wahi a hale hana poi a paiai paha no ke kuai aku i hoopuka ia e kekahi Luna o ke Kalana a Kulanakauhale a mea e ae paha, a e pani a e hoomau i ke pani ia oia wahi a hale paha ke hooko ole i na mea i hoakaka ia maloko 0 keia Kanawai. Pauku 4. O kela ame keia mea e kue ana i na manao o keia Kanawai e ku no ka hewa mikamina iaia, a ke hoahewa ia no ia mea e kau ia ka hoopai maluna ona aole e emi iho malalo o Elima Dala ($5.00), a aole hoi e oi aku mamua o Elua Haneri Dala ($200.00), a i ole, ma ka hoopaahao ia aole e oi aku mamua o eono mahiiia, a i ole, ma ia uku hoopai me ka hoopaahao pu. Pauku 5. E lilo keia i Kanawai mai kona la aku e apono ia ai. Aponoia i keia la 18 o Aperila, M. 11. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. — ♦ 'P * KANAWAI <M> HE KANAWAI E Hoike, Kukulu a e Hoakaka ana i na Pono Kanawai ame Kaulike no ke Koi HoowaleWALE, A I 018 HooHULI ANA A KokUA ANA I NA KAUWA AME LIMAHANA E HAALELE I KA Lakou Hana, a i Ole e Kokua ana, Hoohuli ana, a i Ole e Hoao ana e Kokua, a e Hoohulī no ka Haalele ana. E Hooholoia e ka Ahaolelo 0 ke Teritore 0 Hawaii: Pauku x. Oke koi ana, hoowalewale ana, a i ole o ka hoohuli ana me ka hoopaa ana mai e loaa ana ka hana mawaho aku o ke Teritore o Hawaii, a i ole o ka hoao ana e koi, hoowalewale, a i ole e hoohuli i kekahi kauwa a i ole i kekahi limahana 1 hana aelike, ma ka olelo waha, a i ole ma ke kakau ana paha, e noho hana me kona haku hana no kekahi manawa nona ka loihi i hoakakaia e haalele i ka hana o ka haku hana i oleloia i ka manawa o ka aeli|ce i oleloia me ka ae ole ana o ka haku i oleloia, a i ole ike kokua ana, a i ole i ka heeueu ana i na kauwa, a i ole i ua limahana ala i ka haalele ana i ua hana ala i oleloia i ka manawa o ka aelike i oleloia no ka haalele ana i ke Teritore me ka ae ole o ka haku hana i oleloia, ma keia ke ha'iia aku nei he hiki no ke hoaoia e koi i na poho mai |ca mea a mau mea paha, a i ole j kekahi hui i hootiuiia e ha'iha'i ana i kekahi o na hana i hoikeia maluna. 4

Pauku 2. O kekahi meā, a i ole mau mea, a i ole hui i hoohuiia ua hiki no ke hoopii kauoha tna ke kaulike e kue ana i kekahi mea, mau mea, a i ole hui i hoohuiia e hoao ana, a i ole'e hooweliweli ana e koi ma ka hoopaa ana mai e loaa ana ka hana mawaho aku o ke Teritore o Hawaii, hoowalewale, a i ole e hoohuli i na kauwa, a ina limahana e haalele i ka lakou hana e like me na mea i hoikeia maluna, a i ole o ke kokua, a i ole o ka hoeueu ana e haalele i ka manawa e ikeia ai o ka mea, mau mea, a i ole hui i hoohuiia i hoopii kauoha ia aohe i lawa ka waiwai iloko oke Teritore,o Hawaii no ka hoopaaia ana no ke pani ana i na poho no ke koi ana, hoohuli ana, a i ole no ka hooeueu ana i na kauwa, a i ole limahana e haalele i ka lakou mau hana e like me na m» a i hoikeia maluna, a i ole no ke kokua, a i ole no ka hoeueu ana e haalele elike me na mea i hoikeia maluna, a i ole me kekahi mau kumu e aq aole he pono e loaa ana i ka mea hoopii ma ka kana* wai. Pauku 3. E lilo no keia i Kanawai mai a mahope aku o kona la e aponoia ai. Aponoia i keia la 6 o Apeiila M. H. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 70 HE KANAWAI E Hoolilo ana i Hewa Mikamina ka Hookonokono, Hoowalewale a Hoohulihuli ana Paha i na Kauwa a Poe Paahana Paha e Haalele i ka Lakou Hana, a i Ole ia, e Kokua a Hana Malu Paha ma ia Haalele ana, a e Hoakaka ana i Hoopai no ia Mau Hana. E Hooholoia e ka Ahaolelo 0 ke Teritore 0 Hawaii: Pauku 1. Eku no ika hewa he mikamina no kekahi mea, mamuli o ka olelo wale ana e loaa ka hana mawaho aku o ke Teritore o Hawaii nei, ke hookonokono, hoowalewale a hoohulihuli paha, a i ole ia, hoao aku e kono, pelo a koi paha, i kekahi kauwa a paahana paha i paa ma ka aelike, ina no ma ka olelo waha a ma ke kakau paha e noho hana aku no kona haku hana no kekahi palena manawa i maopopo ka loihi, e haalele iho i ka hana o ka haku hana i oleloia iloko o ka manawa o ua aelike la, me ka ae ole o ka haku hana i oleloia, a i ole ia, e kokua a e hana malu aku ana

paha I kekahi o ia ano kauwa a paahana paha i konoia, peloia a i koiia ai paha pela e haalele iho i ka hana i oleloia oiai ka manawa o ua aelike la, me k& ae ole o ua haku hana la, a e hoopaaia no mamuli o ka ahewaia ana no ia hewa ma 4cekahi uku hoopai i oi ole aku mamua o Elima Haneri Dala a ma ka hoopaahao paha aole e keu mamua o na maiama eono, a i ole ia, pau elua no na hoopai, Pauku 2. E mana aku no keia Kanawai ma ka la o kona hoaponoia ana. Aponoia i keia la 6 o Apenla, M. H. 1911. , WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI- 7 1 .. HE KANAWAI E Hoomaopopo ana i ke Ano o ka Lawelawē ANA I KA OIHANA KaukA HOLOHOLONA, OKI A Hana Niho Maloko o Keia Teritore. E Hooholoia e ka A haolelo 0 he Tef itoTe 0 Hawaii: Pauku 1. Aofe e aeia kekahi mea e lawelawe i ka oihana lapaau, okioki a hana niho holoholona maloko o keia Teritore o Hawaii, ma ke ano manuahi a i ole no ka uku ia paha, a i ole hoao paha e lawelawe ia hana a hoolaha paha a hoike akea ae iaia iho a ma ke ano malu paha, he makaukau a ua kupono oia e lawelawe ia hana, me ka loaa mua ole iaia mai ka Puuku mai malalo o kona Sila 0 kana Oihana, he laikini ma ke ano i hoakaka maopopoia maloko o keia Pauku. Aka nae hoi, aole loa kekahi mea maloko o keia Kanawai e manaoia e keakea ana i ka ike lapaau, okioki a hana niho o na ona waiwai e lawelawe ia ike a i ole o kekahi paha o na poe hana malalo oia ona, a i ole o kekahi mea noho kokoke māi i hoolaha a hoike akea ole ae iaia iho o kana oihana mau ia ma ke ano hoola, okioki a hana niho holoholona paha, a i ole he kue ana paha i kekahi mea 1 loaa iaia ka ike piha iloko o ka oihana, mai kona haawi ana i kona kokua i ka wa o ka pilikia ulia hikiwawe; ae hoomaopopoia no hoi, aole e pili keia Kanawai i na kauka holoholona i komisinaia e ke Aupuni o Ameiika Huipuia. Pauku 2. Aole mea noi e haawiia i laikini e ka Puuku koe wale no ma ke apono ana a ka Papa Ninaninau Kauka Lapaau Holoholona e hookohu ia i Komisinaia elike me ia i kuhikuhia i kauohaia ma keia Kanawai, e hoike ana o ka mea noi i hoi-

k»i| ua pftpo la a ua |keia)tft lawa ku» pono me ka makaukau. Pauku 3. Np ka hoomaopopo ana ina mea'6 hiki ai ke hooia na kauoha o keia Kanawaiua hoomanaia ke Kia'aina a tna kēia ke kauohaia nei e Hookohu e'Kke me na kuhikuhi a ka Paūku 80 o ke Ka'nāwai«Kumu i Papa Nīiīaninau no na Kauka Lapaau Holohol6na, a o ka lakou hana ka ninaninau i ka poe noi laikini a pau e hiki ana imua o lakou no ka ae ia e lawelawe i ka oihana lapaau, okioki a hana niho holoholona a e hoike i ka hopena oia ninaninau ana i ka Puuku. O ua Papa Ninaninau la o na kauka lapaau, okioki a hana niho holoholona he ekolu (3) ko lakou nui, a he poe hoi -lakou i laikiniia e lawelawe 1 ka oihana lapaau, okioki a hana niho holoholona malalo o na- Kanawai oke Teritore. Ona hookohu, a koe ko na poe hoopiha i na wahi hakahaka no ke koena o ba; manawa, he ekolu (3) makahiki, me ka loaa pu no nae o ka mana i ke Kiaaina e hoopau e like me na kuhikuhi a hoakaka o ka Pauku 80 oke Kanawai Kumu. O na lala oka Papa Ninaninau o na Kauka Lapaau, okioki a hana niho holoholona, e lawelawe lakou i ka lakou oihana me k'a uk'u ole. Ke kauoha ake hoomanaia nei ka Puuku' e hoopuka i na laikini i na lala o ka Pāpa Ninahinau o ka poe Lapaau, Okioki a Hana Niho Holoholona e hookohu mua ia ana me ka nana kuhikuhi o keia Kanawai. PkUKU 4/ Aole kekahi mea noi laikini no ka ae ia eiaWelawe i ka oihana lapaau, okioki a hana nihō fiibl<iholona e ninaninauia ke ole e uku mua oia i ka Puuku i ka uku he Umi ($10.00) Dala. i , . . -'i Pauku's. O ke ano oka heluhelu ana oke kinio o ka īaikini no ka lawelawe ana i ka oihana lapaau, bkioki a hana niho holoholona, e kulike no ia"ftfe c keia mahope iho nei, ke hiki: TERITORE O HAWAII, OIHANA O KA puuku. LAIKINI NO KA LAWELAWE ANA I KA OIHANA LAPAAU, OKIOKI A HANA NIHO HOLOHOLONA. ........... ,he mea i hanauia ma - .... nona-na .makahiki he mamuli o ka ninaninau ponoia ana e ka Papa Ninaninau o na Kauka Lapaau, okioki a hana niho holoholona, a ua waiho ia mai hoi ka inoa me na apono ana a lakou no kona.lawa a piha i na hookupono ana no ka oihana, nolaila, ma keia ke laikiniia nei e lawelawe ika oihana lapaau, okioki a hana niho maloko <3 ke Teritore o Hawaii. Ua haawiia keia laikini a ua laweia aku me ka

aellka maopopo no nae ē hlki no k« hottp»ula i kela mekeia manawa mamuli o na kumu kue 1 ka loina hoopono i na lawelawe oihana ana, a no na hoohemahema paha a i ole hoomaopopoia ka lawa ole ka makaukau hoohana, a oia hoohemahema, makaala ole a lawa ole paha ma ka oihana i hooiaio me ke kupono imua o ka Papa Ninaninau o na Kauka Lapaau, Okioki a Hana Niho Holoholona, e hoikeia aku no ia i ka Puuku e ua Papa la. Haawiia malalo o ko'u lima me ka Sila o ka Oihana a ka Puuku i keia 1a...... 0.... • ..M. H • • « ♦ • f • • • • ' ' Puuku. Pauku 6, O kekahi mea e lawelawe ana i ka oihana lapaau, okioki a hana niho holoholona maloko nei o ke Teritore, a 1 ole e hoike a e haawi ana paha iaia iho, a e hoao ana paha hoi e lawelawe, a i ole hoolaha paha a hoike akea ae paha iaia iho a ma ke ano malu paha ua makaukau oia e lawelawe a ua kupono paha ia no ka lawelawe ana i ka oihana lapaau, okioki a hana niho holohoiona, me ke kue i na kuhikuhi a kauoha o ka Pauku 10 keia Kanawai, e manaoia no ua pili iaia ka hewa mikamina a-e hiki no ke hooukuia ma kona ahewaia ana imua o kekahi aha hookolokolo i uku hoopai aole oi aku i ka Elua Haneri me Kanalima ($250.00) Dala e like me ka manao o ka Aha. Pauku 7. O na laikini no ka lawelaWe ana i ka oihana lapaau, okioki a hana niho holoholona, he hiki no i ka Puuku ke hoopau i kela me keia manawa no ke kue i na loina hoopono o ka oihana, hoohemahema wale i ka hana, a no ka lawa kupono ole paha o ka makaukau, a oia hoohemahema a lawa ole o ka makaukau, e hooiaio mua ia me ka lawa kupono i ka Papa Ninaninau o na Kauka Lapaau, Okioki a Hana Niho Holoholona, a na ia Papa hoi e hoike ma ke kakau ana, i ka Puuku. I ka wa o kekahi laikini e hoopauia ai no kekahi o na kumu i hoakakaia maloko o keia Pauku, e hoikeia aku no i ka mea e paa ana na kumu oia hoopauia ana, ma ke kakau ana, e ka Puuku. Pauku 8. I ka wa e hoopiiia ai o kekahi mea no ka lawelawe hoopono ole i ka oihana, hoohemahema a makaukau ole paha o ua mea la e paa ana i ka laikini lawelawe i ka oihana lapaau, oki* oki a hana niho holoholona, e haawiia aku no i ua mea la i hoopiiia i kope ma be kakau ana o ka hoopii a mau kumu hoopii paha i waihoia ae e hoike ana i kahi me ka manawa e hooloheia

1« al o na oleio ik«, a e loaa hoi iaia ke kuleana e waiho āe i na ike ma kona aoao no ke i>ale'ana. " Pauku 9. E mana keia Kanawai ike kanaonp (60) o na la mai a mahope aku o kona aponoia ana. Aponoia i keia la 7 0 Aperila, M. H. 1911. WALTER F. FREAR, Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.