Ke Au Hou, Volume II, Number 1, 4 Ianuali 1911 — He Moolelo Walohia No Evalina Minela KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA—KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA—KA MANA O KE ALOHA [ARTICLE]

He Moolelo Walohia No Evalina Minela

KA UI NOHEA I ALANA IA MAWAENA O NA ALOHA ELUA—KE ALOHA O KA IPO AME KE ALOHA O KA MAKUA—KA MANA O KE ALOHA

MOKUNA II Ka Moo-Ohana o na Ipo Aloha Elua "Aole au iike iki he mea hilahila ka nonoi maoli ana aku imua o kou alo no kou ae ana mai i ko'u mare ana aku i kau kaikamahine, aole no au i ike iki heaha la ko'u kumu e hilahila iho ai ke mare au i kekahi kaikamahioe opiopio ui a maikai o na helehelena elike me kau, e hilahila anei au no kona ui, a i ole no ko'u noi pololei aku anei mamua o kou alo? He hupo maoli no ka manao ana ae pela, e hilahila kekahi kanaka kuonoono i ka ui nohea o ka Madimosele de Mareceli. Pehea au e hilahila ai i kp mea maikai?" "He mau olelo lapuwale wale no ia, a ke hai aku nei au ia oe, na lawa kau kamailio ana mai a'u, a i hoike aku au ia oe, aole loa e ae ana kua kaikamahine e mare ia oe, oiai, he mea okoa loa ka.kona puuwai i hoopaa ai i kona "aloha me ka oiaio, a oia anei kau e kaili aku ai ia aloha nou me ka hilahila ole? He hana lapuwale maoli no keia a'u e ike nei." "Ka! Auhea oe, e lilo mai ana no kona aloha ia'u me ke kuai ole ia, aole o'u kanalua no iamea, ua maopopo loa ia'u ia, oiai aole oia i hoike mai i kona manao hoowahawaha ia'u i na wa a'u i hui launa ai me ia, a pehea iho la au e hilahila ai? Aole loa au e hilahila ana a hiki i ke ko ana o kuu iini nui nona o ka lilo mai ia'u, a na'u hookahi wale no," wahi a ua Kauna ala e liki riei. Namunamu iho la ua Kauna wahine nei a puana āe'la ia hope loa o kana mea e ngmunamuana me keia mau huaolelo: "Ua ike no oe me ka maopopo, i keia wa aole loa e hiki ia Evalina ke haawi hou aku i kona puuwai i kekahi mea okoa aku mawaho ae o kana mea i aloha ai. Aole, aole, ua paakiki loa kona manao elike me ka hao, o ka pohaku e naha ana, o kona puuwai aole," wahi a ua Barona wahine ala i pane mai ai me ka piha hoonaukiuki. "ya maopopo aku'la ia'u roea e ho-oleol?

mai !a, oia hoi, ua manao oe aia kona puuwai apau me Keoki Leone, aka, e noonoo iho oe, eia oia i keia wa i ka moana kai loa kahi i hele ai, a ma ia ano, aole auanei e liuliu a pau ae no kona hoomanao ana iaia, ina au e pili mau aku ana ma kona aoao," wahi a ua Kauna Birene nei 4 "Ae; ua hala io oia ika moana. Oh! Poor George,—akahi no au a ike, o oe io ka ke kumu o kona hoounaia ana i ka moana maluna o ka moku, aole loa e hiki ia oe ke hoole mai i ka oiaio o ia olelo a'u e hoike aku nrf i keia manawa. Ua piha oe me kekahi kuko palaualelo." "Ke ae aku nei au me ka oiaio, owau pu io no kekahi i komo pu ma ka hoka'e ana iloko o kela olelo hooholo i hoouna hou ia aku ai oia no ka au ana i ke kai, i kaawale ai hoi mai kau kaikamahine mai, oia ka moolelo pololei i lohe mai oe. Aole au e hoopunipuni aku ana ia og, aka, o ka oiaio apau loa keia a'u e hai aku nei, a o ka oiaio wale no." "He keu oe a ke kanaka lapuwale maoli a piha hilahila ole," i hooho aku ai ua Barona wahine ala. "Mai kuhihewa oe. Aole loa pela, o ke kumu nui o ko'u hana ana pela, oia no ko'u hookaawale ana aku i kekahi pohaku hoohihia ano nui e alai ai i ko'u alahele, ua ike no au he loea paonioni pukonakona maoli no o Keoki no'u, me ko'u hoihoi ole nae i kona lilo mai i hoa paonioni no'u no neia mea he aloha wahine; a o kekahi nohoi, aole ana kumu e hoohalahala mai ai, no ka mea, ua loaa iaia he kulana maikai loa iluna o ka moku ana i holo aku la. "Ma ko'u manao, e hala ana iaia he mau makahiki loihi e hele ai ma ka moana, alaila e pii aku auanei oia ma ke kulana kiekie oka noliona Kapena no kekahi mokukaua hanohano o ke aupuni o Farani nei, a o kona hoomaka aku no ia e pii. Ke manaoio nei au, iloko o eha a elima paha ona mau makahiki e noho ai iluna'o ka moku me ka ai} atja i na kai, o kona pii loa aku no ia

ke kulana Adimarala poo. A ina e loaa ole iaia ka hauoli ana no kela pomaikai nui i makaukau e i)i aku maluna ona, alaila, aole i maopopo ia'u pehea la oia i hauoli ole ai ke papahi aku ke aupuni ia hanohano kiekie a ko keia ao e makaleho nui nei, a na kanaka puuwai wiwo ole hoi o Farani e hauoli ai me ka haaheo ke ike aku iaia ma ia kulana pookela o ka hanohano. "Ke hoomanao nei no au," wahi a ua Kauna Birene ala o ka hoomakaleho i pane mai ai, "aia ma kela wa a'u i haawi aku ai i ka'u mau kokua ana i mea e loaa ai ua hanohano ala iaia, a e kaawale pu aku ai hoi mai ka aina aku nei, ua kakoo nui ia mai au e ko'u iini no ka mare ana aku me kau kaikamahine. Ua olelo iho nohoi au iloko o'u iho, he mea hoomailo w»le no i ke olakino maikai o kekahi kaikamahine ōpiopio helehelena ui elike ala me ko Madimosele de Mareceli ano, i' kona mare ana aku i kekahi kane e hoohala ana i ka hapanni o kona manawa maluna o ka ilikai, me ka maopopo ole o ka hopena e loaa ana iaia maluna o na ale o ka moana. "He mau olelo hoopau manawa wale no ia, e pono no kaua e hoi mai i ke kumu o ka'u hana i hiki mai nei imua o kou alo, oia hoi, ua loaa ia'u ka hanohano o ka hoike ana aku ia oe, ua makemake loa au e lilo i kane na kau kaikamahine." "Ua loaa mua aku nei nohoi ka'u pane ia oe no ia mea. Pehea la oe e hoolalau wale mai nei no, oiai ua lohe mua aku nei nohoi kou mau pepeiao i ka'u olelo?" "Ua makemake loa au e'lilo au i kane mare na kau kaikamahine, a e lilo hoi kau kaikamahine ui i wahine na'u, a o keia ake nui o'u aole loa o'u makemake e hoihoi nele ia mai, a e hoohokaia hoi ekahimea.'' Ua pane mai la ua Kauna Birene nei i keia mau huaolelo me ka hoopupuku pu ana iho i na alu o kona lae. "Mai ninau mai oe ia'u no ia mea, oiai, aole e hiki ia'u ke pane imua o kekahi kumakaia, e ninau aku no oe i kou makemake i kuu kaikamahine, ke hoihoi mai oia ia oe," wahi a ua wahine ala i pane aku ai me ke ano hoonaaikola. "E waiho malie aku kaua i ke komo ana mai o Evalina e hoike i kona manao no keia hana a kaua e hana nei, aka, o oe no kn'u i makemake ai e kuka olelo pu." I kela wa i ku ae ai ka Barona wahine iluna me ka hoike ana mai o kona mau helehelena i ke ano hehena piha huhu, me ka li-o ana ae o kona nnau maka, a mamua hoi o ka hiki ana iaia ke hoo« phka nku i kekahi huaolelo imua o ke ua

haalulu pu ae la kona kino holookoa mailuna a lalo, me ka paa o konā leo, a loihi wale akahi no a hiki iaia ke hoihoi pono iho i kona kulana Lede o na wa i hala ae. "Ae; ua aloha io maoli no au iaia, he lede opio ui maoli no oia ame ke kulana hiehie, a ua kupono maoli nohoi oia no ke aloha ia ana aku e kekahi kanaka elilje me ko'u ano nei, a no keaha la au e aloha Ole aku ai iaia me ia mau ano helehelena ona i like me ka li'ula alohilohi nana i kaili aku i kuu puuwai," wahi a ke Kauna Birene i pane hou mai ai. "Pela io ka hoi, na ke aloha io ka ou i kuu kaikamahine, i kono aku ia oe e hele mai ianei e hoouluhua kamailio wale ai me ka waiwai ole i keia ahiahi." "He oiaio loa ia, nana i kono mai ia'u e hele mai e noi aku ia oe i kona lima akau i wahine mare na'u." , "He keu no oe a ke kanaka wahahee maoli a me ka piha hoopunipuni nui wale," i hooho hou ae ai ua Barona wahine ala me ka haka pono ana aku o kona mau maka i ke Kauna. "Manao oe heaha ke kumu nui i konoia mai ai au e hele mai i keia ahiahi ianei, aole loa he kumu e aku, no kuu aloha wale no i ko kaikamahine a'u e moe poo nei, aole au i nana aku no ka olua wahi loaa makahiki kupihipihi a omilumilu e haawi nei iaia, oiai, aole ia i heluia i ka hapaumi o ko'u mau loaa nui hewahewa. Ua manao anei olua, o ka olua wahi ekolu haneri tau%ani hapaha Farani e haawi nei i ka olua kaikamahine no ka makahiki, oia ko'u mea i manao aku ai iaia? He lalau ia manao ana ou, o ka mea oiaio maoli no ko'u aloha no i kau kaikamahine, pela au i hoea mai ai imua ou no ke noi i pili koolua no'u e mehana ai o ka po anu, a kapae ae la au i ka hilahila mahope o ke kua." He mea oiaio ke nana aku, he kumu kupono maoli no keia a ua Kauna ala e hoakaka nei ike kahua o kona hiki ana mai ia ahiahi, no kona makemake ana e mare me Evalina, aole ia mamuli o ka waiwai i loaa iaia ia wa elike me kana e hoike nei ika Barona wahine. Aka, aole nae he manao iki o ka Barona wahine no ka pololei oia mau olelo a Kauna de Birene, a no keia mau mea ana e lohe nei, i hoohuoi wale ai no oia iaia iho: "Heaha hou la ia manao lalau o keia lapuwale nui e hana hou mai ai i keia wa? Ua ike maopopo au, aole he aloha io o keia kanaka i kuu kaikamahine elike me kana e hoopunipuni mai nei ia'u, a ma ke kumu hea la oia e ake nei e marc i kuu lei alohu?"

Ke hoao ala kona noonoo e kiei ma kela ame keia aoao, o ka hiki iaia ke ike aku he wahi uiuiki malamalama no ka hoohuoi ana i ninau iho ai oia iaia iho, a e au ana oia ma na ano apau, aole nae he loaa iki iaia he haina kupono, ua hele mai la a pouli haalele ka noonoo. "Auwe nohoi e," wahia ua Kauna nei, "aole e hiki ia'u ke mare ia Madimosele de Mareceli, ke Ole e ae mai kona mau makua." "A ke ae pu mai nohoi oia i kou makemake, aole anei pela e ke Kauna. Aole anei pela ka oiaio?" I ninau aku ai ka Barona wahine. "Pela no, aka, ua makemake loa nae auehaawi mua mai kona mau makua i ka ae ana ia'u," i pane mai ai ua Kauna nei. "Ke manao nei au he mea pono ke loaa mua mai ia oe ka ae ana o kuu kaikamahine," wahi a ka Barona wahine. "O kou manao paha pela, aka, o ko'u manao aole i kulike me ia, oiai ua ike nohoi au, aole e hoole mai ana kuu hoaloha ia'u ke noi aku auiaia, oia hoi kau kane." "Oia paha kau i manao koho wale ai mamua, aka, e pane mai ana no ka'u kane ia oe, aia no ia i ka manao o ka maua kaikamahine." "Ke manao nei au, aole keia o ko'u wa e hele aku ai imua ona, aka hoi, no keia wa ea, ua ake loa au c loaa mai kau mau kokua ana, oiai, i ka'u ike o oe no ko'u hoaloha oiaio loa no ke kokua ana mai i keia hana ano nui, a ke manaoio nei no au, o oe ana no ka mea kupono e nonoi aku ai i kau kaikamahine noka mare anā mai me a'u." Na keia mau huaolelo i hoanoe loa ae i na helehelena o ka Barona Wahine, a {fane akula: "Aole! Aole loa!! Ua hoole mua aku nei no au ia oe, no ke kokua ana aku i kau mau olelo haakei me ka hoomanawanui. I ka'u hoomaopopo, eia kaua ke hele loa aku nei i ke aumoe, nolaila, ke noi aku nei au i kou oluolu o ka hookaawale ana aku mai anei aku, aka nae hoi, e hoolohe mai oe, oiai e kamau ana kahi hanu ola iloko o'u, aole loa oe e mare ana i kuu kaikamahike. "E hoomanao pu iho Oe, ina no e ae ana o Evalina i kou mau manao lapuwale no ka mare ana mai ia oe, aole r.o ia he mea e paa ai o ua mare la o olua, a e ike no auanei oe, na'u ponoi no e hoao me kuu ikaika apau loa, e wawahi i kela mare mawaena o olua, nolaila, ua pau, a e hele oe pela." ( 'Mai ano hiena loa oe elike me kena ano ou a'u e ike aku la t " wahi a ua Kauna nei, me ka minoaka hoonaukiuki ana iho, "ke mappopo mai la ia'u, aole ia he hana e holopono ai o ka kaua npnna hana gno nui e nopnoo npi ( pi»i ua map»

popo no ia oe, oko kaua kuka wale ao me ka maikai ke alanui hele kupono, a pehea la oe e aaka naaupo mai nei." O ka wa noiai hehi ino iho ai o ua Barona wahine nei i ka papahele me ka piha hoonaukiuki a ku ae la iluna, me kona mau helehelena piha li-o, i ka ua mea he inaina. "Auhea oe, alia paha oe e olelo mai ia'u pela, e haalele iho au ia anei, oiai aole i pau pono ka kaua apana haiia, oiai eia kaua ke hele aku nei i kahi maikai a waiwai loa o kakaua kuka ana. Nolaila, e noho iho oe pela ilalo, a e u kamailio malie nohoi kaua me ke akahele ame ka oluolu, elike me ko kaua ano he mau h'oaloha kamaaina kahiko mai kinohi loa mai, oiai aole he mea nou e hoohewahewa ai e Adela, ke manao nei no au aole paha i poina loa o Alafonoso ia Adela,ea?" Hooi loa ia ae la ko ka 6arona wahine huhu i ka hoomanao ia ana aku iaia o kela mau mea kahiko, a no kona piha ukiuki loa, ku ae la oia a pololei kona kino, a kuhikuhi pololei aku la i kona lima i ka puka me ka pane ana maii ke Kauna me keia mau olelo: # "E ka lapuwale nui a puuwai hohe wale, e haalele koke iho oe i na malumalu o keia hale." Me ia mau ano huaolelo i pane ia mai la iaia e ka haku hale, aole no ia he mea no kela kanaka e wiwo iho ai; aka, ua hoomau hou aku la no ia i ka pane ana me kona mau maka e haka ponō aku ana i na maka o ka Barona wahine me ke kuio: "Mai h»hu mai oe ia'u pelā, oiai, eia no ia'u na pu-a palapala a kaua i hooholo leta ai iloko o ia mau la poina ole o ka aumeume aloha mawaena o kaua, a ke malama pono loa nei no au i ua mau palapala la me ka mailani nui; ma ke ano he puolo waiwai makamae loa ia iloko o ko'u waihona palapala. £ ike mai oe, i keia kakahiaka iho la no i heluhelu hou ai au ia lakou apau, me ke kuekaa akahele loa ana, a i ka'u hoomaopopo ana, he keu nohoi o ka nani oia mau mapuna olelo i palapala ia maluna o ke aiai o ke kalana me ke kohu oka inika, a i ko'u mau kiionohi e hoohlalaai ana, he keu a ke ono. (E hoomauiaaku ana.)

Ma ka Makeke kuai i'a ma ka lima o C, B. Maile ē loaa ai o Ke Au Hou, a ma ka lima o ka mea lawe Mr. Kalola, ame na poe i kuai ia Kk Au Hou, no na mea i koe e ninau i ka Lunahooponopono J. H. Wi«e. Ua makemake ia na poe e noho nci e hookaa koke ae, Ma ke kauoha.