Ke Au Hou, Volume I, Number 11, 13 Iulai 1910 — Ka Ninau Waiona E PAU ANA ANEI KA LOAA ANA O KA LAMA I NA KANAKA HAWAII KE MAU NO KA HAMAMA ANA O KA PUKA MAHOPE? [ARTICLE]

Ka Ninau Waiona

E PAU ANA ANEI KA LOAA ANA O KA LAMA I NA KANAKA HAWAII KE MAU NO KA HAMAMA ANA O KA PUKA MAHOPE?

Ma na manao pepa o Kakina i keia mau la e ikeia aku nei ma ka Nupepa Advertiser, ke kaahele nui nei oia i kona mau manao, ma na hoomaikeike ana mai, ke holo ka hookapu waiona ma Hawaii nei, elike me ka lakou e makemake nei, oia hoi o ko Hawaii nei wale no ke kapu a e mau mai no ke komo ana o ka lama o Amelika, alaila, ka hapa iki mai ka loaa ana o ka lama i ke kanaka Hawaii. Ma keia mau manao o Kakina, e ike ana kakou he Elua mau mea nui ana e makemake nei. Ka mua, e maumai no ke komo ana o ka lama. Ka lua, e pau ka hana ia ana ame ke kuai ia ana o ka lama ma Hawaii nei, i-loaa uuku ka lama i na kanaka Hawaii. E hakilo iho kakou i ka mua o keia makemake o Kakina. Ke makemake nei no oia i ka lama e komo mau mai no iloko o Hawaii nei. Ka ninau a kakou e ninau iho ai, no wai keia lama e hookomo ia mai ai? Aole no paha e< ulolohi ana ka kakou pane ma keia ninau, no ua ahuwale. No lakou no, ame ka pde e ana i ka lama. Ma keia e ike iho ,no %akou]' ina "ua lawa no ke kanaka me ke dala e loaa ana no kona lama. I keia maula oiaio e ai noaia ana ka lama, a e loaa ana ia oe i kou wa e makemake ai, e kii ana no oe i kou wa e ono ae ai, a mamuli oia loaa koke aole oe e hoahu ana a nui i kauhale. Aka, i ka wa o ke kanaka ai lama e ike ai he mau pule, alaila loaa iaia. oiai ua hoihoi ia aku ka hale kuai lama a ku mai i Amelika, e hoomakaukau ana oia i mau dala lehulehu a e hoouna ana a nui i ono ae no e waiho mai ana. Nolaila, e like me ka hiki i ke kanaka ke loaa iaia ka lama 1 keia la, pela no e hiki ai, ke hoihoi ia ka hale lama i Atnelika,e loaa ana no iaia, aka, e ulolohi iki ana nae. Ua kamaaina kakou ina kakou e ono ana i ka paakai o Kauai, e kauoha ana ka kakou a nui i ono ae no e waiho mai ana. Pela ana no ka lama, nolaila, auhea ka pakele o ke kanaka Hawaii? O ka

kakou e ike aku ana, o ka mea ai ino e pau koke ana kana, a o ka mea ai pakiko oo ekoeanakana. I ka wa e pau ai ka lama o ka mea ai ino, e huli koke ae ana, e noi i ka lama aka mea ai pakiko; e loaa mai ana kekahi me ka uku ole, aka, o ka poe kuai malu, e hoonui mai ana lakou la i ke kumukuai, i hoi ai ko lakou la lilo, hoopai a ka aha hookolokolo, ame na houpuupu a ke kanawai. oka lama e loaa ana no. Oke kumukuai e pii ae ana. Nolaila, mamuli oka pii oke kumukuai, e pau koke ana ke kala a ke kanaka ai lama, i loaa no nae i keia wa me ka uuku o ka uku. Ka lua o na kumu a Kakina, e loaa uuku mai ana ka lama ike kanaka Hawaii. Ke hoole nei au i ka oiaio o keia olelo, a no ka mea, elike no me ke komo ana mai o ka lama, pela no ka nui ke makemakeia. Oke kumukuai e pii io ae ana, oia hoi i ka poe ai ino, apau koke ka lakou lama i hoahu ai, aka, e hoomanao mai oe e ka me* helu* helu no keia poe ai ino ke kumu o keia hookapu ia ana oka lama. Mamuli oka ai ino pau koke, a 1 ka makemake hou ana, e kii ana e kuai, mai ka mea kuai malu mai, ) e hoopii ae ana ka mea kuai malu, mamuli o ka hoomakaukau ana no kona hopu ia no ke kue kanawai. Nolaila ma keiahookapu kapakahi ana, paa ko mua puka, a hamama hoi ko hope, e ike ana kakou, o ka ke kanaka i makemake ia e hoopakele e pau e ana kona, a e mau ana no ka loaa ana o ka lama me ke emi ole iho oka loaa ana mai. E komo mai ana no ka lama e like me ka holo o konaai ia ana, a e oi ae ana no paha, no ka mea 'i ka manawa a ke kahaka ai ino e ike ai ua pau ka lama e hoonui aku ana oia Meana kauoha hou ana, a i ka'loaa ana mai e hoonuu ana a oi ae mamua o ke kulana loaa mua. Aole e hiki ke hoole ia keia mea, no ka meā, ua ike maka ia. JOHN H. WISE. lulai 9, 1910.